بلومبرگ: ایران با پذیرش بازرسی دو سایت هسته ای زیر فشار کوتاه آمد

حسن روحانی رییس جمهور ایران و رافائل گروسی مدیر کل آژانس اتمی دیدار می کنند (د پ آ)
حسن روحانی رییس جمهور ایران و رافائل گروسی مدیر کل آژانس اتمی دیدار می کنند (د پ آ)
TT

بلومبرگ: ایران با پذیرش بازرسی دو سایت هسته ای زیر فشار کوتاه آمد

حسن روحانی رییس جمهور ایران و رافائل گروسی مدیر کل آژانس اتمی دیدار می کنند (د پ آ)
حسن روحانی رییس جمهور ایران و رافائل گروسی مدیر کل آژانس اتمی دیدار می کنند (د پ آ)

پایگاه خبری بلومبرگ در گزارشی گفت مخالفان تحریم حداکثری دولت پرزیدنت دونالد ترامپ علیه ایران همواره این ادعا را مطرح می کنند که ایران در برابر فشار کم نمی آورد اما این گفته بی پشتوانه است.
بلومبرگ در ادامه گزارش به نقل از خبرگزاری آلمان افزود «حاکمان ایران به دلیل انزوای دیپلماتیک بر اثر فشار طولانی و نیز تحریم های اقتصادی فلج کننده مجبور شدند مذاکرات را از سربگیرند. این گفتگوها پیشتر منجر به امضای برجام در ۲۰۱۵ شد».
بلومبرگ خاطر نشان کرد دلیل دیگر درباره اینکه حکومت ایران در برابر فشارها کوتاه آمده این است که رژیم ایران به تازگی تعهد داد دسترسی بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی به دو سایت هسته ای را فراهم می کند. ایران بلافاصله پس از انتقاد آژانس از این کشور به دلیل عدم توافق برای ورود به دو سایت هسته ای وعده داد به بازرسان اجازه بازرسی دو سایت را می دهد. ظاهرا ایران پیشتر در این دو مکان فعالیت هسته ای انجام داده است.
رافائل گروسی مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی روز چهارشنبه در جریان سفر به تهران گفت «حکومت ایران با بازدید بازرسان از دو سایت موافقت کرده است».
تاریح سفر بازرسان آژانس برای ورود به این دو سایت هسته ای مشخص نشده اما گفته شده که چند جدول زمانی برای سفر مورد توافق قرار گرفته است.
اظهارات مسئولان ایرانی پس از بازرسی های سابق آژانس مبهم بود: مقام های ایران در جریان یکی از بازرسی ها در اکتبر پارسال ادعا کردند که یکی از بازرسان به دنبال انتقال مواد منفجره به یکی از سایت های غنی سازی در نطنز بوده است اما این ادعا عجیب و غریب به نظر می رسد. بلومبرگ گفت گروسی می تواند در هر زمانی این بحث را مطرح کند.
بلومبرگ خاطر نشان کرد «در این بیانیه به خواسته های ایران از آژانس اشاره نشده است». 
گروسی پس از بازگشت از تهران به خبرنگاران گفت «تصور می کردم خواسته های جدیدی مطرح خواهد شد و جزئیات بیشتری در مورد فعالیت در دو سایت مظنون ارائه می گردد».
بلومبرگ گفت «ناظران به این نتیجه خواهند رسید که ایران مجبور به این همکاری شده است. اگر تلاش برای بازگشت تحریم های بین المللی به نتیجه نرسد که به احتمال زیاد هم به نتیجه نخواهد رسید آمریکا تحریم های سنگین تر وضع می کند و شرکت ها و افرادی که به دنبال داد و ستد با ایران هستند مشمول تحریم ها خواهند شد».



نشست ژنو: گسترش اختلافات میان اروپا و ایران

 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
TT

نشست ژنو: گسترش اختلافات میان اروپا و ایران

 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)

با وجود هیاهوی پیش از مذاکرات اروپا و ایران در ژنو، این مذاکرات بدون ارائه طرح یا نقشه راه جدیدی برای پرونده هسته‌ای برگزار شد. برخلاف تبلیغات رسانه‌های نزدیک به حکومت ایران، مذاکرات نه تنها به مسائل هسته‌ای محدود نبود، بلکه به روابط نظامی ایران و روسیه نیز پرداخت. این موضوع را دو دیپلمات ارشد اروپایی به "الشرق الأوسط" تأیید کردند.

یکی از دیپلمات‌های اروپایی اذعان کرد که دیدار میان مقامات ایرانی و اروپایی در ژنو نشان داد که اختلافات میان طرفین در چندین زمینه رو به افزایش است.

دیپلمات دیگری پیش‌تر گفته بود که این دیدارها بخشی از تلاش برای حفظ کانال‌های گفت‌وگو با ایران است. وی افزود که این جلسات جامع خواهد بود و تصمیم‌گیری درباره نحوه برخورد با مسئله هسته‌ای ایران به پس از مشخص شدن سیاست‌های دولت ترامپ در آغاز سال آینده موکول خواهد شد.

ادامه نشست‌های نیویورک در ژنو

به گفته منابع "الشرق الأوسط"، این نشست‌ها از پیش برنامه‌ریزی شده بود و در ادامه گفت‌وگوهایی بود که در سپتامبر گذشته در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک انجام شد. در آن نشست‌ها، تمرکز بر موضوعات هسته‌ای ایران و همکاری نظامی ایران و روسیه بود.

روز جمعه، مدیران سیاسی وزارت‌خانه‌های خارجه فرانسه، بریتانیا و آلمان با مجید تخت روانچی، مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای ایران و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر خارجه ایران، دیدار کردند. این نشست‌ها پس از ملاقات مقامات ایرانی با انریکه مورا، میانجی اروپایی در مذاکرات هسته‌ای، برگزار شد.

مورا در پلتفرم «ایکس» (توییتر سابق) نوشت که این نشست «صریح» بوده و او از ایران خواسته است تا همکاری نظامی خود با روسیه را متوقف کند و همچنین بر ضرورت یافتن راه‌حل دیپلماتیک برای مسئله هسته‌ای و پایان دادن به مداخلات منطقه‌ای ایران تأکید کرده است.

در مقابل، غریب‌آبادی در واکنش به اتحادیه اروپا در توییتی نوشت: «اروپا به دلیل نبود اعتماد و مسئولیت‌پذیری، بازیکن جدی‌ای نیست.» او همچنین سیاست‌های عمومی اتحادیه اروپا را مورد انتقاد قرار داده و رفتار آن را «غیرمسئولانه» توصیف کرد.

غریب‌آبادی پس از دیدار با نمایندگان تروئیکای اروپایی، نوشت که گفت‌وگوها بر پرونده هسته‌ای و رفع تحریم‌ها متمرکز بوده و ایران به منافع مردم خود پایبند است و دیپلماسی و گفت‌وگو را ترجیح می‌دهد. او تأکید کرد که توافق شد کانال‌های دیپلماتیک در آینده نزدیک باز بماند.

 

فرصت مکانیزم ماشه؟

نشست‌های ژنو تنها چند روز پس از آن برگزار شد که فرانسه، بریتانیا و آلمان پیش‌نویس قطعنامه‌ای علیه ایران را به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارائه کردند که به تصویب رسید. این قطعنامه، ایران را به دلیل عدم همکاری با آژانس و افزایش غنی‌سازی اورانیوم محکوم کرد.

ایران نیز با اعلام برنامه خود برای نصب هزاران سانتریفیوژ جدید، به این اقدام واکنش نشان داد.

با این حال، یک دیپلمات اروپایی به "الشرق الأوسط" گفت که بحث درباره فعال کردن مکانیزم ماشه یا «اسنپ‌بک» هنوز زود است.

بریتانیا نیز پیش‌تر اشاره کرده بود که ممکن است از این مکانیزم استفاده کند و در بیانیه‌ای گفت: «ما همچنان به استفاده از همه اقدامات دیپلماتیک برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای متعهدیم، از جمله استفاده از مکانیزم ماشه در صورت لزوم.»

مکانیزم ماشه امکان بازگشت تمامی تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران را به دلیل نقض تعهدات هسته‌ای در توافق 2015 فراهم می‌کند. این توافق توسط ایالات متحده در سال 2018، در دوره نخست ریاست جمهوری دونالد ترامپ، ترک شد.

ایران از بازگشت ترامپ به استراتژی «فشار حداکثری» و تلاش برای فعال کردن مکانیزم ماشه نگران است. همچنین، تهران بیم آن دارد که قدرت‌های اروپایی نیز این مکانیزم را فعال کنند.

هیاهوی بی‌دلیل

با وجود همه این مباحث، نشست‌های ژنو تنها به پرونده هسته‌ای محدود نبود. یک دیپلمات اروپایی گفت که این جلسات طبق برنامه پیش رفته و او «هیاهوی رسانه‌ای اغراق‌آمیز» پیش از این نشست‌ها را درک نمی‌کند.

پیش‌تر، یکی از مقامات ایرانی به «رویترز» گفته بود که اگر ایران و تروئیکای اروپایی بتوانند «نقشه راه» توافق هسته‌ای را تدوین کنند، آمریکا تصمیم خواهد گرفت که توافق 2015 را احیا کند یا آن را کنار بگذارد.

این توافق در اکتبر سال آینده منقضی می‌شود و جامعه بین‌المللی باید مذاکراتی برای توافق جدید با ایران آغاز کند. دیپلمات‌های اروپایی گفته‌اند که توافق فعلی قابل احیا نیست اما می‌تواند مبنایی برای مذاکرات آتی باشد.