سقوط آزاد پول ملی ایران؛ دلار در حوالی ۲۰ هزار تومان معامله شد

سقوط آزاد پول ملی ایران؛ دلار در حوالی ۲۰ هزار تومان معامله شد
TT

سقوط آزاد پول ملی ایران؛ دلار در حوالی ۲۰ هزار تومان معامله شد

سقوط آزاد پول ملی ایران؛ دلار در حوالی ۲۰ هزار تومان معامله شد

یک روز پس از توبیخ تهران توسط آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و افزایش فشار تحریم‌های آمریکا و گسترش شیوع ویروس کرونا، ریال ایران روز شنبه در بازار غیررسمی پایین‌ترین ارزش خود را در برابر دلار تجربه کرد.
براساس گزارش وب سایت "bonbast"، که بازار غیررسمی را دنبال می‌کند، قیمت پیشنهادی برای خرید دلار آمریکا در روز شنبه برابر با ۱۹۳ هزار و ۳۰۰ ریال بود، در حالی که روز جمعه ۱۸۸ هزار و ۲۰۰ ریال معامله شده بود. روزنامه "دنیای اقتصاد" نیز گزارش داد که قیمت دلار ۱۹۰ هزار و ۸۰۰ ریال داد و ستد می‌شود.
شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) روز جمعه، از ایران خواست که مانع ورود بازرسان آژانس انرژی هسته ای به دو سایت هسته ای قدیمی نشود که همین امر بر فشارهای دیپلماتیک بر تهران افزوده‌است.
دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا در ماه مه سال ۲۰۱۸ با هدف مهار برنامه هسته ای ایران، از توافق بین‌المللی خارج شد و تحریم‌های اقتصادی شدیدی را دوباره بر این کشور اعمال کرد.
بحران اقتصادی در ایران با پایین آمدن قیمت نفت و کندشدن اقتصاد جهانی عمیق‌تر شده‌است.
عبدالناصر همتی رئیس بانک مرکزی ایران گفته‌است قیمت واقعی دلار بسیار پائین‌تر از آن نرخی است که در بازار ایران خرید و فروش می‌شود. به گفته او در تأثیر روانی قطعنامه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بر ریال اغراق شده‌است و اقتصاد ایران می‌تواند خود را با فشارهای مضاعف سازگار کند. همتی در یک پست اینستاگرامی نوشت: تجربه دو سال گذشته نشان داده‌است که نرخ ارز قابل کنترل است.
رئیس کل بانک مرکزی همچنین گفته‌است، باوجود محدودیت درآمد نفت، موازنه مبادلات خارجی کشور مناسب است و بانک مرکزی علیرغم تداوم فشار آمریکا، ارز مورد نیاز فعالان اقتصادی را تأمین خواهد کرد.
ریال حدود ۷۰ درصد از ارزش خود را در برابر دلار طی چند ماه از دست داد تا اینکه در سپتامبر ۲۰۱۸ هر یک دلار آمریکا ۱۹۰ هزار ریال معامله شد. این در حالی است که ایرانی‌ها از ترس کاهش صادرات نفت ایران، تأثیرپذیری اقتصادشان از خروج واشینگتن از توافق هسته ای و اعمال دوباره تحریم‌ها، تقاضا زیادی برای دلار داشته‌اند.



طرح مشترک تل‌آویو و تیم ترامپ برای سرنگونی نظام ایران

رئیس‌جمهور منتخب دونالد ترامپ در جلسه‌ای با اعضای جمهوری‌خواه مجلس نمایندگان (آسوشیتدپرس)
رئیس‌جمهور منتخب دونالد ترامپ در جلسه‌ای با اعضای جمهوری‌خواه مجلس نمایندگان (آسوشیتدپرس)
TT

طرح مشترک تل‌آویو و تیم ترامپ برای سرنگونی نظام ایران

رئیس‌جمهور منتخب دونالد ترامپ در جلسه‌ای با اعضای جمهوری‌خواه مجلس نمایندگان (آسوشیتدپرس)
رئیس‌جمهور منتخب دونالد ترامپ در جلسه‌ای با اعضای جمهوری‌خواه مجلس نمایندگان (آسوشیتدپرس)

در حالی که جامعه جهانی منتظر است رئیس‌جمهور منتخب آمریکا، دونالد ترامپ، در تاریخ ۲۰ ژانویه وارد کاخ سفید شود و گمانه‌زنی‌ها درباره نحوه برخورد او با مسائل جهانی زیاد است، گزارش‌هایی در تل‌آویو منتشر شده که نشان می‌دهد طی ماه‌های گذشته، چندین طرح توسط اعضای تیم ترامپ، با مشارکت مقامات اسرائیلی، آماده شده است. یکی از این طرح‌ها سرنگونی نظام ایران است.

برنامه‌های مشترک آمریکا و اسرائیل

روزنامه «یسرائیل هیوم» که به جناح راست حاکم در اسرائیل نزدیک است، گزارش داده این برنامه‌ها نشان‌دهنده منافع مشترک آمریکا و اسرائیل هستند. این روزنامه به انتصاب‌های ترامپ در تیمش اشاره کرده و آن را نشانه‌ای از این رویکرد دانسته است. طبق این گزارش، ایران متوجه این تحولات شده و عملیات «الوعد الصادق ۳» را که برای پاسخ به حمله بزرگ اسرائیل در ۲۶ اکتبر آماده شده بود، متوقف کرده است.

از سوی دیگر، روزنامه «یدیعوت آحارونوت» به نقل از منابع آمریکایی گزارش داده که بحث‌هایی در رهبری ایران درباره امکان مذاکره برای توافق هسته‌ای جدید با دولت ترامپ یا ادامه سیاست‌های تهاجمی در جریان است.

«خبرهای ناخوشایند» برای ایران

یکی از تحلیلگران عربی روزنامه «هاآرتص» نوشته است: «رئیس‌جمهور ایران، مسعود پزشکیان، این هفته صدمین روز ریاست‌جمهوری خود را جشن گرفت، اما خبرها خوب نیستند. ارزش ریال ایران طی این مدت ۲۰ درصد کاهش یافته و قیمت کالاهای اساسی، برق، آب و حمل‌ونقل بین ۲۵ تا ۷۰ درصد افزایش یافته است. همچنین بیش از ۴۴۰ نفر اعدام شده‌اند، تقریباً دو برابر دوره رئیس‌جمهور پیشین، ابراهیم رئیسی.»

وی افزود: «به زودی مشکلات بیشتری انتظار می‌رود. در بودجه سال آینده کاهش شدید در هزینه‌های رفاه و افزایش ۴۰ درصدی قیمت سوخت پیش‌بینی شده است. این امر نگرانی‌ها از وقوع اعتراضات گسترده مشابه سال ۲۰۱۹ را افزایش داده، اعتراضاتی که در آن حدود ۱۵۰۰ نفر کشته شدند. در همین حال، بودجه نیروهای امنیتی و سپاه پاسداران نسبت به سال گذشته ۲۰۰ درصد افزایش خواهد یافت.»

«شبکه‌ای ضد ایران»

در برابر «تهدید آمریکا» که با تیم ترامپ شکل گرفته، ایران در تلاش است تا یک سیستم دفاعی سیاسی، منطقه‌ای و بین‌المللی برای خود ایجاد کند. رسانه‌های اسرائیلی تأیید کرده‌اند که مذاکراتی میان ایران و دولت کنونی آمریکا، از طریق بغداد انجام شده و تیم ترامپ نیز در جریان آن قرار گرفته است. این مذاکرات شامل توافقاتی اولیه است، از جمله اینکه ایران دیگر شبه‌نظامیان شیعه وابسته به خود را در عراق علیه آمریکا تحریک نکند و به اهداف آمریکایی و اسرائیلی حمله نکند. در مقابل، عراق متعهد شده تا شورشیان کرد ایرانی را که علیه ایران فعالیت می‌کنند، خلع سلاح کند.

پیشنهاد ترامپ برای توافق

منابعی گفته‌اند ایران خواهان بازگشت به سخنان ترامپ در سال ۲۰۱۹ است؛ زمانی که او پس از خروج از توافق هسته‌ای گفت: «همه کاری که باید انجام شود این است که تماس بگیرند و با من بنشینند. ما می‌توانیم یک توافق منصفانه داشته باشیم. هدف ما فقط این است که ایران سلاح هسته‌ای نداشته باشد. ما چیز زیادی نمی‌خواهیم و حتی می‌توانیم به آنها کمک کنیم تا دوباره به شرایط عالی بازگردند.»

این اظهارات برخلاف مواضع تیم ترامپ در آن زمان بود، که شامل خواسته‌های سخت‌گیرانه‌ای از ایران بود. این خواسته‌ها توسط مایک پمپئو، وزیر خارجه وقت، مطرح شده بود، از جمله: توقف غنی‌سازی اورانیوم در هر سطح و مقدار، توقف تولید موشک‌های بالستیک، توقف حمایت از حماس، حزب‌الله و جهاد اسلامی، خروج نیروهای ایرانی و حامیانشان از سوریه، و توقف حمایت از حوثی‌ها در یمن.

نگرانی‌ها در تهران

مسئولان ایرانی در حال بررسی این موضوع هستند که آیا ترامپ همان شخصی است که از توافق هسته‌ای خارج شد یا فردی که به دنبال یک «توافق منصفانه» است؟ آیا او خواسته‌های سخت‌گیرانه پمپئو را دوباره مطرح خواهد کرد یا تنها به یک توافق هسته‌ای رضایت می‌دهد؟

برخی تحلیلگران معتقدند اینکه آمریکا به اسرائیل چراغ سبز برای حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران نشان دهد، هنوز نیاز به اثبات دارد. اگر سیاست‌های ترامپ در دوره اول او را معیار قرار دهیم، جنگی فراگیر در خاورمیانه که آمریکا را مستقیماً درگیر کند، احتمالاً چیزی نیست که واشنگتن یا حتی تهران بخواهد.

تردیدها درباره توانایی اسرائیل

در حالی که اسرائیل موفقیت‌هایی در آسیب زدن به سامانه‌های دفاع هوایی ایران داشته، کارشناسان خارجی تردید دارند که اسرائیل بتواند بدون همکاری آمریکا تمام تأسیسات هسته‌ای زیرزمینی ایران را نابود کند. این مسائل در تماس‌های تلفنی میان نتانیاهو و ترامپ از زمان انتخابات مطرح شده و همچنین توسط ران درمر، یکی از وزرای نزدیک به نتانیاهو، در سفرش به آمریکا پیگیری شده است.