تلاش روسیه و چین برای محافظت از ایران در برابر تهدیدات تحریمی آمریکا

تلاش روسیه و چین برای محافظت از ایران در برابر تهدیدات تحریمی آمریکا
TT

تلاش روسیه و چین برای محافظت از ایران در برابر تهدیدات تحریمی آمریکا

تلاش روسیه و چین برای محافظت از ایران در برابر تهدیدات تحریمی آمریکا

روسیه و چین در شورای امنیت اقدامات خود را برای مقابله با تلاش‌های واشنگتن مبنی بر بازگرداندن همه تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران شروع کرده‌اند.
به گزارش خبرگزاری رویترز، سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه و وانگ یی دیپلمات ارشد چینی، دو نامه در این باره به اعضای ۱۵ نفره شورای امنیت و آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل متحد، ارسال کردند. این در حالی است که ایالات متحده، ایران را به فعال کردن و برگرداندن سریع همه تحریم‌های شورای امنیت قبل از توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ تهدیده کرده‌است.
 لاوروف، در نامه خود اقدام آمریکا را «مسخره و غیرمسئولانه» خواند و انجام چنین کاری را «کاملاً غیرقابل پذیرش» دانست.
واشنگتن تهدید کرده‌است که چنانچه شورای امنیت تحریم تسلیحاتی ایران را که در ماه اکتبر به پایان خواهد رسید تمدید نکند، برای بازگرداندن همه تحریم‌های سازمان ملل علیه تهران وارد عمل خواهد شد.
کلی کرفت سفیر آمریکا در سازمان ملل هفته گذشته اعلام کرد که به‌زودی پیش‌نویس قطعنامه‌ای در این موضوع را در میان اعضا توزیع خواهد کرد.
طبق این گزارش، در صورتی که چین و روسیه دو عضو دائم و دارای حق وتو شورای امنیت، با پیش نویس قطعنامه آمریکا برای تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ایران مخالفت کنند، آنگاه ایالات متحده می‌بایست مسیر خود برای بازگشت این تحریم را در پی بگیرد.
وانگ یی وزیر خارجه چین، نیز در نامه‌ای دیگر نوشته‌است: «آمریکا بعد از خروج از برجام دیگر عضوی از آن به‌شمار نمی‌آید و هیچ حقی ندارد که از شورای امنیت بخواهد تحریم‌های ایران را برگرداند».
لاوروف در نامه خود به یک نظر دیوان بین‌المللی دادگستری در سال ۱۹۷۱ استناد کرده که در آن تأکید شده بود «چنانچه یک طرف توافق وظایف خود را نفی کند یا آن را انجام ندهد، نمی‌تواند همچنان از حق خود در چارچوب آن توافق استفاده کند».



مسکو و تهران: بزرگ‌تر از شراکت، کوچک‌تر از ائتلاف

 رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
TT

مسکو و تهران: بزرگ‌تر از شراکت، کوچک‌تر از ائتلاف

 رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)

با امضای توافقنامه «شراکت استراتژیک جامع» بین روسیه و ایران، روابط دو کشور وارد مرحله‌ای جدید شده است که در آن منافع طرفین به شکلی بی‌سابقه به هم نزدیک می‌شوند. با این حال، در مسکو تردیدهایی درباره تمایل تهران به بازگشایی به سوی غرب وجود دارد.

این توافقنامه پایه‌ای قانونی برای گسترش همکاری‌های وسیع بین دو کشور فراهم می‌کند و جایگزین توافقنامه همکاری سال ۲۰۰۱ می‌شود که پیش‌تر زمینه‌های محدودی برای همکاری ایجاد کرده بود.

در طول ۲۵ سال گذشته، روابط مسکو و تهران به شدت توسعه یافته و تحولات بزرگی در منطقه رخ داده است که دو کشور را وادار به بازنگری در اساس همکاری‌های خود کرده است. با این حال، مسیر رسیدن به این توافقنامه هموار نبوده و موانع زیادی بر سر راه آن وجود داشته است.

رئیسان روسیه و ایران، پوتین و پزشکیان، پس از مذاکرات در مسکو، برای حضور در مراسم امضا آماده می‌شوند (عکس: آسوشیتدپرس)

موضع روسیه در قبال تحولات جنگ قره‌باغ و سوریه، که به منافع منطقه‌ای ایران آسیب زد، باعث ایجاد تردیدهایی در تهران درباره قابل اعتماد بودن مسکو به عنوان یک شریک استراتژیک شده است. از سوی دیگر، مسکو نیز همواره با نگرانی به تلاش‌های ایران برای بازگشایی کانال‌های ارتباطی با غرب نگاه کرده است.

انتخاب زمان امضای این توافقنامه جلب توجه می‌کند. این توافقنامه پس از چندین تأخیر و درست سه روز قبل از تحلیف رئیس‌جمهور جدید آمریکا، دونالد ترامپ، امضا شد. برخی تحلیل‌گران معتقدند که مسکو و تهران پس از تحولات سوریه و اوکراین، تصمیم گرفتند تا با تقویت مواضع خود، آماده مذاکرات آینده شوند.
این توافقنامه در ۴۷ بند، حوزه‌های مختلف همکاری از جمله تجارت، انرژی، آموزش و گردشگری را پوشش می‌دهد. بخش قابل توجهی از آن به همکاری در زمینه انرژی هسته‌ای صلح‌آمیز اختصاص دارد، حوزه‌ای که ایران به زودی چالش‌های دیپلماتیک جدی در آن پیش رو خواهد داشت.

رئیسان روسیه و ایران، پوتین و پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در کرملین، مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ (آسوشیتدپرس)

همکاری نظامی

توافقنامه بر همکاری‌های نظامی و امنیتی تأکید کرده است، اما از تبدیل این شراکت به یک اتحاد نظامی کامل جلوگیری می‌کند. این همکاری شامل تبادل هیئت‌های نظامی، آموزش پرسنل، انجام تمرینات مشترک و مشارکت در کنفرانس‌های بین‌المللی می‌شود.
دو کشور بر تقویت همکاری در مبارزه با تروریسم، تبادل اطلاعات امنیتی و هماهنگی بین وزارتخانه‌های داخلی تأکید کرده‌اند. همچنین، همکاری در زمینه‌های حقوقی، کنترل تسلیحات و خلع سلاح نیز در توافقنامه گنجانده شده است.
توافقنامه به توسعه روابط تجاری و اقتصادی، بهبود شبکه‌های حمل‌ونقل و تدارکات، و افزایش مبادلات تجاری بین دو کشور اشاره کرده است. همچنین، استفاده از ارزهای ملی در مبادلات و مقابله با تحریم‌های یکجانبه غرب نیز مورد تأکید قرار گرفته است.
این توافقنامه تمامی جنبه‌های همکاری سیاسی، اقتصادی، امنیتی، نظامی و فرهنگی را پوشش می‌دهد. با این حال، نکته جالب توجه این است که در بند پایانی توافقنامه آمده است: «در صورت بروز اختلاف در تفسیر مفاد این توافقنامه، نسخه انگلیسی سند مرجع خواهد بود.»