ایران از جنگ غزه برای تبلیغ پیروزی نیابتی خود بهره‌برداری می‌کند

بهره‌برداری ایران از جنگ غزه: تبلیغ پیروزی نیابتی



شلیک موشک از نوار غزه به سمت اسرائیل در درگیری اخیر (آژانس عکس اروپا)
شلیک موشک از نوار غزه به سمت اسرائیل در درگیری اخیر (آژانس عکس اروپا)
TT

ایران از جنگ غزه برای تبلیغ پیروزی نیابتی خود بهره‌برداری می‌کند



شلیک موشک از نوار غزه به سمت اسرائیل در درگیری اخیر (آژانس عکس اروپا)
شلیک موشک از نوار غزه به سمت اسرائیل در درگیری اخیر (آژانس عکس اروپا)

جنگ اخیر اسرائیل و غزه این فرصت را برای ایران فراهم کرد تا شلیک گسترده راکت به اسرائیل را به عنوان انتقامی از حملات اسرائیل به ایران به تصویر بکشد، این در حالی است که اسرائیل می‌گوید که تهران در درگیری‌های اخیر نقشی نداشته‌است.
روزنامه «نیویورک تایمز» در گزارشی می‌نویسد: تهران که درگیر یک جنگ در سایه طولانی مدت با اسرائیل بوده‌است، تلاشی برای پنهان کردن خشنودی خود از درگیری‌های اخیر میان اسرائیل و فلسطینی‌ها نکرده‌است.
طبق این گزارش، رسانه‌های ایران در طول ۱۱ روز جنگ، خرسندی از آسیب به دشمن خود، نقش تهران در تأمین سلاح و آموزش نظامی مبارزان فلسطینی در غزه را پررنگ کردند.
این گزارش به نقل از متخصصان می‌افزاید که ایران طی دهه‌ها حمایت از حماس، پشتیبانی‌های مالی و سیاسی از این سازمان را ادامه داده‌است؛ به علاوه حمایت‌های تهران شامل ارسال انواع سلاح‌ها، فناوری و آموزش ساخت راکت‌های پیشرفته که قادر به هدف قرار دادن عمق اسرائیل هستند، بوده‌است.
با این وجود، بر اساس ارزیابی نهادهای اطلاعاتی اسرائیل، در جنگ اخیر، حماس به شکلی مستقل از ایران تصمیم‌گیری کرد.
یک تحلیل‌گر اسرائیلی بر این باور است که مقام‌های ایرانی معتقدند که توانمندی نظامی گروه‌های فلسطینی در غزه –هم به لحاظ کمیت و هم به لحاظ بُرد راکت‌ها- ممکن است سبب شود تا اسرائیل پیش از اقدام بعدی علیه ایران، نسبت به نتایج احتمالی آن تأملی دوباره داشته باشد.
به باور مئیر جاودانفر تحلیل‌گر و استاد مطالعات امنیت ایران در مرکز مطالعات میان رشته‌ای هرتزلیا، ایران حملات راکتی به اسرائیل را به عنوان «احیای بازدارندگی» در برابر حملات آتی اسرائیل می‌نگرد.
این در حالی است که لیور حیات سخنگوی وزارت خارجه اسرائیل گفته‌است که اطلاعاتی در خصوص ارتباط و نقش ایران در بحران اخیر ندارد.
طبق این گزارش، تحلیل‌گران بر این باور هستند که قاچاق سلاح‌ها و راکت‌های ایرانی به غزه، به واسطه محاصره شدید زمینی و دریایی بسیار دشوار است. در دوره کوتاهی پس از خیزش‌های عربی سال ۲۰۱۱، ایران قادر بود تا اجزاء ساخت راکت را از طریق تونل‌های زیرزمینی که غزه را به مصر وصل می‌کند، به فلسطینی‌ها برساند.
گرچه تندروها در ایران مشتاق انتقام جویی بودند، اما وقتی بحث جنگ اسرائیل و فلسطین باشد، افکار عمومی در داخل ایران اتفاق نظری ندارد. جایی که بسیاری مبارزه فلسطین را نبرد خود نمی‌دانند و آنها مخالف انتقال میلیون‌ها دلار توسط دولت به گروهی از شبه نظامیان هستند که به نیابت از خود در لبنان، سوریه، عراق و یمن می‌جنگند، مبالغی که می‌تواند برای رفع مشکلات فوری اقتصادی در داخل استفاده شود.



نشست ژنو: گسترش اختلافات میان اروپا و ایران

 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
TT

نشست ژنو: گسترش اختلافات میان اروپا و ایران

 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)

با وجود هیاهوی پیش از مذاکرات اروپا و ایران در ژنو، این مذاکرات بدون ارائه طرح یا نقشه راه جدیدی برای پرونده هسته‌ای برگزار شد. برخلاف تبلیغات رسانه‌های نزدیک به حکومت ایران، مذاکرات نه تنها به مسائل هسته‌ای محدود نبود، بلکه به روابط نظامی ایران و روسیه نیز پرداخت. این موضوع را دو دیپلمات ارشد اروپایی به "الشرق الأوسط" تأیید کردند.

یکی از دیپلمات‌های اروپایی اذعان کرد که دیدار میان مقامات ایرانی و اروپایی در ژنو نشان داد که اختلافات میان طرفین در چندین زمینه رو به افزایش است.

دیپلمات دیگری پیش‌تر گفته بود که این دیدارها بخشی از تلاش برای حفظ کانال‌های گفت‌وگو با ایران است. وی افزود که این جلسات جامع خواهد بود و تصمیم‌گیری درباره نحوه برخورد با مسئله هسته‌ای ایران به پس از مشخص شدن سیاست‌های دولت ترامپ در آغاز سال آینده موکول خواهد شد.

ادامه نشست‌های نیویورک در ژنو

به گفته منابع "الشرق الأوسط"، این نشست‌ها از پیش برنامه‌ریزی شده بود و در ادامه گفت‌وگوهایی بود که در سپتامبر گذشته در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک انجام شد. در آن نشست‌ها، تمرکز بر موضوعات هسته‌ای ایران و همکاری نظامی ایران و روسیه بود.

روز جمعه، مدیران سیاسی وزارت‌خانه‌های خارجه فرانسه، بریتانیا و آلمان با مجید تخت روانچی، مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای ایران و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر خارجه ایران، دیدار کردند. این نشست‌ها پس از ملاقات مقامات ایرانی با انریکه مورا، میانجی اروپایی در مذاکرات هسته‌ای، برگزار شد.

مورا در پلتفرم «ایکس» (توییتر سابق) نوشت که این نشست «صریح» بوده و او از ایران خواسته است تا همکاری نظامی خود با روسیه را متوقف کند و همچنین بر ضرورت یافتن راه‌حل دیپلماتیک برای مسئله هسته‌ای و پایان دادن به مداخلات منطقه‌ای ایران تأکید کرده است.

در مقابل، غریب‌آبادی در واکنش به اتحادیه اروپا در توییتی نوشت: «اروپا به دلیل نبود اعتماد و مسئولیت‌پذیری، بازیکن جدی‌ای نیست.» او همچنین سیاست‌های عمومی اتحادیه اروپا را مورد انتقاد قرار داده و رفتار آن را «غیرمسئولانه» توصیف کرد.

غریب‌آبادی پس از دیدار با نمایندگان تروئیکای اروپایی، نوشت که گفت‌وگوها بر پرونده هسته‌ای و رفع تحریم‌ها متمرکز بوده و ایران به منافع مردم خود پایبند است و دیپلماسی و گفت‌وگو را ترجیح می‌دهد. او تأکید کرد که توافق شد کانال‌های دیپلماتیک در آینده نزدیک باز بماند.

 

فرصت مکانیزم ماشه؟

نشست‌های ژنو تنها چند روز پس از آن برگزار شد که فرانسه، بریتانیا و آلمان پیش‌نویس قطعنامه‌ای علیه ایران را به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارائه کردند که به تصویب رسید. این قطعنامه، ایران را به دلیل عدم همکاری با آژانس و افزایش غنی‌سازی اورانیوم محکوم کرد.

ایران نیز با اعلام برنامه خود برای نصب هزاران سانتریفیوژ جدید، به این اقدام واکنش نشان داد.

با این حال، یک دیپلمات اروپایی به "الشرق الأوسط" گفت که بحث درباره فعال کردن مکانیزم ماشه یا «اسنپ‌بک» هنوز زود است.

بریتانیا نیز پیش‌تر اشاره کرده بود که ممکن است از این مکانیزم استفاده کند و در بیانیه‌ای گفت: «ما همچنان به استفاده از همه اقدامات دیپلماتیک برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای متعهدیم، از جمله استفاده از مکانیزم ماشه در صورت لزوم.»

مکانیزم ماشه امکان بازگشت تمامی تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران را به دلیل نقض تعهدات هسته‌ای در توافق 2015 فراهم می‌کند. این توافق توسط ایالات متحده در سال 2018، در دوره نخست ریاست جمهوری دونالد ترامپ، ترک شد.

ایران از بازگشت ترامپ به استراتژی «فشار حداکثری» و تلاش برای فعال کردن مکانیزم ماشه نگران است. همچنین، تهران بیم آن دارد که قدرت‌های اروپایی نیز این مکانیزم را فعال کنند.

هیاهوی بی‌دلیل

با وجود همه این مباحث، نشست‌های ژنو تنها به پرونده هسته‌ای محدود نبود. یک دیپلمات اروپایی گفت که این جلسات طبق برنامه پیش رفته و او «هیاهوی رسانه‌ای اغراق‌آمیز» پیش از این نشست‌ها را درک نمی‌کند.

پیش‌تر، یکی از مقامات ایرانی به «رویترز» گفته بود که اگر ایران و تروئیکای اروپایی بتوانند «نقشه راه» توافق هسته‌ای را تدوین کنند، آمریکا تصمیم خواهد گرفت که توافق 2015 را احیا کند یا آن را کنار بگذارد.

این توافق در اکتبر سال آینده منقضی می‌شود و جامعه بین‌المللی باید مذاکراتی برای توافق جدید با ایران آغاز کند. دیپلمات‌های اروپایی گفته‌اند که توافق فعلی قابل احیا نیست اما می‌تواند مبنایی برای مذاکرات آتی باشد.