طرح کنگره آمریکا برای تحریم‌های بی‌سابقه علیه ایران و متحدانش

توقف کامل کمک‌های نظامی آمریکا به لبنان و جلوگیری از کمک صندوق بین‌المللی برای نجات اقتصاد آن بخشی از این بسته تحریمی است

AP
AP
TT

طرح کنگره آمریکا برای تحریم‌های بی‌سابقه علیه ایران و متحدانش

AP
AP

اعضای جمهوری‌خواه کنگره آمریکا برای محکومیت فعالیت‌های تهران و گروه‌های نیابتی آن در منطقه، در حال تدوین و تهیه مجموعه ای از تحریم‌های شدید با هدف فلج کردن رژیم ایران و بازوهای منطقه ای آن است.
بر اساس طرح پیشنهادی جدید که نسخه ای از آن به دست روزنامه «الشرق الاوسط» رسیده، هدف از این بسته تحریمی زمین گیر کردن کمک‌های تهران به تروریسم و به ورشکستگی کشاندن رژیم از طریق قطع کمک‌های نقدی است.
مایک جانسون سناتور و رئیس کمیته حزب جمهوری‌خواه در این باره توییت کرد: «این تحریم‌ها شامل شدیدترین مجازات‌هایی است که کنگره تاکنون دربارهٔ ایران پیشنهاد کرده‌است».
وی افزود: «ایران همیشه مرتکب نقض حقوق بشر شده‌است، اقلیت‌ها را تحت فشار و پیگرد قرار داده، از تروریسم حمایت کرده و جهان را بی‌ثبات کرده‌است».
 طرح استراتژی کمیته مطالعاتی جمهوریخواهان موسوم به «تقویت آمریکا و مقابله با تهدیدهای جهانی» بیش از ۱۵۰ اقدام جدید را شامل می‌شود.
بر اساس این گزارش، کمیته مطالعاتی جمهوری خواهان از کنگره می‌خواهد معافیت تحریم‌هایی که موجب توجیه برنامه هسته‌ای ایران شده‌است را لغو کند.
به گفته نمایندگان، این تحریم‌ها قرار است قراردادهای میان بغداد و تهران در خصوص برق را که ایران از طریق آن به ۸۰۰ میلیون دلار از جانب عراق می‌رسد، لغو کند.
این نمایندگان نگرانند که ایران از طریق این قراردادها نفوذ و جایگاه خود را در اقتصاد و دولت عراق افزایش دهد.
طبق برنامه جدید نمایندگان حزب جمهوری‌خواه، دولت بدون گرفتن موافقت مجلس نمایندگان یا کنگره می‌تواند از لغو تحریم‌ها جلوگیری کند.
جانسون در این ارتباط گفت «جمهوریخواهان نگران آن هستند که باید در زمینه تحریم‌های ایران هماهنگی و سیاست ثابت وجود داشته باشد، زیرا معافیت‌های تحریمی استراتژی کارزار حداکثری را موردنظر ترامپ را کم رنگ می‌کند».
علاوه بر این، سناتورهای جمهوری‌خواه پایان یافتن تحریم‌های تسلیحاتی ایران در اکتبر را از عوامل دیگر در تهیه و تدوین این طرح قلمداد کردند. جمهوریخواهان و متحدان آنها در دولت آمریکا بهترین راه برای جلوگیری از فروش تسلیحات روسیه و چین به تهران را بازگرداندن تحریم‌های بین‌المللی می‌دانند.
طبق طرح پیشنهادی جدید، دولت ایالات متحده این اختیار را پیدا می‌کند که از نفوذش در شورای امنیت سازمان ملل استفاده کند و مطمئن شود که تحریم‌های بین‌المللی دوباره اعمال خواهند شد.
بنا بر طرح جدید، اگر تحریم‌های تسلیحاتی علیه رژیم ایران تمدید نشود کنگره می‌تواند نقش عمده‌ای در طراحی تحریم‌های جدید در زمینه فروش تسلیحات به تهران ایفا کند.
بخشی از این طرح در مورد تحریم علی خامنه‌ای رهبر ایران است، همچنین شامل تحریم صنایع پتروشیمی و اتومبیل‌سازی و بخش‌های مالی می‌شود.

- عراق

 این بسته همچنین در اقدامی بی‌سابقه، پیشنهاد تحریم هر گروه شبه‌نظامی عراقی که در حمله چند ماه پیش به سفارت آمریکا در بغداد نقش داشت. این طرح خواستار گنجاندن این گروه‌ها مانند سازمان بدر، تیپ‌های امام علی، تیپ‌های الخراسانی، تیپ‌های سیدشهدا، گردان ابوالفضل العباس، جنبش انصارالله الاوفیاء، جنبش سربازان امام و تیپ‌های عاشورا در لیست سازمان‌های تروریستی است.
متن این بند حاکی از موارد زیر است: «سازمان بدر به رهبری العامری، همچنان وزارت کشور و جناح‌های پلیس عراق را کنترل می‌کند که به نوبه خود کمک‌های آمریکایی را در زمینه مبارزه با (داعش) دریافت می‌کنند».

- لبنان

بخشی از طرح یادشده نیز با ادبیات تندی به موضوع کمک به لبنان پرداخته‌است. در این طرح پیشنهاد شده همه کمک‌ها به لبنان قطع و از کمک مالی صندوق بین‌المللی پول جلوگیری شود.
این نمایندگان تأکید کرد: هیچ دلیل قانع کننده ای برای ادامه کمک به لبنان پس از تسلط حزب‌الله لبنان بر کشور وجود ندارد.
جانسون در این باره گفت: هدف از ارائه پول مالیات‌دهندگان آمریکایی مقابله با حزب‌الله است، ممکن است این در گذشته درست بوده باشد اما اکنون دیگر درست نیست زیرا مبالغ به صورتی خرج می‌شود که مغایر اهداف ما در منطقه است».
این طرح می‌کوشد تا هرگونه کمک مالی از صندوق بین‌المللی پول برای نجات لبنان از وخامت اوضاع اقتصادی را مسدود کند.
در متن این بند آمده‌است: «با توجه به کنترل لبنان توسط حزب‌الله، ما معتقدیم که کنگره باید قانونی را تصویب کند که مانع استفاده از وجوه مالیات دهندگان آمریکایی شود که برای صندوق بین‌المللی پول به منظور نجات وضعیت اقتصادی این کشور اختصاص داده شده‌است. هرگونه کمک این چنینی می‌تواند پاداشی برای (حزب‌الله) باشد، در زمانی که معترضین در لبنان خواستار پایان دادن به فساد و ایستادگی در برابر حکومت (حزب‌الله) هستند».



نشست پکن؛ هماهنگی برای مقابله با تحریم‌های ایران


وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)  
وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)  
TT

نشست پکن؛ هماهنگی برای مقابله با تحریم‌های ایران


وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)  
وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)  

نتایج نشست پکن میان معاونان وزیران امور خارجه روسیه، چین و ایران، نشان‌دهنده آغاز یک حرکت مشترک با هدف «هماهنگی زمانی» در مرحله‌ای دشوار و پیچیده است. این موضوع را یک دیپلمات روسی تأیید کرده است.

شرکت‌کنندگان در این نشست که اولین دیدار از این نوع محسوب می‌شود، بر هماهنگی مواضع برای مقابله با تحریم‌ها، رد هرگونه اقدام نظامی علیه تأسیسات هسته‌ای و تلاش برای پیشبرد یک توافق سیاسی احتمالی با دولت آمریکا توافق کردند. این موضوع در چارچوب پیشنهاد مسکو برای میانجی‌گری در پرونده برنامه هسته‌ای ایران و در پی اعلام آمادگی واشنگتن برای آغاز روند مذاکرات مطرح شد.

به نظر می‌رسد مسکو که به طور فعال برای موفقیت این نشست سه‌جانبه تلاش کرده، قصد دارد موقعیت مذاکره‌ای خود با واشنگتن را تقویت کند. این تلاش در چارچوب گشایش به سوی یک گفت‌وگوی گسترده‌تر شامل پرونده اوکراین و سایر مسائل بین‌المللی و منطقه‌ای از جمله برنامه هسته‌ای ایران صورت می‌گیرد.

بیانیه وزارت امور خارجه روسیه حاکی از رضایت مسکو از نتایج این نشست بود. در این دیدار، سرگئی ریابکوف، دیپلمات ارشد روسیه که مسئول پرونده‌های امنیت استراتژیک و مدیریت گفت‌وگو با واشنگتن است، شرکت داشت.

بر اساس این بیانیه، در این نشست «هماهنگی اقدامات برای کاهش تنش‌ها حول برنامه هسته‌ای ایران مورد بحث قرار گرفت و بر غیرقابل قبول بودن تهدیدات و استفاده از نیروی نظامی علیه تأسیسات انرژی هسته‌ای ایران تأکید شد.»

وزارت امور خارجه روسیه همچنین اعلام کرد که «رایزنی‌ها میان معاونان وزیران امور خارجه روسیه، چین و ایران بر روی برنامه اقدام جامع مشترک و هماهنگی اقدامات برای کاهش تنش‌های مصنوعی حول برنامه هسته‌ای ایران متمرکز بود.»

روسیه، چین و ایران بر هماهنگی برای مقابله با تحریم‌های علیه تهران توافق کردند (رویترز)

این بیانیه همچنین به ارزیابی دقیق سه طرف از «اقدامات غیرقانونی و نقض‌های متعدد قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت توسط ایالات متحده و کشورهای اروپایی» اشاره کرد و بر غیرقابل قبول بودن تهدید، ارعاب و استفاده از نیروی نظامی علیه زیرساخت‌های انرژی هسته‌ای ایران تأکید کرد.

به گفته وزارت امور خارجه روسیه، این نشست همچنین به بررسی چشم‌انداز «یافتن راه‌حل‌های مذاکره‌ای پایدار و بلندمدت بر اساس ملاحظات متقابل و تعادل مطمئن منافع طرفین» پرداخت.

نشستی «موفق و مهم»

محسن بختیار، سفیر ایران در چین، در پلتفرم «ایکس» این نشست را «کاملاً موفق» توصیف کرد و گفت که این نشست راه را برای مقابله با «یک‌جانبه‌گرایی شکست‌خورده» ایالات متحده هموار می‌کند.

چین، ایران و روسیه در روز جمعه در جریان مذاکرات پکن خواستار لغو تحریم‌های علیه تهران شدند. این در حالی است که تلاش‌های دیپلماتیک فشرده‌ای توسط قدرت‌های بزرگ برای احیای توافق سال ۲۰۱۵ در جریان است و واشنگتن فشارهای شدیدی بر برنامه هسته‌ای ایران اعمال می‌کند.

این مذاکرات در زمانی انجام شد که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، از زمان بازگشت به کاخ سفید در ژانویه ۲۰۲۵، تمایل خود را برای گفت‌وگو با تهران اعلام کرده است. ترامپ در سال ۲۰۱۸ و در دوره اول ریاست‌جمهوری خود به طور یک‌جانبه از این توافق خارج شد.

با این حال، ترامپ تحریم‌های شدیدی علیه ایران اعمال کرد و ایران نیز با محکوم کردن «دورویی» ایالات متحده، به این اقدامات واکنش نشان داد.

بخشی از نشست سه‌جانبه روسیه، چین و ایران در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)

ورود روسیه به این پرونده از طریق پیشنهاد میانجی‌گری برای پیشبرد مذاکرات هسته‌ای ایران، نشان‌دهنده تغییر مهمی است که بیانگر این باور در کرملین است که روابط جدید با دولت ترامپ می‌تواند به یک «توافق جامع» در مورد مسائل مورد اختلاف دو کشور منجر شود.

کرملین اعلام کرده است که پرونده ایران یکی از چندین مسیر مذاکره‌ای است که مسکو و واشنگتن آماده آغاز گفت‌وگو درباره آن‌ها هستند. این مسیرها شامل درگیری در اوکراین، مسائل امنیت استراتژیک و موضوعات منطقه‌ای داغ می‌شوند.

برخی محافل روسیه معتقدند که مسکو ممکن است آماده ترسیم چارچوب یک «توافق جامع» با واشنگتن باشد که بر اساس احترام به منافع طرفین در پرونده‌های مطرح شده استوار است.

در این چارچوب، به نظر می‌رسد نشست پکن موقعیت مذاکره‌ای مسکو را تقویت کرده است. این موضوع در اظهارات سه طرف که از از سرگیری برنامه هسته‌ای ایران، رد سیاست فشار حداکثری واشنگتن و مقابله با پیامدهای تحریم‌ها سخن گفتند، منعکس شده است.

وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف و کاظم غریب‌آبادی، هشدار داد که «وضعیت بار دیگر در یک تقاطع حساس قرار دارد.»

وی افزود: «توافق جامع در مورد مسئله هسته‌ای ایران دستاورد مهمی است که از طریق گفت‌وگو و مذاکره به دست آمده است.» او هشدار داد که «تحریم‌های یک‌جانبه تنها به تشدید اختلافات منجر خواهد شد. گفت‌وگو و مذاکره تنها گزینه‌های موجود هستند.»

ما چائو شیوی، معاون وزیر امور خارجه چین، گفت که روسیه، چین و ایران در نشست پکن بر ضرورت لغو همه تحریم‌های غیرقانونی تأکید کردند.

وی افزود: «ایران و روسیه از چین به خاطر نقش سازنده‌اش و سازماندهی این نشست در پکن تشکر کردند.»

گفت‌وگویی عمیق

نماینده ایران «برخی کشورها» را به ایجاد «یک بحران غیرضروری» متهم کرد و تأکید کرد که نشستی «بسیار سازنده و مثبت» با همتایان روس و چینی‌اش برگزار شده است.

ما چائو شیوی، معاون وزیر امور خارجه چین، در یک کنفرانس خبری با همتایان روس و ایرانی‌اش اعلام کرد: «ما تبادل نظر عمیقی در مورد مسئله هسته‌ای و لغو تحریم‌ها انجام دادیم.»

وی افزود: «ما بر ضرورت پایان دادن به همه تحریم‌های یک‌جانبه غیرقانونی تأکید کردیم.» این اظهارات در بیانیه مشترک سه کشور که توسط پکن منتشر شد، منعکس شده است.

توافق سال ۲۰۱۵ میان تهران و واشنگتن، پاریس، لندن، برلین، مسکو و پکن، به لغو تحریم‌ها علیه ایران در ازای کاهش فعالیت‌های هسته‌ای و تضمین صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران منجر شد.

با این حال، ایالات متحده در سال ۲۰۱۸ به تصمیم ترامپ به طور یک‌جانبه از این توافق خارج شد و تحریم‌های شدیدی را علیه ایران اعمال کرد که اقتصاد این کشور را تحت فشار قرار داد.

تهران تا یک سال پس از خروج آمریکا به تعهدات خود پایبند بود، اما پس از آن شروع به کاهش تعهدات خود کرد. از آن زمان تاکنون تمام تلاش‌ها برای احیای این توافق با شکست مواجه شده است.

پس از ۱۰ سال از اجرای این توافق، قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد که اجرای توافق ۲۰۱۵ را تضمین می‌کرد، در اکتبر ۲۰۲۵ منقضی می‌شود.

برخی کشورها احتمال اعمال مجدد تحریم‌ها علیه ایران پس از این تاریخ را رد نکرده‌اند.

ایران در ماه‌های اخیر چندین دور مذاکره با آلمان، فرانسه و بریتانیا در مورد برنامه هسته‌ای خود انجام داده است و همچنین سیاست‌های خود را با مسکو و پکن هماهنگ کرده تا با وضعیت موجود مقابله کند.

اولین واکنش اروپا به نشست پکن حاکی از برخورد مثبت اروپا با احتمال آغاز یک روند مذاکره‌ای برای حل اختلافات حول برنامه هسته‌ای ایران از طریق روش‌های صلح‌آمیز بود.

انور العنونی، سخنگوی خدمات خارجی اتحادیه اروپا، گفت که این اتحادیه از نشست سه‌جانبه روسیه، ایران و چین در مورد برنامه هسته‌ای ایران مطلع است و همچنان به ارتباطات در این زمینه باز است.

وی در یک نشست خبری در بروکسل افزود: «این سه کشور طرف‌های توافق هسته‌ای ایران هستند. هیچ جایگزین عملی‌ای برای حل دیپلماتیک وجود ندارد.»