توافقنامه مسکو و تهران «برای مقابله با تهدیدات جدید»

لاوروف و ظریف بر حمایت از «توافق هسته ای» و مخالفت با تمدید تحریم تسلیحاتی تأکید کردند

توافقنامه مسکو و تهران «برای مقابله با تهدیدات جدید»
TT

توافقنامه مسکو و تهران «برای مقابله با تهدیدات جدید»

توافقنامه مسکو و تهران «برای مقابله با تهدیدات جدید»

در دومین سفر خود طی یک ماه اخیر، محمدجواد ظریف وزیر خارجه ایران سه‌شنبه ۳۱ تیر (۲۱ ژوئیه) در مسکو با همتای روس خود سرگئی لاوروف دیدار و به صور مفصل رایزنی کرد.
دو طرف در پایان این گفتگوها، بر عزم خودبرای گسترش زمینه‌های همکاری و تلاش برای «محافظت» از توافق هسته ای ایران تأکید کردند، مسکو نیز بار دیگر بر مقابله با برنامه‌های ایالات متحده برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران، تأکید کرد.
سرگئی لاوروف و محمد جواد ظریف در نشست خبری اعلام کردند که توافق‌نامه جامع جدید برای همکاری بین دو کشور «پاسخگوی تحولاتی که جهان در دو دهه اخیر شاهد آن بوده و پاسخی به تهدیدهای جدید» خواهد بود.
لاوروف اعلام کرد که پیام حسن روحانی رئیس‌جمهوری ایران به ولادیمیر پوتین تلفنی و توسط ظریف به پوتین داده شده‌است.
وی بر «عمق روابط دو کشور» تأکید کرد و گفت که مواضع مسکو و تهران «دربارهٔ پرونده‌های در دستور کار دو جانبه یا یکسان هستند یا بسیار نزدیک».
وی افزود: همکاری خوبی داریم و برنامه‌های خوبی در حوزه‌های انرژی و اقتصادی در حال انجام است، امیدواریم نشست کمیسیون همکاری‌های اقتصادی و بازرگانی ایران و روسیه پاییز سال آینده در روسیه برگزار شود.
لاوروف با اشاره به موضع مسکو در عدم پذیرش تحریم‌های یک جانبه علیه ایران از سوی غرب، گفت: «هدف این تحریم‌ها محاصره ایران و منزوی کردن آن از نظر تجاری و اقتصادی است». او بر تلاش طرفین برای مقابله با این تحریم‌ها تأکید کرد.
لاوروف با تکرار موضع کشورش دربارهٔ پرونده هسته ای ایران، اظهار کرد که برجام «سنگ بنای تضمین امنیت و ثبات را تشکیل داده‌است و ما همچنان برای محافظت از این توافق و نه تخریب آن تلاش خواهیم کرد».
لاوروف به مخالفت قاطع مسکو با تمدید تحریم تسلیحاتی ایران اشاره کرد و گفت: «شورای امنیت سازمان ملل تحریم تسلیحاتی در مورد ایران وضع نکرد. شورای امنیت نظام کسب اجازه برای ارسال تسلیحات به ایران وضع کرد. هرگونه تلاش برای وضع تحریم تسلیحاتی نامحدود علیه ایران اقدامی غیرقانونی است و اینگونه اقدامات از سوی ایالات متحده موفق نخواهد شد».
وزیر امور خارجه روسیه درخصوص «معاهده اساس روابط متقابل و اصول همکاری بین ایران و روسیه» گفت: «ما تفاهم داشتیم که ۲۰ سال از زمان عقد این قرارداد مدت زیادی است و در این مدت ما شاهد تحولات گسترده‌ای در عرصه جهانی و همچنین تهدیدها و چالش‌های در برابر بشر بودیم».
لاوروف گفت: «قرار شد به فکر تدوین و ارائه سند جدیدی باشیم که موضوعات جدیدی را در آن قید بکنیم».
لاوروف در پاسخ به سؤالی دربارهٔ اوضاع منطقه خلیج عربی گفت: مسکو «به ضرورت گشودن گفتگو بین طرف‌های منطقه برای رسیدگی به پرونده‌های محل نزاع بر اساس عدم حذف هیچ‌کدام از طرف‌ها و بر اساس اصل توازن منافع» پایبند است.
وی با اشاره به اهمیت دخالت «شورای امنیت، اتحادیه اروپا و اتحادیه کشورهای عربی در فراهم کردن شرایط لازم برای موفقیت چنین گفتگو»، گفت: «طرفهای خارجی می‌توانند نقش مثبتی در پیشبرد این گفتگو داشته باشند.»
اما وی در عین حال، از واشینگتن انتقاد کرد و گفت: «برخی از طرف‌ها در تلاش هستند تا اوضاع را برای خدمت به منافع ژئوپلیتیک خود برهم زنند». او گفت که مهم است که طرف‌های خارجی به دنبال طرح ایده‌ها و برنامه‌هایی مانند ایجاد «ناتوی خاورمیانه» نباشند تا اوضاع را پیچیده‌تر نکنند.
از سوی دیگر، ظریف از موضع روسیه و چین در آژانس انرژی اتمی و شورای امنیت قدردانی کرد و گفت که توافق هسته ای نشان داد که طرف‌ها می‌توانند برای حل بحران‌ها به توافق‌های دیپلماتیک برسند و به نظر می‌رسد هرگونه تلاش برای تضعیف تلاش بین‌المللی «ارتباطی به حقوق بین‌الملل و تعهدات بین‌المللی طرف‌ها» ندارد.
وی با اشاره به توجه تهران به تبلور توافق‌نامه جامع جدید برای همکاری با روسیه، بر تمایل تهران برای تقویت همکاری با روسیه و چین در زمینه‌های مختلف تأکید کرد.
پیش از برگزاری سفر ظریف به مسکو، کاظم جلالی سفیر ایران در روسیه در گفتگو با روزنامه «کامرسانت» به علاقه‌مندی تهران به تسلیحات نظامی جدید روسی اشاره کرده بود.
وی گفت: «ما با مقامات مسکو دربارهٔ هر آنچه که برای تقویت توان دفاع ملی خود نیاز داریم رایزنی خواهیم کرد».
این رویکرد در تأکید دور وزیر برای رد هرگونه تحریم تسلیحاتی بر ایران و اظهارات لاوروف مبنی بر اینکه کشور «اجازه نخواهد داد که در شورای امنیت چنین اقدامی صورت گیرد» منعکس شد.



رایزنی‌های سیاسی میان مصر و ایران برای توسعه روابط دوجانبه

کنفرانس خبری میان وزیران امور خارجه مصر و ایران در قاهره («وزارت امور خارجه مصر»)
کنفرانس خبری میان وزیران امور خارجه مصر و ایران در قاهره («وزارت امور خارجه مصر»)
TT

رایزنی‌های سیاسی میان مصر و ایران برای توسعه روابط دوجانبه

کنفرانس خبری میان وزیران امور خارجه مصر و ایران در قاهره («وزارت امور خارجه مصر»)
کنفرانس خبری میان وزیران امور خارجه مصر و ایران در قاهره («وزارت امور خارجه مصر»)

مصر و ایران توافق کردند مسیر بررسی و شناسایی ظرفیت‌های روابط دوجانبه را ادامه دهند.
وزیر خارجه و مهاجرت مصر، بدر عبدالعاطی، در یک نشست خبری مشترک با همتای ایرانی‌اش، عباس عراقچی، در قاهره در روز دوشنبه اعلام کرد: «مسیر جدیدی برای مشورت‌های سیاسی بین دو کشور آغاز شده که در سطحی پایین‌تر از وزیران خارجه برگزار خواهد شد و ابعاد مختلف روابط دوجانبه را بررسی خواهد کرد.»

عباس عراقچی روز دوشنبه به قاهره سفر کرد و با رئیس‌جمهور مصر، عبدالفتاح السیسی، دیدار داشت. همچنین دو نشست، یکی دوجانبه و دیگری گسترده‌تر، با وزیر خارجه مصر، بدر عبدالعاطی برگزار کرد. این دیدارها به‌عنوان نشانه‌ای از حرکت روابط دو کشور به‌سوی گام‌های نزدیک‌تر تلقی شد.

بر اساس بیانیه رسمی دفتر ریاست‌جمهوری مصر، السیسی و عراقچی «بر اهمیت ادامه مسیر فعلی برای بررسی چشم‌اندازهای توسعه مشترک روابط بین دو کشور تأکید کردند.»

وزیر خارجه مصر در این نشست خبری گفت که گفتگوها «بر لزوم گسترش روابط دوجانبه تمرکز داشت، با در نظر گرفتن نگرانی‌های هر دو طرف»، و تأکید کرد که «تمایل متقابل برای توسعه روابط وجود دارد.» او افزود که دیدارهای متقابل دو طرف «نشان‌دهنده تحول مثبتی در روابط دوجانبه است.»

از سوی دیگر، عباس عراقچی در این نشست خبری گفت: «این چهارمین دیدار من با رئیس‌جمهور السیسی است و بیش از ۱۰ دیدار نیز با وزیر خارجه مصر داشته‌ام. این نشان می‌دهد که کشورم چقدر به گسترش روابط با مصر اهمیت می‌دهد.»

او اضافه کرد: «اراده‌ای برای توسعه روابط و گسترش همکاری‌ها در عرصه‌های سیاسی، اقتصادی و دیگر زمینه‌ها وجود دارد.» عراقچی ادامه داد: «ما اراده‌ای داریم برای تقویت روابط و رفع موانع آن. مسیر اکنون بیش از هر زمان دیگری برای توسعه روابط باز است.»

وی همچنین به «ادامه گفت‌وگوهای سیاسی و توافق بر افزایش مبادلات تجاری و همکاری در چارچوب سازمان‌های بین‌المللی، به‌ویژه در موضوعات منطقه‌ای» اشاره کرد و گفت: «سطح اعتماد بین قاهره و تهران هیچ‌گاه تا این حد بالا نبوده است.»

ایران و مصر در سال ۱۹۷۹ روابط دیپلماتیک خود را قطع کردند و پس از ۱۱ سال، تنها در سطح کاردار روابط را از سر گرفتند. در دو سال گذشته، چندین دیدار میان وزیران دو کشور برای بررسی امکان توسعه روابط انجام شد. در مه ۲۰۲۳، دولت ایران به وزارت خارجه دستور داد تا گام‌هایی برای تقویت روابط با مصر بردارد.

افزون بر دیدارهای وزرای خارجه، دیدار میان السیسی و رئیس‌جمهور فقید ایران، ابراهیم رئیسی، در نوامبر ۲۰۲۴ در ریاض نیز از جمله نقاط عطف در این مسیر بود.

هدی رؤوف، استاد علوم سیاسی و رئیس بخش مطالعات ایران در مرکز مطالعات استراتژیک مصر، به روزنامه «الشرق الاوسط» گفت: «سفر عراقچی به قاهره با هدف تداوم گفت‌وگوها و بررسی امکان نزدیکی بیشتر میان دو کشور انجام شده، به‌ویژه در شرایطی که ایران در سال‌های اخیر تلاش‌هایی برای بهبود روابط انجام داده و مصر نیز با احتیاط به این موضوع نگاه کرده است.»

او افزود: «این سفر حاکی از تحول مثبت در روابط و نشانگر گام‌هایی عملی در جهت نزدیکی بیشتر دو کشور در آینده است، به‌ویژه در زمینه گردشگری و تجارت، و نیز همکاری در پرونده‌های منطقه‌ای، به‌ویژه جنگ غزه و امنیت دریای سرخ.»

در دیدار میان السیسی و عراقچی، تحولات شتاب‌زده منطقه بررسی شد. رئیس‌جمهور مصر بر موضع کشورش مبنی بر رد گسترش دایره درگیری تأکید کرد و هشدار داد که «تشدید بحران ممکن است به جنگی فراگیر در سطح منطقه بینجامد که پیامدهای خطرناکی برای امنیت و منابع کشورهای منطقه خواهد داشت.» او همچنین بر اهمیت مذاکرات جاری بین ایران و آمریکا تأکید کرد.

السیسی همچنین خواستار «توقف فوری درگیری‌ها در نوار غزه و ارسال کمک‌های انسانی» شد و تأکید کرد که «بازگشت وضعیت عادی در تنگه باب‌المندب و دریای سرخ ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است.»

عبدالعاطی و عراقچی در مشورت‌های سیاسی خود، علاوه بر روابط دوجانبه، به وضعیت در غزه، سوریه، لبنان، امنیت دریایی در دریای سرخ و مذاکرات ایران و آمریکا پرداختند.

وزیر خارجه مصر بر لزوم «حفظ آزادی کشتیرانی در دریای سرخ و بازگرداندن آرامش به منطقه» تأکید کرد و گفت: «مصر بیشترین آسیب را از تنش‌های نظامی منطقه دیده است.» او همچنین از توافق اخیر یمن و آمریکا و تأثیر مثبت احتمالی آن بر امنیت دریایی و تجارت جهانی استقبال کرد.

عراقچی نیز گفت: «مذاکرات درباره یمن و دریای سرخ به‌طور جزئی بررسی شد» و تأکید کرد که «حوثی‌ها همانند حماس و حزب‌الله گروه‌هایی مستقل هستند که تصمیمات خود را مستقل از تهران می‌گیرند.» او افزود: «حملات حوثی‌ها علیه اسرائیل و در حمایت از فلسطین است.»

از نوامبر ۲۰۲۳، حوثی‌ها در حمایت از غزه، به کشتی‌ها در دریای سرخ حمله کرده‌اند. این حملات موجب اختلال در تجارت جهانی و کاهش شدید درآمدهای کانال سوئز شده است.

عبدالعاطی همچنین گزارش همتای ایرانی‌اش درباره نتایج پنج دور مذاکرات میان ایران و آمریکا بر سر برنامه هسته‌ای ایران را شنید و ابراز امیدواری کرد که این گفت‌وگوها به موفقیت برسد و «راه‌حلی مسالمت‌آمیز، جامع و پایدار برای کاهش تنش‌ها و برقراری آرامش در منطقه حاصل شود.»

او تأکید کرد که مصر مصمم است از هرگونه تنش و آشوب بیشتر در منطقه جلوگیری کند، چراکه این منطقه هم‌اکنون نیز با بحران‌های بزرگی دست‌وپنجه نرم می‌کند. عبدالعاطی گفت که قاهره کاملاً از مذاکرات برای کاهش تنش حمایت می‌کند و این مذاکرات را «فرصتی مناسب برای جلوگیری از تشدید بحران» دانست و از نقش مثبت عمان در این زمینه تمجید کرد.

او افزود: «در صورت وقوع درگیری نظامی، همه بازنده‌اند. این گزینه‌ای عاقلانه نیست. مصر همواره تأکید کرده که راه‌حل‌ها باید سیاسی باشد و نگرانی‌های همه طرف‌ها را در نظر بگیرد.»