واشنگتن فشار بر برنامه هسته‌ای و موشکی ایران را افزایش داد

بیش از ۲۷ نهاد و شخص را تحریم کرد و از اروپایی‌ها خواست که از تحریم‌های سازمان ملل پیروی کنند

واشنگتن فشار بر برنامه هسته‌ای و موشکی ایران را افزایش داد
TT

واشنگتن فشار بر برنامه هسته‌ای و موشکی ایران را افزایش داد

واشنگتن فشار بر برنامه هسته‌ای و موشکی ایران را افزایش داد

ایالات متحده استراتژی خود برای فشار بر ایران را مضاعف کرد و از اقدامات اجرایی توسط دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا، از جمله تحریم‌ها علیه برنامه‌های هسته ای و موشکی ایران، برای اطمینان از ادامه تحریم تسلیحاتی سازمان ملل به مدت نامحدود، در تلاش برای تغییر رفتار تهران خبر داد، همچنین از کشورهای اروپایی خواست از این الگو پیروی کنند.
رئیس‌جمهوری ایالات متحده در بیانیه جدیدی، از اعمال محدودیت‌های جدیدی بر تلاش‌های هسته‌ای، موشکی بالستیک و تسلیحات متعارف ایران خبر داده‌است.
ترامپ تأکید کرد: «دولت من هرگز اجازه نخواهد داد که ایران سلاح هسته‌ای داشته باشد. ما همچنین هرگز به ایران اجازه نخواهیم داد که با عرضه مقادیر بیشتری از موشک‌های بالستیک و جنگ‌افزارهای متعارف، جهان را به خطر بیاندازد».
ایالات متحده از عصر روز شنبه گذشته، یک ماه پس از فعال سازی مکانیسم «اسنپ بک» مندرج در توافق هسته ای، برای بازگرداندن تحریم‌ها، کار خود را برای بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل آغاز کرد. این اقدام پس از آن است که اکثریت اعضای شورای امنیت پروژه آمریکا برای تمدید تحریم تسلیحاتی علیه ایران را که قرار است در اواسط ماه اکتبر منقضی شود، رد کردند.
ترامپ تأکید کرد: «این فرمان اجرایی که من امروز صادر می‌کنم، دارایی‌ها و منافع در دارایی‌های موجود در ایالات متحده، متعلق به افرادی که در تأمین، فروش، یا انتقال تسلیحات متعارف به ایران یا از ایران نقش داشته باشند، و نیز کسانی که به ارائه پشتیبانی و خدمات فنی، آموزشی، و مالی و سایر کمک‌های مرتبط با این تسلیحات بپردازند، را مسدود می‌کند».
وی اضافه کرد: «این فرمان اجرایی برای اعمال تحریم تسلیحاتی سازمان ملل علیه ایران بسیار مهم است. این فرمان توانایی رژیم ایران در صدور جنگ‌افزار به تروریست‌ها و عوامل خطرناک در سراسر منطقه و نیز توانایی آن رژیم در دستیابی به تسلیحات برای ایجاد نیروهای خودش را به شدت کاهش خواهد داد».
به گفته او، دولت من امروز همچنین تحریم‌ها و اقدامات کنترل صادرات تازه‌ای را بر ۲۷ نهاد و فرد مرتبط با شبکه گسترش تسلیحاتی ایران اعمال می‌کند.
طبق این فرمان، وزارت خارجه، وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، سازمان صنایع دفاعی ایران را نیز در فهرست تحریم‌ها قرار خواهد داد. همچنین مهرداد اخلاقی کتابچی، مدیر سازمان صنایع دفاعی ایران، شش فرد و سه سازمان مرتبط با سازمان انرژی اتمی این کشور، شرکت شهید همت و حاج علی مودت را در فهرست تحریم‌ها قرار خواهیم داد و همچنین نیکولاس مادورو رئیس‌جمهور ونزوئلا نیز به دلیل همکاری با ایران مشمول تحریم‌های آمریکا خواهد شد.
ترامپ اظهار کرد: «رژیم ایران بارها دربارهٔ بایگانی سری تسلیحات هسته‌ای خود دروغ گفته و مانع دسترسی بازرسان بین‌المللی شده‌است. این امر، بیش از پیش معایب عمیق توافق هسته‌ای شکست خورده دولت قبلی را آشکار می‌کند».
در این بیانیه همچنین آمده‌است: «اقدامات امروز من حاوی پیام روشنی برای رژیم ایران و نیز برای آن دسته از اعضای جامعه بین‌المللی که از ایستادن در برابر ایران خودداری می‌کنند، است».
این بیانیه در پایان می‌گوید: «دولت من از همه ابزارهایی که در اختیارمان است برای متوقف کردن تلاش‌های هسته‌ای، موشکی بالستیک، و جنگ‌افزارهای متعارف ایران استفاده خواهد کرد. رژیم ایران اگر می‌خواهد آنچه که مردم ایران با تمام وجود می‌خواهند و شایسته آن هستند - یعنی یک ایران شکوفا و سعادتمند - را به آنها ارائه دهد، باید رفتارش را تغییر دهد».

* کنفرانس خبری مقامات ارشد دولت آمریکا

مایک پمپئو وزیر خارجه ایالات متحده و سایر مقامات ارشد دولت آمریکا در یک کنفرانس خبری دربارهٔ بازگشت تحریم‌های سازمان ملل متحد علیه ایران گفتند که ایالات متحده تضمین خواهد کرد که ایران حامی شماره یک تروریسم در جهان نتواند بیش از این به صلح در دنیا آسیب برساند.
مایک پمپئو وزیر خارجه ایالات متحده و سایر مقامات ارشد دولت آمریکا در یک کنفرانس خبری دربارهٔ بازگشت تحریمهای سازمان ملل متحد علیه جمهوری اسلامی گفتند که آمریکا اجازه دسترسی ایران به سلاح هسته‌ای را نمی‌دهد.
در این کنفرانس خبری که صبح دوشنبه در واشینگتن برگزار شد، علاوه بر مایک پمپئو وزیر خارجه ایالات متحده، استیون منوشن وزیر خزانه‌داری، مارک اسپر وزیر دفاع، ویلبر راس وزیر بازرگانی ایالات متحده، کلی کرفت سفیر آمریکا در سازمان ملل و رابرت اوبرایان مشاور امنیت ملی کاخ سفید هم حضور داشتند.
مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا گفت از کشورهای فرانسه، آلمان و بریتانیا توقع دارد تحریم‌هایی که پس از اعمال مکانیسم ماشه اعمال می‌شوند را اجرایی کنند.
وی افزود که آمریکا به جای آن که منتظر بماند تا ایران جهان را تهدید کند، اقدامات شایانی را برای جلوگیری از دستیابی بزرگترین حامی تروریسم در جهان به سلاح‌های هسته‌ای اتخاذ کرده‌است.
وزیر امور خارجه آمریکا در عین حال تأکید کرد که آمریکا مانع از دسترسی ایران به منابع مالی و امکانات برای گسترش فعالیت‌های تروریستی خود در منطقه و سراسر جهان خواهد شد.
وی اضافه کرد: ایران دارای بزرگ‌ترین نیروهای موشکی بالستیک در خاورمیانه است و موشک و فناوری موشکی به حوثی‌های یمن و حزب‌الله در لبنان و سوریه صادر کرده‌است.
مارک اسپر وزیر دفاع ایالات متحده نیز گفت: ما آماده جواب دادن به هرگونه تهاجم آینده ایران هستیم و نقش خود را در کارزار فشار حداکثری ایفا می‌کنیم.
اسپر بار دیگر بر آمادگی آمریکا برای مقابله با هر تهدیدی از سوی ایران تأکید کرد و از حکومت ایران خواست تا «مانند یک کشور عادی رفتار کند.»
او افزود: ما تهران را تشویق می‌کنیم که فعالیت‌های بدخواهانه خود را تعلیق کرده و مانند یک کشور عادی رفتار کند.
در ادامه، ویلبر راس وزیر بازرگانی این کشور از تحریم ۵ فرد مرتبط با سازمان انرژی اتمی ایران خبر داد و گفت: پنج دانشمند ایرانی به فهرست تحریم‌ها اضافه می‌شوند. این افراد با برنامه‌های آزمایش‌های هسته‌ای ایران مرتبط هستند و در دستیابی رژیم ایران برای دستیابی به تجهیزات هسته‌ای کمک کرده‌اند.
در همین نشست، کلی کرفت سفیر آمریکا در سازمان ملل نیز گفت: «ما تنها کشوری هستیم که در برابر ایران و فعالیت‌های آن ایستادگی کرده‌ایم». او افزود: «کشورهای عضو توافق هسته ای در اجرای تحریم‌های ایران ناکام مانده‌اند».
وی گفت: «ما در انجام وظایف خود متوقف نخواهیم شد و از جهان، خاورمیانه و اروپا محافظت خواهیم کرد».
در ادامه، رابرت اوبرایان مشاور امنیت ملی کاخ سفید نیز از شورای امنیت به دلیل «عدم انجام وظایف خود، محافظت از جهان در برابر ایران و تمدید تحریم تسلیحاتی» انتقاد کرد و گفت: پرزیدنت ترامپ یک فرمان اجرایی امضا کرد تا افراد، نهادها و کشورهایی که تسلیحات نظامی در اختیار ایران قرار بدهند، تحت تحریم قرار بگیرند.

* اختلافات اروپا و آمریکا در کنفرانس «آژانس بین‌المللی اتمی»

در وین اما، اختلافات میان آمریکا و اروپا در شصت و چهارمین کنفرانس بین‌المللی آژانس انرژی اتمی دربارهٔ توافق هسته ای با ایران علنی شد؛ به طوری که کشورهای اروپایی علی‌رغم نگرانی از برنامه هسته ای ایران، بار دیگر پایبندی خود را به توافق‌نامه برجام اعلام کردند، در حالی که واشینگتن تهران را به تأخیر همکاری با این سازمان بین‌المللی یا عدم همکاری کامل متهم کرد.
دن برویلت وزیر انرژی آمریکا در این نشست مجازی گفت که ایران باید اطمینان بیشتری در زمینه پایبندی به تعهدات ایجاد کند. او افزود: چنین همکاری «برای دستیابی به هدف ما، اطمینان از اینکه ایران هرگز به سلاح هسته ای دست پیدا نمی‌کند، ضروری است».
در مقابل؛ آندریاس ریخت وزیر مشاور دولت آلمان در امور انرژی، به نمایندگی از اتحادیه اروپا، از ابراز عمیق نگرانی اروپا نسبت به ادامه ذخیره اورانیوم غنی شده توسط ایران بیش از ۱۰ برابر حد مورد نظر در توافق هسته ای خبر داد.
وی افزود که اتحادیه اروپا همچنین نگران «ادامه غنی سازی در تأسیسات فردو و گسترش فعالیت‌های تحقیق و توسعه در سانتریفیوژها در ایران» است. زیرا این فعالیت‌ها توانایی غنی سازی ایران را بسیار افزایش می‌دهد.
وزیر آلمانی اضافه کرد که تمام این فعالیت‌ها «با توافق هسته ای مغایرت دارد و اثرات خطرناکی در گسترش سلاح‌های هسته ای دارد».
وی از ایران خواست که از اقدامات مغایر با توافق خودداری کند، اما مشتاقانه خواستار تکرار موضع اروپا در رابطه با پشیمانی از خروج واشینگتن از توافق، و تلاش‌های مداوم اروپا برای نجات توافق و ادامه کار با آن است.



ایران و اسرائیل: تقابل پاسخ‌ها و معادلات قدرت و بازدارندگی

تصویری که ارتش اسرائیل از یکی از جنگنده‌های خود پس از حملات هوایی به ایران در روز شنبه منتشر کرده است (ارتش اسرائیل - خبرگزاری فرانسه)
تصویری که ارتش اسرائیل از یکی از جنگنده‌های خود پس از حملات هوایی به ایران در روز شنبه منتشر کرده است (ارتش اسرائیل - خبرگزاری فرانسه)
TT

ایران و اسرائیل: تقابل پاسخ‌ها و معادلات قدرت و بازدارندگی

تصویری که ارتش اسرائیل از یکی از جنگنده‌های خود پس از حملات هوایی به ایران در روز شنبه منتشر کرده است (ارتش اسرائیل - خبرگزاری فرانسه)
تصویری که ارتش اسرائیل از یکی از جنگنده‌های خود پس از حملات هوایی به ایران در روز شنبه منتشر کرده است (ارتش اسرائیل - خبرگزاری فرانسه)

آمریکا همیشه کار درست را انجام می‌دهد، اما پس از تجربه تمامی گزینه‌های دیگر. این سخن وینستون چرچیل درباره آمریکاست که به‌خوبی به وضعیت کنونی درگیری ایران و اسرائیل از زمان انقلاب ایران در اواخر دهه ۱۹۷۰ می‌پردازد. اسرائیل و ایران از تمام راه‌های مختلف در این نبرد استفاده کرده‌اند؛ از جنگ نیابتی و عملیات اطلاعاتی تا تقابل مستقیم. همکاری ایران و اسرائیل در ماجرای ایران-کنترا در دهه ۱۹۸۰ تنها استثنا بود که به درخواست آمریکا صورت گرفت. هرچند شرایط تغییر کرده است، بازیگران همچنان همان‌ها هستند. حتی می‌توان گفت که آمریکا تا کنون، به‌جز تلاش جیمی کارتر برای آزادسازی گروگان‌های آمریکایی در تهران در سال ۱۹۸۰، به‌طور مستقیم ایران را هدف نظامی قرار نداده است. همچنین ترور قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس، که در عراق در سال ۲۰۲۰ و با توجیه ترامپ مبنی بر «تهدید قریب‌الوقوع» انجام شد، نمونه‌ای دیگر از این رویکرد است.

رهبر ایران علی خامنه‌ای در دیداری در تهران در روز یکشنبه سخنرانی می‌کند (خبرگزاری غرب آسیا - رویترز)

قدرت تصویر

امروزه، تصویر به عنصر مهمی برای نمایش پیروزی یا شکست تبدیل شده است. در عصر دیجیتال، تصویر خود پیام است، همان‌طور که فیلسوف فرانسوی، رژی دوبریه، اشاره می‌کند. تصویر امروز همپای توپ و هواپیما و جنگ سایبری حرکت می‌کند. بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، ماه گذشته تصویری منتشر کرد که نشان می‌داد دستور ترور حسن نصرالله، دبیرکل حزب‌الله، را صادر می‌کند. همچنین، هفته گذشته، از مرکز فرماندهی و کنترل وزارت دفاع اسرائیل، تصاویری از نتانیاهو در حال رهبری جنگ علیه ایران منتشر شد. در مقابل، ایران هم تصویری از سرتیپ امیر علی حاجی زاده، فرمانده نیروی هوافضای سپاه پاسداران، در حال صدور دستور شلیک موشک به اسرائیل در اوایل اکتبر و طی عملیات «وعده صادق-۲» منتشر کرد. پس از آن، تصویری از آیت‌الله علی خامنه‌ای، رهبر ایران، در حال اعطای نشان به حاجی زاده منتشر شد.

هنگام اجرای عملیات «وعده صادق-۲»، تصاویر موشک‌های ایرانی که در هوا پخش می‌شد، به‌طور زنده در رسانه‌ها نمایش داده شد. این تصاویر برای داخل اسرائیل نگران‌کننده بود، زیرا به دلیل کوچک بودن مساحت اسرائیل، صدمات قابل توجهی می‌توانست وارد شود. اما در پاسخ اخیر اسرائیل، چنین تصویری از نمایش قدرت وجود نداشت، هرچند وسعت و قدرت ابزارهای استفاده‌شده از سوی اسرائیل بسیار بیشتر بود. دلیل این تفاوت چیست؟

تصویری ماهواره‌ای گرفته شده توسط شرکت «پلانت لبز» خسارات وارده به تأسیسات نظامی پارچین در جنوب شرقی تهران را در تاریخ ۲۴ اکتبر نشان می‌دهد (رویترز)

حمایت پشت پرده

همواره باید به دنبال حامیان این درگیری‌ها بود. آمریکا نقشی عملیاتی در غزه و کنترلی در لبنان ایفا می‌کند. در غزه، اسرائیل با هدایت آمریکا و تحت نظارت‌های گاه محدود و گاه شدید واشنگتن عمل می‌کند. اما در لبنان، جنگ تحت هدایت اسرائیل با آزادی عملی بیشتری از سوی آمریکا پیش می‌رود. در سطح ژئوپلیتیکی و در رابطه با ایران، آمریکا با محدودیت‌های سخت‌گیرانه‌ای مواجه است که نمی‌تواند آن‌ها را نادیده بگیرد.

معادلات قدرت و بازدارندگی

در معادلات کنونی قدرت و بازدارندگی منطقه‌ای، پس از واکنش اخیر اسرائیل به ایران، نکات زیر قابل بررسی هستند:

در زمان جنگ، بازدارندگی از بین می‌رود و برای بازسازی آن، استفاده از خشونت تنها راه است. ایران نشان داده که می‌تواند به عمق اسرائیل حمله کند و اسرائیل نیز ثابت کرده که بازوی قدرتمندش به ایران می‌رسد. اما هنوز هیچ یک موفق به تثبیت معادلات بازدارندگی جدیدی نشده‌اند که آینده نظم منطقه‌ای را تعیین کند.

با واکنش اسرائیل، دینامیک جنگ در صحنه‌های لبنان و غزه دوباره فعال شده است، زیرا پس از هر پاسخ، اجراکننده در حالت دفاعی قرار می‌گیرد و منتظر واکنش طرف مقابل می‌ماند.

بنیامین نتانیاهو در جلسه امنیتی در وزارت دفاع در تل‌آویو در جریان حمله‌ای که آخر هفته گذشته ایران را هدف قرار داد (دفتر رسانه‌ای دولت اسرائیل - خبرگزاری فرانسه)

ایران نمی‌تواند خود را ضعیف نشان دهد، زیرا ضعف به معنای دعوت از دشمن به حمله است. هنری کیسینجر گفته است که ضعف، تجاوز را جلب می‌کند؛ ازاین‌رو، ایران باید با اقدامات خود نشان دهد که قدرتمند است.

مبدأ «صبر استراتژیک» دیگر برای ایران با شرایط فعلی مطابقت ندارد، چرا که ایران در وضعیت بحرانی استراتژیک قرار دارد. اگر پاسخ دهد، مشکل ایجاد می‌شود و اگر پاسخ ندهد، ضعف نشان می‌دهد. گزارش‌ها حاکی از این است که اسرائیل در حمله اخیر خود، تمامی سامانه‌های دفاعی ایران را هدف قرار داده است که در صورت صحت، به اسرائیل امکان پرواز آزادانه در آسمان ایران را می‌دهد.

این شرایط برای اسرائیل هم صادق است. ضعف، حتی در حد تصور، برای اسرائیل مسئله‌ای مرگ و زندگی است. دیوید بن گوریون به موشه دایان گفت که اسرائیل با شکست در اولین جنگ سقوط می‌کند.

مشکل ایران در این است که هنگام پاسخ، تنها و بدون حمایت خارجی است، به‌ویژه پس از تضعیف نیروهای متحدش، مانند حزب‌الله. در مقابل، اسرائیل با حمایت کامل آمریکا واکنش نشان می‌دهد.

پایان دادن به چرخه پاسخ‌ها

پایان دادن به چرخه پاسخ‌ها و پاسخ به پاسخ، نیاز به ترتیب و شرایط خاصی دارد که همه طرف‌ها بتوانند آن را بپذیرند. به نظر می‌رسد که هنوز شرایط به این مرحله نرسیده است.