اظهارات ضدونقیض روسیه و اروپا دربارهٔ نتیجه مذاکرات هسته‌ای ایران

امید به نتیجه رسیدن مذاکرات طی سه هفته آینده.. اما «موفقیت تضمین شده نیست»

اظهارات ضدونقیض روسیه و اروپا دربارهٔ نتیجه مذاکرات هسته‌ای ایران
TT

اظهارات ضدونقیض روسیه و اروپا دربارهٔ نتیجه مذاکرات هسته‌ای ایران

اظهارات ضدونقیض روسیه و اروپا دربارهٔ نتیجه مذاکرات هسته‌ای ایران

روسیه و قدرت‌های اروپایی روز شنبه پس از شش روز به تعویق افتادن مذاکرات برجام، گزارش‌های متناقضی را در مورد نتایج آخرین دور مذاکرات با هدف بازگشت ایران و ایالات متحده به پایبندی کامل با توافق هسته ای ۲۰۱۵ ارائه دادند.
در این میان، اروپایی‌ها خواستار تسریع در روند مذاکرات شدند و هیئت روسی ابراز «خوش‌بینی محتاطانه» کرده و امیدوار است که در طی «سه هفته» به موفقیت برسد.
این گفت و گوها ماه گذشته در وین آغاز شد، جایی که طرف‌های باقی مانده در توافق هسته ای - ایران، روسیه، چین، فرانسه، بریتانیا و آلمان - در یک هتل اقامت دارند، در حالی که هیئت آمریکایی در هتل دیگری اقامت دارد.
ایران از گفت و گوهای مستقیم با ایالات متحده امتناع ورزیده‌است.
خبرگزاری رویترز به نقل از یک منبع اروپایی پس از اتمام دور سوم گفت و گوها در کمیسیون مشترک برجام اعلام کرد که هنوز تفاهمی دربارهٔ دشوارترین موضوعات با وجود کار زیاد و فرصت کم حاصل نشده‌است.
در گزارش فرانس پرس نیز به نقل از یک منبع دیپلماتیک اروپایی که نامی از وی برده نشده آمده‌است که «موفقیت به هیچ وجه تضمین شده نیست اما غیرممکن هم نیست».
این منبع دیپلماتیک اروپایی در عین حال وعده داده که برای رسیدن به موفقیت در مذاکرات تلاش‌ها مضاعف شود.
از سوی دیگر، میخائیل اولیانوف نماینده دائمی روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین با اشاره به اینکه گفت و گوها در مورد اجرای کامل توافق هسته‌ای با ایران و بازگشت آمریکا به آن در مسیر درست است، گفت: محدودیت زمانی در این خصوص وجود ندارد اما برنامه‌ریزی می‌شود که تا سه هفته دیگر به یک جمع‌بندی برسد.
وی پس از نشستی که با حضور نمایندگان عالی‌رتبه روسیه، چین، آلمان، بریتانیا، فرانسه انریکه مورا، معاون دبیرکل سرویس اقدام خارجی اتحادیه اروپا در خصوص توافق هسته‌ای با ایران (برجام) برگزار شد، اظهار کرد: شما نباید انتظار یک نتیجه سریع را داشته باشید. این یک روند مداوم است و در مسیر درست پیش می‌رود. ایالات متحده و ایران برای درک بهتر آنچه باید انجام شود باید یک زبان مشترک پیدا کنند.
از سوی دیگر سه کشور اروپایی طرف برجام به سهم خود ضمن تاسف از کندی گفت و گوها در جریان مذاکرات هفته گذشته و با اشاره با زمان کم و کارهای زیادی که باقی است، نسبت به پیشرفت سریع‌تر مذاکرات در هفته آینده ابراز امیدواری کرده‌اند.
خبرگزاری رسمی ایران نیز با اشاره به پایان یافتن دور سوم مذاکرات و اینکه اعضای کمیسیون مشترک برجام جمعه آینده دور تازه گفت و گوها را از سر می‌گیرند در گزارش خود آورده‌است که شرکت کنندگان در نشست روز شنبه وین آخرین وضعیت رایزنی‌های کارگروه‌های کارشناسی در خصوص تعهدات برجامی و ترتیبات اجرایی لغو تحریم‌ها را مورد بررسی قرار دادند.
دور جدید مذاکرات از روز سه شنبه آغاز شد و در طول هفته با جلسات کارشناسانی که سه گروه کاری برآمده از مذاکرات را تشکیل می‌دهند، همراه بود.
این گروه‌ها به سه حوزه اصلی تقسیم شدند: لغو تحریم‌های ایالات متحده، بازگشت ایران به تعهدات هسته ای خود و ترتیبات اجرایی دو طرف.
بحث‌ها در حال حاضر حول شناسایی تحریم‌هایی است که دولت جو بایدن رئیس‌جمهور آمریکا مایل به لغو آن هاست، این امر در ازای روشن کردن روش‌های بازگشت این کشور برای اجرای کامل تعهدات خود در توافق هسته ای، معروف به «برنامه اقدام جامع مشترک» صورت می‌گیرد.



مسکو و تهران: بزرگ‌تر از شراکت، کوچک‌تر از ائتلاف

 رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
TT

مسکو و تهران: بزرگ‌تر از شراکت، کوچک‌تر از ائتلاف

 رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)

با امضای توافقنامه «شراکت استراتژیک جامع» بین روسیه و ایران، روابط دو کشور وارد مرحله‌ای جدید شده است که در آن منافع طرفین به شکلی بی‌سابقه به هم نزدیک می‌شوند. با این حال، در مسکو تردیدهایی درباره تمایل تهران به بازگشایی به سوی غرب وجود دارد.

این توافقنامه پایه‌ای قانونی برای گسترش همکاری‌های وسیع بین دو کشور فراهم می‌کند و جایگزین توافقنامه همکاری سال ۲۰۰۱ می‌شود که پیش‌تر زمینه‌های محدودی برای همکاری ایجاد کرده بود.

در طول ۲۵ سال گذشته، روابط مسکو و تهران به شدت توسعه یافته و تحولات بزرگی در منطقه رخ داده است که دو کشور را وادار به بازنگری در اساس همکاری‌های خود کرده است. با این حال، مسیر رسیدن به این توافقنامه هموار نبوده و موانع زیادی بر سر راه آن وجود داشته است.

رئیسان روسیه و ایران، پوتین و پزشکیان، پس از مذاکرات در مسکو، برای حضور در مراسم امضا آماده می‌شوند (عکس: آسوشیتدپرس)

موضع روسیه در قبال تحولات جنگ قره‌باغ و سوریه، که به منافع منطقه‌ای ایران آسیب زد، باعث ایجاد تردیدهایی در تهران درباره قابل اعتماد بودن مسکو به عنوان یک شریک استراتژیک شده است. از سوی دیگر، مسکو نیز همواره با نگرانی به تلاش‌های ایران برای بازگشایی کانال‌های ارتباطی با غرب نگاه کرده است.

انتخاب زمان امضای این توافقنامه جلب توجه می‌کند. این توافقنامه پس از چندین تأخیر و درست سه روز قبل از تحلیف رئیس‌جمهور جدید آمریکا، دونالد ترامپ، امضا شد. برخی تحلیل‌گران معتقدند که مسکو و تهران پس از تحولات سوریه و اوکراین، تصمیم گرفتند تا با تقویت مواضع خود، آماده مذاکرات آینده شوند.
این توافقنامه در ۴۷ بند، حوزه‌های مختلف همکاری از جمله تجارت، انرژی، آموزش و گردشگری را پوشش می‌دهد. بخش قابل توجهی از آن به همکاری در زمینه انرژی هسته‌ای صلح‌آمیز اختصاص دارد، حوزه‌ای که ایران به زودی چالش‌های دیپلماتیک جدی در آن پیش رو خواهد داشت.

رئیسان روسیه و ایران، پوتین و پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در کرملین، مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ (آسوشیتدپرس)

همکاری نظامی

توافقنامه بر همکاری‌های نظامی و امنیتی تأکید کرده است، اما از تبدیل این شراکت به یک اتحاد نظامی کامل جلوگیری می‌کند. این همکاری شامل تبادل هیئت‌های نظامی، آموزش پرسنل، انجام تمرینات مشترک و مشارکت در کنفرانس‌های بین‌المللی می‌شود.
دو کشور بر تقویت همکاری در مبارزه با تروریسم، تبادل اطلاعات امنیتی و هماهنگی بین وزارتخانه‌های داخلی تأکید کرده‌اند. همچنین، همکاری در زمینه‌های حقوقی، کنترل تسلیحات و خلع سلاح نیز در توافقنامه گنجانده شده است.
توافقنامه به توسعه روابط تجاری و اقتصادی، بهبود شبکه‌های حمل‌ونقل و تدارکات، و افزایش مبادلات تجاری بین دو کشور اشاره کرده است. همچنین، استفاده از ارزهای ملی در مبادلات و مقابله با تحریم‌های یکجانبه غرب نیز مورد تأکید قرار گرفته است.
این توافقنامه تمامی جنبه‌های همکاری سیاسی، اقتصادی، امنیتی، نظامی و فرهنگی را پوشش می‌دهد. با این حال، نکته جالب توجه این است که در بند پایانی توافقنامه آمده است: «در صورت بروز اختلاف در تفسیر مفاد این توافقنامه، نسخه انگلیسی سند مرجع خواهد بود.»