آمادگی اروپا برای بررسی تحریم تسلیحاتی علیه ایران در شورای امنیت

آمادگی اروپا برای بررسی تحریم تسلیحاتی علیه ایران در شورای امنیت
TT

آمادگی اروپا برای بررسی تحریم تسلیحاتی علیه ایران در شورای امنیت

آمادگی اروپا برای بررسی تحریم تسلیحاتی علیه ایران در شورای امنیت

پرونده هسته ای ایران روز گذشته در جلسه ماهانه در شورای امنیت که به موضوع فلسطین و خاورمیانه اختصاص یافته بود، مورد توجه قرار گرفت و دیان دیجانی رئیس دوره ای این شورا برای ماه جاری و نماینده دائم اندونزی در سازمان ملل اعلام کرد که در پاسخ به درخواست ایالات متحده برای فعال کردن مکانیسم خودکار بازگشت تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران مطابق قطعنامه ۲۲۳۱ هیچ اقدامی نخواهد کرد. این در حالی است که بریتانیا، فرانسه و آلمان ابراز تمایل کردند که در شورای امنیت کار جداگانه ای برای «رفع نگرانی‌ها» از پایان یافتن تحریم تسلیحات بین‌المللی تهران انجام دهند.
سفیر اندونزی که ریاست دوره ای شورای امنیت را برای ماه اوت برعهده دارد، در نشستی در خصوص خاورمیانه و در پاسخ به پرسش نمایندگان روسیه و چین دربارهٔ درخواست آمریکا برای فعال کردن مکانیسم ماشه را مطرح کرد.
در این نشست، واسیلی نبنزیا نماینده دائم روسیه در سازمان ملل متحد خطاب به رئیس شورای امنیت گفت: همکاران ما در آمریکا نامه‌ای را صادر کردند که گفته می‌شود باعث تحقق بازگرداندن مکانیسم ماشه توافقنامه [برجام]شده‌است.
وی ادامه داد: تقریباً همه اعضای شورای امنیت با ایالات متحده مخالف بودند. آیا می‌توانید در مورد نشست‌های دوجانبه‌ای که از روز ارسال نامه به شورای امنیت سازمان ملل متحد برگزار کرده‌اید، به ما اطلاع دهید؟
نماینده چین در سازمان ملل متحد که نسبت به قطعنامه پیشنهادی آمریکا و درخواست واشینگتن برای فعال کردن مکانیسم ماشه مخالف بوده‌است هم در این نشست گفت: چین از جمع‌بندی اندونزی برای عدم اقدام بیشتر دربارهٔ نامه آمریکا حمایت می‌کند.
دیان دیجانی سفیر اندونزی در سازمان ملل در پاسخ به سؤالی از جانب روسیه و چین اعلام کرد که در «جایگاهی نیست که بخواهد اقدام بیشتری درخصوص درخواست آمریکا مبنی بر بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران انجام دهد چراکه میان ۱۵ عضو شورای امنیت اجماع وجود ندارد».
کلی کرفت نماینده ایالات متحده در سازمان ملل در واکنش به سخنان رئیس شورای امنیت، نسبت به مواضع دیگر اعضای شورای امنیت ابراز تاسف کرد.
او گفت: «بگذارید در این خصوص کاملاً شفاف باشم. دولت ترامپ از ایستادن در جایگاهی که هم‌نشینان محدودی داشته هراسی ندارد. من تنها از این متاسفم که دیگر اعضای شورای امنیت راه خود را گم کرده‌اند و حال می‌بینند که هم‌نشین تروریست‌ها شده‌اند».
کرافت تأکید کرد که درخواستش مبنای قانونی دارد و مخالفت اعضای شورای امنیت تأثیر حقوقی بر آن نخواهد داشت.
نماینده بریتانیا در سازمان ملل متحد هم در این باره گفت: ما در حال حاضر از مکانیسم ماشه حمایت نمی‌کنیم، آمریکا به مشارکت خود در برجام در هشت ماه مه ۲۰۱۸ (۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷) پایان داد.
وی با این حال افزود: ما با آمریکا دربارهٔ انقضای محدودیت تسلیحاتی ایران نگرانی مشترک داریم که می‌تواند پیامدهای جدی در خاورمیانه داشته باشد.
نماینده فرانسه در سازمان ملل متحد نیز تأکید کرد که با توجه به خروج آمریکا از برجام در سال ۲۰۱۸، درخواست رسمی این کشور برای بازگشت تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران از لحاظ حقوقی تأثیرگذار نیست و نمی‌تواند اجرا شود.
نماینده فرانسه در سازمان ملل متحد اضافه کرد: دربارهٔ نامه کلی کرافت نماینده دائم آمریکا در سازمان ملل متحد به استناد به مکانیسم ماشه، نمی‌توان اقدام بیشتری انجام داد.
وی در بخش دیگری از بیانیه خود ضمن متهم کردن ایران به نقض سیستماتیک برجام اعلام کرده‌است که سه کشور اروپایی معتقدند که این مسئله را باید از طریق گفتگو بین اعضای باقی‌مانده در برجام حل‌وفصل کرد و در همین راستا هفته آینده نیز نشست کمیسیون مشترک برجام در وین برگزار خواهد شد.
دیپلمات‌ها پیش‌بینی کردند که ایالات متحده فشار خود را بر جمهوری دومنیکن، تنها کشوری است که هنوز به درخواست ایالات متحده اعتراض نکرده، علاوه بر نیجر که ریاست شورای امنیت را برای ماه آینده در اختیار دارد، تشدید خواهد کرد.



مسکو و تهران: بزرگ‌تر از شراکت، کوچک‌تر از ائتلاف

 رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
TT

مسکو و تهران: بزرگ‌تر از شراکت، کوچک‌تر از ائتلاف

 رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)

با امضای توافقنامه «شراکت استراتژیک جامع» بین روسیه و ایران، روابط دو کشور وارد مرحله‌ای جدید شده است که در آن منافع طرفین به شکلی بی‌سابقه به هم نزدیک می‌شوند. با این حال، در مسکو تردیدهایی درباره تمایل تهران به بازگشایی به سوی غرب وجود دارد.

این توافقنامه پایه‌ای قانونی برای گسترش همکاری‌های وسیع بین دو کشور فراهم می‌کند و جایگزین توافقنامه همکاری سال ۲۰۰۱ می‌شود که پیش‌تر زمینه‌های محدودی برای همکاری ایجاد کرده بود.

در طول ۲۵ سال گذشته، روابط مسکو و تهران به شدت توسعه یافته و تحولات بزرگی در منطقه رخ داده است که دو کشور را وادار به بازنگری در اساس همکاری‌های خود کرده است. با این حال، مسیر رسیدن به این توافقنامه هموار نبوده و موانع زیادی بر سر راه آن وجود داشته است.

رئیسان روسیه و ایران، پوتین و پزشکیان، پس از مذاکرات در مسکو، برای حضور در مراسم امضا آماده می‌شوند (عکس: آسوشیتدپرس)

موضع روسیه در قبال تحولات جنگ قره‌باغ و سوریه، که به منافع منطقه‌ای ایران آسیب زد، باعث ایجاد تردیدهایی در تهران درباره قابل اعتماد بودن مسکو به عنوان یک شریک استراتژیک شده است. از سوی دیگر، مسکو نیز همواره با نگرانی به تلاش‌های ایران برای بازگشایی کانال‌های ارتباطی با غرب نگاه کرده است.

انتخاب زمان امضای این توافقنامه جلب توجه می‌کند. این توافقنامه پس از چندین تأخیر و درست سه روز قبل از تحلیف رئیس‌جمهور جدید آمریکا، دونالد ترامپ، امضا شد. برخی تحلیل‌گران معتقدند که مسکو و تهران پس از تحولات سوریه و اوکراین، تصمیم گرفتند تا با تقویت مواضع خود، آماده مذاکرات آینده شوند.
این توافقنامه در ۴۷ بند، حوزه‌های مختلف همکاری از جمله تجارت، انرژی، آموزش و گردشگری را پوشش می‌دهد. بخش قابل توجهی از آن به همکاری در زمینه انرژی هسته‌ای صلح‌آمیز اختصاص دارد، حوزه‌ای که ایران به زودی چالش‌های دیپلماتیک جدی در آن پیش رو خواهد داشت.

رئیسان روسیه و ایران، پوتین و پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در کرملین، مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ (آسوشیتدپرس)

همکاری نظامی

توافقنامه بر همکاری‌های نظامی و امنیتی تأکید کرده است، اما از تبدیل این شراکت به یک اتحاد نظامی کامل جلوگیری می‌کند. این همکاری شامل تبادل هیئت‌های نظامی، آموزش پرسنل، انجام تمرینات مشترک و مشارکت در کنفرانس‌های بین‌المللی می‌شود.
دو کشور بر تقویت همکاری در مبارزه با تروریسم، تبادل اطلاعات امنیتی و هماهنگی بین وزارتخانه‌های داخلی تأکید کرده‌اند. همچنین، همکاری در زمینه‌های حقوقی، کنترل تسلیحات و خلع سلاح نیز در توافقنامه گنجانده شده است.
توافقنامه به توسعه روابط تجاری و اقتصادی، بهبود شبکه‌های حمل‌ونقل و تدارکات، و افزایش مبادلات تجاری بین دو کشور اشاره کرده است. همچنین، استفاده از ارزهای ملی در مبادلات و مقابله با تحریم‌های یکجانبه غرب نیز مورد تأکید قرار گرفته است.
این توافقنامه تمامی جنبه‌های همکاری سیاسی، اقتصادی، امنیتی، نظامی و فرهنگی را پوشش می‌دهد. با این حال، نکته جالب توجه این است که در بند پایانی توافقنامه آمده است: «در صورت بروز اختلاف در تفسیر مفاد این توافقنامه، نسخه انگلیسی سند مرجع خواهد بود.»