شاخه انشعابی طالبان در ایران گروه مخالف صلح با آمریکا تاسیس کرد

چند مهاجم انتحاری و نیروی خارجی در افغانستان آزاد شدند

شاخه انشعابی طالبان در ایران گروه مخالف صلح با آمریکا تاسیس کرد
TT

شاخه انشعابی طالبان در ایران گروه مخالف صلح با آمریکا تاسیس کرد

شاخه انشعابی طالبان در ایران گروه مخالف صلح با آمریکا تاسیس کرد

در حالیکه نگرانی درباره پیوستن دوباره پیکارجویان طالبان به جبهه های نبرد در صورت شکست فرآیند صلح کنونی وجود دارد دولت افغانستان به تازگی چند نفر از اعضای این گروه را آزاد کرد.
وب سایت رادیو اروپای آزاد/ رادیو آزادی به تازگی گزارشی در این باره منتشر کرد. در این گزارش به نشانه های شکل گیری یک گروه جدا شده از طالبان که وابسته به ایران است اشاره شده است. این گروه توسط کسانی رهبری می شود که با تلاش های صورت گرفته برای پایان دادن به جنگ ۱۹ ساله در افغانستان مخالفت می کنند.
«حزب ولایت اسلامی» ظاهرا از گروه اصلی، طالبان پس از دست یابی به توافق صلح بین آمریکا و طالبان در اواخر فوریه پارسال از این گروه منشعب شد.
این گزارش که روز سه شنبه (۹ ژوئن) منتشر شد افزود تشکیل یک گروه انشعابی احتمال بروز دودستگی در صفوف طالبان را در کانون توجه قرار داده است. این گروه در سال های گذشته دچار اختلافات داخلی فزاینده ای شد. سران گروه پس از مرگ ملا محمد عمر مجبور به جا به جایی ناخوشایندی شدند.
هنوز مشخص نیست که این گروه انشعابی قادر به جذب بخش عظیمی از هواداران است اما شکل گیری آن می تواند یک مانع تازه در مسیر توافق بین طالبان و آمریکایی ها باشد. نیروهای آمریکایی طبق این توافق تا ماه جولای سال آینده از افغانستان خارج می شوند و در مقابل، این گروه مسلح حاضر در افغانستان تعهد داده دست از فعالیت های تروریستی برداشته و با دولت افغانستان درباره توزیع قدرت گفتگو کند.
گزارش به نقل از یک کارشناس امور طالبان در مرکز مطالعات انگلیس گفت مقر گروه جدید انشعابی در ایران است اما هنوز «در مراحل اولیه سازمان دهی است». ایران و افغانستان ۹۰۰ کیلومتر مرز مشترک دارند. تعداد بسیاری از پناهجویان افغانستانی در ایران هستند.
سایت رادیو اروپای آزاد/ رادیو آزادی در این گزارش به نقل از یک مقام وزارت اطلاعات افغانستان نوشت این گروه انشعابی هنوز رسما اعلام وجود نکرده اما گروهی از رهبران تندروی طالبان و افرادی از گروه های کوچک تر وابسته به طالبان و گروه ولایت در آن عضویت دارند. شماری از رهبران طالبان که گمان می رود با توافق با آمریکایی ها غیر علنی مخالف هستند نیز جذب گروه جدید شده اند. شاخه خراسان داعش در افغانستان از جمله گروه های افراطی مخالف توافق با آمریکا است. شاخه خراسان داعش در افغانستان از طالبان به عنوان یک گروه «ملی گرا» یاد می کند و آن را جریان اسلام گرا نمی داند. اعضای شاخه خراسان داعش علیه دولت افغانستان و نیروهای آمریکایی و همچنین طالبان عملیات نظامی انجام می دهند.
فرانس پرس نیز در گزارش تحقیقی از کابل نوشت محمود داوود که پس از ۹ سال به تازگی از زندان آزاد شده آمادگی اش را برای بازگشت به جبهه های نبرد پنهان نمی کند. محمود داوود نیز مثل خیلی از شورشیان طالبان که دولت افغانستان به امید پیشبرد گفتگوهای صلح آزادشان کرد عوامل تهدید کننده جدید هستند.
این زندانی سابق زندان بگرام در شمال کابل که ماه گذشته آزاد شد گفت «آمریکایی ها تا زمانی که خارج نشده اند جهاد ادامه دارد. آنها بسیاری از افغان ها را در عملیاتشان کشتند». او در گفتگو با فرانس پرس افزود «ما دیگر نمی خواهیم نیروهای خارجی در کشورمان باشند». سپس محمود داوود با ۶۵ دلاری که از دولت افغانستان گرفته بود سوار یک ماشین مسافرکشی شد و به روستایش رفت.
فرانس پرس افزود نیروهای آمریکایی ۹ سال پیش داوود (۲۸ ساله) را در ایالت فاریاب بازداشت کرد. دولت افغانستان در راستای «ابراز حسن نیت» به آزادی پنج هزار زندانی از اعضای طالبان از جمله داوود سرعت بخشید. شورشیان هم به مناسبت عید فطر سه روز آتش بس اعلام کردند.
یک مقام امنیتی گفت افرادی که برای انجام حملات انتحاری آموزش می بینند و کسانی که جلیقه انتحاری تولید می کنند و آدم ربایان و نیز نیروهای خارجی از جمله افرادی هستند که در فهرست آزاد شدگان قرار دارند. این اقدام در راستای توافق مبادله زندانیان در سطح گسترده به منظور برگزاری گفتگوهای صلح اجرا می شود.
از زندانیان پیش از آزادی تعهد کتبی گرفته شده تا دوباره سلاح حمل نکنند. بنا به تحقیق فرانس پرس آنچه روز به روز آشکارتر می شود این است که اینگونه تعهدات مفید نیست.
یکی از رهبران طالبان مقیم پاکستان به فرانس پرس گفت «هیچ شک و تردیدی وجود ندارد» که آزاد شدگان در نهایت در خطوط مقدم جبهه های درگیری مستقر می شوند». او افزود «جهاد ادامه دارد تا اینکه به توافق با دولت افغانستان برسیم».
بسیاری از شورشیان آزاد شده می گویند که همچنان از آمریکایی ها عصبانی هستند. طبق توافق بین آمریکا و طالبان در فوریه عناصر مسلح گروه تعهد دادند تا از حمله به آمریکایی ها و نیروهای خارجی تا خروج نیروها از کشور در پایان سال خودداری کنند.
ماموران امنیتی محلی پس از این توافق در معرض حملات مستقیم طالبان قرار گرفته اند. تعهد طالبان شامل حال نیروهای محلی نمی شود.
امتیاز مهمی که واشنگتن از طالبان در جریان گفتگوها گرفت این بود که طالبان و دولت افغانستان گفتگوهای صلح را آغاز کنند. دولت افغانستان نیز تعهد داد پنج هزار شورشی زندانی را آزاد کند. طالبان تعهد داد هزار نفر از ماموران امنیتی زندانی را آزاد کند.
مقام های افغانستان گفتند که از آغاز اجرای توافق تبادل زندانیان سه هزار نفر از اعضای طالبان آزاد شدند. شورشیان طالبان بیش از ۷۵۰ زندانی را آزاد کرده اند.
این عدد معادل ده درصد تعداد کل نیروهای طالبان است. پیش بینی ها حاکی از این است که حدود پنجاه هزار تا صد هزار نفر شورشی وجود دارد.
یک مقام ارشد امنیتی گفت «طراحان حمله» دغدغه اصلی مقام های دولت افغانستان هستند. او افزود «یکی از زندانیان «طالبان» که آزاد شد دوباره به فعالیت مسلحانه روی آورد و نفر دیگری یک جنایت قتل مرتکب شد».
طالبان بر این باور است که توافق با دولت آمریکا گواه این است که واشنگتن را در طول جنگ طولانی اش شکست داده است.
سراج الدین حقانی معاون رهبر طالبان هفته گذشته در یک گفتگو گفت «سیاست و گفتگوها نباید طوری تعبیر شود که گویی ما به مسائل مجاهدین و تقویت و توسعه قدرت نظامی مان بی اعتنا هستیم».
طالبان حالا خود را در شرایطی می بیند که در هر صورت پیروز خواهد بود؛ حتی اگر گفتگوهای صلح با کابل به نتیجه نرسد.
دولت افغانستان گزینه دیگری به جز تن دادن به درخواست واشنگتن برای پیشبرد توافق تبادل زندانیان ندارد؛ به ویژه اینکه آمریکا بزرگ ترین کمک کننده دولت افغانستان است.
با این حال برخی کارشناسان به موفقیت گفتگوهای صلح و پایان جنگ ۱۹ ساله در افغانستان امیدوارند. اندرو واتکینز تحلیلگر ارشد در گروه بین المللی بحران گفت «این گفتگوها نوید دهنده تحقق آتش بس دائمی هستند. احتمال این گزینه بیشتر از گزینه های دیگر است». او افزود «آغاز سریع گفتگوها بهترین شیوه برای از بین بردن این تهدید است».



مسکو و تهران: بزرگ‌تر از شراکت، کوچک‌تر از ائتلاف

 رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
TT

مسکو و تهران: بزرگ‌تر از شراکت، کوچک‌تر از ائتلاف

 رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)

با امضای توافقنامه «شراکت استراتژیک جامع» بین روسیه و ایران، روابط دو کشور وارد مرحله‌ای جدید شده است که در آن منافع طرفین به شکلی بی‌سابقه به هم نزدیک می‌شوند. با این حال، در مسکو تردیدهایی درباره تمایل تهران به بازگشایی به سوی غرب وجود دارد.

این توافقنامه پایه‌ای قانونی برای گسترش همکاری‌های وسیع بین دو کشور فراهم می‌کند و جایگزین توافقنامه همکاری سال ۲۰۰۱ می‌شود که پیش‌تر زمینه‌های محدودی برای همکاری ایجاد کرده بود.

در طول ۲۵ سال گذشته، روابط مسکو و تهران به شدت توسعه یافته و تحولات بزرگی در منطقه رخ داده است که دو کشور را وادار به بازنگری در اساس همکاری‌های خود کرده است. با این حال، مسیر رسیدن به این توافقنامه هموار نبوده و موانع زیادی بر سر راه آن وجود داشته است.

رئیسان روسیه و ایران، پوتین و پزشکیان، پس از مذاکرات در مسکو، برای حضور در مراسم امضا آماده می‌شوند (عکس: آسوشیتدپرس)

موضع روسیه در قبال تحولات جنگ قره‌باغ و سوریه، که به منافع منطقه‌ای ایران آسیب زد، باعث ایجاد تردیدهایی در تهران درباره قابل اعتماد بودن مسکو به عنوان یک شریک استراتژیک شده است. از سوی دیگر، مسکو نیز همواره با نگرانی به تلاش‌های ایران برای بازگشایی کانال‌های ارتباطی با غرب نگاه کرده است.

انتخاب زمان امضای این توافقنامه جلب توجه می‌کند. این توافقنامه پس از چندین تأخیر و درست سه روز قبل از تحلیف رئیس‌جمهور جدید آمریکا، دونالد ترامپ، امضا شد. برخی تحلیل‌گران معتقدند که مسکو و تهران پس از تحولات سوریه و اوکراین، تصمیم گرفتند تا با تقویت مواضع خود، آماده مذاکرات آینده شوند.
این توافقنامه در ۴۷ بند، حوزه‌های مختلف همکاری از جمله تجارت، انرژی، آموزش و گردشگری را پوشش می‌دهد. بخش قابل توجهی از آن به همکاری در زمینه انرژی هسته‌ای صلح‌آمیز اختصاص دارد، حوزه‌ای که ایران به زودی چالش‌های دیپلماتیک جدی در آن پیش رو خواهد داشت.

رئیسان روسیه و ایران، پوتین و پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در کرملین، مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ (آسوشیتدپرس)

همکاری نظامی

توافقنامه بر همکاری‌های نظامی و امنیتی تأکید کرده است، اما از تبدیل این شراکت به یک اتحاد نظامی کامل جلوگیری می‌کند. این همکاری شامل تبادل هیئت‌های نظامی، آموزش پرسنل، انجام تمرینات مشترک و مشارکت در کنفرانس‌های بین‌المللی می‌شود.
دو کشور بر تقویت همکاری در مبارزه با تروریسم، تبادل اطلاعات امنیتی و هماهنگی بین وزارتخانه‌های داخلی تأکید کرده‌اند. همچنین، همکاری در زمینه‌های حقوقی، کنترل تسلیحات و خلع سلاح نیز در توافقنامه گنجانده شده است.
توافقنامه به توسعه روابط تجاری و اقتصادی، بهبود شبکه‌های حمل‌ونقل و تدارکات، و افزایش مبادلات تجاری بین دو کشور اشاره کرده است. همچنین، استفاده از ارزهای ملی در مبادلات و مقابله با تحریم‌های یکجانبه غرب نیز مورد تأکید قرار گرفته است.
این توافقنامه تمامی جنبه‌های همکاری سیاسی، اقتصادی، امنیتی، نظامی و فرهنگی را پوشش می‌دهد. با این حال، نکته جالب توجه این است که در بند پایانی توافقنامه آمده است: «در صورت بروز اختلاف در تفسیر مفاد این توافقنامه، نسخه انگلیسی سند مرجع خواهد بود.»