اظهارات نامزدهای جو بایدن رئیس‌جمهور آمریکا برای تصدی پست وزیر خارجه آنتونی بلینکن، پست وزیر دفاع لوید آستین و پست مدیر اطلاعات ملی آویرل هاینز مانند ریختن آب سردی بود بر پیکر کسانی که معتقد بودند دولت وی برای پیوستن به مذاکرات با ایران و لغو تحریم‌های اعمال شده از سوی دونالد ترامپ عجله دارد.
علیرغم این واقعیت که مشخص نیست دولت بایدن برای احیای مذاکرات با تهران تاکنون چه مسیری را طی می‌کند، برخی بر این باورند که ممکن است ایران مجبور شود دوباره به رفتار تحریک آمیز و تشدیدی که اخیراً انجام داده‌است فکر کند، چه از طریق آزمایش‌های موشکی و تمرین‌های دریایی، یا تشدید حملات شبه نظامیان در یمن و عراق و دخالت در امور کشورهای منطقه.
در سایه چالش‌های بسیاری که پیش روی بایدن قرار دارد، از جمله انتخابات ریاست جمهوری، انتخابات عمومی بهار سال آینده و تلاش برای کاهش فشارهای اقتصادی بر آن، در صورت حرکت دولت بایدن به سمت لغو تحریم‌ها و اصرار بر انعقاد توافق‌نامه جدید با آن که شامل برنامه موشک‌های بالستیک و مداخلات آن در منطقه شود، سوالاتی در مورد گزینه‌های موجود مطرح شده‌است.
* عدم پیوستن سریع به مذاکرات
بلینکن و هاینز در جلسات تأیید خود در برابر کمیسیون روابط خارجی و اطلاعاتی سنا گفتند: «ایالات متحده با تصمیم سریع در مورد پیوستن دوباره به توافق هسته ای روبرو نیست».
اگرچه آنها پایبندی اولیه خود به اظهارات قبلی بایدن را تأیید کردند، که در آن وی اظهار داشت، «اگر تهران در ازای کاهش تحریم‌های اقتصادی، از توافق‌نامه برنامه هسته ای پیروی دقیق کند، واشینگتن نیز چنین خواهد کرد»، با این حال، آنها افزودند، «ما با این مسئله بسیار فاصله داریم و رئیس‌جمهور باید ببیند که ایران قبلاً چه کاری انجام داده‌است تا مطابقت خود را با توافق انجام دهد».
بلینکن گفت: «رئیس‌جمهور منتخب معتقد است که اگر ایران به التزام خود برگردد، ما نیز چنین خواهیم کرد.. اما ما از آن به عنوان بستری با متحدان و شرکای خود که یک بار دیگر با ما در یک طرف خواهند بود استفاده خواهیم کرد تا به دنبال یک توافق طولانی‌تر و مستحکم تر باشیم که شامل موارد دیگری مانند موشک‌ها، فعالیت‌های بی‌ثبات کننده ایران و پشتیبانی از گروه‌های نیابتی منطقه ای خود باشد. این هدف ما خواهد بود».
وی افزود: «در نتیجه نقض تعهدات ایران در قبال توافق‌نامه و مقررات مربوط به ذخایر اورانیوم غنی شده و نصب سانتریفیوژها به روش‌های ممنوع، گزارش‌های عمومی تأیید می‌کنند که زمان لازم برای ایران جهت تولید مواد قابل شکافت به منظور ساخت سلاح هسته ای به سه یا چهار ماه پس از آن کاهش یافته‌است».
از سوی دیگر، آستین در جلسه تأیید خود در برابر کمیسیون نیروهای مسلح سنا هشدار داد که ایران تهدیدی برای متحدان ایالات متحده و نیروهای آمریکایی در منطقه است.
وی افزود که ایران به نقش خود به عنوان یک عامل بی‌ثبات کننده ادامه می‌دهد و در حال حاضر تهدیدی برای شرکای ما در منطقه و نیروهای مستقر در آن است.
آستین دربارهٔ پرونده هسته ای خود گفت: «اگر ایران بتواند توانایی‌های هسته ای را به دست آورد، مشکلات ما با آن پیچیده‌تر خواهد شد».
از سوی دیگر، هاینز با اعلام این که تصمیم بازگشت به توافق قریب‌الوقوع نیست، افزود بایدن اظهار داشت که اگر ایران به توافق خود برگردد، ما را نیز به این کار راهنمایی می‌کند.
وی افزود: «اما صادقانه بگویم، من فکر می‌کنم ما هنوز از این مسئله دور هستیم و فکر می‌کنم فرصتی برای رایزنی با کنگره در مورد موضوعات موشک‌های بالستیک و سایر فعالیت‌های بی‌ثبات کننده که ایران در آن دخیل است وجود خواهد داشت و رئیس‌جمهور نیز به این موضوع اشاره کرد و من با او موافق هستم».
با این حال، ارزیابی دقیق شرایط پیرامون تصمیماتی که بایدن در این پرونده اتخاذ می‌کند و اینکه آیا در نهایت منجر به بازگشت ایالات متحده به مذاکره در مورد توافق جدید با ایران می‌شود، خیلی زود است.
* مخالفت دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان
اما بایدن با فشار دموکرات‌ها و جمهوری خواهان مخالف توافق ایران، به رهبری باب مناندز رئیس کمیسیون روابط خارجی و سناتور دموکرات و چاک شومر رهبر برجسته دموکرات‌ها و همچنین بسیاری از جمهوری خواهان، روبرو بود.
آنها در برابر تصویب توافق هسته ای امضا شده توسط دولت باراک اوباما در سال ۲۰۱۵ در سنا ایستادند و نمی‌خواهند قبل از اینکه ایران را مجبور به متوقف کردن آزمایش‌های موشکی و سیاست‌های بی‌ثبات کنند، تحریم‌ها علیه ایران را لغو کنند، واشینگتن با این سیست‌ها مخالف است و نگرانی‌های اسرائیل و کشورهای عربی را افزایش می‌دهد.
بلینکن در پاسخ به سؤال سناتور مناندز مبنی بر اینکه آیا با متحدان واشینگتن هماهنگ خواهد بود یا خیر، گفت که «وقتی صحبت از سیاست ایران می‌شود، بسیار مهم است که دولت بعدی با هم پیمانان و شرکای ما در منطقه، اسرائیل و کشورهای خلیجی، در برخاست و نه فرود شرکت کند.»
وی افزود، «رئیس‌جمهور بایدن به این ایده متعهد است که ایران سلاح هسته ای نخواهد داشت.. ایران دارای سلاح هسته ای یا در آستانه داشتن سلاح هسته ای خطرناک تر از آنچه که واقعاً خواهد بود، خواه حمایت از تروریسم باشد یا تأمین مالی گروه‌های نیابتی».
با این حال، بلینکن معتقد است که توافق هسته ای، از نظر او، موفق شده‌است که راه‌های ایران برای تولید مواد سلاح هسته ای را مسدود کند.
وی گفت: «برجام شامل سرزده‌ترین رژیم بازرسی و کنترل در تاریخ کنترل تسلیحات بود».
* با توافقات ابراهیم و راه حل دو کشور
بلینکن همچنین در مورد روند صلح بین اسرائیلی‌ها و فلسطینی‌ها صحبت کرد و گفت که راه حل دو کشور «هر چقدر هم دور باشد، باز هم بهترین و شاید تنها راه برای تضمین آینده اسرائیل به عنوان یک کشور یهودی و دموکراتیک و البته مستقل شدن کشور فلسطین که آنها استحقاق آن را دارند».
با این حال، وی افزود، «بایدن تصمیم دولت ترامپ برای به رسمیت شناختن قدس به عنوان پایتخت اسرائیل و نگهداری سفارت ما در آنجا را لغو نخواهد کرد».
وی با اشاره به روندهای عادی سازی اخیر بین اسرائیل و تعدادی از کشورهای عربی، گفت: «من امیدوارم که پیشرفتی که با توافق‌نامه‌های ابراهیم حاصل شده‌است، که من آن را تحسین می‌کنم، پیشرفت بسیار مثبتی خواهد بود و امیدواریم اگر فرصتی فراهم شود، بر اساس آنها حرکت خواهیم کرد».
بلینکن گفت: «من امیدوارم که این امر همچنین باعث افزایش اعتماد و امنیت اسرائیل در روابط اسرائیل با فلسطینی‌ها شود. زیرا خواه ناخواه، این رابطه از بین نخواهد رفت».
