زندانی ایرانی بریتانیایی از بوریس جانسون درخواست کمک کرد

کمیته حمایت از فریبا عادلخواه: پاریس برای آزادی او بیشتر تلاش کند

 زندانی ایرانی بریتانیایی از بوریس جانسون درخواست کمک کرد
TT

زندانی ایرانی بریتانیایی از بوریس جانسون درخواست کمک کرد

 زندانی ایرانی بریتانیایی از بوریس جانسون درخواست کمک کرد

انوشه آشوری زندانی ایرانی بریتانیایی ۶۶ ساله که از سه سال پیش در ایران زندانی است از بوریس جانسون نخست وزیر انگلیس درخواست کمک کرد و گفت «ما ناامیدانه به کمک شما نیاز داریم».
آشوری مهندس بازنشسته که در زندان اوین نگهداری می شود تابعیت انگلیسی و ایرانی دارد. او در این سه سال در معرض بازجویی مستمر و زندان انفرادی قرار گرفته و یک بار دست به اعتصاب غذا زد و اقدام به خودکشی کرد. آشوری اینک از احتمال ابتلا به کرونا ابراز نگرانی کرده است.
خبرگزاری فرانسه پیام صوتی آشوری را منتشر کرده است. این پیام که حدود ده روز پیش ضبط شده توسط همسر آشوری در اختیار رسانه ها قرار گرفته است.
او در این پیام گفت «نگرانم که مبادا دولت انگلیس ما را فراموش کرده باشد».
خانواده آشوری گفت او در آگوست ۲۰۱۷ برای دیدن مادرش به تهران سفر کرد و در آنجا به اتهام جاسوسی برای اسرائیل به ده سال زندان محکوم شد. آشوری و خانواده اش ساکن لندن هستند.
شری ایزدی همسر او در مصاحبه با فرانس پرس گفت اتهامات او غیر منطقی هستند و محاکمه اش یک ساعت بیشتر طول نکشید.
او با اشاره به اینکه همسرش هیچ فعالیت سیاسی نداشته است افزود «ما آدم های کاملا معمولی هستیم. یک روز رفت خرید و دیگر بازنگشت. اینکه یک آدم بیگناه ده سال به خاطر کاری که نکرده زندانی شود غیر منطقی است».
دولت ایران به برخی از زندانیان دو تابعیتی در کشور از جمله نازنین زاغری رتکلیف به دلیل شیوع کرونا اجازه مرخصی داده اما انوشه آشوری در زندان به سر می برد و خانواده اش از اینکه دولت انگلیس نتوانسته در این پرونده کاری کند ناراضی هستند.
ایزدی و دومینیک راب وزیر امور خارجه انگلیس در اکتبر با یکدیگر دیدار کردند. ایزدی گفت «این دیدار هیچ نتیجه ای نداشت». وزارت خارجه انگلیس به خانواده آشوری توصیه کرده از گفتگو با رسانه ها خودداری کنند چون تلاش ها در جریان است. آشوری از همسرش خواسته گفته هایش را در تماس های روزانه با هم ضبط کند.
الیکا دختر آشوری (۳۳ ساله) گفت «پدرم چیزی برای از دست دادن ندارد».
طبق آمارهای دولت انگلیس، گذرنامه ۱۲ نفر از اتباع انگلیس از ۲۰۱۵ به این سو در ایران مصادره شده است. دولت در ماه مه ۲۰۱۹ به دارندگان تابعیت ایرانی و بریتانیایی توصیه کرد به ایران سفر نکنند.
جرمی هانت وزیر خارجه سابق انگلیس در ۲۰۱۸ گفت ایران از دو تابعیتی ها به عنوان اهرم فشار دیپلماتیک استفاده می کند. ایران این اتهام را رد کرد.
هواداران انوشه آشوری و نازنین زاغری رتکلیف می گویند پرونده این دو نفر در گرو طلب قدیمی ۴۰۰ میلیون پوندی ایران از انگلیس در خصوص یک قرارداد تسلیحاتی است.
دولت ایران چندین بار به خاطر بازداشت دو تابعیتی ها مورد انتقاد قرار گرفت. ایران می گوید تابعیت دوگانه را به رسمیت نمی شناسد. فریبا عادلخواه پژوهشگر ایرانی فرانسوی یکی از اینهاست.
آشوری در پیام دیگری از زندان به نقل از یکی از هم بندی هایش گفت که بازجویان زندان عادلخواه را کتک می زنند و او را از موهایش روی زمین می کشند و مورد ضرب و شتم قرار می دهند.
وزارت خارجه بریتانیا گفت بررسی پرونده دو تابعیتی در اولویت وزارتخانه است و در بالاترین سطوح کابینه بررسی می شود. یک سخنگوی وزارت خارجه بریتانیا به فرانس پرس گفت «قاطعانه از ایران می خواهیم که به آشوری اجازه ملاقات با خانواده اش را بدهد».
از سوی دیگر، سفارت ایران در لندن با رد بازداشت آشوری به دلایل سیاسی گفت «دادگاه او را به اقدام علیه امنیت ملی محکوم کرد».
سفارت ایران افرود «آشوری حق و امکان دفاع از خودش را داشت. زندانیان به خدمات بهداشتی در داخل و خارج زندان دسترسی دارند».
پس از اظهارات خانواده آشوری کمیته حمایت از فریبا عادلخواه پژوهشگر فرانسوی ایرانی روز دوشنبه (۲۲ ژوئن) خواستار افزایش تلاش دولت فرانسه برای آزادی او شد.
کمیته حمایت از فریبا عادلخواه با انتشار بیانیه گفت «ما ضمن ابراز خشم نسبت این رفتارها بار دیگر خواستار آزادی فوری و بی قید و شرط این پژوهشگر هستیم و بر بی گناهی او تاکید می کنیم».
این بیانیه افزود «از دولت فرانسه می خواهیم ضمن افزایش تلاش برای آزادی این شهروند فرانسوی کلیه همکاری های علمی بین نهادهای فرانسه و جمهوری اسلامی ایران را متوقف کند. جمهوری اسلامی به این شکل وحشیانه آزادی های آکادمیک را سرکوب و جان پژوهشگران را در معرض خطر قرار می دهد».
فریبا عادلخواه پژوهشگر و جامعه شناس و پژوهشگر بنیاد مطالعات علوم سیاسی پاریس است. او در مذهب شیعه و ایران پس از انقلاب تخصص دارد. عادلخواه پنجم ژوئن ۲۰۱۹ در تهران بازداشت شد. دادگاه انقلاب در ۱۶ مه او را به اتهام اقدام علیه امنیت ملی به پنج سال زندان محکوم کرد.
خواسته کمیته دفاع از فریبا عادلخواه درباره توقف همکاری علمی بین فرانسه و ایران در اعتراض به بازداشت این پژوهشگر تا حالا به نتیجه نرسیده است.
این کمیته افزود «فریبا عادلخواه یک پژوهشگر است که از حدود ۴۰۰ روز پیش خودسرانه با یک حکم ظالمانه بازداشت شد. این حکم انگیزه سیاسی صرف دارد و هیچ ربطی به او ندارد».
کمیته خاطر نشان کرد «۱۵ نفر از شهروندان دو تابعیتی اینک در بازداشتگاه های ایران نگهداری می شوند».
شیرین عبادی برنده صلح نوبل و فعال حقوق بشر گفت دولت ایران از دو تابعیتی ها به عنوان گروگان برای چانه زنی درباره آزادی زندانیان ایرانی در خارج کشور یا مسائل سیاسی استفاده می کند.



راهی به‌سوی مذاکره: ایران و آمریکا چگونه به این لحظه رسیدند؟

یک نقاش ایرانی در حال بازسازی و رنگ‌آمیزی دوباره یک نقاشی دیواری ضد آمریکایی در تهران است (خبرگزاری فرانسه)
یک نقاش ایرانی در حال بازسازی و رنگ‌آمیزی دوباره یک نقاشی دیواری ضد آمریکایی در تهران است (خبرگزاری فرانسه)
TT

راهی به‌سوی مذاکره: ایران و آمریکا چگونه به این لحظه رسیدند؟

یک نقاش ایرانی در حال بازسازی و رنگ‌آمیزی دوباره یک نقاشی دیواری ضد آمریکایی در تهران است (خبرگزاری فرانسه)
یک نقاش ایرانی در حال بازسازی و رنگ‌آمیزی دوباره یک نقاشی دیواری ضد آمریکایی در تهران است (خبرگزاری فرانسه)

امروز، شنبه، در سلطان‌نشین عمان، گفت‌وگوهایی میان ایران و ایالات متحده برگزار شد، به عنوان تلاشی برای احیای مذاکرات متوقف‌شده درباره برنامه هسته‌ای شتاب‌گرفته تهران.

با این حال، دو طرف حتی پیش از آغاز مذاکرات بر سر شکل و مکانیزم آن اختلاف دارند. در حالی‌ که رئیس‌جمهور آمریکا، دونالد ترامپ، اصرار دارد مذاکرات به‌صورت مستقیم انجام شود، عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه ایران، اعلام کرده که کشورش فقط از طریق واسطه و به‌صورت غیرمستقیم با فرستاده آمریکا در امور خاورمیانه، استیو ویتکوف، گفت‌وگو خواهد کرد.

گرچه این اختلاف ممکن است ظاهری به نظر برسد، اما معنا و پیامدهای عمیقی در خود دارد. مذاکرات غیرمستقیم تاکنون هیچ پیشرفتی به همراه نداشته، به‌ویژه از زمانی که ترامپ در دوره اول ریاست‌جمهوری‌اش پس از سه سال از امضای توافق هسته‌ای در سال ۲۰۱۵، از آن خارج شد.

دو زن ایرانی در کنار نقاشی ضد آمریکایی بر دیوار سفارت سابق ایالات متحده در مرکز تهران در حال قدم زدن هستند (رویترز)

در ۸ مه ۲۰۱۸، ترامپ سند خروج از برجام را امضا و آن را علنی کرد.

از آن زمان، ترامپ تحریم‌های جدیدی علیه ایران اعمال کرده و آن را بخشی از استراتژی «فشار حداکثری» خوانده است. او بارها تأکید کرده که گزینه نظامی همچنان روی میز است، هرچند مرتب از امکان رسیدن به توافق جدید سخن گفته. ترامپ در همین راستا، پیامی به رهبر ایران، علی خامنه‌ای (۸۵ ساله) ارسال کرده است.

در مقابل، خامنه‌ای هشدار داده که هرگونه حمله به ایران با پاسخ مشابه و شدید روبه‌رو خواهد شد.

در ادامه، نکات کلیدی درباره این پیام، برنامه هسته‌ای ایران، و تنش‌های مداوم میان تهران و واشنگتن از زمان انقلاب ۱۹۷۹ ارائه می‌شود:

چرا ترامپ پیام فرستاد؟

ترامپ پیام خود را در ۵ مارس به خامنه‌ای فرستاد و روز بعد در یک مصاحبه تلویزیونی گفت: «برایشان نوشتم و گفتم: امیدوارم به مذاکره فکر کنید، چون اگر مجبور به اقدام نظامی شویم، فاجعه‌بار خواهد بود.»

ترامپ پس از بازگشت به کاخ سفید تلاش دارد روند مذاکرات را پیش ببرد، در حالی‌ که تحریم‌ها را تشدید کرده و تهدید می‌کند که آمریکا یا اسرائیل ممکن است تأسیسات هسته‌ای ایران را هدف قرار دهند.

ترامپ یادداشتی را که برای خروج از توافق هسته‌ای ایران در تاریخ ۸ مه ۲۰۱۸ امضا کرده است، به نمایش می‌گذارد (آسوشیتدپرس)

او در دوره اول ریاست‌جمهوری‌اش نیز پیام مشابهی ارسال کرده بود که با واکنش تند خامنه‌ای روبه‌رو شد. با این حال، پیام‌های پیشین ترامپ به رهبر کره شمالی، کیم جونگ اون، به دیدارهای مستقیمی انجامید، گرچه این دیدارها به توافقی درباره برنامه هسته‌ای و موشک‌های بالستیک کره شمالی که توانایی هدف‌گیری خاک آمریکا را دارند، نینجامید.

پاسخ ایران چه بود؟

رئیس‌جمهور ایران، مسعود پزشکیان، مذاکره مستقیم با آمریکا را رد کرد و در نشست هیئت دولت گفت: «ما از گفت‌وگو فرار نمی‌کنیم، اما تجربه‌های گذشته نشان داد وعده‌های توخالی، ریشه بحران‌ها بوده است. طرف مقابل باید برای اعتمادسازی، جدیت نشان دهد.»

رهبر ایران، خامنه‌ای نیز به سخنان ترامپ واکنش نشان داد و با لحنی تند گفت: «آن‌ها تهدید به آشوب می‌کنند، اما ما احتمال حمله خارجی را کم می‌دانیم. و اگر چنین حمله‌ای صورت گیرد، بدون شک پاسخ کوبنده‌ای خواهیم داد.»

اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه ایران، در پلتفرم «ایکس» نوشت: «تهدید علنی به بمباران از سوی رئیس یک کشور علیه ایران، نقض آشکار اصول صلح و امنیت بین‌المللی است. خشونت خشونت می‌آورد، صلح صلح می‌آورد. توپ در زمین آمریکاست تا مسیر را تعیین کند... و مسئولیت عواقبش را بپذیرد.»

رهبر جمهورى اسلامى ايران، علی خامنه‌ای، در خطبه‌های نماز عید فطر در تهران (رسانه ریاست جمهوری ایران)

در فضای رسانه‌ای نیز، روزنامه «تهران تایمز» نزدیک به دفتر خامنه‌ای ـ بدون ذکر منبع ـ گزارش داد که ایران «موشک‌هایی آماده کرده که می‌توانند اهداف آمریکایی را هدف قرار دهند». این گزارش هم‌زمان با استقرار بمب‌افکن‌های رادارگریز «بی-۲ اسپیریت» آمریکا در جزیره دیه‌گو گارسیا منتشر شد؛ جزیره‌ای که در برد حملات به ایران و همچنین حوثی‌های مورد حمایت تهران در یمن قرار دارد؛ نیروهایی که آمریکا از ۱۵ مارس حملات خود به آن‌ها را افزایش داده است.

چرا برنامه هسته‌ای ایران باعث نگرانی غرب است؟

با اینکه تهران همواره بر صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای خود تأکید کرده، اما اظهارات برخی مقام‌ها حاکی از آن است که ممکن است ایران در پی ساخت سلاح هسته‌ای باشد.

ایران اکنون در حال غنی‌سازی اورانیوم تا سطح ۶۰ درصد است؛ درصدی بسیار نزدیک به سطح مورد نیاز برای ساخت سلاح هسته‌ای، که هیچ کشور فاقد برنامه تسلیحات هسته‌ای، به آن دست نمی‌زند.

دو زن ایرانی در کنار نقاشی ضد آمریکایی بر دیوار سفارت سابق ایالات متحده در مرکز تهران در حال قدم زدن هستند (رویترز)

طبق توافق برجام در سال ۲۰۱۵، ایران مجاز بود اورانیوم را تا سقف ۳.۶۷ درصد و با ذخیره‌ای حداکثر ۳۰۰ کیلوگرم غنی‌سازی کند. اما آخرین گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نشان می‌دهد که ایران اکنون حدود ۸۲۹۴.۴ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده در اختیار دارد که بخشی از آن تا سطح ۶۰ درصد غنی‌سازی شده است.

نهادهای اطلاعاتی آمریکا برآورد می‌کنند که ایران هنوز ساخت سلاح هسته‌ای را آغاز نکرده، اما فعالیت‌هایی انجام داده که اگر تصمیم به ساخت سلاح بگیرد، مقدمات آن فراهم باشد.

در یک مصاحبه تلویزیونی، علی لاریجانی، مشاور رهبر ایران گفت: ایران توانایی ساخت بمب هسته‌ای را دارد، اما به‌دنبال آن نیست و با بازرسی‌های بین‌المللی مخالفتی ندارد. اما هشدار داد که اگر ایران مورد حمله آمریکا یا اسرائیل قرار گیرد، شاید چاره‌ای جز رفتن به‌سوی سلاح هسته‌ای نداشته باشد.

ریشه‌های تنش در روابط دو کشور چیست؟

در دوران حکومت شاه، محمدرضا پهلوی، ایران متحد راهبردی ایالات متحده بود. شاه سلاح‌های آمریکایی می‌خرید و به سازمان سیا اجازه داده بود ایستگاه‌های شنود مخفی برای جاسوسی از اتحاد شوروی برپا کند. در سال ۱۹۵۳، سازمان سیا در کودتایی نقش داشت که به برکناری نخست‌وزیر منتخب و تحکیم قدرت شاه انجامید.

اما در ژانویه ۱۹۷۹، شاه در پی اعتراضات گسترده مردمی از کشور گریخت و انقلاب اسلامی به رهبری روح‌الله خمینی، نظامی دینی در ایران برقرار کرد.

در نوامبر همان سال، دانشجویان به سفارت آمریکا در تهران حمله کردند و دیپلمات‌ها را ۴۴۴ روز به گروگان گرفتند که به قطع روابط دیپلماتیک بین دو کشور انجامید.

در جریان جنگ ایران و عراق در دهه ۱۹۸۰، بحران میان ایران و آمریکا تشدید شد، به‌ویژه در جریان «جنگ نفت‌کش‌ها» که در آن نیروی دریایی آمریکا اهداف ایرانی را بمباران کرد و به اشتباه یک هواپیمای مسافربری ایرانی را با ۲۹۰ سرنشین سرنگون ساخت.

از آن زمان، روابط ایران و آمریکا میان دشمنی شدید و فرصت‌های دیپلماتیک نادر در نوسان بوده است؛ مهم‌ترین نقطه امید، توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ بود. اما خروج یک‌جانبه ترامپ از آن توافق، موج جدیدی از تنش‌ها را آغاز کرد که همچنان منطقه را درگیر کرده است.

در آوریل ۲۰۱۹، ترامپ دستور داد نام سپاه پاسداران را در فهرست گروه‌های تروریستی جهانی قرار دهند. در پی آن، تنش‌ها در خلیج افزایش یافت.

بنر ضد آمریکایی در یکی از خیابان‌های تهران، ۸ آوریل ۲۰۲۵ (رویترز)

در ۳ ژانویه ۲۰۲۰، ترامپ دستور ترور قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس، را صادر کرد. خودرو حامل او و همراهانش در بغداد هدف حمله موشکی آمریکا قرار گرفت.

در پاسخ، سپاه پاسداران حمله موشکی به پایگاه عین‌الاسد انجام داد که محل استقرار نیروهای آمریکایی بود و منجر به زخمی شدن شماری از نظامیان شد.