تهران هشدار داد که اگر فشارها ادامه یابد، در پی تولید تسلیحات هسته‌ای می‌رود

وزیر اطلاعات از نقش یک عضو نیروهای مسلح در ترور فخری‌زاده خبر داد

تهران هشدار داد که اگر فشارها ادامه یابد، در پی تولید تسلیحات هسته‌ای می‌رود
TT

تهران هشدار داد که اگر فشارها ادامه یابد، در پی تولید تسلیحات هسته‌ای می‌رود

تهران هشدار داد که اگر فشارها ادامه یابد، در پی تولید تسلیحات هسته‌ای می‌رود

محمود علوی وزیر اطلاعات ایران هشدار داد که ادامه «فشار» غرب می‌تواند تهران را به سمت رفتار «گربه محبوس شده» سوق دهد و برای تولید سلاح هسته‌ای تلاش کند. او همچنین برای نخستین بار اعلام کرد، «فردی که اولین تدارکات را برای ترور محسن فخری‌زاده معاون وزارت دفاع ایران انجام داد، جزو نیروهای مسلح بوده‌است».
وزیر اطلاعات ایران شامگاه دوشنبه بیستم بهمن ماه در گفت‌وگوی ویژه خبری شبکه دو تلویزیون ایران گفت: «مقام رهبری فتوا داده‌است که سلاح هسته‌ای حرام است اما اگر گربه را در گوشه‌ای گیر بیندازند، ممکن است رفتارش با وقتی که گربه آزاد است فرق کند و اگر ایران را به آن سمت هل بدهند دیگر تقصیر ایران نیست».
اظهارات علوی در یک مصاحبه تلویزیونی نشانه نادری است که نشان می‌دهد ایران علاقه‌مند به دستیابی به سلاح هسته ای و تغییر روند برنامه هسته ای است، همان چیزی که کشورهای غربی ایران را به دنبال آن متهم کردند.
در طی مذاکراتی که منجر به توافق هسته ای با قدرت‌های بزرگ شد، مقامات ایرانی بارها فتوای صادره از سوی علی خامنه ای رهبر ایران مبنی بر ممنوعیت تولید سلاح هسته ای را تکرار می‌کردند.
به همین دلیل اظهارات علوی و زمانبندی آنها، همزمان با تعامل گسترده در شبکه‌های اجتماعی، تعجب ناظران ایرانی را به همراه داشت و سوالات زیادی را ایجاد کرد. از جمله آن‌ها این است که آیا با خامنه ای عالی‌ترین مقام کشور هماهنگی داشته‌است یا خیر؟
مقامات ایرانی بارها این اتهام را رد کرده و با اشاره به فتوای صادره در اوایل سال ۲۰۰۰ توسط رهبر ایران، ممنوعیت تولید یا استفاده از سلاح هسته ای را یادآوری کردند.
به نظر می‌رسد ایالات متحده و کشورهای غربی که در سال ۲۰۱۵ توافق هسته ای را با ایران امضا کرد، با یکی از طرف‌های برجام به بن‌بست رسیده‌اند که شتاب رفع تحریم‌های ایالات متحده که اقتصاد ایران را فلج کرده را کند می‌کند.
اظهارات علوی یک هفته پس از هشدار آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه آمریکا، دربارهٔ توانایی ایران در دستیابی به مواد سلاح هسته ای ظرف چند هفته در صورت ادامه نقض توافق هسته ای صورت گرفت. هشدار مشابهی از اسرائیل نیز صادر شده‌است.
ایران برای اولین بار، اذعان کرده‌است که یکی از اعضای نیروهای مسلح این کشور ممکن است به عنوان همدست در قتل فخری زاده که رئیس برنامه ساخت سلاح هسته ای ایران بوده‌است و اسرائیل در آوریل ۲۰۱۸ اسنادی را فاش کرد که به گفته آنها «بایگانی برنامه هسته ای است که از یک سایت در حومه تهران خارج شده» و جزئیات پروژه را شامل می‌شود.
وزیر اطلاعات ایران در مصاحبه تلویزیونی خود از عملکرد وزارت اطلاعات در ترور فخری زاده دفاع کرد.
وی، بدون ارائه جزئیات بیشتر، از دخالت «یک عضو نیروهای مسلح» در ارائه پشتیبانی لجستیکی در این ترور خبر داد.
او افزود که «وزارت اطلاعات دو ماه قبل گفته بود که دشمن در این نقاط کار جمع‌آوری انجام می‌دهد؛ و پنج روز قبلش گفته بود که دشمن برنامه ترور فخری‌زاده را در این نقطه دارد، فقط زمان معلوم نبود».
وزیر اطلاعات ایران اظهار کرد: «فخری‌زاده جزو نیروهای مسلح بود و آن فردی هم که اولین تدارکات را برای ترور انجام داد جزو نیروهای مسلح بود. ما چون نمی‌توانستیم در حوزه نیروهای مسلح کار اطلاعاتی انجام دهیم از مسئولین مربوطه نفر خواستیم بیایند بنشینند و روی قضیه کار کنیم ولی قبل از اینکه نماینده‌ای معرفی شود این اتفاق [ترور] افتاد».
وی جزئیات بیشتری در این زمینه ارائه نکرد.
محسن فخری‌زاده، رئیس سازمان پژوهش و نوآوری وزارت دفاع، روز هفتم آذر در آبسرد دماوند هدف سوءقصد قرار گرفت و کشته شد.
علی شمخانی دبیر شورای امنیت ملی ایران اعلام کرده بود که سوءقصد به محسن فخری‌زاده با سلاح خودکار و با کنترل از راه دور انجام شد و هیچ شخصی در صحنه «ترور» حضور نداشت.
علی فدوی جانشین فرماندهی کل سپاه نیز گفته بود که تیربار داخل نیسان مجهز به یک سیستم هوشمند ماهواره ای بوده که «روی شهید فخری زاده زوم کرده بود و از هوش مصنوعی بهره می‌برده‌است».



مسکو و تهران: بزرگ‌تر از شراکت، کوچک‌تر از ائتلاف

 رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
TT

مسکو و تهران: بزرگ‌تر از شراکت، کوچک‌تر از ائتلاف

 رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)

با امضای توافقنامه «شراکت استراتژیک جامع» بین روسیه و ایران، روابط دو کشور وارد مرحله‌ای جدید شده است که در آن منافع طرفین به شکلی بی‌سابقه به هم نزدیک می‌شوند. با این حال، در مسکو تردیدهایی درباره تمایل تهران به بازگشایی به سوی غرب وجود دارد.

این توافقنامه پایه‌ای قانونی برای گسترش همکاری‌های وسیع بین دو کشور فراهم می‌کند و جایگزین توافقنامه همکاری سال ۲۰۰۱ می‌شود که پیش‌تر زمینه‌های محدودی برای همکاری ایجاد کرده بود.

در طول ۲۵ سال گذشته، روابط مسکو و تهران به شدت توسعه یافته و تحولات بزرگی در منطقه رخ داده است که دو کشور را وادار به بازنگری در اساس همکاری‌های خود کرده است. با این حال، مسیر رسیدن به این توافقنامه هموار نبوده و موانع زیادی بر سر راه آن وجود داشته است.

رئیسان روسیه و ایران، پوتین و پزشکیان، پس از مذاکرات در مسکو، برای حضور در مراسم امضا آماده می‌شوند (عکس: آسوشیتدپرس)

موضع روسیه در قبال تحولات جنگ قره‌باغ و سوریه، که به منافع منطقه‌ای ایران آسیب زد، باعث ایجاد تردیدهایی در تهران درباره قابل اعتماد بودن مسکو به عنوان یک شریک استراتژیک شده است. از سوی دیگر، مسکو نیز همواره با نگرانی به تلاش‌های ایران برای بازگشایی کانال‌های ارتباطی با غرب نگاه کرده است.

انتخاب زمان امضای این توافقنامه جلب توجه می‌کند. این توافقنامه پس از چندین تأخیر و درست سه روز قبل از تحلیف رئیس‌جمهور جدید آمریکا، دونالد ترامپ، امضا شد. برخی تحلیل‌گران معتقدند که مسکو و تهران پس از تحولات سوریه و اوکراین، تصمیم گرفتند تا با تقویت مواضع خود، آماده مذاکرات آینده شوند.
این توافقنامه در ۴۷ بند، حوزه‌های مختلف همکاری از جمله تجارت، انرژی، آموزش و گردشگری را پوشش می‌دهد. بخش قابل توجهی از آن به همکاری در زمینه انرژی هسته‌ای صلح‌آمیز اختصاص دارد، حوزه‌ای که ایران به زودی چالش‌های دیپلماتیک جدی در آن پیش رو خواهد داشت.

رئیسان روسیه و ایران، پوتین و پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در کرملین، مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ (آسوشیتدپرس)

همکاری نظامی

توافقنامه بر همکاری‌های نظامی و امنیتی تأکید کرده است، اما از تبدیل این شراکت به یک اتحاد نظامی کامل جلوگیری می‌کند. این همکاری شامل تبادل هیئت‌های نظامی، آموزش پرسنل، انجام تمرینات مشترک و مشارکت در کنفرانس‌های بین‌المللی می‌شود.
دو کشور بر تقویت همکاری در مبارزه با تروریسم، تبادل اطلاعات امنیتی و هماهنگی بین وزارتخانه‌های داخلی تأکید کرده‌اند. همچنین، همکاری در زمینه‌های حقوقی، کنترل تسلیحات و خلع سلاح نیز در توافقنامه گنجانده شده است.
توافقنامه به توسعه روابط تجاری و اقتصادی، بهبود شبکه‌های حمل‌ونقل و تدارکات، و افزایش مبادلات تجاری بین دو کشور اشاره کرده است. همچنین، استفاده از ارزهای ملی در مبادلات و مقابله با تحریم‌های یکجانبه غرب نیز مورد تأکید قرار گرفته است.
این توافقنامه تمامی جنبه‌های همکاری سیاسی، اقتصادی، امنیتی، نظامی و فرهنگی را پوشش می‌دهد. با این حال، نکته جالب توجه این است که در بند پایانی توافقنامه آمده است: «در صورت بروز اختلاف در تفسیر مفاد این توافقنامه، نسخه انگلیسی سند مرجع خواهد بود.»