پیشرفت در مذاکرات برجامی؛ مشکلات سخت پابرجا هستند

پیشرفت در مذاکرات برجامی؛ مشکلات سخت پابرجا هستند
TT

پیشرفت در مذاکرات برجامی؛ مشکلات سخت پابرجا هستند

پیشرفت در مذاکرات برجامی؛ مشکلات سخت پابرجا هستند

چهارمین دور نشست کمیسیون مشترک برجام با حضور نمایندگان ایران، شرکای توافق هسته ای (آلمان، بریتانیا، فرانسه، روسیه و چین) و آمریکا و اتحادیه اروپا در وین برگزار شد و شرکت کنندگان از پیشرفت در این مذاکرات خبر دادند اما در عین حال گفتند برای رسیدن به موفقیت تضمینی وجود ندارد و مشکلات سخت پابرجا هستند.
به گزارش رویترز، انریکه مورا مدیر سیاسی اتحادیه اروپا روز چهارشنبه در پایان دور چهارم مذاکرات وین گفت: دربارهٔ رسیدن به توافق نهایی برای احیای برجام مطمئن هستیم.
انریکه مورا که به عنوان هماهنگ‌کننده گفت‌وگوها واسطه مذاکرات ایران و آمریکا است، افزود: طی ۱۰ روز اخیر به پیشرفت‌های بزرگی دست یافتیم؛ اما هنوز هم مسائلی وجود دارد که باید دربارهٔ آنها کار کرد. هفته آینده دوباره تشکیل نشست خواهیم داد و کار ادامه می‌یابد.
جلسات اخیر کمیسیون مشترک برجام در راستای احیای توافق هسته‌ای از طریق لغو تحریم‌های اعمال شده آمریکا بر ایران و بازگشت ایران به پایبندی به توافق هسته‌ای، طی دو هفته اخیر برگزار شده‌است.
نمایندگان آمریکا نیز در طول این مذاکرات در وین حضور داشتند اما هیچ مذاکره مستقیمی میان ایران و آمریکا در وین انجام نشده و روند احیای برجام صرفاً از طریق مذاکرات شرکای برجام و فعالیت کارگروه‌ها ادامه داشته‌است.
او در ادامه گفت که او کاملاً مطمئن است که امکان توافق نهایی برای احیای توافق هسته‌ای ایران وجود خواهد داشت. وی افزود «من فکر می‌کنم ما در مسیر درست هستیم و ما توافق خواهیم کرد».
 مورا در پاسخ به این پرسش که آیا او می‌گوید که یک توافق در دور بعدی حاصل خواهد شد، پاسخ داد: «من نمی‌توانم چنین چیزی را پیش‌بینی کنم. آنچه من می‌توانم اطمینان دهم این است که به هرحال توافق خواهد شد. بله، مطمئن باشید».
مقامات گفته‌اند که آنها امیدوارند تا ۲۱ مه، زمانی انقضای توافق میان تهران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، برای تمدید برخی نظارت‌ها بر فعالیت‌های هسته ای ایران، به توافق برسند.
انریکه مورا گفت که ایران همچنان به مذاکره با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ادامه می‌دهد.
از سوی دیگر، میخائیل اولیانوف سفیر و نماینده روسیه در مذاکرات وین اعلام کرد «دست یابی به یک توافق در دسترس است».
اولیانوف با انتشار یک پیام توییتری ابراز امیدواری کرد که «دور پنجم، آخرین دور مذاکرات برجام باشد».
به گفته مقام‌های حاضر در گفت‌وگوهای وین برای احیای توافق هسته‌ای ایران، دور پنجم مذاکرات هفته آینده برگزار می‌شود.
در همین راستا، دیپلمات‌های آلمان، بریتانیا و فرانسه روز چهارشنبه در بیانیه‌ای اعلام کردند که «مذاکرات هسته‌ای درخصوص برجام به پیشرفت‌های ملموسی رسیده‌اند اما رسیدن به موفقیت تضمینی نداشته و همچنان مشکلات سختی باید حل شوند».
به گزارش رویترز، دیپلمات‌های ارشد این سه کشور تأکید کردند که «حیاتی است ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی راهی برای تداوم نظارت آژانس بر فعالیت‌های ایران پیدا کنند».
در این بیانیه آمده‌است: «دسترسی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به مراکز هسته ای برای تلاش‌هایمان جهت احیای برجام ضروری است چراکه بدون آن توافق نمی‌تواند اجرا شود».



طرح مشترک تل‌آویو و تیم ترامپ برای سرنگونی نظام ایران

رئیس‌جمهور منتخب دونالد ترامپ در جلسه‌ای با اعضای جمهوری‌خواه مجلس نمایندگان (آسوشیتدپرس)
رئیس‌جمهور منتخب دونالد ترامپ در جلسه‌ای با اعضای جمهوری‌خواه مجلس نمایندگان (آسوشیتدپرس)
TT

طرح مشترک تل‌آویو و تیم ترامپ برای سرنگونی نظام ایران

رئیس‌جمهور منتخب دونالد ترامپ در جلسه‌ای با اعضای جمهوری‌خواه مجلس نمایندگان (آسوشیتدپرس)
رئیس‌جمهور منتخب دونالد ترامپ در جلسه‌ای با اعضای جمهوری‌خواه مجلس نمایندگان (آسوشیتدپرس)

در حالی که جامعه جهانی منتظر است رئیس‌جمهور منتخب آمریکا، دونالد ترامپ، در تاریخ ۲۰ ژانویه وارد کاخ سفید شود و گمانه‌زنی‌ها درباره نحوه برخورد او با مسائل جهانی زیاد است، گزارش‌هایی در تل‌آویو منتشر شده که نشان می‌دهد طی ماه‌های گذشته، چندین طرح توسط اعضای تیم ترامپ، با مشارکت مقامات اسرائیلی، آماده شده است. یکی از این طرح‌ها سرنگونی نظام ایران است.

برنامه‌های مشترک آمریکا و اسرائیل

روزنامه «یسرائیل هیوم» که به جناح راست حاکم در اسرائیل نزدیک است، گزارش داده این برنامه‌ها نشان‌دهنده منافع مشترک آمریکا و اسرائیل هستند. این روزنامه به انتصاب‌های ترامپ در تیمش اشاره کرده و آن را نشانه‌ای از این رویکرد دانسته است. طبق این گزارش، ایران متوجه این تحولات شده و عملیات «الوعد الصادق ۳» را که برای پاسخ به حمله بزرگ اسرائیل در ۲۶ اکتبر آماده شده بود، متوقف کرده است.

از سوی دیگر، روزنامه «یدیعوت آحارونوت» به نقل از منابع آمریکایی گزارش داده که بحث‌هایی در رهبری ایران درباره امکان مذاکره برای توافق هسته‌ای جدید با دولت ترامپ یا ادامه سیاست‌های تهاجمی در جریان است.

«خبرهای ناخوشایند» برای ایران

یکی از تحلیلگران عربی روزنامه «هاآرتص» نوشته است: «رئیس‌جمهور ایران، مسعود پزشکیان، این هفته صدمین روز ریاست‌جمهوری خود را جشن گرفت، اما خبرها خوب نیستند. ارزش ریال ایران طی این مدت ۲۰ درصد کاهش یافته و قیمت کالاهای اساسی، برق، آب و حمل‌ونقل بین ۲۵ تا ۷۰ درصد افزایش یافته است. همچنین بیش از ۴۴۰ نفر اعدام شده‌اند، تقریباً دو برابر دوره رئیس‌جمهور پیشین، ابراهیم رئیسی.»

وی افزود: «به زودی مشکلات بیشتری انتظار می‌رود. در بودجه سال آینده کاهش شدید در هزینه‌های رفاه و افزایش ۴۰ درصدی قیمت سوخت پیش‌بینی شده است. این امر نگرانی‌ها از وقوع اعتراضات گسترده مشابه سال ۲۰۱۹ را افزایش داده، اعتراضاتی که در آن حدود ۱۵۰۰ نفر کشته شدند. در همین حال، بودجه نیروهای امنیتی و سپاه پاسداران نسبت به سال گذشته ۲۰۰ درصد افزایش خواهد یافت.»

«شبکه‌ای ضد ایران»

در برابر «تهدید آمریکا» که با تیم ترامپ شکل گرفته، ایران در تلاش است تا یک سیستم دفاعی سیاسی، منطقه‌ای و بین‌المللی برای خود ایجاد کند. رسانه‌های اسرائیلی تأیید کرده‌اند که مذاکراتی میان ایران و دولت کنونی آمریکا، از طریق بغداد انجام شده و تیم ترامپ نیز در جریان آن قرار گرفته است. این مذاکرات شامل توافقاتی اولیه است، از جمله اینکه ایران دیگر شبه‌نظامیان شیعه وابسته به خود را در عراق علیه آمریکا تحریک نکند و به اهداف آمریکایی و اسرائیلی حمله نکند. در مقابل، عراق متعهد شده تا شورشیان کرد ایرانی را که علیه ایران فعالیت می‌کنند، خلع سلاح کند.

پیشنهاد ترامپ برای توافق

منابعی گفته‌اند ایران خواهان بازگشت به سخنان ترامپ در سال ۲۰۱۹ است؛ زمانی که او پس از خروج از توافق هسته‌ای گفت: «همه کاری که باید انجام شود این است که تماس بگیرند و با من بنشینند. ما می‌توانیم یک توافق منصفانه داشته باشیم. هدف ما فقط این است که ایران سلاح هسته‌ای نداشته باشد. ما چیز زیادی نمی‌خواهیم و حتی می‌توانیم به آنها کمک کنیم تا دوباره به شرایط عالی بازگردند.»

این اظهارات برخلاف مواضع تیم ترامپ در آن زمان بود، که شامل خواسته‌های سخت‌گیرانه‌ای از ایران بود. این خواسته‌ها توسط مایک پمپئو، وزیر خارجه وقت، مطرح شده بود، از جمله: توقف غنی‌سازی اورانیوم در هر سطح و مقدار، توقف تولید موشک‌های بالستیک، توقف حمایت از حماس، حزب‌الله و جهاد اسلامی، خروج نیروهای ایرانی و حامیانشان از سوریه، و توقف حمایت از حوثی‌ها در یمن.

نگرانی‌ها در تهران

مسئولان ایرانی در حال بررسی این موضوع هستند که آیا ترامپ همان شخصی است که از توافق هسته‌ای خارج شد یا فردی که به دنبال یک «توافق منصفانه» است؟ آیا او خواسته‌های سخت‌گیرانه پمپئو را دوباره مطرح خواهد کرد یا تنها به یک توافق هسته‌ای رضایت می‌دهد؟

برخی تحلیلگران معتقدند اینکه آمریکا به اسرائیل چراغ سبز برای حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران نشان دهد، هنوز نیاز به اثبات دارد. اگر سیاست‌های ترامپ در دوره اول او را معیار قرار دهیم، جنگی فراگیر در خاورمیانه که آمریکا را مستقیماً درگیر کند، احتمالاً چیزی نیست که واشنگتن یا حتی تهران بخواهد.

تردیدها درباره توانایی اسرائیل

در حالی که اسرائیل موفقیت‌هایی در آسیب زدن به سامانه‌های دفاع هوایی ایران داشته، کارشناسان خارجی تردید دارند که اسرائیل بتواند بدون همکاری آمریکا تمام تأسیسات هسته‌ای زیرزمینی ایران را نابود کند. این مسائل در تماس‌های تلفنی میان نتانیاهو و ترامپ از زمان انتخابات مطرح شده و همچنین توسط ران درمر، یکی از وزرای نزدیک به نتانیاهو، در سفرش به آمریکا پیگیری شده است.