ایران تشدید هسته‌ای می‌کند؛ جناح‌های آن موشکی

حمله به سفارت ایالات متحده در بغداد.. واشنگتن به دنبال تقویت و طولانی‌کردن توافق هسته‌ای

ایران تشدید هسته‌ای می‌کند؛ جناح‌های آن موشکی
TT

ایران تشدید هسته‌ای می‌کند؛ جناح‌های آن موشکی

ایران تشدید هسته‌ای می‌کند؛ جناح‌های آن موشکی

یک روز بعد از توافق ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مورد بازرسی‌ها برای مدت سه ماه، علی خامنه‌ای رهبر ایران، با اعلام افزایش ۶۰ درصدی میزان غنی‌سازی اورانیوم اوضاع را مجدداً متشنج کرد، همزمان جناح‌های مسلح عراقی وفادار به تهران نیز با پرتاب چندین راکت، سفارت آمریکا در بغداد را هدف قرار دادند.
خامنه‌ای طی اظهاراتی گفت: «حد غنی‌سازی ایران ۲۰ درصد نخواهد بود و تا هرجا که لازم و نیاز کشور باشد اقدام خواهد کرد مثلاً برای پیشران هسته‌ای یا کارهای دیگر ممکن است غنی‌سازی را به ۶۰ درصد هم برسانیم».
او گفت «اگر ایران تصمیم به دستیابی به سلاح هسته‌ای داشت، کسی نمی‌تواند مانع شود».
خامنه ای با اشاره به جلسه پارلمان ایران که نمایندگان به «توافق موقت» با آژانس انرژی هسته ای بین‌المللی در مورد اجرای توافقنامه پادمان جامع اعتراض کردند، از دولت دفاع کرد.
در مقابل، آنتونی بلینکن وزیر خارجه آمریکا روز دوشنبه در کنفرانس خلع سلاح در ژنو گفت که کشورش «در صورت عدم دستیابی مطلق ایران به سلاح هسته ای، به توافق هسته‌ای باز خواهد گشت».
وی افزود که «آمریکا به دنبال تقویت و طولانی‌تر کردن دوره توافق هسته‌ای با ایران است. همچنین باید دیگر نگرانی‌ها از جمله رفتارهای برهم زننده ثبات منطقه‌ای و برنامه موشک‌های بالستیک ایران را رفع کنیم».
از سوی دیگر، چهار فروند راکت از نوع کاتیوشا امشب به اطراف منطقه سبز در نزدیکی سفارت آمریکا در مرکز بغداد اصابت کرد.
آژیر خطر درپی این حمله راکتی در سفارت آمریکا در منطقه سبز به صدا درآمد، اما این ساختمان این سفارت آسیبی ندیده‌است.
در حالی که یکی از موشک‌ها به پشت ساختمان سرویس امنیت ملی عراق اصابت کرد، یک منبع امنیتی اعلام کرد، این راکت‌ها باعث زخمی شدن تعدادی از شهروندان شده‌است.

اتحادیه اروپا؛ خوش‌بینی محتاطانه

در این میان، جوزپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نسبت به توافق موقت بین تهران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مورد احتمال احیای مذاکرات با هدف نجات توافق هسته ای ایران ابراز «خوش‌بینی محتاطانه» کرد.
وی پس از نشست وزرای امور خارجه اتحادیه اروپا گفت: «توافق میان ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در جریان سفر رافائل گروسی به ایران به ما فرصت و زمان مورد نیاز برای بازرسی و نظارت بر تأسیسات هسته ای و تلاش در جهت احیای برجام را می‌دهد».
بورل امیدوار است «خبرهای جدیدی در خصوص تلاش‌های اتحادیه اروپا برای احیای دیپلماسی هسته‌ای با مشارکت آمریکا و ایران اعلام شود».
خبرگزاری فرانسه به نقل از بورل گفت: «من با احتیاط، خوش بین هستم، اما در این مرحله قادر به تضمین نتیجه نیستم». او جزئیات بیشتری در مورد محتوای گفتگوها ارائه نکرده‌است.

وزیر خارجه فرانسه: برنامه هسته‌ای ایران نگران‌کننده است

در همین راستا، ژان ایو لودریان وزیر خارجه فرانسه روز دوشنبه، گفت که اوضاع در مورد برنامه هسته‌ای ایران نگران کننده است.
به گزارش رویترز به نقل از وزارت خارجه فرانسه، لودریان این اظهارات را در سخنانی در جمع وزیران خارجه اتحادیه اروپا در بروکسل مطرح کرده‌است.
تلویزیون دولتی ایران دوشنبه گزارش داد علی خامنه ای رهبر ایران اظهار داشت که کشور وی ممکن است در صورت نیاز، اورانیوم را تا خلوص ۶۰ درصد غنی سازی کند.
او همچنین گفته‌است که هرگز در برابر فشارهای آمریکا بر سر فعالیت هسته ای خود تسلیم نخواهد شد.

برلین خواستار همکاری کامل ایران با آژانس شد

از سوی دیگر، هایکو ماس وزیر خارجه آلمان بار دیگر از ایران خواست تا به تعهدات برجامی خود بازگردد، شفافیت کامل داشته باشد و همچنین همکاری کامل از سوی این کشور با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی کند.
ماس در سخنرانی اش در کنفرانس ژنو خواستار نجات توافق هسته ای ۲۰۱۵ شد و گفت این مسئله به نفع تهران است.
او در اشاره تلویحی به سفر گروسی به تهران گفت: ما خواستار پایبندی کامل تهران، شفافیت کامل و همکاری کامل با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هستیم.
به گزارش رویترز، ماس گفت: «دولت رئیس‌جمهور آمریکا تصمیم برای بازگشت به برجام را منوط به اجرای تعهدات ایران دانسته‌اند، اکنون به نفع ایران است که رویه اش را پیش از این که توافق به طرزی جبران ناپذیر آسیب ببیند، تغییر دهد».

مسکو نتایج سفر گروسی به ایران استقبال کرد

از سوی دیگر، ماریا زاخارووا سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه از توافق ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مورد تداوم فعالیت‌های ضروری بازرسان آژانس در ایران استقبال کرد.
زاخارووا در این خصوص اظهار کرد که «ایران و آژانس به ایجاد شرایط برای آغاز گفت‌وگوهای بنیادی در خصوص بازگشت واشینگتن به توافق هسته‌ای کمک کرده‌اند».



نشست پکن؛ هماهنگی برای مقابله با تحریم‌های ایران


وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)  
وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)  
TT

نشست پکن؛ هماهنگی برای مقابله با تحریم‌های ایران


وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)  
وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)  

نتایج نشست پکن میان معاونان وزیران امور خارجه روسیه، چین و ایران، نشان‌دهنده آغاز یک حرکت مشترک با هدف «هماهنگی زمانی» در مرحله‌ای دشوار و پیچیده است. این موضوع را یک دیپلمات روسی تأیید کرده است.

شرکت‌کنندگان در این نشست که اولین دیدار از این نوع محسوب می‌شود، بر هماهنگی مواضع برای مقابله با تحریم‌ها، رد هرگونه اقدام نظامی علیه تأسیسات هسته‌ای و تلاش برای پیشبرد یک توافق سیاسی احتمالی با دولت آمریکا توافق کردند. این موضوع در چارچوب پیشنهاد مسکو برای میانجی‌گری در پرونده برنامه هسته‌ای ایران و در پی اعلام آمادگی واشنگتن برای آغاز روند مذاکرات مطرح شد.

به نظر می‌رسد مسکو که به طور فعال برای موفقیت این نشست سه‌جانبه تلاش کرده، قصد دارد موقعیت مذاکره‌ای خود با واشنگتن را تقویت کند. این تلاش در چارچوب گشایش به سوی یک گفت‌وگوی گسترده‌تر شامل پرونده اوکراین و سایر مسائل بین‌المللی و منطقه‌ای از جمله برنامه هسته‌ای ایران صورت می‌گیرد.

بیانیه وزارت امور خارجه روسیه حاکی از رضایت مسکو از نتایج این نشست بود. در این دیدار، سرگئی ریابکوف، دیپلمات ارشد روسیه که مسئول پرونده‌های امنیت استراتژیک و مدیریت گفت‌وگو با واشنگتن است، شرکت داشت.

بر اساس این بیانیه، در این نشست «هماهنگی اقدامات برای کاهش تنش‌ها حول برنامه هسته‌ای ایران مورد بحث قرار گرفت و بر غیرقابل قبول بودن تهدیدات و استفاده از نیروی نظامی علیه تأسیسات انرژی هسته‌ای ایران تأکید شد.»

وزارت امور خارجه روسیه همچنین اعلام کرد که «رایزنی‌ها میان معاونان وزیران امور خارجه روسیه، چین و ایران بر روی برنامه اقدام جامع مشترک و هماهنگی اقدامات برای کاهش تنش‌های مصنوعی حول برنامه هسته‌ای ایران متمرکز بود.»

روسیه، چین و ایران بر هماهنگی برای مقابله با تحریم‌های علیه تهران توافق کردند (رویترز)

این بیانیه همچنین به ارزیابی دقیق سه طرف از «اقدامات غیرقانونی و نقض‌های متعدد قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت توسط ایالات متحده و کشورهای اروپایی» اشاره کرد و بر غیرقابل قبول بودن تهدید، ارعاب و استفاده از نیروی نظامی علیه زیرساخت‌های انرژی هسته‌ای ایران تأکید کرد.

به گفته وزارت امور خارجه روسیه، این نشست همچنین به بررسی چشم‌انداز «یافتن راه‌حل‌های مذاکره‌ای پایدار و بلندمدت بر اساس ملاحظات متقابل و تعادل مطمئن منافع طرفین» پرداخت.

نشستی «موفق و مهم»

محسن بختیار، سفیر ایران در چین، در پلتفرم «ایکس» این نشست را «کاملاً موفق» توصیف کرد و گفت که این نشست راه را برای مقابله با «یک‌جانبه‌گرایی شکست‌خورده» ایالات متحده هموار می‌کند.

چین، ایران و روسیه در روز جمعه در جریان مذاکرات پکن خواستار لغو تحریم‌های علیه تهران شدند. این در حالی است که تلاش‌های دیپلماتیک فشرده‌ای توسط قدرت‌های بزرگ برای احیای توافق سال ۲۰۱۵ در جریان است و واشنگتن فشارهای شدیدی بر برنامه هسته‌ای ایران اعمال می‌کند.

این مذاکرات در زمانی انجام شد که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، از زمان بازگشت به کاخ سفید در ژانویه ۲۰۲۵، تمایل خود را برای گفت‌وگو با تهران اعلام کرده است. ترامپ در سال ۲۰۱۸ و در دوره اول ریاست‌جمهوری خود به طور یک‌جانبه از این توافق خارج شد.

با این حال، ترامپ تحریم‌های شدیدی علیه ایران اعمال کرد و ایران نیز با محکوم کردن «دورویی» ایالات متحده، به این اقدامات واکنش نشان داد.

بخشی از نشست سه‌جانبه روسیه، چین و ایران در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)

ورود روسیه به این پرونده از طریق پیشنهاد میانجی‌گری برای پیشبرد مذاکرات هسته‌ای ایران، نشان‌دهنده تغییر مهمی است که بیانگر این باور در کرملین است که روابط جدید با دولت ترامپ می‌تواند به یک «توافق جامع» در مورد مسائل مورد اختلاف دو کشور منجر شود.

کرملین اعلام کرده است که پرونده ایران یکی از چندین مسیر مذاکره‌ای است که مسکو و واشنگتن آماده آغاز گفت‌وگو درباره آن‌ها هستند. این مسیرها شامل درگیری در اوکراین، مسائل امنیت استراتژیک و موضوعات منطقه‌ای داغ می‌شوند.

برخی محافل روسیه معتقدند که مسکو ممکن است آماده ترسیم چارچوب یک «توافق جامع» با واشنگتن باشد که بر اساس احترام به منافع طرفین در پرونده‌های مطرح شده استوار است.

در این چارچوب، به نظر می‌رسد نشست پکن موقعیت مذاکره‌ای مسکو را تقویت کرده است. این موضوع در اظهارات سه طرف که از از سرگیری برنامه هسته‌ای ایران، رد سیاست فشار حداکثری واشنگتن و مقابله با پیامدهای تحریم‌ها سخن گفتند، منعکس شده است.

وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف و کاظم غریب‌آبادی، هشدار داد که «وضعیت بار دیگر در یک تقاطع حساس قرار دارد.»

وی افزود: «توافق جامع در مورد مسئله هسته‌ای ایران دستاورد مهمی است که از طریق گفت‌وگو و مذاکره به دست آمده است.» او هشدار داد که «تحریم‌های یک‌جانبه تنها به تشدید اختلافات منجر خواهد شد. گفت‌وگو و مذاکره تنها گزینه‌های موجود هستند.»

ما چائو شیوی، معاون وزیر امور خارجه چین، گفت که روسیه، چین و ایران در نشست پکن بر ضرورت لغو همه تحریم‌های غیرقانونی تأکید کردند.

وی افزود: «ایران و روسیه از چین به خاطر نقش سازنده‌اش و سازماندهی این نشست در پکن تشکر کردند.»

گفت‌وگویی عمیق

نماینده ایران «برخی کشورها» را به ایجاد «یک بحران غیرضروری» متهم کرد و تأکید کرد که نشستی «بسیار سازنده و مثبت» با همتایان روس و چینی‌اش برگزار شده است.

ما چائو شیوی، معاون وزیر امور خارجه چین، در یک کنفرانس خبری با همتایان روس و ایرانی‌اش اعلام کرد: «ما تبادل نظر عمیقی در مورد مسئله هسته‌ای و لغو تحریم‌ها انجام دادیم.»

وی افزود: «ما بر ضرورت پایان دادن به همه تحریم‌های یک‌جانبه غیرقانونی تأکید کردیم.» این اظهارات در بیانیه مشترک سه کشور که توسط پکن منتشر شد، منعکس شده است.

توافق سال ۲۰۱۵ میان تهران و واشنگتن، پاریس، لندن، برلین، مسکو و پکن، به لغو تحریم‌ها علیه ایران در ازای کاهش فعالیت‌های هسته‌ای و تضمین صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران منجر شد.

با این حال، ایالات متحده در سال ۲۰۱۸ به تصمیم ترامپ به طور یک‌جانبه از این توافق خارج شد و تحریم‌های شدیدی را علیه ایران اعمال کرد که اقتصاد این کشور را تحت فشار قرار داد.

تهران تا یک سال پس از خروج آمریکا به تعهدات خود پایبند بود، اما پس از آن شروع به کاهش تعهدات خود کرد. از آن زمان تاکنون تمام تلاش‌ها برای احیای این توافق با شکست مواجه شده است.

پس از ۱۰ سال از اجرای این توافق، قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد که اجرای توافق ۲۰۱۵ را تضمین می‌کرد، در اکتبر ۲۰۲۵ منقضی می‌شود.

برخی کشورها احتمال اعمال مجدد تحریم‌ها علیه ایران پس از این تاریخ را رد نکرده‌اند.

ایران در ماه‌های اخیر چندین دور مذاکره با آلمان، فرانسه و بریتانیا در مورد برنامه هسته‌ای خود انجام داده است و همچنین سیاست‌های خود را با مسکو و پکن هماهنگ کرده تا با وضعیت موجود مقابله کند.

اولین واکنش اروپا به نشست پکن حاکی از برخورد مثبت اروپا با احتمال آغاز یک روند مذاکره‌ای برای حل اختلافات حول برنامه هسته‌ای ایران از طریق روش‌های صلح‌آمیز بود.

انور العنونی، سخنگوی خدمات خارجی اتحادیه اروپا، گفت که این اتحادیه از نشست سه‌جانبه روسیه، ایران و چین در مورد برنامه هسته‌ای ایران مطلع است و همچنان به ارتباطات در این زمینه باز است.

وی در یک نشست خبری در بروکسل افزود: «این سه کشور طرف‌های توافق هسته‌ای ایران هستند. هیچ جایگزین عملی‌ای برای حل دیپلماتیک وجود ندارد.»