آمریکا نهادهای مرتبط به کشتیرانی ایران را تحریم کرد

تردید اروپا در اهداف ایران برای تولید اورانیوم فلزی

رويترز
رويترز
TT

آمریکا نهادهای مرتبط به کشتیرانی ایران را تحریم کرد

رويترز
رويترز

ایالات متحده، افراد و نهادهای جدید وابسته به رژیم ایران را به دلیل مشارکت در گسترش سلاح‌های ایرانی و بی‌ثبات کردن ثبات منطقه ای و بین‌المللی تحریم کرد.
آمریکا که تنها چهار روز با پایان دوره ریاست جمهوری دونالد ترامپ و آغاز ز زمان تصدی گری جو بایدن در کاخ سفید فاصله دارد، فشار حداکثری خود را بر تهران تشدید کرده‌است.
این اقدام در سایه نقض مداوم توافق هسته ای توسط رژیم ایران صورت گرفت که آخرین آن شروع روند تولید پلوتونیم یا اورانیوم فلزی بود، مسئله ای که نگرانی شدید حتی در میان کشورهای اروپایی شرکت کننده در برنامه جامع اقدام مشترک، یعنی توافق هسته ای ۲۰۱۵ ایجاد کرده‌است.
مایک پومپئو وزیر خارجه ایالات متحده آمریکا نیز اعلام کرد این کشور هفت شرکت و دو فرد را به خاطر همکاری با شرکت کشتی‌رانی ایران و در راستای تحریم‌های مرتبط با منع گسترش تسلیحات کشتار جمعی تحریم کرده‌است.
پمپئو اضافه کرد که «گسترش سلاح‌های متعارف ایران امنیت منطقه ای و بین‌المللی را تهدید می‌کند».
آمریکا همچنین سازمان‌های هوایی، دریایی، هوافضای ایران را تحریم کرده‌است.
وی در این بیانیه آورده‌است: گسترش تسلیحات متعارف ایران تهدیدی برای امنیت منطقه‌ای و بین‌المللی است همانگونه که شواهد نشان می‌دهد تداوم حمایت نظامی و انتقالات تسلیحاتی تأیید شده ایران، درگیری در سوریه، لبنان، عراق، یمن و هرجای دیگر را شعله‌ور می‌سازد.
پمپئو همچنین به تحریم‌های قبلی «برای پاسخگوکردن بازیگرانی که به دنبال تحریک ایران برای حمایت از گروه‌های مسلح در منطقه با سلاح و تجهیزات تسلیحاتی هستند»، اشاره کرد.
وی اظهار کرد این تحریم‌ها شامل وزارت دفاع و پشیتبانی نیروهای مسلح ایران، سازمان صنایع دفاعی ایران و نیکولاس مادورو رئیس‌جمهور ونزوئلا شده‌است که به دلیل تولید تسلیحات برای ارتش و سازمان تروریستی سپاه پاسداران اعمال شده‌اند.

گزارش آژانس اتمی

در اقدامی به معنای نقض دیگر برنامه جامع اقدام مشترک با قدرت‌های جهانی، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی آغاز فعالیت تحقیق و توسعه ایران برای تولید اورانیوم فلزی را تأیید کرده‌است.
در این گزارش آژانس اتمی آمده‌است: «ایران برنامه‌های خود برای تولید اورانیوم فلزی از اورانیوم طبیعی برای طراحی یک سوخت بهبود یافته را نشان داده‌است». اما می‌توان از این فلز برای ساخت بمب هسته ای استفاده کرد.
 توافق هسته ای، ایران را از انجام تحقیق در مورد تولید این نوع مواد معدنی منع کرده‌است.
وزارت خارجه آلمان این اقدام ایران را محکوم کرد و گفت که این «یک سیگنال کاملاً غلط است و بعید است منجر به ایجاد اعتماد» با شرکت کنندگان در توافق شود.
آلمان اضافه کرد: «این در حالی است که دولت بعدی آمریکا نیز تمایل خود را برای بازگشت به توافق‌نامه ابراز داشته‌است».
این وزارتخانه از ایران خواست تا «به ادامه ندادن کاهش عملی به مقررات اصلی» در این توافق شد و افزود که ایران «در بازگشت به انطباق کامل با تعهدات خود بسیار عقب افتاده‌است».
بازرسان آژانس انرژی هسته ای اخیراً از نیروگاه اصفهان بازدید کردند، جایی که ایران اعلام کرده‌است که قصد انجام تحقیقات را دارد.
سپس «ایران گفته که هیچ محدودیتی برای فعالیت‌های تحقیق و توسعه خود ندارد و تغییرات و نصب تجهیزات مربوطه برای فعالیت‌های تحقیق و توسعه‌ای مذکور هم‌اکنون آغاز شده‌است».
کاظم غریب آبادی نماینده دائمی ایران نزد سازمان‌های بین‌المللی در وین در این باره توییت کرد: فعالیت‌های ایران در این زمینه در سه مرحله انجام و در مرحله اول آن، اورانیوم فلزی با استفاده از اورانیوم طبیعی تولید می‌شود.
غریب آبادی گفته‌است: «این اقدام، از لحاظ فنی ایران را در ردیف کشورهای پیشرو در تولید سوخت‌های جدید قرار خواهد داد». از سوی دیگر، داریل کیمبال مدیر اجرایی انجمن کنترل تسلیحات گفت که ایران «قبلاً این مرحله را در روند کار امتحان نکرده‌است، اما برای ساختن بمب باید این کار را انجام دهد».
وی معتقد است که زمان اعلام تولید اورانیوم فلزی جای هیچ گونه تردیدی در مورد اهداف ایران باقی نمی‌گذارد.
او افزود: «آنها می‌دانند شخصی به نام بایدن هفته آینده در کاخ سفید خواهد بود و از او می‌خواهند در اسرع وقت نسبت به لغو تحریم‌های مربوط به انرژی هسته ای اقدام کند». به گفته وی، آنها «به دنبال راه‌هایی برای تأکید پایان صبر خود هستند».



نشست پکن؛ هماهنگی برای مقابله با تحریم‌های ایران


وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)  
وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)  
TT

نشست پکن؛ هماهنگی برای مقابله با تحریم‌های ایران


وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)  
وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)  

نتایج نشست پکن میان معاونان وزیران امور خارجه روسیه، چین و ایران، نشان‌دهنده آغاز یک حرکت مشترک با هدف «هماهنگی زمانی» در مرحله‌ای دشوار و پیچیده است. این موضوع را یک دیپلمات روسی تأیید کرده است.

شرکت‌کنندگان در این نشست که اولین دیدار از این نوع محسوب می‌شود، بر هماهنگی مواضع برای مقابله با تحریم‌ها، رد هرگونه اقدام نظامی علیه تأسیسات هسته‌ای و تلاش برای پیشبرد یک توافق سیاسی احتمالی با دولت آمریکا توافق کردند. این موضوع در چارچوب پیشنهاد مسکو برای میانجی‌گری در پرونده برنامه هسته‌ای ایران و در پی اعلام آمادگی واشنگتن برای آغاز روند مذاکرات مطرح شد.

به نظر می‌رسد مسکو که به طور فعال برای موفقیت این نشست سه‌جانبه تلاش کرده، قصد دارد موقعیت مذاکره‌ای خود با واشنگتن را تقویت کند. این تلاش در چارچوب گشایش به سوی یک گفت‌وگوی گسترده‌تر شامل پرونده اوکراین و سایر مسائل بین‌المللی و منطقه‌ای از جمله برنامه هسته‌ای ایران صورت می‌گیرد.

بیانیه وزارت امور خارجه روسیه حاکی از رضایت مسکو از نتایج این نشست بود. در این دیدار، سرگئی ریابکوف، دیپلمات ارشد روسیه که مسئول پرونده‌های امنیت استراتژیک و مدیریت گفت‌وگو با واشنگتن است، شرکت داشت.

بر اساس این بیانیه، در این نشست «هماهنگی اقدامات برای کاهش تنش‌ها حول برنامه هسته‌ای ایران مورد بحث قرار گرفت و بر غیرقابل قبول بودن تهدیدات و استفاده از نیروی نظامی علیه تأسیسات انرژی هسته‌ای ایران تأکید شد.»

وزارت امور خارجه روسیه همچنین اعلام کرد که «رایزنی‌ها میان معاونان وزیران امور خارجه روسیه، چین و ایران بر روی برنامه اقدام جامع مشترک و هماهنگی اقدامات برای کاهش تنش‌های مصنوعی حول برنامه هسته‌ای ایران متمرکز بود.»

روسیه، چین و ایران بر هماهنگی برای مقابله با تحریم‌های علیه تهران توافق کردند (رویترز)

این بیانیه همچنین به ارزیابی دقیق سه طرف از «اقدامات غیرقانونی و نقض‌های متعدد قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت توسط ایالات متحده و کشورهای اروپایی» اشاره کرد و بر غیرقابل قبول بودن تهدید، ارعاب و استفاده از نیروی نظامی علیه زیرساخت‌های انرژی هسته‌ای ایران تأکید کرد.

به گفته وزارت امور خارجه روسیه، این نشست همچنین به بررسی چشم‌انداز «یافتن راه‌حل‌های مذاکره‌ای پایدار و بلندمدت بر اساس ملاحظات متقابل و تعادل مطمئن منافع طرفین» پرداخت.

نشستی «موفق و مهم»

محسن بختیار، سفیر ایران در چین، در پلتفرم «ایکس» این نشست را «کاملاً موفق» توصیف کرد و گفت که این نشست راه را برای مقابله با «یک‌جانبه‌گرایی شکست‌خورده» ایالات متحده هموار می‌کند.

چین، ایران و روسیه در روز جمعه در جریان مذاکرات پکن خواستار لغو تحریم‌های علیه تهران شدند. این در حالی است که تلاش‌های دیپلماتیک فشرده‌ای توسط قدرت‌های بزرگ برای احیای توافق سال ۲۰۱۵ در جریان است و واشنگتن فشارهای شدیدی بر برنامه هسته‌ای ایران اعمال می‌کند.

این مذاکرات در زمانی انجام شد که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، از زمان بازگشت به کاخ سفید در ژانویه ۲۰۲۵، تمایل خود را برای گفت‌وگو با تهران اعلام کرده است. ترامپ در سال ۲۰۱۸ و در دوره اول ریاست‌جمهوری خود به طور یک‌جانبه از این توافق خارج شد.

با این حال، ترامپ تحریم‌های شدیدی علیه ایران اعمال کرد و ایران نیز با محکوم کردن «دورویی» ایالات متحده، به این اقدامات واکنش نشان داد.

بخشی از نشست سه‌جانبه روسیه، چین و ایران در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)

ورود روسیه به این پرونده از طریق پیشنهاد میانجی‌گری برای پیشبرد مذاکرات هسته‌ای ایران، نشان‌دهنده تغییر مهمی است که بیانگر این باور در کرملین است که روابط جدید با دولت ترامپ می‌تواند به یک «توافق جامع» در مورد مسائل مورد اختلاف دو کشور منجر شود.

کرملین اعلام کرده است که پرونده ایران یکی از چندین مسیر مذاکره‌ای است که مسکو و واشنگتن آماده آغاز گفت‌وگو درباره آن‌ها هستند. این مسیرها شامل درگیری در اوکراین، مسائل امنیت استراتژیک و موضوعات منطقه‌ای داغ می‌شوند.

برخی محافل روسیه معتقدند که مسکو ممکن است آماده ترسیم چارچوب یک «توافق جامع» با واشنگتن باشد که بر اساس احترام به منافع طرفین در پرونده‌های مطرح شده استوار است.

در این چارچوب، به نظر می‌رسد نشست پکن موقعیت مذاکره‌ای مسکو را تقویت کرده است. این موضوع در اظهارات سه طرف که از از سرگیری برنامه هسته‌ای ایران، رد سیاست فشار حداکثری واشنگتن و مقابله با پیامدهای تحریم‌ها سخن گفتند، منعکس شده است.

وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف و کاظم غریب‌آبادی، هشدار داد که «وضعیت بار دیگر در یک تقاطع حساس قرار دارد.»

وی افزود: «توافق جامع در مورد مسئله هسته‌ای ایران دستاورد مهمی است که از طریق گفت‌وگو و مذاکره به دست آمده است.» او هشدار داد که «تحریم‌های یک‌جانبه تنها به تشدید اختلافات منجر خواهد شد. گفت‌وگو و مذاکره تنها گزینه‌های موجود هستند.»

ما چائو شیوی، معاون وزیر امور خارجه چین، گفت که روسیه، چین و ایران در نشست پکن بر ضرورت لغو همه تحریم‌های غیرقانونی تأکید کردند.

وی افزود: «ایران و روسیه از چین به خاطر نقش سازنده‌اش و سازماندهی این نشست در پکن تشکر کردند.»

گفت‌وگویی عمیق

نماینده ایران «برخی کشورها» را به ایجاد «یک بحران غیرضروری» متهم کرد و تأکید کرد که نشستی «بسیار سازنده و مثبت» با همتایان روس و چینی‌اش برگزار شده است.

ما چائو شیوی، معاون وزیر امور خارجه چین، در یک کنفرانس خبری با همتایان روس و ایرانی‌اش اعلام کرد: «ما تبادل نظر عمیقی در مورد مسئله هسته‌ای و لغو تحریم‌ها انجام دادیم.»

وی افزود: «ما بر ضرورت پایان دادن به همه تحریم‌های یک‌جانبه غیرقانونی تأکید کردیم.» این اظهارات در بیانیه مشترک سه کشور که توسط پکن منتشر شد، منعکس شده است.

توافق سال ۲۰۱۵ میان تهران و واشنگتن، پاریس، لندن، برلین، مسکو و پکن، به لغو تحریم‌ها علیه ایران در ازای کاهش فعالیت‌های هسته‌ای و تضمین صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران منجر شد.

با این حال، ایالات متحده در سال ۲۰۱۸ به تصمیم ترامپ به طور یک‌جانبه از این توافق خارج شد و تحریم‌های شدیدی را علیه ایران اعمال کرد که اقتصاد این کشور را تحت فشار قرار داد.

تهران تا یک سال پس از خروج آمریکا به تعهدات خود پایبند بود، اما پس از آن شروع به کاهش تعهدات خود کرد. از آن زمان تاکنون تمام تلاش‌ها برای احیای این توافق با شکست مواجه شده است.

پس از ۱۰ سال از اجرای این توافق، قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد که اجرای توافق ۲۰۱۵ را تضمین می‌کرد، در اکتبر ۲۰۲۵ منقضی می‌شود.

برخی کشورها احتمال اعمال مجدد تحریم‌ها علیه ایران پس از این تاریخ را رد نکرده‌اند.

ایران در ماه‌های اخیر چندین دور مذاکره با آلمان، فرانسه و بریتانیا در مورد برنامه هسته‌ای خود انجام داده است و همچنین سیاست‌های خود را با مسکو و پکن هماهنگ کرده تا با وضعیت موجود مقابله کند.

اولین واکنش اروپا به نشست پکن حاکی از برخورد مثبت اروپا با احتمال آغاز یک روند مذاکره‌ای برای حل اختلافات حول برنامه هسته‌ای ایران از طریق روش‌های صلح‌آمیز بود.

انور العنونی، سخنگوی خدمات خارجی اتحادیه اروپا، گفت که این اتحادیه از نشست سه‌جانبه روسیه، ایران و چین در مورد برنامه هسته‌ای ایران مطلع است و همچنان به ارتباطات در این زمینه باز است.

وی در یک نشست خبری در بروکسل افزود: «این سه کشور طرف‌های توافق هسته‌ای ایران هستند. هیچ جایگزین عملی‌ای برای حل دیپلماتیک وجود ندارد.»