طرح جنجالی موسوم به «صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی» پس از تصویب در مجلس شورای اسلامی ایران برای بررسی نهایی به کمیسیون ویژه ارجاع شد و یک گام دیگر به اجرا نزدیک شد. این طرح پر از ابهام و ایهام از روز گذشته (چهارشنبه ۶ مرداد ۱۴۰۰) واکنشهای منفی زیادی به همراه داشتهاست. برخی اجرای آن را موجب تعطیلی کسب و کار میلیونها نفر، نقض حقوق بشر و بسته تر شدن فضای سیاسی ایران میدانند، اما مهمتر از همه برخی معتقدند که این طرح برای انحراف افکار عمومی از اعتراضات آبی در خوزستان و چندین استان دیگر صورت گرفتهاست.
وعدههای برخی از مسئولان موجب اطمینان خاطر شهروندان ایرانی نشده و به دلیل تناقضها و ابهامهای در گفتههای مسئولان نتوانسته کاربران را قانع کند. محمدباقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی گفتهاست: «اینستاگرام و واتسآپ مسدود نمیشود». رضا تقیپور نماینده مردم تهران در مجلس به عنوان طراح این طرح نیز گفتهاست: «به دنبال فیلتر گوگل و اینستاگرام نیستیم». منتقدان اما این اظهارات را «یک دروغ گویی سیاسی» توصیف کردند.
در مقابل، برخی از فعالان شبکههای اجتماعی معتقدند که با تصویب این طرح، ستاد کل نیروهای مسلح بر اینترنت کشور مسلط خواهد شد، زیرا ۸ عضو شورای عالی فضای مجازی از نهادهای نظامی هستند. برخی از نمایندگان مخالف این طرح، روز چهارشنبه را «روز تلخ مجلس» توصیف کردند. محمدجواد آذری جهرمی وزیر ارتباطات ایران نیز در نامههایی به رئیس مجلس و رئیسجمهور کنونی و دولت آینده نوشتهاست: «طرح صیانت باعث جاماندن کشور از رقابت جهانی میشود». محسن رضایی دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز در توییتی گفتهاست: «چنین طرحهایی که نیاز به بررسی کارشناسی دقیقتری دارد، در آستانه تشکیل دولت آینده، چالشی جدی برای آن ایجاد خواهد کرد». حسن خمینی نوه آیت الله خمینی نیز در واکنش غیرمستقیم به طرح «صیانت» مجلس در اینستاگرام نوشتهاست: «بعضی وقتها از ممیزیها خندهام میگیرد». در ادامه این واکنشها، عباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد در توییتی آوردهاست: «با ساطور، پیکر وطن را شقهشقه نکنیم. کرکسان منتظرند! مواظب ایران باشیم».
*امضاکنندگان طرح ژست مخالف گرفتند
یک کارشناس اینترنت که نخواست فاش شود، در این باره به «الشرق الاوسط» میگوید: «این افرادی که اکنون دلواپس اینترنت شدهاند و توییت میکنند، آنها اعضای ثابت شورای عالی فضای مجازی هستند و در این شورا به این طرح رای دادهاند، اما اکنون با بلندشدن موج انتقادی از سوی مردم، ژست مخالف گرفتهاند. مگر در روزهای اخیر که خوزستان برای مدتهای طولانی شاهد قطع اینترنت بود، این آقایان واکنشی نشان دادهاند؟».
او این طرح را خطرناک برای حقوق بشر میداند و میافزاید: محدودکردن پلتفرمهای خارجی با هدف کنترل اجتماعی، وادارکردن کاربران به خودسانسوری و نظارت بیشتر از سوی نهادهای امنیتی اجرایی میشود. نهادهای حاکمیتی میخواهند از تکثر جامعه و افقی شدن ارتباطات اجتماعی و همچنین بیشتر دیده شدن مشکلات و خواستههای آن جلوگیری کنند. در یک جمله آنها به دنبال «کرهشمالیشدن» گام برمیدارند.
*انحراف ناگهانی افکار عمومی از اعتراضات آبی
بسیاری از کاربران شبکههای اجتماعی تصویب این طرح در شرایط فعلی را یک جنگ روانی پیچیده برای منحرفکردن افکار عمومی از اعتراضات آب و همچنین سرکوب مردم در خوزستان توصیف میکنند.
یک کاربر توییتر مینویسد: «خیلی راحت هشتگها از #خوزستان چرخید به نه به طرح صیانت. اینجوری سر مردم را گرم میکنند».
کاربری دیگر میگوید: «در گرماگرم اعتراض به طرح صیانت فراموش نکنیم که همزمان در بسیاری شهرها و به ویژه خوزستان قهرمان مردم تحت سرکوب و فشار هستند. منحرف شدن افکار عمومی، بهترین فرصت برای بازداشت و سرکوب فعالان است».
یک کاربر دیگری با اشاره به بایکوت خبری شدید دربارهٔ اوضاع خوزستان در توییتر نوشتهاست: «هیچ توییتی از خوزستان نیست، آفرین موفق شدید».
یک کاربر نیز میگوید: «قرار وثیقههای چند صد میلیونی برای کودکان بازداشتی خوزستان صادر کردند، از خانوادههایی که اساسا فقر در زندگی آنها ریشه دوانده، اما با این شعبده بازی مجلسیها برای پرت کردن حواس مردم، خوزستان خیلی زود تنها شد».