شعبده‌بازی اینترنتی مجلس؛ خوزستان تنها شد

کاربران شبکه‌های اجتماعی: طرح محدودسازی اینترنت برای منحرف‌کردن افکار عمومی از اعتراضات آبی است

شعبده‌بازی اینترنتی مجلس؛ خوزستان تنها شد
TT

شعبده‌بازی اینترنتی مجلس؛ خوزستان تنها شد

شعبده‌بازی اینترنتی مجلس؛ خوزستان تنها شد

طرح جنجالی موسوم به «صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی» پس از تصویب در مجلس شورای اسلامی ایران برای بررسی نهایی به کمیسیون ویژه ارجاع شد و یک گام دیگر به اجرا نزدیک شد. این طرح پر از ابهام و ایهام از روز گذشته (چهارشنبه ۶ مرداد ۱۴۰۰) واکنش‌های منفی زیادی به همراه داشته‌است. برخی اجرای آن را موجب تعطیلی کسب و کار میلیون‌ها نفر، نقض حقوق بشر و بسته تر شدن فضای سیاسی ایران می‌دانند، اما مهم‌تر از همه برخی معتقدند که این طرح برای انحراف افکار عمومی از اعتراضات آبی در خوزستان و چندین استان دیگر صورت گرفته‌است.
وعده‌های برخی از مسئولان موجب اطمینان خاطر شهروندان ایرانی نشده و به دلیل تناقض‌ها و ابهام‌های در گفته‌های مسئولان نتوانسته کاربران را قانع کند. محمدباقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی گفته‌است: «اینستاگرام و واتس‌آپ مسدود نمی‌شود». رضا تقی‌پور نماینده مردم تهران در مجلس به عنوان طراح این طرح نیز گفته‌است: «به دنبال فیلتر گوگل و اینستاگرام نیستیم». منتقدان اما این اظهارات را «یک دروغ گویی سیاسی» توصیف کردند.
در مقابل، برخی از فعالان شبکه‌های اجتماعی معتقدند که با تصویب این طرح، ستاد کل نیروهای مسلح بر اینترنت کشور مسلط خواهد شد، زیرا ۸ عضو شورای عالی فضای مجازی از نهادهای نظامی هستند. برخی از نمایندگان مخالف این طرح، روز چهارشنبه را «روز تلخ مجلس» توصیف کردند. محمدجواد آذری جهرمی وزیر ارتباطات ایران نیز در نامه‌هایی به رئیس مجلس و رئیس‌جمهور کنونی و دولت آینده نوشته‌است: «طرح صیانت باعث جاماندن کشور از رقابت جهانی می‌شود». ‏محسن رضایی دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز در توییتی گفته‌است: «چنین طرح‌هایی که نیاز به بررسی کارشناسی دقیق‌تری دارد، در آستانه تشکیل دولت آینده، چالشی جدی برای آن ایجاد خواهد کرد». حسن خمینی نوه آیت الله خمینی نیز در واکنش غیرمستقیم به طرح «صیانت» مجلس در اینستاگرام نوشته‌است: «بعضی وقت‌ها از ممیزی‌ها خنده‌ام می‌گیرد». در ادامه این واکنش‌ها، عباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد در توییتی آورده‌است: «با ساطور، پیکر وطن را شقه‌شقه نکنیم. کرکسان منتظرند! مواظب ایران باشیم».

*امضاکنندگان طرح ژست مخالف گرفتند
یک کارشناس اینترنت که نخواست فاش شود، در این باره به «الشرق الاوسط» می‌گوید: «این افرادی که اکنون دلواپس اینترنت شده‌اند و توییت می‌کنند، آنها اعضای ثابت شورای عالی فضای مجازی هستند و در این شورا به این طرح رای داده‌اند، اما اکنون با بلندشدن موج انتقادی از سوی مردم، ژست مخالف گرفته‌اند. مگر در روزهای اخیر که خوزستان برای مدت‌های طولانی شاهد قطع اینترنت بود، این آقایان واکنشی نشان داده‌اند؟».
او این طرح را خطرناک برای حقوق بشر می‌داند و می‌افزاید: محدودکردن پلتفرم‌های خارجی با هدف کنترل اجتماعی، وادارکردن کاربران به خودسانسوری و نظارت بیشتر از سوی نهادهای امنیتی اجرایی می‌شود. نهادهای حاکمیتی می‌خواهند از تکثر جامعه و افقی شدن ارتباطات اجتماعی و همچنین بیشتر دیده شدن مشکلات و خواسته‌های آن جلوگیری کنند. در یک جمله آنها به دنبال «کره‌شمالی‌شدن» گام برمی‌دارند.

*انحراف ناگهانی افکار عمومی از اعتراضات آبی
بسیاری از کاربران شبکه‌های اجتماعی تصویب این طرح در شرایط فعلی را یک جنگ روانی پیچیده برای منحرف‌کردن افکار عمومی از اعتراضات آب و همچنین سرکوب مردم در خوزستان توصیف می‌کنند.
یک کاربر توییتر می‌نویسد: «خیلی راحت هشتگ‌ها از #خوزستان چرخید به نه به طرح صیانت. اینجوری سر مردم را گرم می‌کنند».
کاربری دیگر می‌گوید: «در گرماگرم اعتراض به طرح صیانت فراموش نکنیم که همزمان در بسیاری شهرها و به ویژه خوزستان قهرمان مردم تحت سرکوب و فشار هستند. منحرف شدن افکار عمومی، بهترین فرصت برای بازداشت و سرکوب فعالان است».
یک کاربر دیگری با اشاره به بایکوت خبری شدید دربارهٔ اوضاع خوزستان در توییتر نوشته‌است: «هیچ توییتی از خوزستان نیست، آفرین موفق شدید».
یک کاربر نیز می‌گوید: «قرار وثیقه‌های چند صد میلیونی برای کودکان بازداشتی خوزستان صادر کردند، از خانواده‌هایی که اساسا فقر در زندگی آنها ریشه دوانده، اما با این شعبده بازی مجلسی‌ها برای پرت کردن حواس مردم، خوزستان خیلی زود تنها شد».



نشست ژنو: گسترش اختلافات میان اروپا و ایران

 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
TT

نشست ژنو: گسترش اختلافات میان اروپا و ایران

 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)

با وجود هیاهوی پیش از مذاکرات اروپا و ایران در ژنو، این مذاکرات بدون ارائه طرح یا نقشه راه جدیدی برای پرونده هسته‌ای برگزار شد. برخلاف تبلیغات رسانه‌های نزدیک به حکومت ایران، مذاکرات نه تنها به مسائل هسته‌ای محدود نبود، بلکه به روابط نظامی ایران و روسیه نیز پرداخت. این موضوع را دو دیپلمات ارشد اروپایی به "الشرق الأوسط" تأیید کردند.

یکی از دیپلمات‌های اروپایی اذعان کرد که دیدار میان مقامات ایرانی و اروپایی در ژنو نشان داد که اختلافات میان طرفین در چندین زمینه رو به افزایش است.

دیپلمات دیگری پیش‌تر گفته بود که این دیدارها بخشی از تلاش برای حفظ کانال‌های گفت‌وگو با ایران است. وی افزود که این جلسات جامع خواهد بود و تصمیم‌گیری درباره نحوه برخورد با مسئله هسته‌ای ایران به پس از مشخص شدن سیاست‌های دولت ترامپ در آغاز سال آینده موکول خواهد شد.

ادامه نشست‌های نیویورک در ژنو

به گفته منابع "الشرق الأوسط"، این نشست‌ها از پیش برنامه‌ریزی شده بود و در ادامه گفت‌وگوهایی بود که در سپتامبر گذشته در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک انجام شد. در آن نشست‌ها، تمرکز بر موضوعات هسته‌ای ایران و همکاری نظامی ایران و روسیه بود.

روز جمعه، مدیران سیاسی وزارت‌خانه‌های خارجه فرانسه، بریتانیا و آلمان با مجید تخت روانچی، مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای ایران و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر خارجه ایران، دیدار کردند. این نشست‌ها پس از ملاقات مقامات ایرانی با انریکه مورا، میانجی اروپایی در مذاکرات هسته‌ای، برگزار شد.

مورا در پلتفرم «ایکس» (توییتر سابق) نوشت که این نشست «صریح» بوده و او از ایران خواسته است تا همکاری نظامی خود با روسیه را متوقف کند و همچنین بر ضرورت یافتن راه‌حل دیپلماتیک برای مسئله هسته‌ای و پایان دادن به مداخلات منطقه‌ای ایران تأکید کرده است.

در مقابل، غریب‌آبادی در واکنش به اتحادیه اروپا در توییتی نوشت: «اروپا به دلیل نبود اعتماد و مسئولیت‌پذیری، بازیکن جدی‌ای نیست.» او همچنین سیاست‌های عمومی اتحادیه اروپا را مورد انتقاد قرار داده و رفتار آن را «غیرمسئولانه» توصیف کرد.

غریب‌آبادی پس از دیدار با نمایندگان تروئیکای اروپایی، نوشت که گفت‌وگوها بر پرونده هسته‌ای و رفع تحریم‌ها متمرکز بوده و ایران به منافع مردم خود پایبند است و دیپلماسی و گفت‌وگو را ترجیح می‌دهد. او تأکید کرد که توافق شد کانال‌های دیپلماتیک در آینده نزدیک باز بماند.

 

فرصت مکانیزم ماشه؟

نشست‌های ژنو تنها چند روز پس از آن برگزار شد که فرانسه، بریتانیا و آلمان پیش‌نویس قطعنامه‌ای علیه ایران را به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارائه کردند که به تصویب رسید. این قطعنامه، ایران را به دلیل عدم همکاری با آژانس و افزایش غنی‌سازی اورانیوم محکوم کرد.

ایران نیز با اعلام برنامه خود برای نصب هزاران سانتریفیوژ جدید، به این اقدام واکنش نشان داد.

با این حال، یک دیپلمات اروپایی به "الشرق الأوسط" گفت که بحث درباره فعال کردن مکانیزم ماشه یا «اسنپ‌بک» هنوز زود است.

بریتانیا نیز پیش‌تر اشاره کرده بود که ممکن است از این مکانیزم استفاده کند و در بیانیه‌ای گفت: «ما همچنان به استفاده از همه اقدامات دیپلماتیک برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای متعهدیم، از جمله استفاده از مکانیزم ماشه در صورت لزوم.»

مکانیزم ماشه امکان بازگشت تمامی تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران را به دلیل نقض تعهدات هسته‌ای در توافق 2015 فراهم می‌کند. این توافق توسط ایالات متحده در سال 2018، در دوره نخست ریاست جمهوری دونالد ترامپ، ترک شد.

ایران از بازگشت ترامپ به استراتژی «فشار حداکثری» و تلاش برای فعال کردن مکانیزم ماشه نگران است. همچنین، تهران بیم آن دارد که قدرت‌های اروپایی نیز این مکانیزم را فعال کنند.

هیاهوی بی‌دلیل

با وجود همه این مباحث، نشست‌های ژنو تنها به پرونده هسته‌ای محدود نبود. یک دیپلمات اروپایی گفت که این جلسات طبق برنامه پیش رفته و او «هیاهوی رسانه‌ای اغراق‌آمیز» پیش از این نشست‌ها را درک نمی‌کند.

پیش‌تر، یکی از مقامات ایرانی به «رویترز» گفته بود که اگر ایران و تروئیکای اروپایی بتوانند «نقشه راه» توافق هسته‌ای را تدوین کنند، آمریکا تصمیم خواهد گرفت که توافق 2015 را احیا کند یا آن را کنار بگذارد.

این توافق در اکتبر سال آینده منقضی می‌شود و جامعه بین‌المللی باید مذاکراتی برای توافق جدید با ایران آغاز کند. دیپلمات‌های اروپایی گفته‌اند که توافق فعلی قابل احیا نیست اما می‌تواند مبنایی برای مذاکرات آتی باشد.