طرح دو عضو ارشد کنگره آمریکا برای جایگزینی توافق هسته‌ای

طرحی برای احیای «بانک سوخت هسته‌ای» و مهار «نفوذ ایران»

طرح دو عضو ارشد کنگره آمریکا برای جایگزینی توافق هسته‌ای
TT

طرح دو عضو ارشد کنگره آمریکا برای جایگزینی توافق هسته‌ای

طرح دو عضو ارشد کنگره آمریکا برای جایگزینی توافق هسته‌ای

در یک همکاری بی‌سابقه بین احزاب دموکرات و جمهوری‌خواه آمریکا، دو شخصیت برجسته در این دو حزب در مورد استراتژی واحدی برای مقابله با اهداف هسته ای ایران خارج از چارچوب توافق هسته ای با تهران توافق کردند.
 باب منندز سناتور دموکرات رئیس کمیته روابط خارجی سنا و لیندسی گراهام سناتور برجسته جمهوری‌خواه، یک طرح جایگزین برای توافق هسته ای با هدف مهار جاه طلبی‌های هسته ای ایران و محدود کردن فعالیت‌های بی‌ثبات کننده آن در منطقه ارائه دادند.
این دو سناتور ارشد و از مخالفان توافق هسته‌ای در مطلبی که روز پنج شنبه (۱۳ خرداد) در روزنامه واشینگتن پُست منتشر شد، نوشتند: «سوءبرداشت متداولی وجود دارد مبنی بر اینکه مخالفان توافق هسته‌ای ایران مخالف دیپلماسی با این کشور نیز هستند».
در ادامه این یادداشت آمده‌است: «ما طی بیش از ۲۵ سالی که در کنگره حضور داشته‌ایم همواره از دیپلماسی متکی به تحریم‌ها حمایت با هدف پایان دادن به برنامه‌های خطرناک هسته‌ای ایران و مهار ستیزه‌جویی‌های منطقه‌ای این کشور حمایت کرده‌ایم».
نگارندگان نامه در ادامه جو بایدن رئیس‌جمهور آمریکا را به عدم بازگشت به برجام فراخواندند و پیشنهاد دادند: «معتقدیم روشی برای رسیدن به مصالحه وجود دارد که ضمن برخورداری شدن از حمایت کشورهای منطقه، با هدف اعلام‌شده ایران برای دستیابی به انرژی صلح‌آمیز هسته‌ای و جلوگیری از شکل‌گیری مسابقه تسلیحاتی در خاورمیانه مطابقت دارد».
آنها افزودند: «معتقدیم کشورهایی که مایل به برخورداری از انرژی هسته‌ای صلح‌آمیز جهت تأمین برق و شغل برای مردمشان هستند باید بتوانند این کار را به طریقی ایمن انجام دهند. پیشنهاد ما این است که یک گام ملموس برای رسیدن به این هدف، ایجاد یک بانک سوخت هسته‌ای در منطقه است».
این دو سناتور با خروج دولت ترامپ از این توافق و تشدید فعالیت‌های هسته ای ایران، توافق هسته ای با تهران را «شکسته» توصیف کردند.
آنها اظهار کردند که در سال ۲۰۱۸ هشدار داده بودند که خروج از توافق بدون برنامه دیپلماتیک منجر به افزایش تهدید ایران خواهد شد، «و این همان اتفاقی است که رخ داده‌است. ایران تحرکات خود را افزایش داد، بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را اخراج کرد، میزان غنی سازی را تا ۶۰ درصد افزایش داد و راکتورهای هسته ای پیشرفته ایجاد کرد».
گراهام و منندز ایران را متهم کردند که برای افزایش تنش در منطقه تلاش می‌کند تا موقعیت قوی تری در مذاکرات به دست آورد.
آنها اشاره کردند که گزارش‌های اطلاعاتی آمریکا حاکی از آن است که ایران و متحدانش به برنامه‌ریزی برای حملات تروریستی علیه آمریکایی‌ها و منافع آمریکا در منطقه ادامه می‌دهند و «از طریق اینترنت عملیات بی‌ثبات کننده و ذخایر سلاح‌های بالستیک تهران را افزایش می‌دهند».
نمایندگان مجلس سؤال کردند که «چرا باید تلاش‌های دیپلماتیک خود را فقط به کنترل برنامه هسته‌ای ایران محدود کنیم؟»
آنها گفتند: «ایران حتی در حین اجرای توافق هسته ای، به انتقال سلاح‌های پیشرفته به حزب‌الله و پشتیبانی از رژیم ظالم بشار اسد در سوریه و حوثی‌ها در یمن، جایی که نفوذ خود را افزایش داده‌است، ادامه داد».
منندز و گراهام همچنین نوشته‌اند: «اگر ایران نسبت به مطالبات مربوط توقف پشتیبانی از تروریسم و در منطقه پاسخ مثبت دهد، باید برای کاهش بیشتر تحریم‌ها در ازای آن هم به عنوان بخشی از مشوق‌های ارائه شده توسط ایالات متحده در قبال پاسخگویی به خواسته‌های آن آمادگی داشته باشیم. نمایندگان مجلس همچنین از بایدن خواستند تا برای آزادی زندانیان آمریکایی در تهران تلاش کند.



احتمال مذاکره واشنگتن و تهران پیش از اکتبر ۲۰۲۵

(AP)
(AP)
TT

احتمال مذاکره واشنگتن و تهران پیش از اکتبر ۲۰۲۵

(AP)
(AP)

یک دیپلمات ارشد اروپایی بر این باور است که دولت دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، به دنبال مذاکره مستقیم و محرمانه با ایران درباره برنامه هسته‌ای این کشور است و احتمالاً پیش از اکتبر ۲۰۲۵ به یک توافق جدید دست خواهد یافت.

این دیپلمات که از مذاکرات هسته‌ای پیشین با ایران آگاهی گسترده‌ای دارد، در گفت‌وگو با روزنامه «الشرق الاوسط» اظهار کرد که ماه‌های آینده نقش تعیین‌کننده‌ای در دستیابی به توافقی جدید با تهران خواهد داشت؛ توافقی که جایگزین توافق کنونی می‌شود، توافقی که دولت اول ترامپ از آن خارج شد و اعتبار آن در اکتبر آینده به پایان می‌رسد.

وی تأکید کرد که واشنگتن احتمالاً مذاکرات را با ایران «به‌صورت محرمانه و در مکانی غیر از مکان‌های معمول» که میزبان مذاکرات مشابهی در گذشته بودند، انجام خواهد داد.

در گذشته، واشنگتن و تهران مذاکرات مستقیمی را پیش از توافق هسته‌ای سال ۲۰۰۵ در مسقط، پایتخت عمان، برگزار کردند. همچنین، پس از شکست مذاکرات وین، دور جدیدی از گفتگوها در دوحه انجام شد، جایی که اتحادیه اروپا نقش میانجی را بر عهده داشت.

دولت جو بایدن، رئیس‌جمهور پیشین آمریکا، مذاکرات هسته‌ای را با ایران در قالب گروه ۱+۵ از سر گرفت تا این توافق را به‌طور کامل احیا کند.

در تابستان ۲۰۲۳، مذاکره‌کنندگان اروپایی پیش‌نویس یک توافق را به ایران ارائه دادند، آن‌هم پس از بیش از هفت دور مذاکرات غیرمستقیم بین ایران و ایالات متحده که در وین برگزار شد و در آن، سه کشور اروپایی (فرانسه، بریتانیا و آلمان) به همراه روسیه و چین حضور داشتند. اما ایران در آخرین لحظات از امضای توافق خودداری کرد و خواستار امتیازات بیشتری از دولت بایدن شد، امری که واشنگتن نپذیرفت.

ایران «ضعیف‌تر از گذشته» است

این دیپلمات اروپایی که در حاشیه کنفرانس امنیتی مونیخ با «الشرق الاوسط» گفت‌وگو کرد، معتقد است که هر توافقی که اکنون میان واشنگتن و تهران حاصل شود، «بهتر از توافقی نخواهد بود که ایران دو سال پیش رد کرد».

با این حال، وی خوش‌بین است که توافقی تا پیش از اکتبر حاصل شود و افزود: «ایران در حال حاضر در موقعیتی ضعیف‌تر از گذشته قرار دارد» زیرا نفوذ نیروهای نیابتی آن در منطقه به شکلی بی‌سابقه تضعیف شده است.

وی تأکید کرد که «این موضوع به این معناست که هر توافق هسته‌ای جدیدی گسترده‌تر خواهد بود و فعالیت‌های منطقه‌ای ایران را نیز شامل خواهد شد»؛ مسئله‌ای که تا پیش از این حتی تصور آن نیز ممکن نبود.

برخی کشورهای منطقه‌ای همواره خواستار توافقی گسترده‌تر با ایران بوده‌اند که علاوه بر برنامه هسته‌ای، مداخله‌های منطقه‌ای تهران را نیز محدود کند، اما ایران تاکنون این درخواست را رد کرده است.

ترامپ پیشتر با صدور یک فرمان اجرایی، تحریم‌های ایران را تشدید کرد، اما همزمان اعلام نمود که دولت او «به دنبال مذاکره و دستیابی به توافقی جدید با تهران است».

این دیپلمات اروپایی اظهار کرد که تلاش‌های ترامپ در این زمینه «جدی» است، زیرا او «می‌خواهد نام خود را در تاریخ به‌عنوان یک توافق‌ساز ثبت کند».

بااین‌حال، وی به یک مانع کلیدی اشاره کرد که هنوز پابرجاست: «عدم وجود یک مذاکره‌کننده از سوی آمریکا». وی توضیح داد که دولت جدید ایالات متحده هنوز جانشینی برای رابرت مالی، نماینده ویژه سابق در امور ایران، تعیین نکرده است.

رابرت مالی به دلیل «انتقال اطلاعات محرمانه به طرف ایرانی در جریان مذاکرات غیرمستقیم در وین» از سمت خود تعلیق و مجوزهای امنیتی‌اش لغو شد.

این دیپلمات اظهار کرد که ایران در انتظار تعیین مذاکره‌کننده‌ای از سوی واشنگتن است و «بسیار مشتاق» مذاکره با ایالات متحده می‌باشد.

او حتی مدعی شد که «ایران حاضر است هر توافقی را بپذیرد تا تحریم‌ها علیه این کشور برداشته شود».

وی افزود که این بار «مشوق‌ها و تضمین‌های اقتصادی از سوی اروپا ارائه نخواهد شد»، زیرا اروپا پس از خروج ایالات متحده از توافق و کاهش سطح تجارت با ایران «دیگر مورد اعتماد تهران نیست».

مخاطرات عدم دستیابی به توافق

بااینکه این دیپلمات مطمئن نبود که توافقی تا پیش از اکتبر ۲۰۲۵ حاصل شود، اما گفت: «اگر دولتی در آمریکا قادر به دستیابی به توافقی هسته‌ای با ایران باشد، قطعاً دولت ترامپ خواهد بود» زیرا ایران اطمینان خواهد داشت که هیچ دولت آمریکایی دیگری پس از او، این توافق را لغو نخواهد کرد؛ همان‌طور که ترامپ توافق دوران اوباما را لغو کرد.

وی هشدار داد که اگر توافقی قبل از این تاریخ حاصل نشود، کشورهای اروپایی ممکن است مکانیسم «اسنپ‌بک» را فعال کنند، که منجر به بازگشت تمامی تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران خواهد شد.

سه کشور اروپایی در آخرین نشست آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هشدار دادند که «همکاری ایران در پایین‌ترین سطح ممکن قرار دارد» و فعالیت‌های هسته‌ای این کشور «به‌طور مداوم در حال افزایش است» به‌گونه‌ای که دیگر نمی‌توان اطمینان داشت که این فعالیت‌ها صلح‌آمیز باقی مانده‌اند.

این دیپلمات اروپایی هشدار داد که در صورت عدم دستیابی به توافق با ایران تا پیش از اکتبر، «خاورمیانه با یک بحران واقعی مواجه خواهد شد» و این موضوع اسرائیل را به حمله نظامی علیه ایران سوق خواهد داد.