سازمان ملل خواستار تحقیق دربارهٔ اعدام‌های دهه ۶۰ و نقش رئیسی در آنها شد

سازمان ملل خواستار تحقیق دربارهٔ اعدام‌های دهه ۶۰ و نقش رئیسی در آنها شد
TT

سازمان ملل خواستار تحقیق دربارهٔ اعدام‌های دهه ۶۰ و نقش رئیسی در آنها شد

سازمان ملل خواستار تحقیق دربارهٔ اعدام‌های دهه ۶۰ و نقش رئیسی در آنها شد

جاوید رحمن گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل متحد در امور ایران خواستار انجام تحقیق مستقل در مورد موضوع اعدام هزاران زندانی سیاسی به دستور مقام‌های ایران در سال ۱۳۶۷ و نقش ابراهیم رئیسی به عنوان معاون وقت دادستان تهران شد.
جاوید رحمن در مصاحبه با خبرگزاری رویترز گفت که طی سال‌های گذشته دفتر وی شهادت افراد مختلف و شواهدی را در این رابطه جمع‌آوری کرده‌است که اگر شورای حقوق بشر سازمان ملل یا سایر نهادها آماده آغاز تحقیق بی‌طرفانه در این زمینه باشند او آماده است این شواهد را در اختیار آنان بگذارد.
گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور ایران در عین حال دربارهٔ گزارش‌های «تخریب گورهای دسته‌جمعی» برای پنهان کردن موضوع ابراز نگرانی کرده‌است.
رحمن گفته‌است: «فکر می‌کنم الان زمان آن فرا رسیده و بسیار مهم است که حالا که آقای رئیسی، رئیس‌جمهور شده، ما تحقیقاتی دربارهٔ آنچه در سال ۱۹۸۸ میلادی اتفاق افتاد و نقش افراد را آغاز کنیم».
وی با بیان این که «این تحقیق به نفع ایران خواهد بود و می‌تواند باعث ختم فصلی از درد و رنج برای خانواده‌های قربانیان شود»، افزود: «در غیر این صورت نگرانی‌های جدی در مورد این رئیس‌جمهور و نقشی که بنا بر گزارش‌ها از نظر تاریخی در این اعدام‌ها بازی کرده وجود خواهد داشت».
ابراهیم رئیسی قاضی تندرو به خاطر پیشینه خود از سوی ایالات متحده تحت تحریم قرار دارد و ایالات متحده و فعالان حقوق بشری می‌گویند او یکی از چهار دادستانی است که در قتل‌های ۶۷ دست داشتند.
رئیسی اخیراً در یک کنفرانس خبری با ابراز «افتخار» گفته‌است «این اعدام‌ها برای حمایت از شهروندان ایرانی و حفاظت از حقوق بشر صورت گرفته‌است و باید مورد تقدیر قرار گیرد».
سازمان عفو بین‌الملل شمار زندانیان اعدام‌شده در آن سال را حدود پنج هزار نفر اعلام کرده و در گزارشی در سال ۲۰۱۸ گفته‌است «تعداد واقعی می‌تواند بیشتر باشد».
جاوید رحمن گفته‌است مکاتباتی را با ایران انجام داده چون «ما نگرانیم سیاستی دوباره برای تخریب گورها (دسته جمعی) یا فعالیت‌هایی برای مستندات مرتبط با گورهای دسته‌جمعی شکل گرفته باشد». او گفته‌است: «من برای عدالت مبارزه (کمپین) می‌کنم».
رئیسی پس از پیروزی در انتخابات این ماه، که طی آن رای‌دهندگان تمایلی به شرکت در اعتراض به مشکلات اقتصادی و محدودیت‌های سیاسی نداشتند، در ۳ آگوست جانشین حسن روحانی می‌شود.



مسکو و تهران: بزرگ‌تر از شراکت، کوچک‌تر از ائتلاف

 رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
TT

مسکو و تهران: بزرگ‌تر از شراکت، کوچک‌تر از ائتلاف

 رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)

با امضای توافقنامه «شراکت استراتژیک جامع» بین روسیه و ایران، روابط دو کشور وارد مرحله‌ای جدید شده است که در آن منافع طرفین به شکلی بی‌سابقه به هم نزدیک می‌شوند. با این حال، در مسکو تردیدهایی درباره تمایل تهران به بازگشایی به سوی غرب وجود دارد.

این توافقنامه پایه‌ای قانونی برای گسترش همکاری‌های وسیع بین دو کشور فراهم می‌کند و جایگزین توافقنامه همکاری سال ۲۰۰۱ می‌شود که پیش‌تر زمینه‌های محدودی برای همکاری ایجاد کرده بود.

در طول ۲۵ سال گذشته، روابط مسکو و تهران به شدت توسعه یافته و تحولات بزرگی در منطقه رخ داده است که دو کشور را وادار به بازنگری در اساس همکاری‌های خود کرده است. با این حال، مسیر رسیدن به این توافقنامه هموار نبوده و موانع زیادی بر سر راه آن وجود داشته است.

رئیسان روسیه و ایران، پوتین و پزشکیان، پس از مذاکرات در مسکو، برای حضور در مراسم امضا آماده می‌شوند (عکس: آسوشیتدپرس)

موضع روسیه در قبال تحولات جنگ قره‌باغ و سوریه، که به منافع منطقه‌ای ایران آسیب زد، باعث ایجاد تردیدهایی در تهران درباره قابل اعتماد بودن مسکو به عنوان یک شریک استراتژیک شده است. از سوی دیگر، مسکو نیز همواره با نگرانی به تلاش‌های ایران برای بازگشایی کانال‌های ارتباطی با غرب نگاه کرده است.

انتخاب زمان امضای این توافقنامه جلب توجه می‌کند. این توافقنامه پس از چندین تأخیر و درست سه روز قبل از تحلیف رئیس‌جمهور جدید آمریکا، دونالد ترامپ، امضا شد. برخی تحلیل‌گران معتقدند که مسکو و تهران پس از تحولات سوریه و اوکراین، تصمیم گرفتند تا با تقویت مواضع خود، آماده مذاکرات آینده شوند.
این توافقنامه در ۴۷ بند، حوزه‌های مختلف همکاری از جمله تجارت، انرژی، آموزش و گردشگری را پوشش می‌دهد. بخش قابل توجهی از آن به همکاری در زمینه انرژی هسته‌ای صلح‌آمیز اختصاص دارد، حوزه‌ای که ایران به زودی چالش‌های دیپلماتیک جدی در آن پیش رو خواهد داشت.

رئیسان روسیه و ایران، پوتین و پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در کرملین، مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ (آسوشیتدپرس)

همکاری نظامی

توافقنامه بر همکاری‌های نظامی و امنیتی تأکید کرده است، اما از تبدیل این شراکت به یک اتحاد نظامی کامل جلوگیری می‌کند. این همکاری شامل تبادل هیئت‌های نظامی، آموزش پرسنل، انجام تمرینات مشترک و مشارکت در کنفرانس‌های بین‌المللی می‌شود.
دو کشور بر تقویت همکاری در مبارزه با تروریسم، تبادل اطلاعات امنیتی و هماهنگی بین وزارتخانه‌های داخلی تأکید کرده‌اند. همچنین، همکاری در زمینه‌های حقوقی، کنترل تسلیحات و خلع سلاح نیز در توافقنامه گنجانده شده است.
توافقنامه به توسعه روابط تجاری و اقتصادی، بهبود شبکه‌های حمل‌ونقل و تدارکات، و افزایش مبادلات تجاری بین دو کشور اشاره کرده است. همچنین، استفاده از ارزهای ملی در مبادلات و مقابله با تحریم‌های یکجانبه غرب نیز مورد تأکید قرار گرفته است.
این توافقنامه تمامی جنبه‌های همکاری سیاسی، اقتصادی، امنیتی، نظامی و فرهنگی را پوشش می‌دهد. با این حال، نکته جالب توجه این است که در بند پایانی توافقنامه آمده است: «در صورت بروز اختلاف در تفسیر مفاد این توافقنامه، نسخه انگلیسی سند مرجع خواهد بود.»