انتصاب حنان الاحمدی به سمت نایبرئیس مجلس مشورتی سعودی یک نقطه تحول در روند توانمندسازی زنان سعودی برای تصدی پستهای ارشد رهبری در این کشور بود، زیرا وی اولین زنی بود که این پست را در تاریخ این شورا عهدهدار میشود.
حنان الاحمدی در اولین مصاحبه مطبوعاتی خود پس از انتصاب، به الشرق الاوسط گفت که تصدی پستهای رهبری در پادشاهی عربی سعودی از سوی زنان هرگز یک جهتگیری صوری یا یک ابتکار نمادین نبوده، بلکه نمایانگر اعتقاد و باور دولت و جامعه نسبت به اهمیت این نقش است.
حنان الاحمدی در روز جهانی زن تأکید کرد که «دیگر زمینه ای وجود ندارد که در آن شهروندان زن فرصت کاملی برای اثبات ارزشهای خود نداشته باشد».
وی اظهار کرد که سعودی بدون درنگ و با شتاب برای ایجاد یک سیستم قانونگذاری یکپارچه که توانمندسازی زنان را تقویت و حقوق آنها را تضمین کند، تلاش کردهاست.
حنان الاحمدی از سال ۲۰۱۳ تاکنون عضو دورههای ششم و هفتم شورای مشورتی سعودی است و پیش از این، علاوه بر دکترای مدیریت بهداشت در انستیتو، مدیرکل شعبه زنان در انستیتوی مدیریت عمومی بود. او دکترای مدیریت بهداشت را از کالج تحصیلات تکمیلی دانشگاه بهداشت عمومی پیتسبورگ (پنسیلوانیا) ایالات متحده دریافت کردهاست.
متن گفتگو را میخوانید:
> در سالگرد روز جهانی زن، راهی را که جنبش توانمندسازی زنان سعودی طی کرده را چگونه میبینید؟
- اول از همه، باید تأکید شود که توانمندسازی زنان به عنوان یک هدف و روند فقط مربوط به زنان نیست، بلکه یک هدف اجتماعی است که به معنای سرمایهگذاری تمام انرژیها برای ساختن یک جامعه قوی و متعادل و تلفیق قوانین برای زندگی بهتر که همگان از فرصتهای برابر و حقوق کامل برای زندگی بهتر برخوردار هستند.
تردیدی نیست که سعودی راهی طولانی برای فعال کردن نقش زنان و مشارکت آنها در توسعه طی کردهاست و ما شاهد مراحل محوری فرایند توانمندسازی زنان در پادشاهی از دوران پادشاه بنیانگذار تا پادشاهی دوران خادم حرمین شریفین ملک سلمان بن عبدالعزیز و ولیعهد وی محمد بن سلمان هستیم، جایی که اکنون شاهد یک تحول تاریخی هستیم که در چندین کانال مؤثر مشارکت زنان در بخشهای سیاسی، مشاوره ای، آموزشی، تجاری، صنعتی، اجتماعی و خیریه تجسم یافتهاست و دیگر زمینه ای وجود ندارد که در آن شهروندان زن نتواند ارزش خود را ثابت کند.
رهبران پادشاهی از ابتدا تاکنون، بهطور راسخ معتقدند که تقویت نقش زنان محور دستیابی به یک رنسانس یکپارچه، ایجاد قوانین توسعه پایدار، آگاهی از تغییرات و تحولات، مواجهه با چالشها، دستیابی به تعادل و ثبات است، علاوه بر این موجب حفظ هویت جامعه، ارزشها و فرهنگ برگرفته از آموزههای شریعت اسلامی است.
به دنبال آن مجموعه ای از اصلاحات و ابتکارات توسط رهبری سعودی انجام شد که برجستهترین آنها نقشه راهی بود که در چشمانداز ۲۰۳۰ پادشاهی وجود داشت و زنان را به عنوان هدف و وسیله ای برای دستیابی به آن قرار داد.
همچنین با سرعت برای ساختن یک سیستم قانونگذاری یکپارچه که موجب تقویت توانمندی زنان و تضمین حقوق آنها میشود، تلاش کرد. به طوری که افقهای مشارکت زنان در صحنه عمومی، توانمندسازی برای تصدی مناصب رهبری و فعال شدن مشارکت آنها در تصمیمات ملی، خواه از طریق عضویت در شورای شورا یا مجالس شهرداریها، یا در موقعیتهای تصمیمگیری در بخشهای مختلف گسترش یافت. مسئله ای که خادم حرمین شریفین ملک سلمان بن عبدالعزیز در پایان کار اجلاس G20 در مورد زنان (W20) بر روی آن تأکید کرد، جایی که وی گفت: «زنان نقش اساسی در پادشاهی دارند. بدون زنان توانمند، اصلاح جوامع دشوار است، زیرا آنها نیمی از جامعه و مربیان نسلها هستند. زن در طول تاریخ، نقش برجسته و مؤثر خود را در ایجاد انگیزه در تغییر و تصمیمگیری ثابت کردهاست».
> امروزه، سعودی شاهد گشودگی بیسابقه ای در زمینههای مختلف است. چگونه این وضعیت در موقعیت شغلی و اجتماعی زنان منعکس میشود؟
- ناظران مسئله زنان در پادشاهی شاهد میزان توجه دولت به ارتقای وضعیت زنان از نظر اجتماعی و شغلی هستند. آغاز این روند فراهم آوردن فرصتهای مشخص در آموزش و توانبخشی در رشتههای مختلف و تدوین قوانین و برنامههایی بود که به آنها کمک میکند نقشهای بیشتری را در زمینههای مختلف ایفا کنند. سپس سرمایهگذاری روی افراد شایسته ملی واجد شرایط در حوزههای عمومی، فراهم آوردن فرصتهای شغلی و تصدی سمت در سمتهای رهبری از دیگر برنامه هاست.
امروزه، زنان سعودی را به عنوان پیشگام در زمینههای کار در دولت و بخشهای خصوصی و در زمینههای علمی و حرفه ای میبینیم. مسلم است که از زمان راه اندازی چشمانداز ۲۰۳۰ پادشاهی، فرصتها دو برابر شدهاست. زنان سعودی سهم زیادی از اصلاحات و تحولات ایجاد شده توسط این چشمانداز را به دست آوردهاند، که علاوه بر اتخاذ برخی برنامهها با هدف ایجاد یک محیط کار امن و جذاب برای زنان، بر افزایش مشارکت زنان در توسعه و آبادانی کشور به واسطه افزایش آگاهی از اهمیت مشارکت آنها و افزایش فضای موجود در بازار کار منعکس شدهاست.
من میخواهم در اینجا تأکید کنم که زنان سعودی همیشه قابل اعتماد و مسئولیت پذیر بودهاند، زیرا در پیشرفت تحصیلی نبوغ خود را نشان دادهاند، و همچنین در اثبات شایستگی خود در زندگی عملی بسیار عالی بودهاند، همچنین در تمام نقشهای اجتماعی و شغلی در نظر گرفته شده و مسئولیتهای شغلی موفق بودهاند.
> شما به عنوان اولین زن سعودی هستید که سمت نائب رئیس مجلس شورا را عهدهدار شدید، به نظر شما زنان سعودی چگونه به مناصب رهبری خواهند رسید؟
- مفتخرم که با حکم پادشاهی منصوب شدم که آن را اوج فعالیتم قلمداد میدانم، که بدون شک یکی دیگر از اشکال حمایت و توجهی است که شهروندان زن سعودی از آن بهرهمند است و گامی مهم در جهت توانمندسازی زنان و مشارکت آنها در موقعیتهای تصمیمگیری. فراهم آوردن فرصتهای متمایز برای تصدی پستهای رهبری از سوی زنان، به یک واقعیت تبدیل شدهاست.
مسلم است که تصدی زنان در مناصب رهبری در پادشاهی هرگز جهتگیری صوری یا ابتکاری نمادین نبوده، بلکه نمایانگر اعتقاد و باور دولت و جامعه به اهمیت این نقش و نیاز به آن برای تکمیل سیستم ساخت و توسعه جامع است، افزون بر این، ایجاد فضا برای تصدی گری زنان با گامهای دقیق و برنامههای جدی برای احراز شرایط و انتخاب متخصصان حرفه ای همراه شد.
> مشارکت امروز زن شورایی در مجلس در مقایسه با گذشته را چگونه توصیف میکنید؟
- ورود زنان به مجلس شورا یکی از مهمترین ویژگیهای تحول و توسعه در کشور عزیزمان است و من آن را به عنوان یک نقطه عطف تاریخی در روند مشارکت زنان در صحنه عمومی و تصمیمگیریهای اجتماعی از طریق قانونگذاری و نقشهای نظارتی مجلس میبینم. اعضای زن مجلس شورا از همان ابتدا به حجم مسئولیتی که به آنها سپرده شدهاست پی بردند و اعتماد حاکمان را لمس کردند و به اهمیت این مرحله در روند توانمندسازی زنان سعودی به عنوان آغازی برای این صنف جهت گشایش افق گستردهتر مشارکت اجتماعی پی بردند.
آنها بر اساس اعتقاد عمیق به مأموریت و نقش مجلس شورا، از زمان تأسیس آن تأثیر روشنی داشتند. مشارکت زنان در کار شورا در هر مرحله به موضوعات مربوط به زنان و خانواده محدود نمیشد، بلکه شامل تمام مسائل مربوط به توسعه همه شهروندان بود. خواه از طریق مداخلات، توصیهها یا ارائه لوایح قانونگذاری، نقش برجسته زنان در کار کمیتههای تخصصی و خصوصی و در کمیتههای دوستی پارلمانی را هم بر این سیاهه بیفزایید.
> شورا تاکنون صدها ابلاغیه صادر کرد. آیا فکر میکنید این موارد بر توسعه فضای قانونگذاری برای زنان منعکس شدهاست؟
- عضویت زنان در مجلس شورا نشان دهنده اراده رهبری سیاسی برای ایجاد تغییرات قانونی است که نقش زنان را به عنوان یک ستون مهم در جامعه و در ساختن آینده کشور تقویت میکند.
مجلس شورا، از طریق نقش قانونی و نظارتی خود، تمرکز خود را بر حمایت از زنان قرار دادهاست و آنها را قادر ساخت تا از طریق تصمیمات و آییننامههایی که تصویب کرده و موضوعاتی که مورد مطالعه قرار گرفته، در زمینههای مختلف توسعه سهیم شوند. اگرچه مجلس شورا یک نهاد قانونگذار است، نه یک دستگاه اجرایی که ابتکارات و برنامهها را اجرا میکند، اما بسیاری از موضوعاتی که شورا تصویب کرده، در قالب مقررات و رویههای مصوب از سوی دولت متبلور شد.
> کشورها و سازمانها از مسائل زنان سعودی به عنوان ابزاری برای سیاه نمایی حقوق بشر و سیاسی بهرهبرداری میکنند. علیرغم اصلاحات، برخی از سازمانها همچنان تصویر نادرستی ارائه میدهند. چگونه میتوان با این امر مقابله کرد؟
- من در توصیف بهرهبرداری از برخی موارد فردی به عنوان «ابزاری برای سیاه نمایی» کاملاً با شما موافقم که برخی از سازمانها و ارگانهایی که با اهداف مختلف اداره میشوند با آن بازی میکنند و گاهی اوقات به صورت منفی استفاده میشوند، اما آنچه برای ما اهمیت دارد این است که در پادشاهی به دستاوردهایی دست یافتهایم که نهادها و مراکز بینالمللی با آمار و شواهد عملی، توانمندسازی زنان مستند کردهاند، و ما در شاخصهای جهانی و گزارشهای مربوط به زنان به رتبههای پیشرفته رسیدهایم، از جمله میتوان به گزارش «زنان در تجارت و قانون ۲۰۲۱» صادر شده توسط گروه بانک جهانی، و طبقهبندی آن در میان کشورهای پیشرو در خاورمیانه و شمال آفریقا برای دومین سال پیاپی، در نتیجه برنامههای «چشمانداز سعودی ۲۰۳۰» و نقش آن در حمایت از اجرای اصلاحات قانونی در قوانین و مقررات با هدف افزایش نقش زنان در توسعه اقتصادی و افزایش رقابت پادشاهی در منطقه و در سطح جهانی اشاره کرد. علاوه بر آنچه زنان سعودی در صحنه و در بیشتر زمینههای تمایز، نبوغ، جدیت و حرفه ای بودن خود ثابت کردهاند، که خود را در کنار همتایان در زمینههای مختلف علمی و حرفه ای در معتبرترین کشورهای جهان قرار دادهاند، ما دارای زنان نمونه درخشانی در کارهای دیپلماتیک، علمی و تخصصی داریم که در صحنه بینالمللی ظاهر شدهاند.
با وجود اصلاحات قوانین مربوط به زنان، ما هنوز با چالشهای مربوط به کلیشه ترسیم شده در رسانههای غربی از زنان سعودی روبرو هستیم، که این تصویر با تغییرات و شتاب اصلاحات، واقعیت زنان، دستاوردهای آنها و جایگاه شان در جامعه همخوانی ندارد.
از طرف دیگر، من معتقدم که غرور و اعتماد به نفس عامل اصلی مقابله با کارزارهای تشکیک و سیاه نمایی است و ما باید به آنچه در مدت زمان نسبتاً کوتاهی به دست آوردهایم، افتخار کنیم. علاوه بر این، اصول دین اسلام بر حفظ موقعیت و حقوق زنان تأکید میکند.
ما باید آگاه باشیم که روند توانمندسازی در حال پیشروی است، به گونه ای که ارزشهای اسلامی جامعه ما و هویت آن را مصون بدارد، تا بتوان از تغییری که به دست میآوریم، امتداد طبیعی تمدن، فرهنگ و آرزوهای خود را تحقق ببخشیم.
> سازمان آمار نشان میدهد که زنان جوان سعودی ۲۶ درصد جامعه را تشکیل میدهند. با توجه به شرایط موجود آینده آنها را چگونه میبینید؟
- زنان و مردان جوان بیشترین درصد جامعه را شکل میدهند، بنابراین آنها همیشه مورد توجه و در اولویت برنامههای دولت بودهاند. بسیاری از برنامهها و استراتژیها برای توانمندسازی مردان و زنان جوان بهطور خاص تنظیم شدهاست.
روندهای توسعه پادشاهی متمرکز بر اهداف توسعه پایدار است که خواستار توانمندسازی زنان در هر سنی با هدایت روندهای جهانی به رهبری سازمان ملل برای دستیابی به توسعه پایدار تا سال ۲۰۳۰ است.
اهداف توسعه پایدار (۲۰۱۵–۲۰۳۰) تأمین زندگی مناسب و معقول برای زنان از طریق ارتقای سلامت زنان، توانمندسازی آنها، تهیه پیش نویس مقررات قانونی و چارچوبهای ضامن حقوق آنها، فرصتهای شغلی برای آنها و افزایش مشارکت آنها در مقامهای ارشد و پارلمانی را تأمین میکند. پادشاهی برای تأمین زندگی مناسب و اعطای نقشهای مؤثر برای زنان سعودی در حال و آینده، برنامههای ملی لازم را برای دستیابی به این اهداف در نظر گرفتهاست.
در اینجا، من با افتخار فراوان به افزایش میزان مشارکت زنان در نیروی کار سعودی به میزان ۴۸٫۸ درصد در سهماهه دوم سال ۲۰۲۰ اشاره میکنم، که عمدتاً نشان دهنده افزایش مشارکت زنان سعودی در نیروی کار از ۲۵٫۹ درصد در سهماهه اول سال ۲۰۲۰ به ۳۱٫۴ درصد در سهماهه دوم همان سال است، این نشانه دستیابی به نتایج مثبت تر برنامهها و ابتکارات برای توانمندسازی زنان در پادشاهی است.
با توجه به حمایتهای فراوان از سوی رهبری، ما میتوانیم به آینده ای درخشان برای دخترانمان، زنان فردا، در نتیجه فرصتهای بزرگ و بیسابقه ای که دولت برای آنها فراهم کرده خوش بین باشیم.
در پایان، من از روزنامه الشرق الاوسط برای ترتیب این گفتگو تشکر میکنم و در پایان میگویم که به اندازه وزن سیاسی و اقتصادی پادشاهی در نقشه بینالمللی، کشور ما همچنین در اتخاذ اصلاحات قانونی و اجرایی که از توانمندسازی زنان حمایت میکند، ثقل کافی بینالمللی دارد.
