روزنامه‌های ایران دربارهٔ مرگ قاضی فراری: پرید یا پرت شد؟

توییت‌های ضد و نقیض در توییتر؛ از حذف جعبه سیاه مقامات تا تشکیک در اصل مرگ

روزنامه‌های ایران دربارهٔ مرگ قاضی فراری: پرید یا پرت شد؟
TT

روزنامه‌های ایران دربارهٔ مرگ قاضی فراری: پرید یا پرت شد؟

روزنامه‌های ایران دربارهٔ مرگ قاضی فراری: پرید یا پرت شد؟

پیداشدن جسد بی جان غلامرضا منصوری قاضی فراری ایران و متهم به فساد مالی و رشوه در رومانی، در صفحه اول روزنامه صبح امروز شنبه چاپ تهران بازتاب گسترده‌ای داشته‌است. نشریات ایران مرگ این قاضی سابق را "مشکوک و پرابهام" توصیف کردند.
روزنامه اصلاح طلب "شرق" در مطلبی مرگ این "قاضی متواری" را "مشکوک" توصیف کرد.
روزنامه محافظه کار "وطن امروز" در مطلبی با عنوان "سقوط آخر" و قراردادن عکس بزرگ حمل جسد قاضی منصوری در صفحه اول خود به این موضوع پرداخته‌است.
روزنامه اصلاح طلب "آرمان ملی" نیز در مطلبی با تیتر "دو روایت متفاوت از مرگ قاضی منصوری" واکنش‌های رسمی پلیس و قوه قضائیه را نقل کرده‌است.
در ادامه، روزنامه "آفتاب یزد" نیز دربارهٔ مرگ قاضی منصوری در رومانی نوشته‌است: "با وجود اینکه گفته شده درخواست اعلان قرمز برای قاضی منصوری صادر شده‌است اما نه در سایت اینترپل و در لیست اعلان قرمز افرادی که از سوی ایران تحت تعقیب قرار گرفته‌اند اسمی از غلامرضا منصوری وجود دارد و نه حتی به صورت مستقیم و صریح اعلام شده‌است که بازداشت این متهم به درخواست ایران بوده‌است".
روزنامه "اعتماد" نیز با پرداختن به این مطلب که "پرید یا پرت شد؟" نوشته‌است: "حادثه‌ای عجیب که باعث شد تا دقایقی پس از انتشار خبر و دست به دست شدن در فضای مجازی، حتی وکیل غلامرضا منصوری را هم در بهت و بی‌خبری فرو ببرد. آن‌جا که نجف‌پور ثانی گفته‌است که او نیز از شنیدن این خبر شوکه شده و مبهوت است".
این روزنامه در ادامه می‌نویسد: "وکیل منصوری همچنین گفته بلافاصله پس از اطلاع از درگذشت موکلش، آخرین ارتباطات اینترنتی خود را با او بررسی کرده و متوجه شده که اپلیکیشن واتس‌آپِ بازپرس فقید دست‌کم تا ساعت ۱۵ و ۱۵ دقیقه فعال بوده و احتمالا او تا همان حوالی از واتس‌آپ خود استفاده کرده‌است".
این وکیل دادگستری همچنین گفته‌است: "خانواده آقای منصوری آخرین بار ساعت ۱۱ روز جمعه با او تماس داشته‌اند که حال‌شان مساعد بوده‌است".
او همچنین گفته‌است: "دولت و پلیس رومانی مسوول حفظ جان موکلم بوده‌اند و باید پاسخگو باشند".
روزنامه "خراسان" نیز در گزارشی، مرگ قاضی منصوری به عنوان یکی از متهمان اصلی یک پرونده جنجالی، را "جنجالی‌ترین مرگ سال ۹۹ تاکنون" توصیف کرده‌است.
غلامرضا منصوری قاضی اجرائیات شهرستان لواسانات و پیش از آن بازپرس شعبه ۹ دادسرای فرهنگ و رسانه و سرپرست این دادسرا متهم به گرفتن رشوه ۵۰۰ هزار یورویی بود.
در سال‌های پایانی دهه هشتاد و اوایل دهه نود شمسی، شمار زیادی از روزنامه‌نگاران با حکم او بازداشت شدند.
 لحظاتی از انتشار خبر مرگ منصوری نگذشته بود که کاربران توئیتری از زوایای مختلف به سراغ این ماجرا رفتند و فضای توئیتر را به او اختصاص دادند.
یکی از کاربران نوشته‌است: "قاضی منصوری مهم بود، مثلا در پرونده لواسان مامور مستقیم طبری بود. در این پرونده ناطق‌نوری، لاریجانی و حقانیان هم متهم بودند. گروهی که او را فراری داد، هدف‌شان خرید زمان برای مدیریت پرونده بود، و شاید به نتیجه رسیدند که حذفش بهترین کار برای خرید زمان است".
کاربر دیگری نیز آورده‌است: "#غلامرضا_منصوری جعبه سیاه نبود، متهم درجه ۱۰ بود، اطلاعات خاصی هم نداشت، اگر هم به ایران بازمی‌گشت در دادگاه ویژه روحانیت محاکمه می‌شد بی سر و صدا".
در ادامه واکنش‌ها کاربر دیگری تأکید کرده که :منصوری فقط از این جهت مهم بود که اگر در اروپا محاکمه می‌شد، یعنی محاکمه جهانی نظام، این چیزی بود که نظام از آن می‌ترسید".
کاربر ایرانی دیگری نیز در این باره توییت کرده که "چند روز پیش محمدرضا زائری تلویحا ادعا کرد باند طبری در سال۸۶ هادی مروی، معاون پیشین قوه قضاییه را کشت تا به فسادشان رسیدگی نشود، حالا احتمالا گروهی دیگر قاضی منصوری را از باند طبری حذف کردند تا به فسادشان رسیدگی نشود؛ بازی‌های مافیا".
یکی از کاربران توییتر نیز ملاحظات اولیه مرگ #غلامرضا_منصوری را اینگونه شرح داده‌است: "۱-نظام از بازگرداندن منصوری به ایران ناامید شده بود. ۲-مرده منصوری سودش بیشتر بود برای نظام. ۳-روشن شدن دوباره ماشین ترور در دوران روحانی. ۴-همکاری احتمالی روسیه در قتل منصوری. ۵-ترور بیشتر انگیزه خارجی داشت تا داخلی. ۶-نظام از یک محاکمه تاریخی جست".
 در مقابل حساب‌های کاربری نزدیک به نظام ایران همراستا با روایت مورد نظر این رژیم توییت‌هایی را منتشر کرده‌اند. یکی از این کاربران نوشته‌است: "بدون تردید اگر قاضی منصوری کشته شده باشد (خودکشی نکرده باشد) تنها و تنها هدف حذف وی، ضربه به نظام جمهوری اسلامی است چون محاکمه وی تنها راه مفید برای ایران بود و راه دیگری نداشت. از فردا تحلیل‌ها را ببینید".
کاربر دیگیری آورده‌است: "از تجربه قتل‌های زنجیره‌ای این را یادگرفتیم که ببینید بالای جنازه قاضی منصوری کدام گروه بیشتر قیل و قال می‌کند، یقه همان گروه را بچسبید! الان هم که منافقین شده‌اند ولی دم منصوری…".
* کاربر دیگری نوشته‌است: "برادرانه توصیه می‌کنم که هیجان‌زده و بر مبنای اطلاعات مغشوش و محدود منتشر شده از مرگ قاضی منصوری تحلیل نکنید. چه این که با پرونده‌های فساد در حال رسیدگی داخل کشور ارتباطش بدهیم و چه این که دست فتنه‌گر گروهک‌های تروریستی معاند نظام را دخیل در آن بدانیم، نیازمند اطلاعات بیشتر است!".
اما توییت یکی از کاربران روایت سومی را برجسته می‌کند. این کاربر نوشته‌است: "بنظرم هروقت عکسی واضح از چهره و جنازه #قاضی_منصوری رویت کردیم میتونیم بگیم کشته شده، اصلا از کجا معلوم واقعا مرده باشه؟".



راهی به‌سوی مذاکره: ایران و آمریکا چگونه به این لحظه رسیدند؟

یک نقاش ایرانی در حال بازسازی و رنگ‌آمیزی دوباره یک نقاشی دیواری ضد آمریکایی در تهران است (خبرگزاری فرانسه)
یک نقاش ایرانی در حال بازسازی و رنگ‌آمیزی دوباره یک نقاشی دیواری ضد آمریکایی در تهران است (خبرگزاری فرانسه)
TT

راهی به‌سوی مذاکره: ایران و آمریکا چگونه به این لحظه رسیدند؟

یک نقاش ایرانی در حال بازسازی و رنگ‌آمیزی دوباره یک نقاشی دیواری ضد آمریکایی در تهران است (خبرگزاری فرانسه)
یک نقاش ایرانی در حال بازسازی و رنگ‌آمیزی دوباره یک نقاشی دیواری ضد آمریکایی در تهران است (خبرگزاری فرانسه)

امروز، شنبه، در سلطان‌نشین عمان، گفت‌وگوهایی میان ایران و ایالات متحده برگزار شد، به عنوان تلاشی برای احیای مذاکرات متوقف‌شده درباره برنامه هسته‌ای شتاب‌گرفته تهران.

با این حال، دو طرف حتی پیش از آغاز مذاکرات بر سر شکل و مکانیزم آن اختلاف دارند. در حالی‌ که رئیس‌جمهور آمریکا، دونالد ترامپ، اصرار دارد مذاکرات به‌صورت مستقیم انجام شود، عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه ایران، اعلام کرده که کشورش فقط از طریق واسطه و به‌صورت غیرمستقیم با فرستاده آمریکا در امور خاورمیانه، استیو ویتکوف، گفت‌وگو خواهد کرد.

گرچه این اختلاف ممکن است ظاهری به نظر برسد، اما معنا و پیامدهای عمیقی در خود دارد. مذاکرات غیرمستقیم تاکنون هیچ پیشرفتی به همراه نداشته، به‌ویژه از زمانی که ترامپ در دوره اول ریاست‌جمهوری‌اش پس از سه سال از امضای توافق هسته‌ای در سال ۲۰۱۵، از آن خارج شد.

دو زن ایرانی در کنار نقاشی ضد آمریکایی بر دیوار سفارت سابق ایالات متحده در مرکز تهران در حال قدم زدن هستند (رویترز)

در ۸ مه ۲۰۱۸، ترامپ سند خروج از برجام را امضا و آن را علنی کرد.

از آن زمان، ترامپ تحریم‌های جدیدی علیه ایران اعمال کرده و آن را بخشی از استراتژی «فشار حداکثری» خوانده است. او بارها تأکید کرده که گزینه نظامی همچنان روی میز است، هرچند مرتب از امکان رسیدن به توافق جدید سخن گفته. ترامپ در همین راستا، پیامی به رهبر ایران، علی خامنه‌ای (۸۵ ساله) ارسال کرده است.

در مقابل، خامنه‌ای هشدار داده که هرگونه حمله به ایران با پاسخ مشابه و شدید روبه‌رو خواهد شد.

در ادامه، نکات کلیدی درباره این پیام، برنامه هسته‌ای ایران، و تنش‌های مداوم میان تهران و واشنگتن از زمان انقلاب ۱۹۷۹ ارائه می‌شود:

چرا ترامپ پیام فرستاد؟

ترامپ پیام خود را در ۵ مارس به خامنه‌ای فرستاد و روز بعد در یک مصاحبه تلویزیونی گفت: «برایشان نوشتم و گفتم: امیدوارم به مذاکره فکر کنید، چون اگر مجبور به اقدام نظامی شویم، فاجعه‌بار خواهد بود.»

ترامپ پس از بازگشت به کاخ سفید تلاش دارد روند مذاکرات را پیش ببرد، در حالی‌ که تحریم‌ها را تشدید کرده و تهدید می‌کند که آمریکا یا اسرائیل ممکن است تأسیسات هسته‌ای ایران را هدف قرار دهند.

ترامپ یادداشتی را که برای خروج از توافق هسته‌ای ایران در تاریخ ۸ مه ۲۰۱۸ امضا کرده است، به نمایش می‌گذارد (آسوشیتدپرس)

او در دوره اول ریاست‌جمهوری‌اش نیز پیام مشابهی ارسال کرده بود که با واکنش تند خامنه‌ای روبه‌رو شد. با این حال، پیام‌های پیشین ترامپ به رهبر کره شمالی، کیم جونگ اون، به دیدارهای مستقیمی انجامید، گرچه این دیدارها به توافقی درباره برنامه هسته‌ای و موشک‌های بالستیک کره شمالی که توانایی هدف‌گیری خاک آمریکا را دارند، نینجامید.

پاسخ ایران چه بود؟

رئیس‌جمهور ایران، مسعود پزشکیان، مذاکره مستقیم با آمریکا را رد کرد و در نشست هیئت دولت گفت: «ما از گفت‌وگو فرار نمی‌کنیم، اما تجربه‌های گذشته نشان داد وعده‌های توخالی، ریشه بحران‌ها بوده است. طرف مقابل باید برای اعتمادسازی، جدیت نشان دهد.»

رهبر ایران، خامنه‌ای نیز به سخنان ترامپ واکنش نشان داد و با لحنی تند گفت: «آن‌ها تهدید به آشوب می‌کنند، اما ما احتمال حمله خارجی را کم می‌دانیم. و اگر چنین حمله‌ای صورت گیرد، بدون شک پاسخ کوبنده‌ای خواهیم داد.»

اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه ایران، در پلتفرم «ایکس» نوشت: «تهدید علنی به بمباران از سوی رئیس یک کشور علیه ایران، نقض آشکار اصول صلح و امنیت بین‌المللی است. خشونت خشونت می‌آورد، صلح صلح می‌آورد. توپ در زمین آمریکاست تا مسیر را تعیین کند... و مسئولیت عواقبش را بپذیرد.»

رهبر جمهورى اسلامى ايران، علی خامنه‌ای، در خطبه‌های نماز عید فطر در تهران (رسانه ریاست جمهوری ایران)

در فضای رسانه‌ای نیز، روزنامه «تهران تایمز» نزدیک به دفتر خامنه‌ای ـ بدون ذکر منبع ـ گزارش داد که ایران «موشک‌هایی آماده کرده که می‌توانند اهداف آمریکایی را هدف قرار دهند». این گزارش هم‌زمان با استقرار بمب‌افکن‌های رادارگریز «بی-۲ اسپیریت» آمریکا در جزیره دیه‌گو گارسیا منتشر شد؛ جزیره‌ای که در برد حملات به ایران و همچنین حوثی‌های مورد حمایت تهران در یمن قرار دارد؛ نیروهایی که آمریکا از ۱۵ مارس حملات خود به آن‌ها را افزایش داده است.

چرا برنامه هسته‌ای ایران باعث نگرانی غرب است؟

با اینکه تهران همواره بر صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای خود تأکید کرده، اما اظهارات برخی مقام‌ها حاکی از آن است که ممکن است ایران در پی ساخت سلاح هسته‌ای باشد.

ایران اکنون در حال غنی‌سازی اورانیوم تا سطح ۶۰ درصد است؛ درصدی بسیار نزدیک به سطح مورد نیاز برای ساخت سلاح هسته‌ای، که هیچ کشور فاقد برنامه تسلیحات هسته‌ای، به آن دست نمی‌زند.

دو زن ایرانی در کنار نقاشی ضد آمریکایی بر دیوار سفارت سابق ایالات متحده در مرکز تهران در حال قدم زدن هستند (رویترز)

طبق توافق برجام در سال ۲۰۱۵، ایران مجاز بود اورانیوم را تا سقف ۳.۶۷ درصد و با ذخیره‌ای حداکثر ۳۰۰ کیلوگرم غنی‌سازی کند. اما آخرین گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نشان می‌دهد که ایران اکنون حدود ۸۲۹۴.۴ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده در اختیار دارد که بخشی از آن تا سطح ۶۰ درصد غنی‌سازی شده است.

نهادهای اطلاعاتی آمریکا برآورد می‌کنند که ایران هنوز ساخت سلاح هسته‌ای را آغاز نکرده، اما فعالیت‌هایی انجام داده که اگر تصمیم به ساخت سلاح بگیرد، مقدمات آن فراهم باشد.

در یک مصاحبه تلویزیونی، علی لاریجانی، مشاور رهبر ایران گفت: ایران توانایی ساخت بمب هسته‌ای را دارد، اما به‌دنبال آن نیست و با بازرسی‌های بین‌المللی مخالفتی ندارد. اما هشدار داد که اگر ایران مورد حمله آمریکا یا اسرائیل قرار گیرد، شاید چاره‌ای جز رفتن به‌سوی سلاح هسته‌ای نداشته باشد.

ریشه‌های تنش در روابط دو کشور چیست؟

در دوران حکومت شاه، محمدرضا پهلوی، ایران متحد راهبردی ایالات متحده بود. شاه سلاح‌های آمریکایی می‌خرید و به سازمان سیا اجازه داده بود ایستگاه‌های شنود مخفی برای جاسوسی از اتحاد شوروی برپا کند. در سال ۱۹۵۳، سازمان سیا در کودتایی نقش داشت که به برکناری نخست‌وزیر منتخب و تحکیم قدرت شاه انجامید.

اما در ژانویه ۱۹۷۹، شاه در پی اعتراضات گسترده مردمی از کشور گریخت و انقلاب اسلامی به رهبری روح‌الله خمینی، نظامی دینی در ایران برقرار کرد.

در نوامبر همان سال، دانشجویان به سفارت آمریکا در تهران حمله کردند و دیپلمات‌ها را ۴۴۴ روز به گروگان گرفتند که به قطع روابط دیپلماتیک بین دو کشور انجامید.

در جریان جنگ ایران و عراق در دهه ۱۹۸۰، بحران میان ایران و آمریکا تشدید شد، به‌ویژه در جریان «جنگ نفت‌کش‌ها» که در آن نیروی دریایی آمریکا اهداف ایرانی را بمباران کرد و به اشتباه یک هواپیمای مسافربری ایرانی را با ۲۹۰ سرنشین سرنگون ساخت.

از آن زمان، روابط ایران و آمریکا میان دشمنی شدید و فرصت‌های دیپلماتیک نادر در نوسان بوده است؛ مهم‌ترین نقطه امید، توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ بود. اما خروج یک‌جانبه ترامپ از آن توافق، موج جدیدی از تنش‌ها را آغاز کرد که همچنان منطقه را درگیر کرده است.

در آوریل ۲۰۱۹، ترامپ دستور داد نام سپاه پاسداران را در فهرست گروه‌های تروریستی جهانی قرار دهند. در پی آن، تنش‌ها در خلیج افزایش یافت.

بنر ضد آمریکایی در یکی از خیابان‌های تهران، ۸ آوریل ۲۰۲۵ (رویترز)

در ۳ ژانویه ۲۰۲۰، ترامپ دستور ترور قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس، را صادر کرد. خودرو حامل او و همراهانش در بغداد هدف حمله موشکی آمریکا قرار گرفت.

در پاسخ، سپاه پاسداران حمله موشکی به پایگاه عین‌الاسد انجام داد که محل استقرار نیروهای آمریکایی بود و منجر به زخمی شدن شماری از نظامیان شد.