واکنش بلینکن به انتقادات خامنه‌ای: توپ در زمین ایران است

وزارت خارجه آمریکا: در ابراز نگرانی از همه فعالیت‌های تهران صریح بودیم

واکنش بلینکن به انتقادات خامنه‌ای: توپ در زمین ایران است
TT

واکنش بلینکن به انتقادات خامنه‌ای: توپ در زمین ایران است

واکنش بلینکن به انتقادات خامنه‌ای: توپ در زمین ایران است

آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه آمریکا امروز پنجشنبه ضمن مردود دانستن انتقادات علی خامنه ای رهبر ایران، از ایالات متحده دربارهٔ بازگشت به پایبندی متقابل به توافق هسته ای اعلام کرد که «روند مذاکرات با ایران نمی‌تواند به‌طور نامحدود ادامه یابد و در حال حاضر توپ در زمین ایران است».
وزیر امور خارجه ایالات متحده که به کویت سفر کرده‌است، به انتقادات خامنه ای واکنش نشان داد؛ انتقاداتی که ناکامی مذاکرات وین را در نتیجه «لجاجت» دانست، به این دلیل که بازگشت به توافق‌نامه را به پرونده موشکی ایران و نقش منطقه ای آن گره خورده‌است. بلینکن این ادعاها را رد کرد.
امیدها برای احیای سریع توافق‌نامه، که به ایران اجازه می‌داد در ازای محدود کردن برنامه هسته ای خود، شاهد تخفیف تحریم‌ها باشد، کم رنگ شده‌است.
بلینکن گفت که آمریکا برای بازگشت به توافق هسته ای حسن نیت و تمایل نشان داده‌است، اما این روند نمی‌تواند به‌طور نامحدود ادامه یابد و اکنون توپ در زمین ایران است.
ایران این اظهرات را رد کرده و اصرار دارد که از آنجایی که ایالات متحده، تحت ریاست جمهوری پیشین دونالد ترامپ، از توافق سال ۲۰۱۵ خارج شد، ابتدا باید برای لغو تحریم‌ها اقدام کند.
پیش از این، سخنگوی وزارت امور خارجه ایالات متحده در مصاحبه ای از طریق ایمیل به «الشرق الاوسط» گفته بود که دولت رئیس‌جمهور بایدن «صادقانه و ثابت قدم در مسیر دیپلماتیک معنادار برای دستیابی به بازگشت متقابل به انطباق با برنامه جامع اقدام مشترک حرکت کرده تا از این طریق مجموعه کاملی از نگرانی‌های ما دربارهٔ ایران را برطرف کنیم».
وی افزود: «ما این کار را انجام می‌دهیم زیرا می‌دانیم که بازگشت متقابل به پیروی از برجام در راستای منافع ملی آمریکا است. ما کاملاً واضح بودیم که آماده بازگشت به وین هستیم تا مذاکرات را از سر بگیریم، در حالی که در مورد ایران نمی‌توان همین حرف را زد».
وی گفت که همه ادعاهای دیگر نمی‌توانند این مسئله را پنهان کنند، و ما از ایران می‌خواهیم که به مذاکرات برگردد تا بتوانیم به نتیجه برسیم. وزیر خارجه بلینکن نیز گفته‌است: «این فرصت برای همیشه دوام نخواهد داشت».
در این میان، روزنامه آمریکایی وال استریت ژورنال در گزارشی به نقل از مقام‌های ارشد نظامی و دیپلماتیک آمریکا آورده‌است که شاهد افزایش قابل توجه استفاده از موشک‌های هدایت شونده و پهپاد علیه نیروها و متحدان آمریکا هستند و پهپادهای ایران به تهدیدی فزاینده، قریب‌الوقوع و خطرناک تر از برنامه هسته ای و موشک‌های بالستیک برای متحدان ما در منطقه خاورمیانه تبدیل شدند.
این گزارش می‌افزاید: «آمریکا بعضی از بخش‌های برنامه موشکی ایران را در سال‌های گذشته تحریم کرده‌است اما این مقامات آمریکایی گفتند هدف قرار دادن شبکه‌های تدارکاتی ایران مانند تأمین کنندگان قطعاتی که برای ساختن پهپادها و موشک‌های نقطه زن لازم است، به‌طور موثرتری می‌تواند در این فعالیت‌ها خلل ایجاد کند».
این روزنامه به نقل از یک مقام ارشد آمریکایی اضافه کرد: «این بخشی از یک رویکرد جامع است، بنابراین ما با تمامی جنبه‌های تهدید ناشی از ایران سر و کار داریم».
گزارش وال استریت ژورنال اضافه کرد که این توانایی‌های ایران در سال ۲۰۱۹ برجسته شد هنگامی که یک حمله هواپیمای بدون سرنشین نیمی از تولید نفت خام را در سعودی را متوقف کرد. ایالات متحده، تهران را مقصر دانست.
مقامات فاش کردند که در میان افزایش تنش‌ها پس از کشته شدن قاسم سلیمانی مغز متفکر عملیات خارجی در «سپاه پاسداران»، واشینگتن پس از چند ماه، به فکر بمباران کارخانه ساخت این هواپیماها در نزدیکی شهر اصفهان در مرکز ایران افتاده بود.



نشست ژنو: گسترش اختلافات میان اروپا و ایران

 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
TT

نشست ژنو: گسترش اختلافات میان اروپا و ایران

 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)

با وجود هیاهوی پیش از مذاکرات اروپا و ایران در ژنو، این مذاکرات بدون ارائه طرح یا نقشه راه جدیدی برای پرونده هسته‌ای برگزار شد. برخلاف تبلیغات رسانه‌های نزدیک به حکومت ایران، مذاکرات نه تنها به مسائل هسته‌ای محدود نبود، بلکه به روابط نظامی ایران و روسیه نیز پرداخت. این موضوع را دو دیپلمات ارشد اروپایی به "الشرق الأوسط" تأیید کردند.

یکی از دیپلمات‌های اروپایی اذعان کرد که دیدار میان مقامات ایرانی و اروپایی در ژنو نشان داد که اختلافات میان طرفین در چندین زمینه رو به افزایش است.

دیپلمات دیگری پیش‌تر گفته بود که این دیدارها بخشی از تلاش برای حفظ کانال‌های گفت‌وگو با ایران است. وی افزود که این جلسات جامع خواهد بود و تصمیم‌گیری درباره نحوه برخورد با مسئله هسته‌ای ایران به پس از مشخص شدن سیاست‌های دولت ترامپ در آغاز سال آینده موکول خواهد شد.

ادامه نشست‌های نیویورک در ژنو

به گفته منابع "الشرق الأوسط"، این نشست‌ها از پیش برنامه‌ریزی شده بود و در ادامه گفت‌وگوهایی بود که در سپتامبر گذشته در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک انجام شد. در آن نشست‌ها، تمرکز بر موضوعات هسته‌ای ایران و همکاری نظامی ایران و روسیه بود.

روز جمعه، مدیران سیاسی وزارت‌خانه‌های خارجه فرانسه، بریتانیا و آلمان با مجید تخت روانچی، مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای ایران و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر خارجه ایران، دیدار کردند. این نشست‌ها پس از ملاقات مقامات ایرانی با انریکه مورا، میانجی اروپایی در مذاکرات هسته‌ای، برگزار شد.

مورا در پلتفرم «ایکس» (توییتر سابق) نوشت که این نشست «صریح» بوده و او از ایران خواسته است تا همکاری نظامی خود با روسیه را متوقف کند و همچنین بر ضرورت یافتن راه‌حل دیپلماتیک برای مسئله هسته‌ای و پایان دادن به مداخلات منطقه‌ای ایران تأکید کرده است.

در مقابل، غریب‌آبادی در واکنش به اتحادیه اروپا در توییتی نوشت: «اروپا به دلیل نبود اعتماد و مسئولیت‌پذیری، بازیکن جدی‌ای نیست.» او همچنین سیاست‌های عمومی اتحادیه اروپا را مورد انتقاد قرار داده و رفتار آن را «غیرمسئولانه» توصیف کرد.

غریب‌آبادی پس از دیدار با نمایندگان تروئیکای اروپایی، نوشت که گفت‌وگوها بر پرونده هسته‌ای و رفع تحریم‌ها متمرکز بوده و ایران به منافع مردم خود پایبند است و دیپلماسی و گفت‌وگو را ترجیح می‌دهد. او تأکید کرد که توافق شد کانال‌های دیپلماتیک در آینده نزدیک باز بماند.

 

فرصت مکانیزم ماشه؟

نشست‌های ژنو تنها چند روز پس از آن برگزار شد که فرانسه، بریتانیا و آلمان پیش‌نویس قطعنامه‌ای علیه ایران را به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارائه کردند که به تصویب رسید. این قطعنامه، ایران را به دلیل عدم همکاری با آژانس و افزایش غنی‌سازی اورانیوم محکوم کرد.

ایران نیز با اعلام برنامه خود برای نصب هزاران سانتریفیوژ جدید، به این اقدام واکنش نشان داد.

با این حال، یک دیپلمات اروپایی به "الشرق الأوسط" گفت که بحث درباره فعال کردن مکانیزم ماشه یا «اسنپ‌بک» هنوز زود است.

بریتانیا نیز پیش‌تر اشاره کرده بود که ممکن است از این مکانیزم استفاده کند و در بیانیه‌ای گفت: «ما همچنان به استفاده از همه اقدامات دیپلماتیک برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای متعهدیم، از جمله استفاده از مکانیزم ماشه در صورت لزوم.»

مکانیزم ماشه امکان بازگشت تمامی تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران را به دلیل نقض تعهدات هسته‌ای در توافق 2015 فراهم می‌کند. این توافق توسط ایالات متحده در سال 2018، در دوره نخست ریاست جمهوری دونالد ترامپ، ترک شد.

ایران از بازگشت ترامپ به استراتژی «فشار حداکثری» و تلاش برای فعال کردن مکانیزم ماشه نگران است. همچنین، تهران بیم آن دارد که قدرت‌های اروپایی نیز این مکانیزم را فعال کنند.

هیاهوی بی‌دلیل

با وجود همه این مباحث، نشست‌های ژنو تنها به پرونده هسته‌ای محدود نبود. یک دیپلمات اروپایی گفت که این جلسات طبق برنامه پیش رفته و او «هیاهوی رسانه‌ای اغراق‌آمیز» پیش از این نشست‌ها را درک نمی‌کند.

پیش‌تر، یکی از مقامات ایرانی به «رویترز» گفته بود که اگر ایران و تروئیکای اروپایی بتوانند «نقشه راه» توافق هسته‌ای را تدوین کنند، آمریکا تصمیم خواهد گرفت که توافق 2015 را احیا کند یا آن را کنار بگذارد.

این توافق در اکتبر سال آینده منقضی می‌شود و جامعه بین‌المللی باید مذاکراتی برای توافق جدید با ایران آغاز کند. دیپلمات‌های اروپایی گفته‌اند که توافق فعلی قابل احیا نیست اما می‌تواند مبنایی برای مذاکرات آتی باشد.