کارشناسان سعودی می گویند وجود فرودگاه ها و بنادر متعدد و دارای ساختارهای لجستیکی و نیز توسعه زیر ساختاری این مجموعه ها در افزایش سرمایه گذاری های خارجی و تسهیل تردد کالا سهیم است. صاحبنظران بر این باورند که سعودی می تواند به عنوان مرکز خدمات لجستیکی بین المللی در جهان مطرح شود چون این کشور با برخورداری از موقعیت استراتژیک بین المللی سه قاره جهان را به هم وصل می کند و ساختارهای اقتصادی لازم را دارد و ضمنا تمام این ساختارها دستخوش تحول اقتصادی شده اند. دولت سعودی آشکارا تمایل دارد برنامه اصلاحات و تحول اقتصادی را پیش ببرد تا از جایگاه کشور در اقتصاد بین المللی استفاده کند. سعودی ابزارهای لازم را در اختیار سرمایه گذاران از چهار گوشه دنیا قرار می دهد. صاحبنظران حوزه حمل و نقل هوایی و دریایی می گویند هر سال ۱۵ هزار کشتی با حدود ۱۳ میلیون کانتینر و ۶۱۵ میلیون تن کالا و مواد گوناگون در ۹ بندر اصلی و بیش از ۲۳۲ پایانه در سعودی پهلو می گیرند. این پویایی و فعالیت بنادر از جمله عوامل اصلی برای جذب سرمایه گذار خارجی است چون موجب کاهش هزینه بیش از ۲۰ درصدی سرمایه گذاران برای دسترسی به بازارهای جهان می شود. ضمنا حمل و نقل هوایی بین المللی از طریق ۶ فرودگاه بین المللی از مجموع ۲۷ فرودگاه سعودی انجام می شود.
دسترسی سریع
سعودی با توجه به موقعیت جغرافیایی ویژه نقطه التقای اصلی تمام سرمایه گذاران در جهان به شمار می رود. دسترسی سریع به نصف کشورهای جهان ظرف پنج ساعت امکان پذیر است چون دریای سرخ در غرب سعودی قرار دارد و همین دسترسی به خطوط کشتیرانی تجاری اصلی و حیاتی در جهان را آسان می کند. در این میان سعودی به عنوان قطب خدمات لجستیکی در عرصه های تجاری بین المللی گوناگون مطرح می شود.
دکتر حسین الزهرانی رییس کمیته ناوبری هوایی در غرفه بازرگانی در جده گفت «دلیل رشد سرمایه گذاری و ورود سرمایه به بازار سعودی این است که دولت فرصت های متعددی در حوزه های اقتصادی گوناگون ایجاد کرده و ساختارهای اساسی مثل بنادر و فرودگاه ها از جمله نقاط قوت سرمایه گذاری در کشورهای جهان هستند».
الزهرانی افزود «سرمایه گذاران معمولا قبل از ورود به بازار درباره سرعت دسترسی به کالا و خدمات و سهولت توزیع آن خواه در صنایع یا گردشگری یا بخش خدماتی پرس و جو می کنند. اینکه چطور فرودگاه ها و بنادر در دسترسی سریع به خدمات و کالا سهیم هستند برای سرمایه گذاران حائز اهمیت است. سعودی ۲۷ فرودگاه دارد که از این مجموع ۶ فرودگاه بین المللی هستند. در این میان چند فرودگاه منطقه ای داریم و برخی دیگر قابلیت تبدیل شدن به فرودگاه بین المللی اصلی دارند».
او در ادامه گفت «فرودگاه ها و بنادر سعودی زیر ساختارهای لازم و اصلی دارند. به اینها باید خط آهن را نیز افزود؛ به ویژه اینکه دولت در نظر دارد با ادغام بخش های ریلی شرکت ملی خط آهن راه اندازی کند. خط آهن ملی از عوامل جذب سرمایه گذاری است چون مسافران از طریق قطار می توانند کالاهای خود را به شهرهای مختلف منتقل کنند. خطوط ریلی یک عامل لجستیکی در یک ساختار یکپارچه مورد نظر سرمایه گذار خارجی است».
الزهرانی بر این باور است «بنادر سعودی از جمله بزرگ ترین بنادر خاورمیانه هستند. فرودگاه های مدرن و مجهز کشور منجر به تسهیل حمل و نقل می شوند. خطوط حمل و نقل هوایی و دریایی سعودی از ساختارهای لجستیکی برخوردارند و کالا و خدمات از طریق هر کدام از بنادر سعودی به یکی از بنادر نزدیک منتقل و از آنجا به کشورهای مختلف می رود. این ویژگی باعث سرعت بخشی برای دسترسی به کالاهای اولیه و مواد خام و صدور آنها به جهان می شود. این یکی دیگر از خصوصیات مورد نظر سرمایه گذار خارجی است».
الزهرانی یاد آور شد «ضوابط و قوانین فراوانی در ارتباط با خدمات لجستیکی حمل و نقل اصلاح شدند. این اصلاحات برای جذب سرمایه گذاران است چون سرمایه گذار برای ورود به هر پروژه در کشور به آمار و اعداد و ضوابط نگاه می کند و بعد تصمیم می گیرد. هر چقدر حمل و نقل هزینه و زمان کمتری ببرد تمایل سرمایه گذاران بیشتر می شود چون مخارج آنها با یک محاسبه سرانگشتی دستکم ۲۰ درصد کاهش پیدا می کند».
بنادر و فرصت ها
سعودی در دو سال پیش از شیوع کرونا شاهد ورود بی سابقه سرمایه خارجی بود. کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل (آنکتاد) پارسال با انتشار آماری در این زمینه اعلام کرد که سرمایه گذاری خارجی مستقیم در سعودی برای دومین سال متوالی رشد ۷ درصدی داشته و به ۴ میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلار رسیده که چیزی بیش از سه برابر رقم ثبت شده در ۲۰۱۷ است. وزارت سرمایه گذاری سال گذشته از دادن ۵۰۶ مجوز به شرکت های خارجی برای سرمایه گذاری خبر داد.
مروان الشریف کارشناس اقتصادی می گوید متنوع بودن فرصت سرمایه گذاری و رشد سرمایه گذاری در سعودی جهش بی سابقه در چند سال اخیر داشته است. این تحول در حوزه سرمایه گذاری با نوسازی و مدرن کردن ساختارهای حمل و نقل همزمان شد. دولت سعودی پس از اعلام سند چشم انداز ۲۰۳۰ سیزده برنامه برای رسیدن به اهداف راهبردی تنظیم کرده که از آن جمله می توان به توجه به حوزه حمل و نقل اشاره نمود.
الشریف افزود «این ظرفیت عظیم در بخش خدمات لجستیکی بنادر و فرودگاه ها ثروت ملی مازاد سعودی و تقویت جایگاه کشور در سطح بین المللی به شمار می رود. دولت فرصت های گوناگون در اختیار شرکت های فعال در تمامی عرصه های حمل و نقل در کشور قرار داده و حالا در حال بررسی تاسیسات لازم برای صادرات و واردات است. بنادر در راس این تاسیسات قرار دارند. حمل و نقل دریایی یکی از منابع درآمدی سالانه برای کشورهای فراوانی به شمار می رود و میلیاردها تن کالا از این طریق داد و ستد می شود. ظرفیت حمل و نقل دریایی موجب آسانی کسب و کار سرمایه گذاران به خصوص در حوزه صنعتی و دسترسی سریع به بازارهای جهان می شود».
الشریف گفت «همه گیری کرونا ثابت کرد که سعودی از قدرت لازم برای دیجیتالیزه شدن برخوردار است. بنادر و فرودگاه ها با توجه به سیستم های دیجیتالی با فناوری و کارآمدی بالا از پس همه گیری برآمدند. این ساختارها به ظرفیت عظیم کشور اضافه می شود و سیگنال اطمینان بخشی به سرمایه گذاران می دهد که در تمام شرایط می توانند به فعالیت خود ادامه دهند. تنوع بنادر و فرودگاه ها در شهرهای مختلف کار سرمایه گذاران را برای شناسایی مقصد و نوع سرمایه گذاری آسان می کند».