ایران تشدید هسته‌ای می‌کند؛ جناح‌های آن موشکی

حمله به سفارت ایالات متحده در بغداد.. واشنگتن به دنبال تقویت و طولانی‌کردن توافق هسته‌ای

ایران تشدید هسته‌ای می‌کند؛ جناح‌های آن موشکی
TT

ایران تشدید هسته‌ای می‌کند؛ جناح‌های آن موشکی

ایران تشدید هسته‌ای می‌کند؛ جناح‌های آن موشکی

یک روز بعد از توافق ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مورد بازرسی‌ها برای مدت سه ماه، علی خامنه‌ای رهبر ایران، با اعلام افزایش ۶۰ درصدی میزان غنی‌سازی اورانیوم اوضاع را مجدداً متشنج کرد، همزمان جناح‌های مسلح عراقی وفادار به تهران نیز با پرتاب چندین راکت، سفارت آمریکا در بغداد را هدف قرار دادند.
خامنه‌ای طی اظهاراتی گفت: «حد غنی‌سازی ایران ۲۰ درصد نخواهد بود و تا هرجا که لازم و نیاز کشور باشد اقدام خواهد کرد مثلاً برای پیشران هسته‌ای یا کارهای دیگر ممکن است غنی‌سازی را به ۶۰ درصد هم برسانیم».
او گفت «اگر ایران تصمیم به دستیابی به سلاح هسته‌ای داشت، کسی نمی‌تواند مانع شود».
خامنه ای با اشاره به جلسه پارلمان ایران که نمایندگان به «توافق موقت» با آژانس انرژی هسته ای بین‌المللی در مورد اجرای توافقنامه پادمان جامع اعتراض کردند، از دولت دفاع کرد.
در مقابل، آنتونی بلینکن وزیر خارجه آمریکا روز دوشنبه در کنفرانس خلع سلاح در ژنو گفت که کشورش «در صورت عدم دستیابی مطلق ایران به سلاح هسته ای، به توافق هسته‌ای باز خواهد گشت».
وی افزود که «آمریکا به دنبال تقویت و طولانی‌تر کردن دوره توافق هسته‌ای با ایران است. همچنین باید دیگر نگرانی‌ها از جمله رفتارهای برهم زننده ثبات منطقه‌ای و برنامه موشک‌های بالستیک ایران را رفع کنیم».
از سوی دیگر، چهار فروند راکت از نوع کاتیوشا امشب به اطراف منطقه سبز در نزدیکی سفارت آمریکا در مرکز بغداد اصابت کرد.
آژیر خطر درپی این حمله راکتی در سفارت آمریکا در منطقه سبز به صدا درآمد، اما این ساختمان این سفارت آسیبی ندیده‌است.
در حالی که یکی از موشک‌ها به پشت ساختمان سرویس امنیت ملی عراق اصابت کرد، یک منبع امنیتی اعلام کرد، این راکت‌ها باعث زخمی شدن تعدادی از شهروندان شده‌است.

اتحادیه اروپا؛ خوش‌بینی محتاطانه

در این میان، جوزپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نسبت به توافق موقت بین تهران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مورد احتمال احیای مذاکرات با هدف نجات توافق هسته ای ایران ابراز «خوش‌بینی محتاطانه» کرد.
وی پس از نشست وزرای امور خارجه اتحادیه اروپا گفت: «توافق میان ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در جریان سفر رافائل گروسی به ایران به ما فرصت و زمان مورد نیاز برای بازرسی و نظارت بر تأسیسات هسته ای و تلاش در جهت احیای برجام را می‌دهد».
بورل امیدوار است «خبرهای جدیدی در خصوص تلاش‌های اتحادیه اروپا برای احیای دیپلماسی هسته‌ای با مشارکت آمریکا و ایران اعلام شود».
خبرگزاری فرانسه به نقل از بورل گفت: «من با احتیاط، خوش بین هستم، اما در این مرحله قادر به تضمین نتیجه نیستم». او جزئیات بیشتری در مورد محتوای گفتگوها ارائه نکرده‌است.

وزیر خارجه فرانسه: برنامه هسته‌ای ایران نگران‌کننده است

در همین راستا، ژان ایو لودریان وزیر خارجه فرانسه روز دوشنبه، گفت که اوضاع در مورد برنامه هسته‌ای ایران نگران کننده است.
به گزارش رویترز به نقل از وزارت خارجه فرانسه، لودریان این اظهارات را در سخنانی در جمع وزیران خارجه اتحادیه اروپا در بروکسل مطرح کرده‌است.
تلویزیون دولتی ایران دوشنبه گزارش داد علی خامنه ای رهبر ایران اظهار داشت که کشور وی ممکن است در صورت نیاز، اورانیوم را تا خلوص ۶۰ درصد غنی سازی کند.
او همچنین گفته‌است که هرگز در برابر فشارهای آمریکا بر سر فعالیت هسته ای خود تسلیم نخواهد شد.

برلین خواستار همکاری کامل ایران با آژانس شد

از سوی دیگر، هایکو ماس وزیر خارجه آلمان بار دیگر از ایران خواست تا به تعهدات برجامی خود بازگردد، شفافیت کامل داشته باشد و همچنین همکاری کامل از سوی این کشور با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی کند.
ماس در سخنرانی اش در کنفرانس ژنو خواستار نجات توافق هسته ای ۲۰۱۵ شد و گفت این مسئله به نفع تهران است.
او در اشاره تلویحی به سفر گروسی به تهران گفت: ما خواستار پایبندی کامل تهران، شفافیت کامل و همکاری کامل با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هستیم.
به گزارش رویترز، ماس گفت: «دولت رئیس‌جمهور آمریکا تصمیم برای بازگشت به برجام را منوط به اجرای تعهدات ایران دانسته‌اند، اکنون به نفع ایران است که رویه اش را پیش از این که توافق به طرزی جبران ناپذیر آسیب ببیند، تغییر دهد».

مسکو نتایج سفر گروسی به ایران استقبال کرد

از سوی دیگر، ماریا زاخارووا سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه از توافق ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مورد تداوم فعالیت‌های ضروری بازرسان آژانس در ایران استقبال کرد.
زاخارووا در این خصوص اظهار کرد که «ایران و آژانس به ایجاد شرایط برای آغاز گفت‌وگوهای بنیادی در خصوص بازگشت واشینگتن به توافق هسته‌ای کمک کرده‌اند».



نشست ژنو: گسترش اختلافات میان اروپا و ایران

 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
TT

نشست ژنو: گسترش اختلافات میان اروپا و ایران

 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)

با وجود هیاهوی پیش از مذاکرات اروپا و ایران در ژنو، این مذاکرات بدون ارائه طرح یا نقشه راه جدیدی برای پرونده هسته‌ای برگزار شد. برخلاف تبلیغات رسانه‌های نزدیک به حکومت ایران، مذاکرات نه تنها به مسائل هسته‌ای محدود نبود، بلکه به روابط نظامی ایران و روسیه نیز پرداخت. این موضوع را دو دیپلمات ارشد اروپایی به "الشرق الأوسط" تأیید کردند.

یکی از دیپلمات‌های اروپایی اذعان کرد که دیدار میان مقامات ایرانی و اروپایی در ژنو نشان داد که اختلافات میان طرفین در چندین زمینه رو به افزایش است.

دیپلمات دیگری پیش‌تر گفته بود که این دیدارها بخشی از تلاش برای حفظ کانال‌های گفت‌وگو با ایران است. وی افزود که این جلسات جامع خواهد بود و تصمیم‌گیری درباره نحوه برخورد با مسئله هسته‌ای ایران به پس از مشخص شدن سیاست‌های دولت ترامپ در آغاز سال آینده موکول خواهد شد.

ادامه نشست‌های نیویورک در ژنو

به گفته منابع "الشرق الأوسط"، این نشست‌ها از پیش برنامه‌ریزی شده بود و در ادامه گفت‌وگوهایی بود که در سپتامبر گذشته در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک انجام شد. در آن نشست‌ها، تمرکز بر موضوعات هسته‌ای ایران و همکاری نظامی ایران و روسیه بود.

روز جمعه، مدیران سیاسی وزارت‌خانه‌های خارجه فرانسه، بریتانیا و آلمان با مجید تخت روانچی، مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای ایران و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر خارجه ایران، دیدار کردند. این نشست‌ها پس از ملاقات مقامات ایرانی با انریکه مورا، میانجی اروپایی در مذاکرات هسته‌ای، برگزار شد.

مورا در پلتفرم «ایکس» (توییتر سابق) نوشت که این نشست «صریح» بوده و او از ایران خواسته است تا همکاری نظامی خود با روسیه را متوقف کند و همچنین بر ضرورت یافتن راه‌حل دیپلماتیک برای مسئله هسته‌ای و پایان دادن به مداخلات منطقه‌ای ایران تأکید کرده است.

در مقابل، غریب‌آبادی در واکنش به اتحادیه اروپا در توییتی نوشت: «اروپا به دلیل نبود اعتماد و مسئولیت‌پذیری، بازیکن جدی‌ای نیست.» او همچنین سیاست‌های عمومی اتحادیه اروپا را مورد انتقاد قرار داده و رفتار آن را «غیرمسئولانه» توصیف کرد.

غریب‌آبادی پس از دیدار با نمایندگان تروئیکای اروپایی، نوشت که گفت‌وگوها بر پرونده هسته‌ای و رفع تحریم‌ها متمرکز بوده و ایران به منافع مردم خود پایبند است و دیپلماسی و گفت‌وگو را ترجیح می‌دهد. او تأکید کرد که توافق شد کانال‌های دیپلماتیک در آینده نزدیک باز بماند.

 

فرصت مکانیزم ماشه؟

نشست‌های ژنو تنها چند روز پس از آن برگزار شد که فرانسه، بریتانیا و آلمان پیش‌نویس قطعنامه‌ای علیه ایران را به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارائه کردند که به تصویب رسید. این قطعنامه، ایران را به دلیل عدم همکاری با آژانس و افزایش غنی‌سازی اورانیوم محکوم کرد.

ایران نیز با اعلام برنامه خود برای نصب هزاران سانتریفیوژ جدید، به این اقدام واکنش نشان داد.

با این حال، یک دیپلمات اروپایی به "الشرق الأوسط" گفت که بحث درباره فعال کردن مکانیزم ماشه یا «اسنپ‌بک» هنوز زود است.

بریتانیا نیز پیش‌تر اشاره کرده بود که ممکن است از این مکانیزم استفاده کند و در بیانیه‌ای گفت: «ما همچنان به استفاده از همه اقدامات دیپلماتیک برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای متعهدیم، از جمله استفاده از مکانیزم ماشه در صورت لزوم.»

مکانیزم ماشه امکان بازگشت تمامی تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران را به دلیل نقض تعهدات هسته‌ای در توافق 2015 فراهم می‌کند. این توافق توسط ایالات متحده در سال 2018، در دوره نخست ریاست جمهوری دونالد ترامپ، ترک شد.

ایران از بازگشت ترامپ به استراتژی «فشار حداکثری» و تلاش برای فعال کردن مکانیزم ماشه نگران است. همچنین، تهران بیم آن دارد که قدرت‌های اروپایی نیز این مکانیزم را فعال کنند.

هیاهوی بی‌دلیل

با وجود همه این مباحث، نشست‌های ژنو تنها به پرونده هسته‌ای محدود نبود. یک دیپلمات اروپایی گفت که این جلسات طبق برنامه پیش رفته و او «هیاهوی رسانه‌ای اغراق‌آمیز» پیش از این نشست‌ها را درک نمی‌کند.

پیش‌تر، یکی از مقامات ایرانی به «رویترز» گفته بود که اگر ایران و تروئیکای اروپایی بتوانند «نقشه راه» توافق هسته‌ای را تدوین کنند، آمریکا تصمیم خواهد گرفت که توافق 2015 را احیا کند یا آن را کنار بگذارد.

این توافق در اکتبر سال آینده منقضی می‌شود و جامعه بین‌المللی باید مذاکراتی برای توافق جدید با ایران آغاز کند. دیپلمات‌های اروپایی گفته‌اند که توافق فعلی قابل احیا نیست اما می‌تواند مبنایی برای مذاکرات آتی باشد.