نیویورک تایمز: چین با پیمان شراکت با ایران، آمریکا را به چالش می‌کشد

چین در قبال سرمایه‌گذاری، به مدت ۲۵ سال با تخفیفی ویژه نفت از ایران دریافت خواهد کرد

نیویورک تایمز: چین با پیمان شراکت با ایران، آمریکا را به چالش می‌کشد
TT

نیویورک تایمز: چین با پیمان شراکت با ایران، آمریکا را به چالش می‌کشد

نیویورک تایمز: چین با پیمان شراکت با ایران، آمریکا را به چالش می‌کشد

روزنامه آمریکایی «نیویورک تایمز» گفته‌است: «ایران و چین بی‌سر و صدا و به نحو مخفیانه‌ای یک مشارکت بسیار گسترده اقتصادی و امنیتی را تداراک دیده‌اند که راه را برای ورود میلیاردها دلار سرمایه‌گذاری چین در بخش انرژی و بخش‌های دیگر کلیدی اقتصاد ایران هموار می‌کند و از این طریق تلاش‌های دولت ترامپ برای تضعیف و منزوی کردن ایران را نقش بر آب می‌کند».
این پیمان که نیویورک تایمز به نسخه‌ای از پیش‌نویس نهایی ۱۸ صفحه‌ای آن دست یافته، حضور گسترده چین در بخش‌های بانکی، مخابرات و ارتباطات، بنادر، راه‌آهن و ده‌ها پروژه بزرگ دیگر را تسهیل می‌کند. در مقابل این حضور گسترده، نیاز چین به واردات نفت و با قیمت‌های ترجیحی برای مدت ۲۵ سال تضمین می‌شود.
این سند همچنین به تعمیق همکاری‌های نظامی بین دو کشور تأکید دارد. این پیمان به چین فرصت می‌دهد تا در منطقه ای که برای دهه‌ها منطقه استراتژیک تحت نظارت ایالات متحده بوده‌است، جای خود را باز کند. در چارچوب همکاری‌های نظامی از جمله آموزش و تمرین‌های مشترک نظامی، تحقیقات مشترک، توسعه تسلیحات و به اشتراک گذاری اطلاعات بین دو کشور، پیش‌بینی شده‌است.
به گفته محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران، این مشارکت برای اولین بار در جریان سفر سال ۲۰۱۶ شی جینپینگ رئیس‌جمهوری چین، به ایران مطرح شده بود و در ماه ژوئن در کابینه رئیس‌جمهور حسن روحانی تصویب شده‌است.
 این پیمان هنوز برای تصویب نمایندگان، به مجلس ایران ارسال نشده و همچنین هنوز علنی نشده‌است؛ این موضوع باعث شک و تردید دربارهٔ امتیازاتی شده که قرار است بر اساس این پیمان از سوی ایران به چین داده شود.
نیویورک تایمز می‌نویسد: در صورتی که این پیمان راهبردی با جزئیات مندرج در آن به مرحله اجرا درآید، این مشارکت باعث ایجاد تنش‌های جدید بالقوه خطرناک بین چین و ایالات متحده آمریکا می‌شود و به وخیم‌تر شدن بیشتر روابط بین دو کشور می‌افزاید.
 این پیمان همچنین به مثابه ضربه سختی است که بر سیاست قدرتمند دولت ترامپ در قبال ایران و خروج یکجانبه‌اش از توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ فرود می‌آید.
با این وجود، مشارکت پیشنهادی با چین مناقشات داغ و پایاپایی را در ایران دامن زده‌است. وزیر امور خارجه ایران که در اکتبر گذشته برای مذاکره دربارهٔ این توافق به پکن سفر کرده بود، هفته گذشته با رویکرد خصمانه در پارلمان این کشور روبرو شد.



مسکو و تهران: بزرگ‌تر از شراکت، کوچک‌تر از ائتلاف

 رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
TT

مسکو و تهران: بزرگ‌تر از شراکت، کوچک‌تر از ائتلاف

 رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)

با امضای توافقنامه «شراکت استراتژیک جامع» بین روسیه و ایران، روابط دو کشور وارد مرحله‌ای جدید شده است که در آن منافع طرفین به شکلی بی‌سابقه به هم نزدیک می‌شوند. با این حال، در مسکو تردیدهایی درباره تمایل تهران به بازگشایی به سوی غرب وجود دارد.

این توافقنامه پایه‌ای قانونی برای گسترش همکاری‌های وسیع بین دو کشور فراهم می‌کند و جایگزین توافقنامه همکاری سال ۲۰۰۱ می‌شود که پیش‌تر زمینه‌های محدودی برای همکاری ایجاد کرده بود.

در طول ۲۵ سال گذشته، روابط مسکو و تهران به شدت توسعه یافته و تحولات بزرگی در منطقه رخ داده است که دو کشور را وادار به بازنگری در اساس همکاری‌های خود کرده است. با این حال، مسیر رسیدن به این توافقنامه هموار نبوده و موانع زیادی بر سر راه آن وجود داشته است.

رئیسان روسیه و ایران، پوتین و پزشکیان، پس از مذاکرات در مسکو، برای حضور در مراسم امضا آماده می‌شوند (عکس: آسوشیتدپرس)

موضع روسیه در قبال تحولات جنگ قره‌باغ و سوریه، که به منافع منطقه‌ای ایران آسیب زد، باعث ایجاد تردیدهایی در تهران درباره قابل اعتماد بودن مسکو به عنوان یک شریک استراتژیک شده است. از سوی دیگر، مسکو نیز همواره با نگرانی به تلاش‌های ایران برای بازگشایی کانال‌های ارتباطی با غرب نگاه کرده است.

انتخاب زمان امضای این توافقنامه جلب توجه می‌کند. این توافقنامه پس از چندین تأخیر و درست سه روز قبل از تحلیف رئیس‌جمهور جدید آمریکا، دونالد ترامپ، امضا شد. برخی تحلیل‌گران معتقدند که مسکو و تهران پس از تحولات سوریه و اوکراین، تصمیم گرفتند تا با تقویت مواضع خود، آماده مذاکرات آینده شوند.
این توافقنامه در ۴۷ بند، حوزه‌های مختلف همکاری از جمله تجارت، انرژی، آموزش و گردشگری را پوشش می‌دهد. بخش قابل توجهی از آن به همکاری در زمینه انرژی هسته‌ای صلح‌آمیز اختصاص دارد، حوزه‌ای که ایران به زودی چالش‌های دیپلماتیک جدی در آن پیش رو خواهد داشت.

رئیسان روسیه و ایران، پوتین و پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در کرملین، مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ (آسوشیتدپرس)

همکاری نظامی

توافقنامه بر همکاری‌های نظامی و امنیتی تأکید کرده است، اما از تبدیل این شراکت به یک اتحاد نظامی کامل جلوگیری می‌کند. این همکاری شامل تبادل هیئت‌های نظامی، آموزش پرسنل، انجام تمرینات مشترک و مشارکت در کنفرانس‌های بین‌المللی می‌شود.
دو کشور بر تقویت همکاری در مبارزه با تروریسم، تبادل اطلاعات امنیتی و هماهنگی بین وزارتخانه‌های داخلی تأکید کرده‌اند. همچنین، همکاری در زمینه‌های حقوقی، کنترل تسلیحات و خلع سلاح نیز در توافقنامه گنجانده شده است.
توافقنامه به توسعه روابط تجاری و اقتصادی، بهبود شبکه‌های حمل‌ونقل و تدارکات، و افزایش مبادلات تجاری بین دو کشور اشاره کرده است. همچنین، استفاده از ارزهای ملی در مبادلات و مقابله با تحریم‌های یکجانبه غرب نیز مورد تأکید قرار گرفته است.
این توافقنامه تمامی جنبه‌های همکاری سیاسی، اقتصادی، امنیتی، نظامی و فرهنگی را پوشش می‌دهد. با این حال، نکته جالب توجه این است که در بند پایانی توافقنامه آمده است: «در صورت بروز اختلاف در تفسیر مفاد این توافقنامه، نسخه انگلیسی سند مرجع خواهد بود.»