طراح برنامه سلاح هسته‎ای ایران در تهران کشته شد

طراح برنامه سلاح هسته‎ای ایران در تهران کشته شد
TT

طراح برنامه سلاح هسته‎ای ایران در تهران کشته شد

طراح برنامه سلاح هسته‎ای ایران در تهران کشته شد

در عملیاتی که ایران انگشت اتهام را به سمت اسرائیل نشانه گرفت، افراد ناشناس روز گذشته جمعه هفتم آذر، محسن فخری زاده رئیس سازمان پژوهش و نوآوری وزارت دفاع ایران و مغز متفکر برنامه مخفیانه هسته‌ای این کشور با کوبیدن ماشین خود به خودروی حامل این مقام ایرانی در حوالی تهران او را کشتند.
فرماندهان ارشد نظامی این کشور در واکنش به این رویداد وعده «انتقام سخت» را دادند؛ مسئله ای که نشان از تهدید رویارویی ایران و مخالفان آن در هفته‌های پایانی ریاست جمهوری دونالد ترامپ در ایالات متحده می‌دهد.
وزارت دفاع ایران هم با تأیید این خبر، از محسن فخری‌زاده به عنوان رئیس سازمان پژوهش و نوآوری وزارت دفاع» نام برده‌است.
در اطلاعیه وزارت دفاع آمده‌است که فخری‌زاده در جریان این درگیری «به شدت مجروح» شده و «تلاش تیم پزشکی برای احیاء ایشان موفق نبوده‌است».
وزارت دفاع ایران در شرح ماجرا تنها به این موضوع اشاره کرد که تیم حفاظت فخری‌زاده با «تروریست‌ها» درگیر شد که این موضوع باعث جراحت محسن فخری‌زاده و انتقالش به بیمارستان شد.
رسانه‌های ایرانی در توصیف وی به عنوان یک دانشمند موشکی یا یک دانشمند هسته ای ضد و نقیض بودند.
 خبرگزاری تسنیم نوشت که یک دانشمند هسته‌ای ایران امروز جمعه هفتم آذر ماه در شهر آبسرد در نزدیکی تهران به ضرب گلوله افراد مسلح کشته شد.
همین منبع افزوده‌است که ضاربان پیش از تیراندازی به سمت خودروی حامل محسن فخری‌زاده یک خودروی دیگر را منفجر کردند.
تسنیم افزوده‌است که «در عملیات ترور محسن فخری‌زاده تعداد دیگری نیز کشته شدند». هنوز اطلاعی دربارهٔ هویت دیگر کشته شدگان مخابره نشده‌است. تسنیم تصریح کرده‌است که «برخی نزدیکان محسن فخری‌زاده به هنگام ترور همراه وی بوده‌اند».
خبرگزاری فارس نیز طبق گفته‌های شاهدان عینی اعلام کرد که ابتدا یک انفجار رخ داد و پس از آن صدای رگبار شنیده شد. این خبرگزاری همچنین نوشت که خبرنگارش دو جسد در درمانگاه آبسرد را دیده و تخت پر از خون فخری‌زاده را تأیید کرده‌است.
حسین دهقان وزیر دفاع سابق و مشاور نظامی علی خامنه‌ای رهبر ایران در تهدیدی تند نوشت: «همچون صاعقه بر سر قاتلان این شهید مظلوم فرود خواهیم آمد و از کرده خود پشیمان‌شان می‌کنیم».
حسین سلامی فرمانده کل سپاه پاسداران از انتقام خبر داده‌است. او توییت کرد که «طراحان، عاملان و حامیان این جنایت نیز بدانند اینگونه جنایات در عزم و اراده ایرانیان برای ادامه این مسیر خللی ایجاد نخواهد کرد و انتقام و مجازات سخت از آنان در دستور کار قرار گرفته‌است».
محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران از «شواهد آشکار» مبنی بر نقش آفرینی اسرائیل در قتل محسن فخری زاده سخن گفته‌است.
او در پیامی توییتری گفت: «تروریست‌ها یکی از دانشمندان برجسته ایرانی را ترور کردند. این عمل بزدلانه که شواهد جدی از نقش اسرائیل در آن دیده می‌شود، نشان‌دهنده جنگ طلبی از سر بیچارگی مرتکبین آن است».
ظریف دراین توییت از جامعه بین‌المللی به ویژه اروپا خواست این عمل را محکوم کنند و به «استانداردهای دوگانه شرم‌اور خود خاتمه دهند».
در همین رابطه، روزنامه نیویورک تایمز از قول سه مقام اطلاعاتی گزارش داد که قتل محسن فخری‌زاده چهره ارشد در برنامه هسته‌ای ایران، کار اسرائیل بوده‌است.
این گزارش می‌افزاید، «هنوز معلوم نیست آیا ایالات متحده از پیش در جریان این عملیات بوده یا نه، اما دو کشور مدت‌هاست که در رابطه با ایران تبادل اطلاعات می‌کنند».
 بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر اسرائیل، در نشست خبری خود برای افشاگری علیه برنامه هسته‌ای ایران در سال ۲۰۱۸، زمانی که اعلام کرد مأموران موساد اسناد اتمی ایران را دزدیده‌اند، نام فخری‌زاده را به عنوان مغز متفکر برنامه هسته‌ای ایران ذکر کرد. نتانیاهو گفته بود که «این چهره را به خاطر بسپارید».
محسن فخری زاده از سال ۲۰۰۸ تحت تحریم‌های ایالات متحده قرار داشت. سال گذشته هم در فهرست ۳۱ فرد و نهاد ایرانی، که توسط آمریکا تحریم شد، نام نهادی که زیر نظر فخری زاده فعالیت می‌کرد، آورده شده بود.
اگرچه ایران اطلاعات نتانیاهو را به سخره گرفت، اما آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، براساس این اسناد، از ایران خواست تا به سایت‌های مخفی وارد شود و به سوالات آژانس پاسخ دهد.
تهران برای چند ماه از پاسخگویی به این سازمان بین‌المللی خودداری کرد اما پس از گفتگوهای تهران و مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به آژانس انرژی هسته ای اجازه داد از این دو سایت نمونه برداری کند.
خبرگزاری فرانسه گفت که تلویزیون ایران گفت اسرائیل «دشمنی قدیمی و عمیقی با آن دارد».
اعتقاد بر این است که فخری زاده ریاست آنچه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و آژانس‌های اطلاعاتی ایالات متحده می‌گویند یک برنامه هماهنگ سلاح‌های هسته ای را برعهده داشت که به گفته تهران در سال ۲۰۰۳ متوقف شده‌است.
ابراهیم رئیسی رئیس قوه قضائیه ایران از دستگاه‌های اطلاعاتی و امنیتی و مراجع قضایی ذیربط خواست تا در «اسرع وقت» و با «تمام توان اطلاعاتی» خود «عناصر مزدور و جنایتکار» را شناسایی کنند.
محمود علوی وزیر اطلاعات ایران نیز اعلام کرد که «شناسایی» عاملان کشته شدن محسن فخری زاده آغاز شده‌است.
امیر حاتمی وزیر دفاع ایران نیز در حساب کاربری‌اش در توییتر نوشت که این حادثه عمق کینه دشمنان به نظام حاکم در کشورش را آشکارتر می‌کند.
فارغ از اینکه چه کسی مسئول این حمله است، رویترز پیش‌بینی کرد که این حادثه در هفته‌های آخر ریاست جمهوری ترامپ تنش‌های میان ایران و ایالات متحده را تشدید کند.
دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری آمریکا در واکنش به این حادثه، توئیت‌هایی حاوی اطلاعات دربارهٔ کشته شدن محسن فخری‌زاده را بازنشر کرد.
روزنامه نیویورک تایمز به نقل از چهار مقام کنونی و سابق ایالات متحده گزارش داد که دونالد ترامپ روز پنج‌شنبه، ۲۲ آبان، طی نشستی در کاخ سفید از مشاوران ارشد خود پرسیده که آیا امکانی برای اقدام علیه سایت‌های هسته‌ای مهم ایران در هفته‌های آتی وجود دارد یا نه.
بر اساس این گزارش، مشاوران ارشد ترامپ او را از این تصمیم منصرف کرده و هشدار دادند که حمله به ایران می‌تواند به سادگی منجر به یک نبرد گسترده‌تر در هفته‌های پایانی ریاست جمهوری ترامپ شود.
این حادثه دو ماه قبل از روی کار آمدن جو بایدن، رئیس‌جمهور منتخب ایالات متحده اتفاق می‌افتد. رئیس‌جمهور منتخب در جریان مبارزات انتخاباتی خود گفت که دوباره به توافق‌نامه هسته ای موسوم به برجام بازمی‌گردد.
این ترورها در سال ۲۰۱۰ نیز تعدادی از دانشمندان ایرانی را در حوزه هسته ای هدف قرار داده بود که هر بار، تهران انگشت اتهام را متوجه اسرائیل می‌کرد.
رسانه اسرائیلی «والانیوز» و سایت آمریکایی «اکسیوس» در روز چهارشنبه، پنجم آذر از «آمادگی ارتش اسرائیل در هفته‌های گذشته برای احتمال حمله نظامی آمریکا به فرمان دونالد ترامپ به ایران» خبر داده‌اند.



طرح مشترک تل‌آویو و تیم ترامپ برای سرنگونی نظام ایران

رئیس‌جمهور منتخب دونالد ترامپ در جلسه‌ای با اعضای جمهوری‌خواه مجلس نمایندگان (آسوشیتدپرس)
رئیس‌جمهور منتخب دونالد ترامپ در جلسه‌ای با اعضای جمهوری‌خواه مجلس نمایندگان (آسوشیتدپرس)
TT

طرح مشترک تل‌آویو و تیم ترامپ برای سرنگونی نظام ایران

رئیس‌جمهور منتخب دونالد ترامپ در جلسه‌ای با اعضای جمهوری‌خواه مجلس نمایندگان (آسوشیتدپرس)
رئیس‌جمهور منتخب دونالد ترامپ در جلسه‌ای با اعضای جمهوری‌خواه مجلس نمایندگان (آسوشیتدپرس)

در حالی که جامعه جهانی منتظر است رئیس‌جمهور منتخب آمریکا، دونالد ترامپ، در تاریخ ۲۰ ژانویه وارد کاخ سفید شود و گمانه‌زنی‌ها درباره نحوه برخورد او با مسائل جهانی زیاد است، گزارش‌هایی در تل‌آویو منتشر شده که نشان می‌دهد طی ماه‌های گذشته، چندین طرح توسط اعضای تیم ترامپ، با مشارکت مقامات اسرائیلی، آماده شده است. یکی از این طرح‌ها سرنگونی نظام ایران است.

برنامه‌های مشترک آمریکا و اسرائیل

روزنامه «یسرائیل هیوم» که به جناح راست حاکم در اسرائیل نزدیک است، گزارش داده این برنامه‌ها نشان‌دهنده منافع مشترک آمریکا و اسرائیل هستند. این روزنامه به انتصاب‌های ترامپ در تیمش اشاره کرده و آن را نشانه‌ای از این رویکرد دانسته است. طبق این گزارش، ایران متوجه این تحولات شده و عملیات «الوعد الصادق ۳» را که برای پاسخ به حمله بزرگ اسرائیل در ۲۶ اکتبر آماده شده بود، متوقف کرده است.

از سوی دیگر، روزنامه «یدیعوت آحارونوت» به نقل از منابع آمریکایی گزارش داده که بحث‌هایی در رهبری ایران درباره امکان مذاکره برای توافق هسته‌ای جدید با دولت ترامپ یا ادامه سیاست‌های تهاجمی در جریان است.

«خبرهای ناخوشایند» برای ایران

یکی از تحلیلگران عربی روزنامه «هاآرتص» نوشته است: «رئیس‌جمهور ایران، مسعود پزشکیان، این هفته صدمین روز ریاست‌جمهوری خود را جشن گرفت، اما خبرها خوب نیستند. ارزش ریال ایران طی این مدت ۲۰ درصد کاهش یافته و قیمت کالاهای اساسی، برق، آب و حمل‌ونقل بین ۲۵ تا ۷۰ درصد افزایش یافته است. همچنین بیش از ۴۴۰ نفر اعدام شده‌اند، تقریباً دو برابر دوره رئیس‌جمهور پیشین، ابراهیم رئیسی.»

وی افزود: «به زودی مشکلات بیشتری انتظار می‌رود. در بودجه سال آینده کاهش شدید در هزینه‌های رفاه و افزایش ۴۰ درصدی قیمت سوخت پیش‌بینی شده است. این امر نگرانی‌ها از وقوع اعتراضات گسترده مشابه سال ۲۰۱۹ را افزایش داده، اعتراضاتی که در آن حدود ۱۵۰۰ نفر کشته شدند. در همین حال، بودجه نیروهای امنیتی و سپاه پاسداران نسبت به سال گذشته ۲۰۰ درصد افزایش خواهد یافت.»

«شبکه‌ای ضد ایران»

در برابر «تهدید آمریکا» که با تیم ترامپ شکل گرفته، ایران در تلاش است تا یک سیستم دفاعی سیاسی، منطقه‌ای و بین‌المللی برای خود ایجاد کند. رسانه‌های اسرائیلی تأیید کرده‌اند که مذاکراتی میان ایران و دولت کنونی آمریکا، از طریق بغداد انجام شده و تیم ترامپ نیز در جریان آن قرار گرفته است. این مذاکرات شامل توافقاتی اولیه است، از جمله اینکه ایران دیگر شبه‌نظامیان شیعه وابسته به خود را در عراق علیه آمریکا تحریک نکند و به اهداف آمریکایی و اسرائیلی حمله نکند. در مقابل، عراق متعهد شده تا شورشیان کرد ایرانی را که علیه ایران فعالیت می‌کنند، خلع سلاح کند.

پیشنهاد ترامپ برای توافق

منابعی گفته‌اند ایران خواهان بازگشت به سخنان ترامپ در سال ۲۰۱۹ است؛ زمانی که او پس از خروج از توافق هسته‌ای گفت: «همه کاری که باید انجام شود این است که تماس بگیرند و با من بنشینند. ما می‌توانیم یک توافق منصفانه داشته باشیم. هدف ما فقط این است که ایران سلاح هسته‌ای نداشته باشد. ما چیز زیادی نمی‌خواهیم و حتی می‌توانیم به آنها کمک کنیم تا دوباره به شرایط عالی بازگردند.»

این اظهارات برخلاف مواضع تیم ترامپ در آن زمان بود، که شامل خواسته‌های سخت‌گیرانه‌ای از ایران بود. این خواسته‌ها توسط مایک پمپئو، وزیر خارجه وقت، مطرح شده بود، از جمله: توقف غنی‌سازی اورانیوم در هر سطح و مقدار، توقف تولید موشک‌های بالستیک، توقف حمایت از حماس، حزب‌الله و جهاد اسلامی، خروج نیروهای ایرانی و حامیانشان از سوریه، و توقف حمایت از حوثی‌ها در یمن.

نگرانی‌ها در تهران

مسئولان ایرانی در حال بررسی این موضوع هستند که آیا ترامپ همان شخصی است که از توافق هسته‌ای خارج شد یا فردی که به دنبال یک «توافق منصفانه» است؟ آیا او خواسته‌های سخت‌گیرانه پمپئو را دوباره مطرح خواهد کرد یا تنها به یک توافق هسته‌ای رضایت می‌دهد؟

برخی تحلیلگران معتقدند اینکه آمریکا به اسرائیل چراغ سبز برای حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران نشان دهد، هنوز نیاز به اثبات دارد. اگر سیاست‌های ترامپ در دوره اول او را معیار قرار دهیم، جنگی فراگیر در خاورمیانه که آمریکا را مستقیماً درگیر کند، احتمالاً چیزی نیست که واشنگتن یا حتی تهران بخواهد.

تردیدها درباره توانایی اسرائیل

در حالی که اسرائیل موفقیت‌هایی در آسیب زدن به سامانه‌های دفاع هوایی ایران داشته، کارشناسان خارجی تردید دارند که اسرائیل بتواند بدون همکاری آمریکا تمام تأسیسات هسته‌ای زیرزمینی ایران را نابود کند. این مسائل در تماس‌های تلفنی میان نتانیاهو و ترامپ از زمان انتخابات مطرح شده و همچنین توسط ران درمر، یکی از وزرای نزدیک به نتانیاهو، در سفرش به آمریکا پیگیری شده است.