هشدار ترامپ به ایران پس از حمله موشکی به سفارت آمریکا در عراق

(نيويورك تايمز)
(نيويورك تايمز)
TT

هشدار ترامپ به ایران پس از حمله موشکی به سفارت آمریکا در عراق

(نيويورك تايمز)
(نيويورك تايمز)

دونالد ترامپ رییس جمهور آمریکا چهارشنبه (۲۳ دسامبر) گفت «هر گونه حمله احتمالی به آمریکایی ها در عراق تقصیر ایران خواهد بود».
اظهارات پرزیدنت ترامپ در زمانی مطرح می شود که اولین سالگرد ترور قاسم سلیمانی فرمانده سپاه قدس به دنبال حمله پهپادی آمریکا در نزدیکی فرودگاه بغداد نزدیک است.
ترامپ که تا پایان دوره ریاست جمهوری اش چیزی باقی نمانده با انتشار توییتی افزود «سفارتمان را در بغداد روز یکشنبه با چندین موشک زدند». حمله یاد شده منجر به وقوع تلفات مادی شد.
ترامپ خاطر نشان کرد «حدس بزنید که موشک ها از کجا آمدند: ایران».
او گفت «حرف و حدیث درباره این است که حملات دیگری علیه آمریکایی ها در عراق در راه است».
ترامپ افزود «دوستانه به ایران نصیحت می کنم: اگر یک آمریکایی کشته شود ایران را مسئول آن می دانم».
او خطاب به ایران هشدار داد «خوب به این مساله فکر کنید».
ستاد فرماندهی نیروهای آمریکایی در خاورمیانه ضمن محکوم کردن حملات موشکی گفت «۲۱ موشک شلیک شده و تقریبا بدون هیچ تردیدی می توان گفت کار شبه نظامیان مورد حمایت ایران بوده است» و «آنچه روشن است این است که هدف حملات خودداری از کشته شدن غیر نظامیان نبوده است».
سنتکام (فرماندهی مرکزی آمریکا) در بیانیه ای افزود «اگر هر شهروند آمریکایی بر اثر این حملات منتسب به گروه های سرکش مسلح کشته شود ایران مسئول آن خواهد بود».
مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا گفت حملات موشکی کار رژیم تهران بوده است.
فرانک مکنزی فرمانده سنتکام هم ضمن هشدار به ایران گفت اگر ایران در اولین سالگرد ترور سلیمانی حمله کند آمریکا «برای پاسخ آمادگی دارد».
ایران روز دوشنبه (۲۱ دسامبر) خواستار خودداری دولت آمریکا از «تنش زایی» شد.
ترور قاسم سلیمانی فرمانده نظامی شاخص ایران در حمله پهپادی آمریکا در ۳ دسامبر ۲۰۲۰ در بغداد به دستور ترامپ انجام شد.
پس از این حمله نگرانی درباره افزایش تنش میان ایران و آمریکا افزایش یافت اما چنین اتفاقی نیفتاد. حالا در آستانه اولین سالگرد کشته شدن سلیمانی تنش بین دو کشور بالا گرفته است. اینها همه در حالی است که فاصله زیادی تا پایان دوره ریاست جمهوری ترامپ نمانده است.
واشنگتن یکی دو ماه پیش تعداد کارمندان سفارت آمریکا در بغداد را کاهش داد و حرف و حدیث هایی در چند روز گذشته درباره احتمال تعطیلی کامل این سفارت مطرح شده است.
در این راستا، یک مقام ارشد دولت آمریکا به رویترز گفت «مقام های ارشد امنیت ملی دولت آمریکا روز چهارشنبه (۲۳ دسامبر)‌ درباره ارائه چند گزینه به پرزیدنت ترامپ توافق کردند که درباره مقابله با حملات احتمالی به نظامیان و دیپلمات های آمریکایی در عراق است».
نشست اعضای عالی رتبه حوزه امنیت ملی آمریکا ۲۰ دسامبر تشکیل شد.
به گفته ارتش عراق و سفارت آمریکا روز یکشنبه (۲۰ دسامبر) دستکم ۸ موشک به منطقه به شدت حفاظت شده سبز در بغداد اصابت کردند و سفارت را زدند.
این مقام آمریکایی که نخواست نامش منتشر شد که جلسه یاد شده در کاخ سفید با حضور مقام های عالی رتبه مثل کریستوفر میلر سرپرست وزارت دفاع و مایک پمپئو وزیر امور خارجه و رابرت اوبراین مشاور امنیت ملی برگزار شد.
این مسئول آمریکایی نگفت که چه گزینه هایی درباره ایران بررسی شده و آیا اقدام نظامی هم جزو گزینه های احتمالی است و تنها به این نکته اشاره کرد که «گزینه های متنوع بررسی شدند که به زودی به پرزیدنت دونالد ترامپ ارائه می شود».
او در ادامه یادآور شد «تمام گزینه های احتمالی تنها جنبه بازدارندگی دارند و تنش زا نیستند».
ترامپ پس از این نشست با انتشار توییتی گفت «موشک های حمله روز یکشنبه از ایران بوده و الان صحبت درباره حملات دیگر علیه آمریکایی ها در عراق است».
ترامپ به هیچ سند و مدرکی درباره درستی اظهاراتش اشاره نکرد.
ارتش عراق گفت «حمله ۲۰ دسامبر کار یک گروه قانون شکن بوده است».
یک مقام آمریکایی دیگر که نخواست نامش منتشر شود گفت «سفارت را با ۲۱ موشک زدند اما هیچ تبعه آمریکایی آسیب ندیده است و چند موشک به ساختمان سفارت اصابت کرد».
مقام های آمریکایی همواره می گویند گروه های مورد حمایت رژیم ایران مکررا با موشک تاسیسات آمریکایی در عراق از جمله مواضع آمریکایی نزدیک سفارت در بغداد را می زنند.
گروه های مورد حمایت ایران هنوز مسئولیت خود را در آخرین حمله اعلام نکرده اند.
مقام ارشد دولت آمریکا گفت «هدف جلسه کاخ سفید این بود که مجموعه درستی از گزینه ها تنظیم و به پرزیدنت ارائه شود تا هدف بازدارندگی داشته باشند و ایرانی ها و شبه نظامیان شیعه در عراق به نیروهای ما حمله نکنند».
یک گروه مسلح عراق در اکتبر اعلام کرد که اگر دولت عراق یک برنامه زمانی برای خروج نیروهای آمریکا تنظیم کند حملات موشکی علیه آنها انجام نمی دهد.
مقام های امنیتی عراق می گویند حمله موشکی به سفارت آمریکا در ۱۸ نوامبر گواه روشنی بر این بود که حملات گروه های مورد حمایت ایران به پایگاه های آمریکا از سر گرفته شده است.
آمریکا در حال کاهش نیروهای نظامی مستقر در عراق است. حدود ۵ هزار سرباز آمریکایی در عراق حضور دارند.
دولت آمریکا گفت «اگر دولت عراق جلوی گروه های هم پیمان با ایران را نگیرد سفارت آمریکا در عراق تعطیل می شود».

 



راهی به‌سوی مذاکره: ایران و آمریکا چگونه به این لحظه رسیدند؟

یک نقاش ایرانی در حال بازسازی و رنگ‌آمیزی دوباره یک نقاشی دیواری ضد آمریکایی در تهران است (خبرگزاری فرانسه)
یک نقاش ایرانی در حال بازسازی و رنگ‌آمیزی دوباره یک نقاشی دیواری ضد آمریکایی در تهران است (خبرگزاری فرانسه)
TT

راهی به‌سوی مذاکره: ایران و آمریکا چگونه به این لحظه رسیدند؟

یک نقاش ایرانی در حال بازسازی و رنگ‌آمیزی دوباره یک نقاشی دیواری ضد آمریکایی در تهران است (خبرگزاری فرانسه)
یک نقاش ایرانی در حال بازسازی و رنگ‌آمیزی دوباره یک نقاشی دیواری ضد آمریکایی در تهران است (خبرگزاری فرانسه)

امروز، شنبه، در سلطان‌نشین عمان، گفت‌وگوهایی میان ایران و ایالات متحده برگزار شد، به عنوان تلاشی برای احیای مذاکرات متوقف‌شده درباره برنامه هسته‌ای شتاب‌گرفته تهران.

با این حال، دو طرف حتی پیش از آغاز مذاکرات بر سر شکل و مکانیزم آن اختلاف دارند. در حالی‌ که رئیس‌جمهور آمریکا، دونالد ترامپ، اصرار دارد مذاکرات به‌صورت مستقیم انجام شود، عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه ایران، اعلام کرده که کشورش فقط از طریق واسطه و به‌صورت غیرمستقیم با فرستاده آمریکا در امور خاورمیانه، استیو ویتکوف، گفت‌وگو خواهد کرد.

گرچه این اختلاف ممکن است ظاهری به نظر برسد، اما معنا و پیامدهای عمیقی در خود دارد. مذاکرات غیرمستقیم تاکنون هیچ پیشرفتی به همراه نداشته، به‌ویژه از زمانی که ترامپ در دوره اول ریاست‌جمهوری‌اش پس از سه سال از امضای توافق هسته‌ای در سال ۲۰۱۵، از آن خارج شد.

دو زن ایرانی در کنار نقاشی ضد آمریکایی بر دیوار سفارت سابق ایالات متحده در مرکز تهران در حال قدم زدن هستند (رویترز)

در ۸ مه ۲۰۱۸، ترامپ سند خروج از برجام را امضا و آن را علنی کرد.

از آن زمان، ترامپ تحریم‌های جدیدی علیه ایران اعمال کرده و آن را بخشی از استراتژی «فشار حداکثری» خوانده است. او بارها تأکید کرده که گزینه نظامی همچنان روی میز است، هرچند مرتب از امکان رسیدن به توافق جدید سخن گفته. ترامپ در همین راستا، پیامی به رهبر ایران، علی خامنه‌ای (۸۵ ساله) ارسال کرده است.

در مقابل، خامنه‌ای هشدار داده که هرگونه حمله به ایران با پاسخ مشابه و شدید روبه‌رو خواهد شد.

در ادامه، نکات کلیدی درباره این پیام، برنامه هسته‌ای ایران، و تنش‌های مداوم میان تهران و واشنگتن از زمان انقلاب ۱۹۷۹ ارائه می‌شود:

چرا ترامپ پیام فرستاد؟

ترامپ پیام خود را در ۵ مارس به خامنه‌ای فرستاد و روز بعد در یک مصاحبه تلویزیونی گفت: «برایشان نوشتم و گفتم: امیدوارم به مذاکره فکر کنید، چون اگر مجبور به اقدام نظامی شویم، فاجعه‌بار خواهد بود.»

ترامپ پس از بازگشت به کاخ سفید تلاش دارد روند مذاکرات را پیش ببرد، در حالی‌ که تحریم‌ها را تشدید کرده و تهدید می‌کند که آمریکا یا اسرائیل ممکن است تأسیسات هسته‌ای ایران را هدف قرار دهند.

ترامپ یادداشتی را که برای خروج از توافق هسته‌ای ایران در تاریخ ۸ مه ۲۰۱۸ امضا کرده است، به نمایش می‌گذارد (آسوشیتدپرس)

او در دوره اول ریاست‌جمهوری‌اش نیز پیام مشابهی ارسال کرده بود که با واکنش تند خامنه‌ای روبه‌رو شد. با این حال، پیام‌های پیشین ترامپ به رهبر کره شمالی، کیم جونگ اون، به دیدارهای مستقیمی انجامید، گرچه این دیدارها به توافقی درباره برنامه هسته‌ای و موشک‌های بالستیک کره شمالی که توانایی هدف‌گیری خاک آمریکا را دارند، نینجامید.

پاسخ ایران چه بود؟

رئیس‌جمهور ایران، مسعود پزشکیان، مذاکره مستقیم با آمریکا را رد کرد و در نشست هیئت دولت گفت: «ما از گفت‌وگو فرار نمی‌کنیم، اما تجربه‌های گذشته نشان داد وعده‌های توخالی، ریشه بحران‌ها بوده است. طرف مقابل باید برای اعتمادسازی، جدیت نشان دهد.»

رهبر ایران، خامنه‌ای نیز به سخنان ترامپ واکنش نشان داد و با لحنی تند گفت: «آن‌ها تهدید به آشوب می‌کنند، اما ما احتمال حمله خارجی را کم می‌دانیم. و اگر چنین حمله‌ای صورت گیرد، بدون شک پاسخ کوبنده‌ای خواهیم داد.»

اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه ایران، در پلتفرم «ایکس» نوشت: «تهدید علنی به بمباران از سوی رئیس یک کشور علیه ایران، نقض آشکار اصول صلح و امنیت بین‌المللی است. خشونت خشونت می‌آورد، صلح صلح می‌آورد. توپ در زمین آمریکاست تا مسیر را تعیین کند... و مسئولیت عواقبش را بپذیرد.»

رهبر جمهورى اسلامى ايران، علی خامنه‌ای، در خطبه‌های نماز عید فطر در تهران (رسانه ریاست جمهوری ایران)

در فضای رسانه‌ای نیز، روزنامه «تهران تایمز» نزدیک به دفتر خامنه‌ای ـ بدون ذکر منبع ـ گزارش داد که ایران «موشک‌هایی آماده کرده که می‌توانند اهداف آمریکایی را هدف قرار دهند». این گزارش هم‌زمان با استقرار بمب‌افکن‌های رادارگریز «بی-۲ اسپیریت» آمریکا در جزیره دیه‌گو گارسیا منتشر شد؛ جزیره‌ای که در برد حملات به ایران و همچنین حوثی‌های مورد حمایت تهران در یمن قرار دارد؛ نیروهایی که آمریکا از ۱۵ مارس حملات خود به آن‌ها را افزایش داده است.

چرا برنامه هسته‌ای ایران باعث نگرانی غرب است؟

با اینکه تهران همواره بر صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای خود تأکید کرده، اما اظهارات برخی مقام‌ها حاکی از آن است که ممکن است ایران در پی ساخت سلاح هسته‌ای باشد.

ایران اکنون در حال غنی‌سازی اورانیوم تا سطح ۶۰ درصد است؛ درصدی بسیار نزدیک به سطح مورد نیاز برای ساخت سلاح هسته‌ای، که هیچ کشور فاقد برنامه تسلیحات هسته‌ای، به آن دست نمی‌زند.

دو زن ایرانی در کنار نقاشی ضد آمریکایی بر دیوار سفارت سابق ایالات متحده در مرکز تهران در حال قدم زدن هستند (رویترز)

طبق توافق برجام در سال ۲۰۱۵، ایران مجاز بود اورانیوم را تا سقف ۳.۶۷ درصد و با ذخیره‌ای حداکثر ۳۰۰ کیلوگرم غنی‌سازی کند. اما آخرین گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نشان می‌دهد که ایران اکنون حدود ۸۲۹۴.۴ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده در اختیار دارد که بخشی از آن تا سطح ۶۰ درصد غنی‌سازی شده است.

نهادهای اطلاعاتی آمریکا برآورد می‌کنند که ایران هنوز ساخت سلاح هسته‌ای را آغاز نکرده، اما فعالیت‌هایی انجام داده که اگر تصمیم به ساخت سلاح بگیرد، مقدمات آن فراهم باشد.

در یک مصاحبه تلویزیونی، علی لاریجانی، مشاور رهبر ایران گفت: ایران توانایی ساخت بمب هسته‌ای را دارد، اما به‌دنبال آن نیست و با بازرسی‌های بین‌المللی مخالفتی ندارد. اما هشدار داد که اگر ایران مورد حمله آمریکا یا اسرائیل قرار گیرد، شاید چاره‌ای جز رفتن به‌سوی سلاح هسته‌ای نداشته باشد.

ریشه‌های تنش در روابط دو کشور چیست؟

در دوران حکومت شاه، محمدرضا پهلوی، ایران متحد راهبردی ایالات متحده بود. شاه سلاح‌های آمریکایی می‌خرید و به سازمان سیا اجازه داده بود ایستگاه‌های شنود مخفی برای جاسوسی از اتحاد شوروی برپا کند. در سال ۱۹۵۳، سازمان سیا در کودتایی نقش داشت که به برکناری نخست‌وزیر منتخب و تحکیم قدرت شاه انجامید.

اما در ژانویه ۱۹۷۹، شاه در پی اعتراضات گسترده مردمی از کشور گریخت و انقلاب اسلامی به رهبری روح‌الله خمینی، نظامی دینی در ایران برقرار کرد.

در نوامبر همان سال، دانشجویان به سفارت آمریکا در تهران حمله کردند و دیپلمات‌ها را ۴۴۴ روز به گروگان گرفتند که به قطع روابط دیپلماتیک بین دو کشور انجامید.

در جریان جنگ ایران و عراق در دهه ۱۹۸۰، بحران میان ایران و آمریکا تشدید شد، به‌ویژه در جریان «جنگ نفت‌کش‌ها» که در آن نیروی دریایی آمریکا اهداف ایرانی را بمباران کرد و به اشتباه یک هواپیمای مسافربری ایرانی را با ۲۹۰ سرنشین سرنگون ساخت.

از آن زمان، روابط ایران و آمریکا میان دشمنی شدید و فرصت‌های دیپلماتیک نادر در نوسان بوده است؛ مهم‌ترین نقطه امید، توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ بود. اما خروج یک‌جانبه ترامپ از آن توافق، موج جدیدی از تنش‌ها را آغاز کرد که همچنان منطقه را درگیر کرده است.

در آوریل ۲۰۱۹، ترامپ دستور داد نام سپاه پاسداران را در فهرست گروه‌های تروریستی جهانی قرار دهند. در پی آن، تنش‌ها در خلیج افزایش یافت.

بنر ضد آمریکایی در یکی از خیابان‌های تهران، ۸ آوریل ۲۰۲۵ (رویترز)

در ۳ ژانویه ۲۰۲۰، ترامپ دستور ترور قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس، را صادر کرد. خودرو حامل او و همراهانش در بغداد هدف حمله موشکی آمریکا قرار گرفت.

در پاسخ، سپاه پاسداران حمله موشکی به پایگاه عین‌الاسد انجام داد که محل استقرار نیروهای آمریکایی بود و منجر به زخمی شدن شماری از نظامیان شد.