محکومیت ایران به پرداخت غرامت به‌دلیل دست‌داشتن در انفجار خُبَر در سعودی

سپاه پاسداران مسئول هدایت این حمله تروریستی اعلام شد.. بازماندگان قربانیان برای پاسخگوکردن ایران به تلاش‌های خود ادامه می‌دهند

عکس آرشیویی از بمب‌گذاری در پایگاه نیروهای آمریکایی در شهر خُبَر سعودی در سال ۱۹۹۶ میلادی که به کشته شدن ۱۹ سرباز آمریکایی انجامید (Getty Images)
عکس آرشیویی از بمب‌گذاری در پایگاه نیروهای آمریکایی در شهر خُبَر سعودی در سال ۱۹۹۶ میلادی که به کشته شدن ۱۹ سرباز آمریکایی انجامید (Getty Images)
TT

محکومیت ایران به پرداخت غرامت به‌دلیل دست‌داشتن در انفجار خُبَر در سعودی

عکس آرشیویی از بمب‌گذاری در پایگاه نیروهای آمریکایی در شهر خُبَر سعودی در سال ۱۹۹۶ میلادی که به کشته شدن ۱۹ سرباز آمریکایی انجامید (Getty Images)
عکس آرشیویی از بمب‌گذاری در پایگاه نیروهای آمریکایی در شهر خُبَر سعودی در سال ۱۹۹۶ میلادی که به کشته شدن ۱۹ سرباز آمریکایی انجامید (Getty Images)

دادگاه فدرال آمریکا در واشنگتن در ارتباط با حمله تروریستی سال ۱۹۹۶ به برج خبر در پایگاه ظهران سعودی، ایران را محکوم به پرداخت ۸۷۹ میلیون دلار غرامت و جریمه به مجروحان و بازماندگان این حمله کرد.
با گذشت ۲۴ سال از حمله به برج‌های خُبَر و مرگ ۲۰ تن و زخمی‌شدن ۴۹۸ تن دیگر، دادگاه فدرال واشنگتن اعلام کرده‌است که ایران در این حمله، به نیروهای تحت حمایت خود کمک مالی کرده و در اختیار آن‌ها مواد منفجره گذاشته‌است.
افزون بر آن، قاضی دادگاه یاد شده اعلام کرده‌است که مسئولیت هدایت این حمله تروریستی برعهده سپاه پاسداران ایران بوده‌است.
به گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس به نقل از گروه وکلای مدافع، دادگاه فدرال واشنگتن اعلام کرده‌است که حمله تروریستی در مقر نظارت بر پایبندی عراق به قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل در ظهران سعودی از طریق انفجار کامیون، از سوی حزب‌الله لبنان و با پشتیبانی مالی و هدایت دولت ایران صورت گرفته‌است.
آدورا ساور وکیل مدافع اصلی خانواده‌های قربانیان به نقل از بریل هوول قاضی دادگاه منطقه‌ای آمریکاٰ گفته‌است: «گذشت بیش از ۲۰ سال از حمله به برج‌های خُبَر، به معنی پایان تلاش‌های ما نیست. ما تا زمانی که لازم باشد ادامه می‌دهیم تا حکومت ایران پاسخگوی این حمله تروریستی باشد».
وی افزود: «طبق دستور قاضی، ۱۳۲ میلیون دلار از این مبلغ برای آلام شاکیان، ۷۴۷ میلیون دلار برای مدت زمانی که از پرداخت غرامت گذشته و ۱۳۲ میلیون دلار مبلغ تنبیهی به‌خاطر خسارت‌های وارده بوده‌است».
در همین رابطه، گلن تایلر کریستی یک پرسنل بازنشسته نیروی هوایی آمریکا که در اثر حمله یادشده به شدت مجروح شده، چنین گفته‌است: «فشاری جسمانی و روحی این حمله برای خانواده‌های ما بسیار سنگین بوده‌است. اما انتشار خبر رای دادگاه، خبر بسیار خوبی است. بیش از ۲۰ سال است که ما از جهان می‌خواهیم شرارتی که ایران با انفجار برج خبر انجام داده را به خاطر بسپارند».
انفجار در خبر در شرق سعودی یکی از برجسته‌ترین عملیات‌های تروریستی در منطقه است که حزب‌الله به حمل و نقل مواد منفجره از لبنان با پشتیبانی مالی و لجستیکی ایران متهم شده‌است.
براساس مجله «مرگ در صحرا» نیروی هوایی ایالات متحده در سال ۲۰۰۶، انفجار برج الخبر پس از انفجار یک خودرو در ریاض در نوامبر ۱۹۹۵ اتفاق افتاد.
این مجله گفته‌است که تماس‌های ناشناس دریافت کرده بود که آنها را به ضرورت خروج نیروهای آمریکایی برای جلوگیری از هرگونه حادثه تروریستی در آینده، از جمله برج‌های الخبر تهدید کرده بود.
این مجله اظهار کرد: مهاجمان مواد منفجره را از لبنان به سعودی قاچاق کردند، سپس یک کامیون بزرگ بنزین در سعودی خریداری و آن را بمب‌گذاری کرده‌اند.
در میان متهمان، چهار مرد به نام‌های عبدالکریم الناصر، احمد المغسل، علی سعید الحوری، ابراهیم صالح الیعقوب و یک فرد ناشناس از لبنان، در اوایل ژوئن سال ۱۹۹۶ یک کامیون نفتکش را خریداری کردند و به مدت دو هفته آن را بمب‌گذاری کردند.



نشست ژنو: گسترش اختلافات میان اروپا و ایران

 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
TT

نشست ژنو: گسترش اختلافات میان اروپا و ایران

 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)

با وجود هیاهوی پیش از مذاکرات اروپا و ایران در ژنو، این مذاکرات بدون ارائه طرح یا نقشه راه جدیدی برای پرونده هسته‌ای برگزار شد. برخلاف تبلیغات رسانه‌های نزدیک به حکومت ایران، مذاکرات نه تنها به مسائل هسته‌ای محدود نبود، بلکه به روابط نظامی ایران و روسیه نیز پرداخت. این موضوع را دو دیپلمات ارشد اروپایی به "الشرق الأوسط" تأیید کردند.

یکی از دیپلمات‌های اروپایی اذعان کرد که دیدار میان مقامات ایرانی و اروپایی در ژنو نشان داد که اختلافات میان طرفین در چندین زمینه رو به افزایش است.

دیپلمات دیگری پیش‌تر گفته بود که این دیدارها بخشی از تلاش برای حفظ کانال‌های گفت‌وگو با ایران است. وی افزود که این جلسات جامع خواهد بود و تصمیم‌گیری درباره نحوه برخورد با مسئله هسته‌ای ایران به پس از مشخص شدن سیاست‌های دولت ترامپ در آغاز سال آینده موکول خواهد شد.

ادامه نشست‌های نیویورک در ژنو

به گفته منابع "الشرق الأوسط"، این نشست‌ها از پیش برنامه‌ریزی شده بود و در ادامه گفت‌وگوهایی بود که در سپتامبر گذشته در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک انجام شد. در آن نشست‌ها، تمرکز بر موضوعات هسته‌ای ایران و همکاری نظامی ایران و روسیه بود.

روز جمعه، مدیران سیاسی وزارت‌خانه‌های خارجه فرانسه، بریتانیا و آلمان با مجید تخت روانچی، مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای ایران و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر خارجه ایران، دیدار کردند. این نشست‌ها پس از ملاقات مقامات ایرانی با انریکه مورا، میانجی اروپایی در مذاکرات هسته‌ای، برگزار شد.

مورا در پلتفرم «ایکس» (توییتر سابق) نوشت که این نشست «صریح» بوده و او از ایران خواسته است تا همکاری نظامی خود با روسیه را متوقف کند و همچنین بر ضرورت یافتن راه‌حل دیپلماتیک برای مسئله هسته‌ای و پایان دادن به مداخلات منطقه‌ای ایران تأکید کرده است.

در مقابل، غریب‌آبادی در واکنش به اتحادیه اروپا در توییتی نوشت: «اروپا به دلیل نبود اعتماد و مسئولیت‌پذیری، بازیکن جدی‌ای نیست.» او همچنین سیاست‌های عمومی اتحادیه اروپا را مورد انتقاد قرار داده و رفتار آن را «غیرمسئولانه» توصیف کرد.

غریب‌آبادی پس از دیدار با نمایندگان تروئیکای اروپایی، نوشت که گفت‌وگوها بر پرونده هسته‌ای و رفع تحریم‌ها متمرکز بوده و ایران به منافع مردم خود پایبند است و دیپلماسی و گفت‌وگو را ترجیح می‌دهد. او تأکید کرد که توافق شد کانال‌های دیپلماتیک در آینده نزدیک باز بماند.

 

فرصت مکانیزم ماشه؟

نشست‌های ژنو تنها چند روز پس از آن برگزار شد که فرانسه، بریتانیا و آلمان پیش‌نویس قطعنامه‌ای علیه ایران را به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارائه کردند که به تصویب رسید. این قطعنامه، ایران را به دلیل عدم همکاری با آژانس و افزایش غنی‌سازی اورانیوم محکوم کرد.

ایران نیز با اعلام برنامه خود برای نصب هزاران سانتریفیوژ جدید، به این اقدام واکنش نشان داد.

با این حال، یک دیپلمات اروپایی به "الشرق الأوسط" گفت که بحث درباره فعال کردن مکانیزم ماشه یا «اسنپ‌بک» هنوز زود است.

بریتانیا نیز پیش‌تر اشاره کرده بود که ممکن است از این مکانیزم استفاده کند و در بیانیه‌ای گفت: «ما همچنان به استفاده از همه اقدامات دیپلماتیک برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای متعهدیم، از جمله استفاده از مکانیزم ماشه در صورت لزوم.»

مکانیزم ماشه امکان بازگشت تمامی تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران را به دلیل نقض تعهدات هسته‌ای در توافق 2015 فراهم می‌کند. این توافق توسط ایالات متحده در سال 2018، در دوره نخست ریاست جمهوری دونالد ترامپ، ترک شد.

ایران از بازگشت ترامپ به استراتژی «فشار حداکثری» و تلاش برای فعال کردن مکانیزم ماشه نگران است. همچنین، تهران بیم آن دارد که قدرت‌های اروپایی نیز این مکانیزم را فعال کنند.

هیاهوی بی‌دلیل

با وجود همه این مباحث، نشست‌های ژنو تنها به پرونده هسته‌ای محدود نبود. یک دیپلمات اروپایی گفت که این جلسات طبق برنامه پیش رفته و او «هیاهوی رسانه‌ای اغراق‌آمیز» پیش از این نشست‌ها را درک نمی‌کند.

پیش‌تر، یکی از مقامات ایرانی به «رویترز» گفته بود که اگر ایران و تروئیکای اروپایی بتوانند «نقشه راه» توافق هسته‌ای را تدوین کنند، آمریکا تصمیم خواهد گرفت که توافق 2015 را احیا کند یا آن را کنار بگذارد.

این توافق در اکتبر سال آینده منقضی می‌شود و جامعه بین‌المللی باید مذاکراتی برای توافق جدید با ایران آغاز کند. دیپلمات‌های اروپایی گفته‌اند که توافق فعلی قابل احیا نیست اما می‌تواند مبنایی برای مذاکرات آتی باشد.