هشدار اروپا به ایران: تولید اورانیوم فلزی دلالت‌های نظامی خطرناک دارد

عبور یک کارگر از نزدیکی نیروگاه هسته ای بوشهر در جنوب ایران (آرشیویی - رویترز)
عبور یک کارگر از نزدیکی نیروگاه هسته ای بوشهر در جنوب ایران (آرشیویی - رویترز)
TT

هشدار اروپا به ایران: تولید اورانیوم فلزی دلالت‌های نظامی خطرناک دارد

عبور یک کارگر از نزدیکی نیروگاه هسته ای بوشهر در جنوب ایران (آرشیویی - رویترز)
عبور یک کارگر از نزدیکی نیروگاه هسته ای بوشهر در جنوب ایران (آرشیویی - رویترز)

سه کشور اروپایی امروز شنبه در بیانیه ای، دربارهٔ آغاز تولید اورانیوم فلزی به‌عنوان سوخت راکتور تحقیقاتی، به ایران هشدار دادند. 
به گزارش خبرگزاری رویترز، فرانسه، بریتانیا و آلمان نسبت به این اقدام ایران هشدار دادند و گفتند که این اقدام نقض برجام است. 
قدرت‌های اروپایی تأکید کردند که اورانیوم فلزی برای ایران هیچ استفاده غیرنظامی ندارد و کاربرد آن به صورت بالقوه در امور نظامی است و دلالت‌های نظامی خطرناک دارد. 
در این بیانیه مشترک تأکید شده‌است: «ما قویا از ایران می‌خواهیم که به این فعالیت (تولید اورانیوم فلزی) پایان دهد و اگر در حفظ این توافق (برجام) جدی است، بدون فوت وقت به تعهدات خود تحت برنامه جامع اقدام مشترک برگردد». 
پیش از این، گزارش محرمانه آژانس اتمی تأکید کرده بود که فعالیت تحقیق و توسعه برای تولید اورانیوم فلزی به عنوان سوخت راکتور تحقیقاتی در ایران آغاز شده‌است.
بر اساس این گزارش، ایران روز چهارشنبه به آژانس خبر داده‌است که «اصلاح و نصب تجهیزات مربوطه برای فعالیت‌های تحقیق و توسعه» را در کارخانه تولید صفحه سوخت در تأسیسات هسته‌ای اصفهان آغاز کرده‌است. 
ساعتی پس از انتشار این گزارش، کاظم غریب آبادی نماینده دائم ایران در سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین، این خبر را تأیید کرد و گفت که «تولید اورانیوم فلزی در راستای فعالیت تحقیق و توسعه برای طراحی نوع ارتقا یافته سوخت رآکتور تحقیقاتی تهران، است». 
ایران در سال ۲۰۱۵، توافق‌نامه وین دربارهٔ پرونده هسته ای ایران با چین، ایالات متحده آمریکا، فرانسه، بریتانیا، روسیه و آلمان پس از ۱۲ سال تنش امضا کرد.
با این حال، دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا، کشور خود را از توافق سال ۲۰۱۸ خارج کرد و تحریم‌های اقتصادی ایران را مجدداً اعمال کرد.
در پاسخ، ایران از سال ۲۰۱۹ به تدریج از پایبندی به تعهدات خود در این توافق دست کشید.
تنش‌ها پس از ترور محسن فخری زاده دانشمند هسته ای ایران در ماه نوامبر افزایش یافت.
متعاقباً، قانونی در ماه دسامبر تصویب شد که از دولت ایران می‌خواهد فعالیت‌های تولید اورانیوم غنی شده ۲۰٪ را مستقیماً از سر بگیرد که تهران با انعقاد توافق‌نامه وین موافقت کرد آن را متوقف کند.
این قانون همچنین سازمان انرژی اتمی ایران را «در مدت پنج ماه برای فعال سازی کارخانه تولید اورانیوم فلزی» موظف کرد.
ایران ادعا می‌کند که در صورت لغو تحریم‌های ایالات متحده، بلافاصله این اقدامات را متوقف خواهد کرد.
جو بایدن رئیس‌جمهور منتخب ایالات متحده که از ۲۰ ژانویه سر کار می‌رود، قصد خود را برای بازگشت کشورش به توافق وین ابراز داشت.



مسکو و تهران: بزرگ‌تر از شراکت، کوچک‌تر از ائتلاف

 رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
TT

مسکو و تهران: بزرگ‌تر از شراکت، کوچک‌تر از ائتلاف

 رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)

با امضای توافقنامه «شراکت استراتژیک جامع» بین روسیه و ایران، روابط دو کشور وارد مرحله‌ای جدید شده است که در آن منافع طرفین به شکلی بی‌سابقه به هم نزدیک می‌شوند. با این حال، در مسکو تردیدهایی درباره تمایل تهران به بازگشایی به سوی غرب وجود دارد.

این توافقنامه پایه‌ای قانونی برای گسترش همکاری‌های وسیع بین دو کشور فراهم می‌کند و جایگزین توافقنامه همکاری سال ۲۰۰۱ می‌شود که پیش‌تر زمینه‌های محدودی برای همکاری ایجاد کرده بود.

در طول ۲۵ سال گذشته، روابط مسکو و تهران به شدت توسعه یافته و تحولات بزرگی در منطقه رخ داده است که دو کشور را وادار به بازنگری در اساس همکاری‌های خود کرده است. با این حال، مسیر رسیدن به این توافقنامه هموار نبوده و موانع زیادی بر سر راه آن وجود داشته است.

رئیسان روسیه و ایران، پوتین و پزشکیان، پس از مذاکرات در مسکو، برای حضور در مراسم امضا آماده می‌شوند (عکس: آسوشیتدپرس)

موضع روسیه در قبال تحولات جنگ قره‌باغ و سوریه، که به منافع منطقه‌ای ایران آسیب زد، باعث ایجاد تردیدهایی در تهران درباره قابل اعتماد بودن مسکو به عنوان یک شریک استراتژیک شده است. از سوی دیگر، مسکو نیز همواره با نگرانی به تلاش‌های ایران برای بازگشایی کانال‌های ارتباطی با غرب نگاه کرده است.

انتخاب زمان امضای این توافقنامه جلب توجه می‌کند. این توافقنامه پس از چندین تأخیر و درست سه روز قبل از تحلیف رئیس‌جمهور جدید آمریکا، دونالد ترامپ، امضا شد. برخی تحلیل‌گران معتقدند که مسکو و تهران پس از تحولات سوریه و اوکراین، تصمیم گرفتند تا با تقویت مواضع خود، آماده مذاکرات آینده شوند.
این توافقنامه در ۴۷ بند، حوزه‌های مختلف همکاری از جمله تجارت، انرژی، آموزش و گردشگری را پوشش می‌دهد. بخش قابل توجهی از آن به همکاری در زمینه انرژی هسته‌ای صلح‌آمیز اختصاص دارد، حوزه‌ای که ایران به زودی چالش‌های دیپلماتیک جدی در آن پیش رو خواهد داشت.

رئیسان روسیه و ایران، پوتین و پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در کرملین، مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ (آسوشیتدپرس)

همکاری نظامی

توافقنامه بر همکاری‌های نظامی و امنیتی تأکید کرده است، اما از تبدیل این شراکت به یک اتحاد نظامی کامل جلوگیری می‌کند. این همکاری شامل تبادل هیئت‌های نظامی، آموزش پرسنل، انجام تمرینات مشترک و مشارکت در کنفرانس‌های بین‌المللی می‌شود.
دو کشور بر تقویت همکاری در مبارزه با تروریسم، تبادل اطلاعات امنیتی و هماهنگی بین وزارتخانه‌های داخلی تأکید کرده‌اند. همچنین، همکاری در زمینه‌های حقوقی، کنترل تسلیحات و خلع سلاح نیز در توافقنامه گنجانده شده است.
توافقنامه به توسعه روابط تجاری و اقتصادی، بهبود شبکه‌های حمل‌ونقل و تدارکات، و افزایش مبادلات تجاری بین دو کشور اشاره کرده است. همچنین، استفاده از ارزهای ملی در مبادلات و مقابله با تحریم‌های یکجانبه غرب نیز مورد تأکید قرار گرفته است.
این توافقنامه تمامی جنبه‌های همکاری سیاسی، اقتصادی، امنیتی، نظامی و فرهنگی را پوشش می‌دهد. با این حال، نکته جالب توجه این است که در بند پایانی توافقنامه آمده است: «در صورت بروز اختلاف در تفسیر مفاد این توافقنامه، نسخه انگلیسی سند مرجع خواهد بود.»