شعبده‌بازی اینترنتی مجلس؛ خوزستان تنها شد

کاربران شبکه‌های اجتماعی: طرح محدودسازی اینترنت برای منحرف‌کردن افکار عمومی از اعتراضات آبی است

شعبده‌بازی اینترنتی مجلس؛ خوزستان تنها شد
TT

شعبده‌بازی اینترنتی مجلس؛ خوزستان تنها شد

شعبده‌بازی اینترنتی مجلس؛ خوزستان تنها شد

طرح جنجالی موسوم به «صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی» پس از تصویب در مجلس شورای اسلامی ایران برای بررسی نهایی به کمیسیون ویژه ارجاع شد و یک گام دیگر به اجرا نزدیک شد. این طرح پر از ابهام و ایهام از روز گذشته (چهارشنبه ۶ مرداد ۱۴۰۰) واکنش‌های منفی زیادی به همراه داشته‌است. برخی اجرای آن را موجب تعطیلی کسب و کار میلیون‌ها نفر، نقض حقوق بشر و بسته تر شدن فضای سیاسی ایران می‌دانند، اما مهم‌تر از همه برخی معتقدند که این طرح برای انحراف افکار عمومی از اعتراضات آبی در خوزستان و چندین استان دیگر صورت گرفته‌است.
وعده‌های برخی از مسئولان موجب اطمینان خاطر شهروندان ایرانی نشده و به دلیل تناقض‌ها و ابهام‌های در گفته‌های مسئولان نتوانسته کاربران را قانع کند. محمدباقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی گفته‌است: «اینستاگرام و واتس‌آپ مسدود نمی‌شود». رضا تقی‌پور نماینده مردم تهران در مجلس به عنوان طراح این طرح نیز گفته‌است: «به دنبال فیلتر گوگل و اینستاگرام نیستیم». منتقدان اما این اظهارات را «یک دروغ گویی سیاسی» توصیف کردند.
در مقابل، برخی از فعالان شبکه‌های اجتماعی معتقدند که با تصویب این طرح، ستاد کل نیروهای مسلح بر اینترنت کشور مسلط خواهد شد، زیرا ۸ عضو شورای عالی فضای مجازی از نهادهای نظامی هستند. برخی از نمایندگان مخالف این طرح، روز چهارشنبه را «روز تلخ مجلس» توصیف کردند. محمدجواد آذری جهرمی وزیر ارتباطات ایران نیز در نامه‌هایی به رئیس مجلس و رئیس‌جمهور کنونی و دولت آینده نوشته‌است: «طرح صیانت باعث جاماندن کشور از رقابت جهانی می‌شود». ‏محسن رضایی دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز در توییتی گفته‌است: «چنین طرح‌هایی که نیاز به بررسی کارشناسی دقیق‌تری دارد، در آستانه تشکیل دولت آینده، چالشی جدی برای آن ایجاد خواهد کرد». حسن خمینی نوه آیت الله خمینی نیز در واکنش غیرمستقیم به طرح «صیانت» مجلس در اینستاگرام نوشته‌است: «بعضی وقت‌ها از ممیزی‌ها خنده‌ام می‌گیرد». در ادامه این واکنش‌ها، عباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد در توییتی آورده‌است: «با ساطور، پیکر وطن را شقه‌شقه نکنیم. کرکسان منتظرند! مواظب ایران باشیم».

*امضاکنندگان طرح ژست مخالف گرفتند
یک کارشناس اینترنت که نخواست فاش شود، در این باره به «الشرق الاوسط» می‌گوید: «این افرادی که اکنون دلواپس اینترنت شده‌اند و توییت می‌کنند، آنها اعضای ثابت شورای عالی فضای مجازی هستند و در این شورا به این طرح رای داده‌اند، اما اکنون با بلندشدن موج انتقادی از سوی مردم، ژست مخالف گرفته‌اند. مگر در روزهای اخیر که خوزستان برای مدت‌های طولانی شاهد قطع اینترنت بود، این آقایان واکنشی نشان داده‌اند؟».
او این طرح را خطرناک برای حقوق بشر می‌داند و می‌افزاید: محدودکردن پلتفرم‌های خارجی با هدف کنترل اجتماعی، وادارکردن کاربران به خودسانسوری و نظارت بیشتر از سوی نهادهای امنیتی اجرایی می‌شود. نهادهای حاکمیتی می‌خواهند از تکثر جامعه و افقی شدن ارتباطات اجتماعی و همچنین بیشتر دیده شدن مشکلات و خواسته‌های آن جلوگیری کنند. در یک جمله آنها به دنبال «کره‌شمالی‌شدن» گام برمی‌دارند.

*انحراف ناگهانی افکار عمومی از اعتراضات آبی
بسیاری از کاربران شبکه‌های اجتماعی تصویب این طرح در شرایط فعلی را یک جنگ روانی پیچیده برای منحرف‌کردن افکار عمومی از اعتراضات آب و همچنین سرکوب مردم در خوزستان توصیف می‌کنند.
یک کاربر توییتر می‌نویسد: «خیلی راحت هشتگ‌ها از #خوزستان چرخید به نه به طرح صیانت. اینجوری سر مردم را گرم می‌کنند».
کاربری دیگر می‌گوید: «در گرماگرم اعتراض به طرح صیانت فراموش نکنیم که همزمان در بسیاری شهرها و به ویژه خوزستان قهرمان مردم تحت سرکوب و فشار هستند. منحرف شدن افکار عمومی، بهترین فرصت برای بازداشت و سرکوب فعالان است».
یک کاربر دیگری با اشاره به بایکوت خبری شدید دربارهٔ اوضاع خوزستان در توییتر نوشته‌است: «هیچ توییتی از خوزستان نیست، آفرین موفق شدید».
یک کاربر نیز می‌گوید: «قرار وثیقه‌های چند صد میلیونی برای کودکان بازداشتی خوزستان صادر کردند، از خانواده‌هایی که اساسا فقر در زندگی آنها ریشه دوانده، اما با این شعبده بازی مجلسی‌ها برای پرت کردن حواس مردم، خوزستان خیلی زود تنها شد».



مسکو و تهران: بزرگ‌تر از شراکت، کوچک‌تر از ائتلاف

 رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
TT

مسکو و تهران: بزرگ‌تر از شراکت، کوچک‌تر از ائتلاف

 رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)

با امضای توافقنامه «شراکت استراتژیک جامع» بین روسیه و ایران، روابط دو کشور وارد مرحله‌ای جدید شده است که در آن منافع طرفین به شکلی بی‌سابقه به هم نزدیک می‌شوند. با این حال، در مسکو تردیدهایی درباره تمایل تهران به بازگشایی به سوی غرب وجود دارد.

این توافقنامه پایه‌ای قانونی برای گسترش همکاری‌های وسیع بین دو کشور فراهم می‌کند و جایگزین توافقنامه همکاری سال ۲۰۰۱ می‌شود که پیش‌تر زمینه‌های محدودی برای همکاری ایجاد کرده بود.

در طول ۲۵ سال گذشته، روابط مسکو و تهران به شدت توسعه یافته و تحولات بزرگی در منطقه رخ داده است که دو کشور را وادار به بازنگری در اساس همکاری‌های خود کرده است. با این حال، مسیر رسیدن به این توافقنامه هموار نبوده و موانع زیادی بر سر راه آن وجود داشته است.

رئیسان روسیه و ایران، پوتین و پزشکیان، پس از مذاکرات در مسکو، برای حضور در مراسم امضا آماده می‌شوند (عکس: آسوشیتدپرس)

موضع روسیه در قبال تحولات جنگ قره‌باغ و سوریه، که به منافع منطقه‌ای ایران آسیب زد، باعث ایجاد تردیدهایی در تهران درباره قابل اعتماد بودن مسکو به عنوان یک شریک استراتژیک شده است. از سوی دیگر، مسکو نیز همواره با نگرانی به تلاش‌های ایران برای بازگشایی کانال‌های ارتباطی با غرب نگاه کرده است.

انتخاب زمان امضای این توافقنامه جلب توجه می‌کند. این توافقنامه پس از چندین تأخیر و درست سه روز قبل از تحلیف رئیس‌جمهور جدید آمریکا، دونالد ترامپ، امضا شد. برخی تحلیل‌گران معتقدند که مسکو و تهران پس از تحولات سوریه و اوکراین، تصمیم گرفتند تا با تقویت مواضع خود، آماده مذاکرات آینده شوند.
این توافقنامه در ۴۷ بند، حوزه‌های مختلف همکاری از جمله تجارت، انرژی، آموزش و گردشگری را پوشش می‌دهد. بخش قابل توجهی از آن به همکاری در زمینه انرژی هسته‌ای صلح‌آمیز اختصاص دارد، حوزه‌ای که ایران به زودی چالش‌های دیپلماتیک جدی در آن پیش رو خواهد داشت.

رئیسان روسیه و ایران، پوتین و پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در کرملین، مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ (آسوشیتدپرس)

همکاری نظامی

توافقنامه بر همکاری‌های نظامی و امنیتی تأکید کرده است، اما از تبدیل این شراکت به یک اتحاد نظامی کامل جلوگیری می‌کند. این همکاری شامل تبادل هیئت‌های نظامی، آموزش پرسنل، انجام تمرینات مشترک و مشارکت در کنفرانس‌های بین‌المللی می‌شود.
دو کشور بر تقویت همکاری در مبارزه با تروریسم، تبادل اطلاعات امنیتی و هماهنگی بین وزارتخانه‌های داخلی تأکید کرده‌اند. همچنین، همکاری در زمینه‌های حقوقی، کنترل تسلیحات و خلع سلاح نیز در توافقنامه گنجانده شده است.
توافقنامه به توسعه روابط تجاری و اقتصادی، بهبود شبکه‌های حمل‌ونقل و تدارکات، و افزایش مبادلات تجاری بین دو کشور اشاره کرده است. همچنین، استفاده از ارزهای ملی در مبادلات و مقابله با تحریم‌های یکجانبه غرب نیز مورد تأکید قرار گرفته است.
این توافقنامه تمامی جنبه‌های همکاری سیاسی، اقتصادی، امنیتی، نظامی و فرهنگی را پوشش می‌دهد. با این حال، نکته جالب توجه این است که در بند پایانی توافقنامه آمده است: «در صورت بروز اختلاف در تفسیر مفاد این توافقنامه، نسخه انگلیسی سند مرجع خواهد بود.»