گرما و تاریکی ره‌آورد بحران برق در ایران

مردم ناراضی: برق اتمی کجاست؟

این فرایند منجر به ایجاد مشکلات در روند واکسیناسیون و ارائه خدمات بیمارستانی، بحران در تأمین آب شرب، افزایش تصادفات رانندگی، قطعی اینترنت و ازکار افتادن خودپردازها شده‌است
این فرایند منجر به ایجاد مشکلات در روند واکسیناسیون و ارائه خدمات بیمارستانی، بحران در تأمین آب شرب، افزایش تصادفات رانندگی، قطعی اینترنت و ازکار افتادن خودپردازها شده‌است
TT

گرما و تاریکی ره‌آورد بحران برق در ایران

این فرایند منجر به ایجاد مشکلات در روند واکسیناسیون و ارائه خدمات بیمارستانی، بحران در تأمین آب شرب، افزایش تصادفات رانندگی، قطعی اینترنت و ازکار افتادن خودپردازها شده‌است
این فرایند منجر به ایجاد مشکلات در روند واکسیناسیون و ارائه خدمات بیمارستانی، بحران در تأمین آب شرب، افزایش تصادفات رانندگی، قطعی اینترنت و ازکار افتادن خودپردازها شده‌است

ادامه قطعی غیربرنامه‌ریزی شده برق در ایران واکنش‌های تند مردم را در شبکه‌های اجتماعی برانگیخت، وزیر نیرو اما علت این اوضاع را جنگ اقتصادی دشمن توأم با جنگ روانی، گرمای زودهنگام و کاهش باران توصیف کرد. همزمان، دما در برخی شهرها به پنجاه درجه سانتیگراد نزدیک شده‌است.
قطعی برق در بسیاری از نقاط ایران، صدای اعتراض کاربران توییتر را درآورد و در پی آن، هشتگ «#قطعی_برق» نیز در توییتر ترند شد.
در حالی که وزیر نیرو هفته گذشته از رایگان کردن برق ۵ میلیون مشترک خبر داده بود، ایران چند روز است که شاهد قطعی برق بود که همین موضوع موجب اعتراض مردم شد. به عنوان مثال، یکی از کاربران نوشت «منظورشان از رایگان کردن این بوده که قطع می‌کنیم تا دیگر نیازی به پرداخت قبض نداشته باشید».
برخی از کاربران نیز سخنان سال گذشته حسن روحانی رئیس‌جمهور ایران مبنی بر اینکه «علت اعتماد مردم این است که می‌بینند برق‌شان در شرایط تحریم و در تابستان قطع نمی‌شود» را به سخره گرفتند.
علی کریمی بازیکن بازنشسته و سرشناس فوتبال ایران نیز به قطعی برق در ایران واکنش نشان داد و نوشت: «مشکل امروز ما این است که زبان مدیران بیشتر از مغزشان کار می‌کند».

بیت کوین مزرعه‌ای برای سپاه

بسیاری از توییتری‌ها دلیل اصلی قطعی برق را استخراج بیت کوین توسط چینی‌ها دانستند. شماری از خبرگزاری‌های داخلی هم گزارش دادند که با شدت گرفتن مصرف برق در کشور، برق برخی مراکز مجاز استخراج رمز ارز قطع شده‌است. کمیته اقتصاد دیجیتال مجلس ایران اما ارتباط استخراج رمز ارزها با قطعی برق را نادرست خواند و علت را فرسودگی شبکه تولید و توزیع دانست.
در حالی‌که مقامات ایرانی می‌گویند قطعی برق در کشور طی روزهای اخیر ناشی از استخراج رمزارزها است، نتایج یک مطالعه جدید نشان می‌دهد حدود ۴٫۵ درصد از مجموع استخراج بیت کوین در جهان در ایران انجام می‌شود.
به گزارش مؤسسه تحلیل بلاکچین الیپتیک (Elliptic)، ایران برای کاهش تأثیر تحریم‌های وضع شده توسط آمریکا به استخراج رمزارزها روی آورده‌است و سالانه حدود یک میلیارد دلار از محل تولید بیتکوین درآمد کسب می‌کند.
از چندسال پیش نهادهای وابسته به سپاه پاسداران اقدام به استخراج و ماینینگ رمزارز کردند و اکنون استخراج خانگی نیز رایج شده‌است.
پیش از این، وب‌سایت زیتون، با اتکا بر «آمار غیررسمی» از «رد پای سپاه» در «افزایش مصرف برق» و «استخراج بیت‌کوین» خبر داد و نوشت اکثر «۱۸۰ هزار دستگاه ماینر» موجود ثبت‌شده در ایران «در اختیار شرکت‌ها و نهادهای وابسته به سپاه» است».
در این میان، بسیاری از کارشناسان علت قطعی برق را عملکرد نادرست وزارت نیرو می‌دانند و می‌گویند: «وزارت نیرو به وظایفش در قانون برنامه ششم عمل نکرده و از ۱۰۰ درصد ساخت نیروگاه‌ها ۴۴ درصد محقق شده‌است».

پیامدها

قطع برق به جز خاموشی و از کار افتادن وسایل سرمایشی و گرمایشی مشکلات و پیامدهای ناگواری ایجاد کرده‌است. محمدعلی محسنی بندپی عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس ایران در این باره گفت که «قطعی برق مشکلاتی در روند واکسیناسیون و نگهداری واکسن و ارائه خدمات به مردم در بیمارستان‌ها و مراکز بهداشتی به وجود آورده‌است».
به خطر افتادن جان بیماران بستری شده در خانه، نگرانی حسین کرمانپور رئیس اورژانس بیمارستان سینا و مدیر روابط‌عمومی سازمان نظام‌پزشکی را به همراه داشته‌است. او می‌گوید: «در کنار تأمین‌نشدن اکسیژن برای بیمارانی که در خانه‌ها بستری هستند، کاهش تهویه هوا به‌دلیل قطعی کولرهای آبی مشکل‌ساز است. وقتی برق قطع می‌شود و دستگاه‌ها از کار می‌افتند، میزان اکسیژن در خون بیماران کم می‌شود و ممکن است آنها را تا پای مرگ ببرد».
سردار محمد حسین حمیدی رئیس پلیس راهور پایتخت نیز گفت: «قطعی برق در سطح معابر و چهارراه‌ها موجب سردرگمی رانندگان، افزایش تصادف، اختلال در نظم شهری و وضعیت ترافیکی می‌شود».
صابر پرنیان مدیرعامل شرکت شهرک‌های صنعتی استان تهران نیز از قطعی برق بدون برنامه و اطلاع قبلی در شهرک‌های صنعتی و ضرر و زیان تولیدکنندگان طی هفته گذشته خبر داد.
حسین حق وردی نماینده شهریار در مجلس شورای اسلامی نیز گفت که «سوءمدیریت مصرف انرژی و قطع مکرر آب و برق در حال تبدیل شدن به مسئله حاد امنیتی است. اما یک نفر هم نیست که به مردم توضیح دهد علت قطعی برق چیست».

واکنش‌ها

بحران برق در ایران واکنش رسانه‌ها را نیز به همراه داشته‌است. سایت «الف» در این باره نوشت: «این اتفاق به نارضایتی عمومی منجر شده و به بسیاری از صنایع و کسب و کارها نیز لطمه زده‌است. بسیاری از مردم نگران هستند که قطعی برق در ماه‌های آینده نیز تکرار شود و کالای مهم دیگری دیگر به سبد آرزوهای مردم اضافه شود!».
روزنامه «آرمان ملی» نیز نوشت: «صنعت برق کشور امروز در شرایطی قرار گرفته که صرفاً به‌دنبال حفظ شبکه و تجهیزات موجود در کشور است و فرصتی هم برای نوسازی و حرکت به سمت تنوع‌بخشی منابع تولید انرژی ندارد. اگرچه که مسئولان این حوزه به‌جای تغییر رویکرد خود و توجه به توسعه زیرساخت‌ها انگشت اتهامی خود را متوجه مصرف بیش از اندازه مردم به‌ویژه تولیدکنندگان خانگی رمزارزها گرفته‌اند موضوعی که به‌نظر می‌رسد بیشتر جنبه فرار رو به جلو و پاک‌کردن صورت مسئله را دارد. از طرفی سال‌های سال است که مردم هزینه انرژی هسته‌ای را می‌پردازند در سال‌های اولیه گفته می‌شد قرار است برق هسته‌ای تولید شود که هم پایدارتر است و هم ارزان‌تر و هم نامحدود! حالا با گذشته چند دهه خبری از برق اتمی نیست».
خبرگزاری «تسنیم» نیز نوشت: «استان‌های جنوبی با توجه به اقلیم خاص در این فصل سال با گرمای طاقت‌فرسایی مواجه اند که قطع برق در ساعات اوج گرما توسط دولت جز بی‌تدبیری محض و ظلم به مردم این استان‌ها نمی‌تواند باشد». از نظر این خبرگزاری، «عدم تولید برق توسط انرژی هسته‌ای به علت تعهدات برجامی است».

قطعی ادامه‌دار

قطعی برق در بسیاری از مناطق ایران، احتمال ادامه‌دار بودن این خاموشی‌ها وجود دارد. طبق اعلام شرکت توزیع برق تهران ادامه‌دار بودن قطعی برق بستگی به میزان مصرف مشترکان دارد اگر مصرف بیش از حد توان شبکه باشد قطعاً خاموشی اعمال می‌شود.



نشست ژنو: گسترش اختلافات میان اروپا و ایران

 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
TT

نشست ژنو: گسترش اختلافات میان اروپا و ایران

 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)

با وجود هیاهوی پیش از مذاکرات اروپا و ایران در ژنو، این مذاکرات بدون ارائه طرح یا نقشه راه جدیدی برای پرونده هسته‌ای برگزار شد. برخلاف تبلیغات رسانه‌های نزدیک به حکومت ایران، مذاکرات نه تنها به مسائل هسته‌ای محدود نبود، بلکه به روابط نظامی ایران و روسیه نیز پرداخت. این موضوع را دو دیپلمات ارشد اروپایی به "الشرق الأوسط" تأیید کردند.

یکی از دیپلمات‌های اروپایی اذعان کرد که دیدار میان مقامات ایرانی و اروپایی در ژنو نشان داد که اختلافات میان طرفین در چندین زمینه رو به افزایش است.

دیپلمات دیگری پیش‌تر گفته بود که این دیدارها بخشی از تلاش برای حفظ کانال‌های گفت‌وگو با ایران است. وی افزود که این جلسات جامع خواهد بود و تصمیم‌گیری درباره نحوه برخورد با مسئله هسته‌ای ایران به پس از مشخص شدن سیاست‌های دولت ترامپ در آغاز سال آینده موکول خواهد شد.

ادامه نشست‌های نیویورک در ژنو

به گفته منابع "الشرق الأوسط"، این نشست‌ها از پیش برنامه‌ریزی شده بود و در ادامه گفت‌وگوهایی بود که در سپتامبر گذشته در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک انجام شد. در آن نشست‌ها، تمرکز بر موضوعات هسته‌ای ایران و همکاری نظامی ایران و روسیه بود.

روز جمعه، مدیران سیاسی وزارت‌خانه‌های خارجه فرانسه، بریتانیا و آلمان با مجید تخت روانچی، مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای ایران و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر خارجه ایران، دیدار کردند. این نشست‌ها پس از ملاقات مقامات ایرانی با انریکه مورا، میانجی اروپایی در مذاکرات هسته‌ای، برگزار شد.

مورا در پلتفرم «ایکس» (توییتر سابق) نوشت که این نشست «صریح» بوده و او از ایران خواسته است تا همکاری نظامی خود با روسیه را متوقف کند و همچنین بر ضرورت یافتن راه‌حل دیپلماتیک برای مسئله هسته‌ای و پایان دادن به مداخلات منطقه‌ای ایران تأکید کرده است.

در مقابل، غریب‌آبادی در واکنش به اتحادیه اروپا در توییتی نوشت: «اروپا به دلیل نبود اعتماد و مسئولیت‌پذیری، بازیکن جدی‌ای نیست.» او همچنین سیاست‌های عمومی اتحادیه اروپا را مورد انتقاد قرار داده و رفتار آن را «غیرمسئولانه» توصیف کرد.

غریب‌آبادی پس از دیدار با نمایندگان تروئیکای اروپایی، نوشت که گفت‌وگوها بر پرونده هسته‌ای و رفع تحریم‌ها متمرکز بوده و ایران به منافع مردم خود پایبند است و دیپلماسی و گفت‌وگو را ترجیح می‌دهد. او تأکید کرد که توافق شد کانال‌های دیپلماتیک در آینده نزدیک باز بماند.

 

فرصت مکانیزم ماشه؟

نشست‌های ژنو تنها چند روز پس از آن برگزار شد که فرانسه، بریتانیا و آلمان پیش‌نویس قطعنامه‌ای علیه ایران را به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارائه کردند که به تصویب رسید. این قطعنامه، ایران را به دلیل عدم همکاری با آژانس و افزایش غنی‌سازی اورانیوم محکوم کرد.

ایران نیز با اعلام برنامه خود برای نصب هزاران سانتریفیوژ جدید، به این اقدام واکنش نشان داد.

با این حال، یک دیپلمات اروپایی به "الشرق الأوسط" گفت که بحث درباره فعال کردن مکانیزم ماشه یا «اسنپ‌بک» هنوز زود است.

بریتانیا نیز پیش‌تر اشاره کرده بود که ممکن است از این مکانیزم استفاده کند و در بیانیه‌ای گفت: «ما همچنان به استفاده از همه اقدامات دیپلماتیک برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای متعهدیم، از جمله استفاده از مکانیزم ماشه در صورت لزوم.»

مکانیزم ماشه امکان بازگشت تمامی تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران را به دلیل نقض تعهدات هسته‌ای در توافق 2015 فراهم می‌کند. این توافق توسط ایالات متحده در سال 2018، در دوره نخست ریاست جمهوری دونالد ترامپ، ترک شد.

ایران از بازگشت ترامپ به استراتژی «فشار حداکثری» و تلاش برای فعال کردن مکانیزم ماشه نگران است. همچنین، تهران بیم آن دارد که قدرت‌های اروپایی نیز این مکانیزم را فعال کنند.

هیاهوی بی‌دلیل

با وجود همه این مباحث، نشست‌های ژنو تنها به پرونده هسته‌ای محدود نبود. یک دیپلمات اروپایی گفت که این جلسات طبق برنامه پیش رفته و او «هیاهوی رسانه‌ای اغراق‌آمیز» پیش از این نشست‌ها را درک نمی‌کند.

پیش‌تر، یکی از مقامات ایرانی به «رویترز» گفته بود که اگر ایران و تروئیکای اروپایی بتوانند «نقشه راه» توافق هسته‌ای را تدوین کنند، آمریکا تصمیم خواهد گرفت که توافق 2015 را احیا کند یا آن را کنار بگذارد.

این توافق در اکتبر سال آینده منقضی می‌شود و جامعه بین‌المللی باید مذاکراتی برای توافق جدید با ایران آغاز کند. دیپلمات‌های اروپایی گفته‌اند که توافق فعلی قابل احیا نیست اما می‌تواند مبنایی برای مذاکرات آتی باشد.