محتوای جعبه سیاه هواپیمای اوکراینی از «دخالت غیرقانونی» حکایت دارد

تهران دلیل سرنگونی آن را «خطای انسانی» اعلام کرده بود

محتوای جعبه سیاه هواپیمای اوکراینی از «دخالت غیرقانونی» حکایت دارد
TT

محتوای جعبه سیاه هواپیمای اوکراینی از «دخالت غیرقانونی» حکایت دارد

محتوای جعبه سیاه هواپیمای اوکراینی از «دخالت غیرقانونی» حکایت دارد

یوگنی ینین معاون وزیر خارجه اوکراین روز جمعه سوم مرداد در توییتر اعلام کرد محتوای جعبه سیاه هواپیمای سرنگون‌شده اوکراین در ایران، حاکی از «مداخله غیرقانونی» در پرواز این هواپیما است.
به گفته معاون وزیر خارجه اوکراین، جعبه سیاه هواپیمای بوئینگ ۷۳۷ متعلق به شرکت هواپیمایی اوکراین «با موفقیت رمزگشایی» شده و «دخالت غیرقانونی» در این پرواز تأیید شده‌است.
او همچنین نوشت که هیاتی ایرانی برای مذاکره دربارهٔ سرنگونی این هواپیما قرار است هفته آینده به اوکراین برود.
پیش از آن، اداره ایمنی حمل و نقل کانادا اعلام کرد که تیم تحقیق بین‌المللی، تحلیل اولیه اطلاعات جعبه‌های سیاه هواپیمای اوکراینی را در فرانسه به پایان رسانده‌است.
 پس از سقوط هواپیمای مسافربری اوکراینی با ۱۷۶ خدمه و مسافر، مقامات حکومتی ایران نخست این سانحه را ناشی از نقص فنی قلمداد کردند اما با انتشار تصاویر و مدارک دیگر، پس از چند روز پذیرفتند که اصابت دو موشک ضدهوایی سپاه پاسداران، همزمان با واکنش نظامی تهران به حمله آمریکا به کاروان قاسم سلیمانی فرمانده سپاه قدس باعث سرنگونی آن شده‌است.
مقامات ایران دلیل شلیک دو موشک به هواپیمای اوکراینی را «خطای انسانی» اپراتور پدافند هوایی اعلام کرده‌اند. به گفته آنها اپراتور پدافند هوایی سپاه پاسداران این هواپیما را با موشک کروز آمریکا اشتباه گرفته بود.
کتی فاکس رئیس دفتر امنیت ترابری کانادا (BST) اعلام کرد که استخراج (دانلود) داده‌ها و تحلیل مقدماتی این اطلاعات مرحلهٔ بسیار مهمی از تحقیق در مورد سوانح هوایی را تشکیل می‌دهد.
او گفت: «کار در پاریس شاید به پایان رسیده باشد اما تا پایان تحقیقات هنوز راه درازی داریم. بسیاری از مسائل همچنان بدون پاسخ مانده‌است».
او گفت: «ما از ایران خواسته‌ایم که اطلاعات برآمده از دستگاه‌های ثبت اطلاعات (متعلق به جعبه‌های سیاه) را هرچه زودتر منتشر کند»، اما به گفتهٔ وی، ایران که رسماً رهبری تحقیقات را بر عهده دارد، اجازه نداده‌است که دفتر امنیت ترابری کانادا جزییاتی از اطلاعات به‌دست آمده را منتشر کند.
طی هفتهٔ اخیر، روند استخراج داده‌های جعبه‌های سیاه هواپیما در پاریس، در مقر سازمان تحقیقات سوانح و امنیت هوایی فرانسه انجام گرفت. گروهی از کارشناسان متعلق به کشورهایی که اتباع‌شان در حادثهٔ هواپیمای اوکراینی کشته شدند، در این کار شرکت داشتند. در پایان این مرحله، سازمان تحقیقات سوانح و امنیت هوایی فرانسه (BEA) اعلام کرد که استخراج اطلاعات از دو جعبهٔ سیاه با موفقیت پایان یافته‌است.



نشست ژنو: گسترش اختلافات میان اروپا و ایران

 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
TT

نشست ژنو: گسترش اختلافات میان اروپا و ایران

 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)

با وجود هیاهوی پیش از مذاکرات اروپا و ایران در ژنو، این مذاکرات بدون ارائه طرح یا نقشه راه جدیدی برای پرونده هسته‌ای برگزار شد. برخلاف تبلیغات رسانه‌های نزدیک به حکومت ایران، مذاکرات نه تنها به مسائل هسته‌ای محدود نبود، بلکه به روابط نظامی ایران و روسیه نیز پرداخت. این موضوع را دو دیپلمات ارشد اروپایی به "الشرق الأوسط" تأیید کردند.

یکی از دیپلمات‌های اروپایی اذعان کرد که دیدار میان مقامات ایرانی و اروپایی در ژنو نشان داد که اختلافات میان طرفین در چندین زمینه رو به افزایش است.

دیپلمات دیگری پیش‌تر گفته بود که این دیدارها بخشی از تلاش برای حفظ کانال‌های گفت‌وگو با ایران است. وی افزود که این جلسات جامع خواهد بود و تصمیم‌گیری درباره نحوه برخورد با مسئله هسته‌ای ایران به پس از مشخص شدن سیاست‌های دولت ترامپ در آغاز سال آینده موکول خواهد شد.

ادامه نشست‌های نیویورک در ژنو

به گفته منابع "الشرق الأوسط"، این نشست‌ها از پیش برنامه‌ریزی شده بود و در ادامه گفت‌وگوهایی بود که در سپتامبر گذشته در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک انجام شد. در آن نشست‌ها، تمرکز بر موضوعات هسته‌ای ایران و همکاری نظامی ایران و روسیه بود.

روز جمعه، مدیران سیاسی وزارت‌خانه‌های خارجه فرانسه، بریتانیا و آلمان با مجید تخت روانچی، مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای ایران و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر خارجه ایران، دیدار کردند. این نشست‌ها پس از ملاقات مقامات ایرانی با انریکه مورا، میانجی اروپایی در مذاکرات هسته‌ای، برگزار شد.

مورا در پلتفرم «ایکس» (توییتر سابق) نوشت که این نشست «صریح» بوده و او از ایران خواسته است تا همکاری نظامی خود با روسیه را متوقف کند و همچنین بر ضرورت یافتن راه‌حل دیپلماتیک برای مسئله هسته‌ای و پایان دادن به مداخلات منطقه‌ای ایران تأکید کرده است.

در مقابل، غریب‌آبادی در واکنش به اتحادیه اروپا در توییتی نوشت: «اروپا به دلیل نبود اعتماد و مسئولیت‌پذیری، بازیکن جدی‌ای نیست.» او همچنین سیاست‌های عمومی اتحادیه اروپا را مورد انتقاد قرار داده و رفتار آن را «غیرمسئولانه» توصیف کرد.

غریب‌آبادی پس از دیدار با نمایندگان تروئیکای اروپایی، نوشت که گفت‌وگوها بر پرونده هسته‌ای و رفع تحریم‌ها متمرکز بوده و ایران به منافع مردم خود پایبند است و دیپلماسی و گفت‌وگو را ترجیح می‌دهد. او تأکید کرد که توافق شد کانال‌های دیپلماتیک در آینده نزدیک باز بماند.

 

فرصت مکانیزم ماشه؟

نشست‌های ژنو تنها چند روز پس از آن برگزار شد که فرانسه، بریتانیا و آلمان پیش‌نویس قطعنامه‌ای علیه ایران را به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارائه کردند که به تصویب رسید. این قطعنامه، ایران را به دلیل عدم همکاری با آژانس و افزایش غنی‌سازی اورانیوم محکوم کرد.

ایران نیز با اعلام برنامه خود برای نصب هزاران سانتریفیوژ جدید، به این اقدام واکنش نشان داد.

با این حال، یک دیپلمات اروپایی به "الشرق الأوسط" گفت که بحث درباره فعال کردن مکانیزم ماشه یا «اسنپ‌بک» هنوز زود است.

بریتانیا نیز پیش‌تر اشاره کرده بود که ممکن است از این مکانیزم استفاده کند و در بیانیه‌ای گفت: «ما همچنان به استفاده از همه اقدامات دیپلماتیک برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای متعهدیم، از جمله استفاده از مکانیزم ماشه در صورت لزوم.»

مکانیزم ماشه امکان بازگشت تمامی تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران را به دلیل نقض تعهدات هسته‌ای در توافق 2015 فراهم می‌کند. این توافق توسط ایالات متحده در سال 2018، در دوره نخست ریاست جمهوری دونالد ترامپ، ترک شد.

ایران از بازگشت ترامپ به استراتژی «فشار حداکثری» و تلاش برای فعال کردن مکانیزم ماشه نگران است. همچنین، تهران بیم آن دارد که قدرت‌های اروپایی نیز این مکانیزم را فعال کنند.

هیاهوی بی‌دلیل

با وجود همه این مباحث، نشست‌های ژنو تنها به پرونده هسته‌ای محدود نبود. یک دیپلمات اروپایی گفت که این جلسات طبق برنامه پیش رفته و او «هیاهوی رسانه‌ای اغراق‌آمیز» پیش از این نشست‌ها را درک نمی‌کند.

پیش‌تر، یکی از مقامات ایرانی به «رویترز» گفته بود که اگر ایران و تروئیکای اروپایی بتوانند «نقشه راه» توافق هسته‌ای را تدوین کنند، آمریکا تصمیم خواهد گرفت که توافق 2015 را احیا کند یا آن را کنار بگذارد.

این توافق در اکتبر سال آینده منقضی می‌شود و جامعه بین‌المللی باید مذاکراتی برای توافق جدید با ایران آغاز کند. دیپلمات‌های اروپایی گفته‌اند که توافق فعلی قابل احیا نیست اما می‌تواند مبنایی برای مذاکرات آتی باشد.