بلینکن: متوقف‌کردن برنامه هسته‌ای ایران «فوریت» دارد

بلینکن: متوقف‌کردن برنامه هسته‌ای ایران «فوریت» دارد
TT

بلینکن: متوقف‌کردن برنامه هسته‌ای ایران «فوریت» دارد

بلینکن: متوقف‌کردن برنامه هسته‌ای ایران «فوریت» دارد

آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه ایالات متحده گفت که این «فوریت» وجود دارد که بفهمیم مذاکرات در حال انجام در وین منجر به توقف پیشرفت برنامه هسته ای ایران و قرار دادن آن در جعبه از طریق بازگشت به تعهدات برجامی شود.
آنتونی بلینکن در گفت و گو با شبکه آمریکایی سی.بی. اس، در پاسخ به این سؤال که آیا گزارش اخیر «واشنگتن‌پست» دربارهٔ تجهیز ایران به یک سیستم ماهواره‌ای پیشرفته توسط روسیه، مذاکرات وین را تحت تأثیر قرار خواهد داد یا نه، گفت وقتی پای مذاکرات هسته‌ای به میان می‌آید، «آمریکا هیچ‌یک از مسائل یا منافع دیگر را در ازای پیشرفت مذاکرات هسته‌ای معامله نخواهد کرد».
وزیر خارجه آمریکا تأکید کرد که قبل از رئیس‌جمهور جو بایدن و دیدار او با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه، دربارهٔ گزارش منتشر شده در واشنگتن‌پست اظهار نظر نخواهد کرد.
بلکین وزیر امور خارجه آمریکا گفت: «از زمان خروج ایالات متحده از توافق برجام، ایران شروع به نادیده گرفتن محدودیت‌های توافق کرد، سریعتر پیش رفت و مطالب بیشتر و بیشتری را غنی کرد. در صورت ادامه روند، ایران به چنان توانایی‌هایی دست پیدا می‌کند که شرایط را نمی‌توان معکوس کرد».
دیپلمات‌های غربی هم به رسانه‌ها گفتند برای توافق دربارهٔ نقاط اختلافی به «هفته‌ها» زمان نیاز است. روزنامه واشنگتن پست به نقل از منابع دیپلماتیک حاضر در مذاکرات گزارش کرد که «بی‌اعتمادی» یکی از مشکلات اصلی روند مذاکرات است.



مسکو و تهران: بزرگ‌تر از شراکت، کوچک‌تر از ائتلاف

 رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
TT

مسکو و تهران: بزرگ‌تر از شراکت، کوچک‌تر از ائتلاف

 رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)

با امضای توافقنامه «شراکت استراتژیک جامع» بین روسیه و ایران، روابط دو کشور وارد مرحله‌ای جدید شده است که در آن منافع طرفین به شکلی بی‌سابقه به هم نزدیک می‌شوند. با این حال، در مسکو تردیدهایی درباره تمایل تهران به بازگشایی به سوی غرب وجود دارد.

این توافقنامه پایه‌ای قانونی برای گسترش همکاری‌های وسیع بین دو کشور فراهم می‌کند و جایگزین توافقنامه همکاری سال ۲۰۰۱ می‌شود که پیش‌تر زمینه‌های محدودی برای همکاری ایجاد کرده بود.

در طول ۲۵ سال گذشته، روابط مسکو و تهران به شدت توسعه یافته و تحولات بزرگی در منطقه رخ داده است که دو کشور را وادار به بازنگری در اساس همکاری‌های خود کرده است. با این حال، مسیر رسیدن به این توافقنامه هموار نبوده و موانع زیادی بر سر راه آن وجود داشته است.

رئیسان روسیه و ایران، پوتین و پزشکیان، پس از مذاکرات در مسکو، برای حضور در مراسم امضا آماده می‌شوند (عکس: آسوشیتدپرس)

موضع روسیه در قبال تحولات جنگ قره‌باغ و سوریه، که به منافع منطقه‌ای ایران آسیب زد، باعث ایجاد تردیدهایی در تهران درباره قابل اعتماد بودن مسکو به عنوان یک شریک استراتژیک شده است. از سوی دیگر، مسکو نیز همواره با نگرانی به تلاش‌های ایران برای بازگشایی کانال‌های ارتباطی با غرب نگاه کرده است.

انتخاب زمان امضای این توافقنامه جلب توجه می‌کند. این توافقنامه پس از چندین تأخیر و درست سه روز قبل از تحلیف رئیس‌جمهور جدید آمریکا، دونالد ترامپ، امضا شد. برخی تحلیل‌گران معتقدند که مسکو و تهران پس از تحولات سوریه و اوکراین، تصمیم گرفتند تا با تقویت مواضع خود، آماده مذاکرات آینده شوند.
این توافقنامه در ۴۷ بند، حوزه‌های مختلف همکاری از جمله تجارت، انرژی، آموزش و گردشگری را پوشش می‌دهد. بخش قابل توجهی از آن به همکاری در زمینه انرژی هسته‌ای صلح‌آمیز اختصاص دارد، حوزه‌ای که ایران به زودی چالش‌های دیپلماتیک جدی در آن پیش رو خواهد داشت.

رئیسان روسیه و ایران، پوتین و پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در کرملین، مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ (آسوشیتدپرس)

همکاری نظامی

توافقنامه بر همکاری‌های نظامی و امنیتی تأکید کرده است، اما از تبدیل این شراکت به یک اتحاد نظامی کامل جلوگیری می‌کند. این همکاری شامل تبادل هیئت‌های نظامی، آموزش پرسنل، انجام تمرینات مشترک و مشارکت در کنفرانس‌های بین‌المللی می‌شود.
دو کشور بر تقویت همکاری در مبارزه با تروریسم، تبادل اطلاعات امنیتی و هماهنگی بین وزارتخانه‌های داخلی تأکید کرده‌اند. همچنین، همکاری در زمینه‌های حقوقی، کنترل تسلیحات و خلع سلاح نیز در توافقنامه گنجانده شده است.
توافقنامه به توسعه روابط تجاری و اقتصادی، بهبود شبکه‌های حمل‌ونقل و تدارکات، و افزایش مبادلات تجاری بین دو کشور اشاره کرده است. همچنین، استفاده از ارزهای ملی در مبادلات و مقابله با تحریم‌های یکجانبه غرب نیز مورد تأکید قرار گرفته است.
این توافقنامه تمامی جنبه‌های همکاری سیاسی، اقتصادی، امنیتی، نظامی و فرهنگی را پوشش می‌دهد. با این حال، نکته جالب توجه این است که در بند پایانی توافقنامه آمده است: «در صورت بروز اختلاف در تفسیر مفاد این توافقنامه، نسخه انگلیسی سند مرجع خواهد بود.»