غربی‌ها از صدور قطعنامه علیه ایران در آژانس خودداری می‌کنند

  iaea
iaea
TT

غربی‌ها از صدور قطعنامه علیه ایران در آژانس خودداری می‌کنند

  iaea
iaea

علیرغم این که ایران دربارهٔ ته‌نشست اورانیوم پیداشده در سه مرکز هسته‌ای خود توضیحی نداده‌است، چند دیپلمات روز جمعه گزارش دادند که بریتانیا، فرانسه، آلمان و ایالات متحده در نشست هفته آینده شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای صدور قطعنامه علیه ایران فشار نخواهند آورد.
به گزارش رویترز، چنین قطعنامه‌ای می‌تواند تشدید تنش میان تهران و غرب را به دنبال داشته باشد که مذاکرات در مورد احیای توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ که در وین جریان دارد را به خطر بیندازد.
در آخرین جلسه سه‌ماهه شورای حکام با حضور ۳۵ کشور عضو آژانس، سه قدرت اروپایی با حمایت ایالات متحده، پیش نویس قطعنامه ای را در انتقاد از ایران تهیه کردند اما به دلیل اعلام گفت و گوهای جدید، رافائل گروسی مدیر آژانس، آن را به‌طور رسمی ارائه ندادند.
بنا بر این گزارش، آژانس بین‌المللی انرژی هسته ای روز دوشنبه گزارش داد، ایران در گفت و گوها دربارهٔ منشأ آثار یافت‌شده که احتمال می‌رود با فعالیت‌های دیرینه قبل از توافق مرتبط باشند، نتوانست توضیح جدید و قانع‌کننده ارائه دهد. به دنبال این گزارش بود که احتمال فعال شدن غربی‌ها برای پیگیری قطعنامه یادشده مطرح شد.
یک دیپلمات با اشاره به این گزارش آژانس، گفت: «گزارش ۳۱ مه را نمی‌توان فقط به این دلیل که مذاکرات احیای برجام در جریان باشد، به کلی نادیده گرفت، اما احتمالاً در حال حاضر صدور یک قطعنامه محتمل نیست».
پنج دیپلمات دیگر نیز گفتند که قطعنامه‌ای در کار نخواهد بود، بلکه صرفاً بیانیه‌های کشورهای عضو هیئت رئیسه شورای حکام را خواهیم داشت.
یک دیپلمات از کشوری که از قطعنامه در آخرین جلسه شورای حکام حمایت کرده بود، گفت: «نیاز به یک بیانیه قوی وجود دارد. ایران تعهداتی دارد و باید به آنها عمل کند».
بر پایه این گزارش، با این حال هنوز مشخص نیست که اساساً آیا قطعنامه از حمایت لازم برای تصویب شورای حکام (ارگان اصلی تصمیم‌گیری آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای) برخوردار بوده‌است یا خیر.
تعامل غیرمستقیم بین ایران و ایالات متحده در مورد بازگشت هر دو کشور به پیروی کامل از توافق هسته‌ای، هفته آینده از سر گرفته می‌شود.
نتیجه انتخابات ایران در ۱۸ ژوئن احتمالاً منجر به ورود یک رئیس‌جمهور فوق محافظه کار به ریاست جمهوری خواهد شد.
یک سخنگوی وزارت خارجه فرانسه نیز گفت: «هیچ پیشرفتی در گفت و گو بین ایران و آژانس دربارهٔ ارائه پاسخ‌های قانع کننده به سوالات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در این مورد حاصل نشده‌است».
وی نسبت به گزارش صادر شده توسط آژانس در روز دوشنبه ابراز «نگرانی شدید» کرده‌است. وی افزود: «ما از ایران می‌خواهیم هرچه سریع تر پاسخ‌ها را ارائه دهد».



نشست ژنو: گسترش اختلافات میان اروپا و ایران

 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
TT

نشست ژنو: گسترش اختلافات میان اروپا و ایران

 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)

با وجود هیاهوی پیش از مذاکرات اروپا و ایران در ژنو، این مذاکرات بدون ارائه طرح یا نقشه راه جدیدی برای پرونده هسته‌ای برگزار شد. برخلاف تبلیغات رسانه‌های نزدیک به حکومت ایران، مذاکرات نه تنها به مسائل هسته‌ای محدود نبود، بلکه به روابط نظامی ایران و روسیه نیز پرداخت. این موضوع را دو دیپلمات ارشد اروپایی به "الشرق الأوسط" تأیید کردند.

یکی از دیپلمات‌های اروپایی اذعان کرد که دیدار میان مقامات ایرانی و اروپایی در ژنو نشان داد که اختلافات میان طرفین در چندین زمینه رو به افزایش است.

دیپلمات دیگری پیش‌تر گفته بود که این دیدارها بخشی از تلاش برای حفظ کانال‌های گفت‌وگو با ایران است. وی افزود که این جلسات جامع خواهد بود و تصمیم‌گیری درباره نحوه برخورد با مسئله هسته‌ای ایران به پس از مشخص شدن سیاست‌های دولت ترامپ در آغاز سال آینده موکول خواهد شد.

ادامه نشست‌های نیویورک در ژنو

به گفته منابع "الشرق الأوسط"، این نشست‌ها از پیش برنامه‌ریزی شده بود و در ادامه گفت‌وگوهایی بود که در سپتامبر گذشته در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک انجام شد. در آن نشست‌ها، تمرکز بر موضوعات هسته‌ای ایران و همکاری نظامی ایران و روسیه بود.

روز جمعه، مدیران سیاسی وزارت‌خانه‌های خارجه فرانسه، بریتانیا و آلمان با مجید تخت روانچی، مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای ایران و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر خارجه ایران، دیدار کردند. این نشست‌ها پس از ملاقات مقامات ایرانی با انریکه مورا، میانجی اروپایی در مذاکرات هسته‌ای، برگزار شد.

مورا در پلتفرم «ایکس» (توییتر سابق) نوشت که این نشست «صریح» بوده و او از ایران خواسته است تا همکاری نظامی خود با روسیه را متوقف کند و همچنین بر ضرورت یافتن راه‌حل دیپلماتیک برای مسئله هسته‌ای و پایان دادن به مداخلات منطقه‌ای ایران تأکید کرده است.

در مقابل، غریب‌آبادی در واکنش به اتحادیه اروپا در توییتی نوشت: «اروپا به دلیل نبود اعتماد و مسئولیت‌پذیری، بازیکن جدی‌ای نیست.» او همچنین سیاست‌های عمومی اتحادیه اروپا را مورد انتقاد قرار داده و رفتار آن را «غیرمسئولانه» توصیف کرد.

غریب‌آبادی پس از دیدار با نمایندگان تروئیکای اروپایی، نوشت که گفت‌وگوها بر پرونده هسته‌ای و رفع تحریم‌ها متمرکز بوده و ایران به منافع مردم خود پایبند است و دیپلماسی و گفت‌وگو را ترجیح می‌دهد. او تأکید کرد که توافق شد کانال‌های دیپلماتیک در آینده نزدیک باز بماند.

 

فرصت مکانیزم ماشه؟

نشست‌های ژنو تنها چند روز پس از آن برگزار شد که فرانسه، بریتانیا و آلمان پیش‌نویس قطعنامه‌ای علیه ایران را به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارائه کردند که به تصویب رسید. این قطعنامه، ایران را به دلیل عدم همکاری با آژانس و افزایش غنی‌سازی اورانیوم محکوم کرد.

ایران نیز با اعلام برنامه خود برای نصب هزاران سانتریفیوژ جدید، به این اقدام واکنش نشان داد.

با این حال، یک دیپلمات اروپایی به "الشرق الأوسط" گفت که بحث درباره فعال کردن مکانیزم ماشه یا «اسنپ‌بک» هنوز زود است.

بریتانیا نیز پیش‌تر اشاره کرده بود که ممکن است از این مکانیزم استفاده کند و در بیانیه‌ای گفت: «ما همچنان به استفاده از همه اقدامات دیپلماتیک برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای متعهدیم، از جمله استفاده از مکانیزم ماشه در صورت لزوم.»

مکانیزم ماشه امکان بازگشت تمامی تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران را به دلیل نقض تعهدات هسته‌ای در توافق 2015 فراهم می‌کند. این توافق توسط ایالات متحده در سال 2018، در دوره نخست ریاست جمهوری دونالد ترامپ، ترک شد.

ایران از بازگشت ترامپ به استراتژی «فشار حداکثری» و تلاش برای فعال کردن مکانیزم ماشه نگران است. همچنین، تهران بیم آن دارد که قدرت‌های اروپایی نیز این مکانیزم را فعال کنند.

هیاهوی بی‌دلیل

با وجود همه این مباحث، نشست‌های ژنو تنها به پرونده هسته‌ای محدود نبود. یک دیپلمات اروپایی گفت که این جلسات طبق برنامه پیش رفته و او «هیاهوی رسانه‌ای اغراق‌آمیز» پیش از این نشست‌ها را درک نمی‌کند.

پیش‌تر، یکی از مقامات ایرانی به «رویترز» گفته بود که اگر ایران و تروئیکای اروپایی بتوانند «نقشه راه» توافق هسته‌ای را تدوین کنند، آمریکا تصمیم خواهد گرفت که توافق 2015 را احیا کند یا آن را کنار بگذارد.

این توافق در اکتبر سال آینده منقضی می‌شود و جامعه بین‌المللی باید مذاکراتی برای توافق جدید با ایران آغاز کند. دیپلمات‌های اروپایی گفته‌اند که توافق فعلی قابل احیا نیست اما می‌تواند مبنایی برای مذاکرات آتی باشد.