اظهارات ضدونقیض روسیه و اروپا دربارهٔ نتیجه مذاکرات هسته‌ای ایران

امید به نتیجه رسیدن مذاکرات طی سه هفته آینده.. اما «موفقیت تضمین شده نیست»

اظهارات ضدونقیض روسیه و اروپا دربارهٔ نتیجه مذاکرات هسته‌ای ایران
TT

اظهارات ضدونقیض روسیه و اروپا دربارهٔ نتیجه مذاکرات هسته‌ای ایران

اظهارات ضدونقیض روسیه و اروپا دربارهٔ نتیجه مذاکرات هسته‌ای ایران

روسیه و قدرت‌های اروپایی روز شنبه پس از شش روز به تعویق افتادن مذاکرات برجام، گزارش‌های متناقضی را در مورد نتایج آخرین دور مذاکرات با هدف بازگشت ایران و ایالات متحده به پایبندی کامل با توافق هسته ای ۲۰۱۵ ارائه دادند.
در این میان، اروپایی‌ها خواستار تسریع در روند مذاکرات شدند و هیئت روسی ابراز «خوش‌بینی محتاطانه» کرده و امیدوار است که در طی «سه هفته» به موفقیت برسد.
این گفت و گوها ماه گذشته در وین آغاز شد، جایی که طرف‌های باقی مانده در توافق هسته ای - ایران، روسیه، چین، فرانسه، بریتانیا و آلمان - در یک هتل اقامت دارند، در حالی که هیئت آمریکایی در هتل دیگری اقامت دارد.
ایران از گفت و گوهای مستقیم با ایالات متحده امتناع ورزیده‌است.
خبرگزاری رویترز به نقل از یک منبع اروپایی پس از اتمام دور سوم گفت و گوها در کمیسیون مشترک برجام اعلام کرد که هنوز تفاهمی دربارهٔ دشوارترین موضوعات با وجود کار زیاد و فرصت کم حاصل نشده‌است.
در گزارش فرانس پرس نیز به نقل از یک منبع دیپلماتیک اروپایی که نامی از وی برده نشده آمده‌است که «موفقیت به هیچ وجه تضمین شده نیست اما غیرممکن هم نیست».
این منبع دیپلماتیک اروپایی در عین حال وعده داده که برای رسیدن به موفقیت در مذاکرات تلاش‌ها مضاعف شود.
از سوی دیگر، میخائیل اولیانوف نماینده دائمی روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین با اشاره به اینکه گفت و گوها در مورد اجرای کامل توافق هسته‌ای با ایران و بازگشت آمریکا به آن در مسیر درست است، گفت: محدودیت زمانی در این خصوص وجود ندارد اما برنامه‌ریزی می‌شود که تا سه هفته دیگر به یک جمع‌بندی برسد.
وی پس از نشستی که با حضور نمایندگان عالی‌رتبه روسیه، چین، آلمان، بریتانیا، فرانسه انریکه مورا، معاون دبیرکل سرویس اقدام خارجی اتحادیه اروپا در خصوص توافق هسته‌ای با ایران (برجام) برگزار شد، اظهار کرد: شما نباید انتظار یک نتیجه سریع را داشته باشید. این یک روند مداوم است و در مسیر درست پیش می‌رود. ایالات متحده و ایران برای درک بهتر آنچه باید انجام شود باید یک زبان مشترک پیدا کنند.
از سوی دیگر سه کشور اروپایی طرف برجام به سهم خود ضمن تاسف از کندی گفت و گوها در جریان مذاکرات هفته گذشته و با اشاره با زمان کم و کارهای زیادی که باقی است، نسبت به پیشرفت سریع‌تر مذاکرات در هفته آینده ابراز امیدواری کرده‌اند.
خبرگزاری رسمی ایران نیز با اشاره به پایان یافتن دور سوم مذاکرات و اینکه اعضای کمیسیون مشترک برجام جمعه آینده دور تازه گفت و گوها را از سر می‌گیرند در گزارش خود آورده‌است که شرکت کنندگان در نشست روز شنبه وین آخرین وضعیت رایزنی‌های کارگروه‌های کارشناسی در خصوص تعهدات برجامی و ترتیبات اجرایی لغو تحریم‌ها را مورد بررسی قرار دادند.
دور جدید مذاکرات از روز سه شنبه آغاز شد و در طول هفته با جلسات کارشناسانی که سه گروه کاری برآمده از مذاکرات را تشکیل می‌دهند، همراه بود.
این گروه‌ها به سه حوزه اصلی تقسیم شدند: لغو تحریم‌های ایالات متحده، بازگشت ایران به تعهدات هسته ای خود و ترتیبات اجرایی دو طرف.
بحث‌ها در حال حاضر حول شناسایی تحریم‌هایی است که دولت جو بایدن رئیس‌جمهور آمریکا مایل به لغو آن هاست، این امر در ازای روشن کردن روش‌های بازگشت این کشور برای اجرای کامل تعهدات خود در توافق هسته ای، معروف به «برنامه اقدام جامع مشترک» صورت می‌گیرد.



طرح مشترک تل‌آویو و تیم ترامپ برای سرنگونی نظام ایران

رئیس‌جمهور منتخب دونالد ترامپ در جلسه‌ای با اعضای جمهوری‌خواه مجلس نمایندگان (آسوشیتدپرس)
رئیس‌جمهور منتخب دونالد ترامپ در جلسه‌ای با اعضای جمهوری‌خواه مجلس نمایندگان (آسوشیتدپرس)
TT

طرح مشترک تل‌آویو و تیم ترامپ برای سرنگونی نظام ایران

رئیس‌جمهور منتخب دونالد ترامپ در جلسه‌ای با اعضای جمهوری‌خواه مجلس نمایندگان (آسوشیتدپرس)
رئیس‌جمهور منتخب دونالد ترامپ در جلسه‌ای با اعضای جمهوری‌خواه مجلس نمایندگان (آسوشیتدپرس)

در حالی که جامعه جهانی منتظر است رئیس‌جمهور منتخب آمریکا، دونالد ترامپ، در تاریخ ۲۰ ژانویه وارد کاخ سفید شود و گمانه‌زنی‌ها درباره نحوه برخورد او با مسائل جهانی زیاد است، گزارش‌هایی در تل‌آویو منتشر شده که نشان می‌دهد طی ماه‌های گذشته، چندین طرح توسط اعضای تیم ترامپ، با مشارکت مقامات اسرائیلی، آماده شده است. یکی از این طرح‌ها سرنگونی نظام ایران است.

برنامه‌های مشترک آمریکا و اسرائیل

روزنامه «یسرائیل هیوم» که به جناح راست حاکم در اسرائیل نزدیک است، گزارش داده این برنامه‌ها نشان‌دهنده منافع مشترک آمریکا و اسرائیل هستند. این روزنامه به انتصاب‌های ترامپ در تیمش اشاره کرده و آن را نشانه‌ای از این رویکرد دانسته است. طبق این گزارش، ایران متوجه این تحولات شده و عملیات «الوعد الصادق ۳» را که برای پاسخ به حمله بزرگ اسرائیل در ۲۶ اکتبر آماده شده بود، متوقف کرده است.

از سوی دیگر، روزنامه «یدیعوت آحارونوت» به نقل از منابع آمریکایی گزارش داده که بحث‌هایی در رهبری ایران درباره امکان مذاکره برای توافق هسته‌ای جدید با دولت ترامپ یا ادامه سیاست‌های تهاجمی در جریان است.

«خبرهای ناخوشایند» برای ایران

یکی از تحلیلگران عربی روزنامه «هاآرتص» نوشته است: «رئیس‌جمهور ایران، مسعود پزشکیان، این هفته صدمین روز ریاست‌جمهوری خود را جشن گرفت، اما خبرها خوب نیستند. ارزش ریال ایران طی این مدت ۲۰ درصد کاهش یافته و قیمت کالاهای اساسی، برق، آب و حمل‌ونقل بین ۲۵ تا ۷۰ درصد افزایش یافته است. همچنین بیش از ۴۴۰ نفر اعدام شده‌اند، تقریباً دو برابر دوره رئیس‌جمهور پیشین، ابراهیم رئیسی.»

وی افزود: «به زودی مشکلات بیشتری انتظار می‌رود. در بودجه سال آینده کاهش شدید در هزینه‌های رفاه و افزایش ۴۰ درصدی قیمت سوخت پیش‌بینی شده است. این امر نگرانی‌ها از وقوع اعتراضات گسترده مشابه سال ۲۰۱۹ را افزایش داده، اعتراضاتی که در آن حدود ۱۵۰۰ نفر کشته شدند. در همین حال، بودجه نیروهای امنیتی و سپاه پاسداران نسبت به سال گذشته ۲۰۰ درصد افزایش خواهد یافت.»

«شبکه‌ای ضد ایران»

در برابر «تهدید آمریکا» که با تیم ترامپ شکل گرفته، ایران در تلاش است تا یک سیستم دفاعی سیاسی، منطقه‌ای و بین‌المللی برای خود ایجاد کند. رسانه‌های اسرائیلی تأیید کرده‌اند که مذاکراتی میان ایران و دولت کنونی آمریکا، از طریق بغداد انجام شده و تیم ترامپ نیز در جریان آن قرار گرفته است. این مذاکرات شامل توافقاتی اولیه است، از جمله اینکه ایران دیگر شبه‌نظامیان شیعه وابسته به خود را در عراق علیه آمریکا تحریک نکند و به اهداف آمریکایی و اسرائیلی حمله نکند. در مقابل، عراق متعهد شده تا شورشیان کرد ایرانی را که علیه ایران فعالیت می‌کنند، خلع سلاح کند.

پیشنهاد ترامپ برای توافق

منابعی گفته‌اند ایران خواهان بازگشت به سخنان ترامپ در سال ۲۰۱۹ است؛ زمانی که او پس از خروج از توافق هسته‌ای گفت: «همه کاری که باید انجام شود این است که تماس بگیرند و با من بنشینند. ما می‌توانیم یک توافق منصفانه داشته باشیم. هدف ما فقط این است که ایران سلاح هسته‌ای نداشته باشد. ما چیز زیادی نمی‌خواهیم و حتی می‌توانیم به آنها کمک کنیم تا دوباره به شرایط عالی بازگردند.»

این اظهارات برخلاف مواضع تیم ترامپ در آن زمان بود، که شامل خواسته‌های سخت‌گیرانه‌ای از ایران بود. این خواسته‌ها توسط مایک پمپئو، وزیر خارجه وقت، مطرح شده بود، از جمله: توقف غنی‌سازی اورانیوم در هر سطح و مقدار، توقف تولید موشک‌های بالستیک، توقف حمایت از حماس، حزب‌الله و جهاد اسلامی، خروج نیروهای ایرانی و حامیانشان از سوریه، و توقف حمایت از حوثی‌ها در یمن.

نگرانی‌ها در تهران

مسئولان ایرانی در حال بررسی این موضوع هستند که آیا ترامپ همان شخصی است که از توافق هسته‌ای خارج شد یا فردی که به دنبال یک «توافق منصفانه» است؟ آیا او خواسته‌های سخت‌گیرانه پمپئو را دوباره مطرح خواهد کرد یا تنها به یک توافق هسته‌ای رضایت می‌دهد؟

برخی تحلیلگران معتقدند اینکه آمریکا به اسرائیل چراغ سبز برای حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران نشان دهد، هنوز نیاز به اثبات دارد. اگر سیاست‌های ترامپ در دوره اول او را معیار قرار دهیم، جنگی فراگیر در خاورمیانه که آمریکا را مستقیماً درگیر کند، احتمالاً چیزی نیست که واشنگتن یا حتی تهران بخواهد.

تردیدها درباره توانایی اسرائیل

در حالی که اسرائیل موفقیت‌هایی در آسیب زدن به سامانه‌های دفاع هوایی ایران داشته، کارشناسان خارجی تردید دارند که اسرائیل بتواند بدون همکاری آمریکا تمام تأسیسات هسته‌ای زیرزمینی ایران را نابود کند. این مسائل در تماس‌های تلفنی میان نتانیاهو و ترامپ از زمان انتخابات مطرح شده و همچنین توسط ران درمر، یکی از وزرای نزدیک به نتانیاهو، در سفرش به آمریکا پیگیری شده است.