«جده قدیم».. قلب تپنده «عروس دریای سرخ» و مقصد باستانی

«جده قدیم».. قلب تپنده «عروس دریای سرخ» و مقصد باستانی
TT

«جده قدیم».. قلب تپنده «عروس دریای سرخ» و مقصد باستانی

«جده قدیم».. قلب تپنده «عروس دریای سرخ» و مقصد باستانی

«بافت تاریخی شهر جده» در حال آماده‌سازی برای بازیابی نشاط و پویایی اولیه خود از طریق یک پروژه عمرانی است که هدف اش توسعه آن به منظور حفظ عمق تاریخی باستانی منطقه قدیمی و تبدیل آن به یک مرکز جذاب برای پروژه‌های فرهنگی و تجاری و بهبود فضای زندگی در آن است.
«جده تاریخی» یکی از مهم‌ترین محوطه‌های باستان‌شناسی در سعودی است و یکی از مکان‌هایی است که در فهرست یونسکو ثبت شده‌است.

تأسیس آن به دوران قبل از اسلام برمی گردد، جایی که ماهیگیران پس از سفر خود در آنجا اتراق می‌کردند، تا این که خلیفه عثمان بن عفان در سال ۶۴۷ بعد از میلاد، بندری به مقصد مکه مکرمه را در آن ایجاد کرد و نقطه عطف بزرگی در آن شکل گرفت.
شاهزاده محمد بن سلمان ولیعهد سعودی روز دوشنبه (۱۵ شهریور ۱۴۰۰)، از آغاز پروژه احیای بافت تاریخی جده خبر داد که هدف آن بازسازی و توسعه زیرساخت‌های این منطقه، آماده‌سازی بهتر آن برای پذیرایی از گردشگران و احیای محلات قدیمی آن که زمانی شاهد یک حرکت فرهنگی و اقتصادی بود و شهری را شکل داد که اکنون در جهان شناخته شده‌است.

جده قدیم با دیواری بزرگ با هدف حفاظت از شهر احاطه شده بود. جده قدیم دارای قلعه‌ها و برج‌های دفاعی بود. همچنین شامل ۴ محله بود: المظلوم، الیمن، الشام و البحر، علاوه بر آنها محله دیگری به نام الکرنتینه بود که ورودی حجاجی بود که از طریق دریا وارد می‌شدند.
شهر جده به لطف تأسیس بندر، که منبع اقتصادی مهمی برای ساکنان منطقه بود و به دلیل اینکه نزدیک‌ترین شهر به مکه مکرمه است، به‌طور قابل توجهی گسترش یافت، به طوری که حجاجی که با کشتی می‌رسیدند قبل از رفتن به مکه مکرمه در آنجا اتراق می‌کردند و این امر باعث ایجاد محیطی مناسب برای تجارت و ایجاد بازارهای متعدد در قلب شهر شد.

گسترش شهر با گذشت سال‌ها افزایش یافت و دیوار آن شاهد دوره ای تاریخی بود که نشان دهنده میراث کهن جده است، تا اینکه آن محله‌های کوچک داخل دیوار به «جده تاریخی» یا «البلد» معروف شد.
این منطقه اکنون به مقصد و زیارتگاهی برای ساکنان شهر جده و گردشگرانی است که به آنجا می‌آیند تا با چشم خود گزیده‌هایی از آغاز آن شهر را مشاهده کنند؛ شهری که اکنون یکی از مهم‌ترین شهرهای سعودی است.

این منطقه شامل بیش از ۶۰۰ بنای میراثی، ۳۶ مسجد تاریخی، ۵ بازار بزرگ تاریخی، راهروها و میدان‌های باستانی و مکان‌هایی با اهمیت تاریخی، مانند آب‌نمای باستانی که مسیر اصلی برای حجاج بود و این پروژه قصد دارد آن را بازسازی کند تا به بازدیدکنندگان از جده تاریخی داستان بزرگ حج از آغاز اسلام را بازگو کند.
این پروژه تنها طرح احیا و توسعه جده قدیم در دوران حکومت سعودی نبود. بر اساس گزارش منتشر شده از سوی شهرداری جده، دربارهٔ پروژه‌هایی که در منطقه تاریخی ایجاد شده‌اند، حاکی است، اولین پروژه تأسیس شهرداری جده قدیم در سال ۱۹۷۷ با هدف سازماندهی آن، تهیه طرح تفصیلی برای آن و طبقه‌بندی بناهای میراثی و بافت تاریخی شهری بود.

ساختمان‌های آن نیز مرمت، خیابان‌های آن آسفالت و دروازه دیوارهای آن در سال ۱۹۸۳ بازسازی شد. علاوه بر آن اداره حفاظت تاریخی جده، مربوط به حفاظت از بناهای میراثی و جلوگیری از تجاوز به آنها ایجاد شد.
پروژه پادشاه عبدالعزیز برای صیانت و محافظت از جده تاریخی در سال ۲۰۰۵ شامل تصویب سیاست‌هایی برای تعامل با بناهای میراثی و ایجاد بخش توسعه شهری، هسته اصلی توسعه آن را تشکیل داد.



چرا «اخوان المسلمین» به سازندگان سریال «الحشاشین» حمله کرد؟

کریم عبد العزیز در یکی از سکانس ها (شرکت فیلمساز)
کریم عبد العزیز در یکی از سکانس ها (شرکت فیلمساز)
TT

چرا «اخوان المسلمین» به سازندگان سریال «الحشاشین» حمله کرد؟

کریم عبد العزیز در یکی از سکانس ها (شرکت فیلمساز)
کریم عبد العزیز در یکی از سکانس ها (شرکت فیلمساز)

بلافاصله پس از پخش اولین قسمت از سریال مصری «الحشاشین» در ماه رمضان از تعدادی از شبکه‌های مصری و عربی، فعالان و چهره‌های رسانه‌ای وابسته به «اخوان المسلمین» کمپین «انتقاد شدید» را علیه این سریال به راه انداختند.
این سریال الهام گرفته از تاریخچه گروه حَشّاشین (باطنی‌ها) است که در قرون وسطی بین سال‌های ۱۰۹۰ تا ۱۲۷۵ پس از میلاد مسیح زندگی می‌کردند. بنیان‌گذار آن شخصی به نام حسن صباح بود. سؤالاتی در مورد دلایل حمله اخوانی‌ها نسبت به این سریال مطرح شده‌است.
فعالان شبکه‌های اجتماعی و متخصصان مسائل سازمان‌های «اسلام سیاسی» معتقدند کارزار حمله اخوان به دلیل «آگاه شدن افراد وابسته به این گروه یا کسانی که با آن همدردی می‌کنند از شباهت‌های بین دو گروه و حساسیت شدید آنها نسبت به هرگونه تلاش برای افشای استثمار دین برای اهداف سیاسی است».
سریال الحشاشین با بازی تعدادی از بازیگران مصری و عرب به پیشگامی هنرمند مصری کریم عبدالعزیز است. این اثر به نویسندگی عبدالرحیم کمال، کارگردانی پیتر میمی و تهیه کنندگی شرکت «المتحده» در حال پخش است.
فیلمبرداری این سریال دو سال به طول انجامید و قرار بود در ماه رمضان سال گذشته نمایش داده شود اما با توجه به گفته‌های قبلی سازندگان، به دلیل فیلمبرداری صحنه‌هایی از این سریال در مالتا و قزاقستان، نمایش به تعویق افتاد.
این سریال داستان حسن الصباح، بنیانگذار گروه حشاشین، خطرناک‌ترین جنبش زیرزمینی و مرگبارترین گروه مخفی در قرن یازدهم میلادی به عنوان بخشی از فرقه نزاریه را روایت می‌کند.
فعالان و متخصصان رسانه ای طرفدار اخوان المسلمین کمپین شدیدی را برای حمله به سریال و سازندگان آن راه اندازی کردند.
کمپین حمله جنبه‌های مختلفی داشت که برخی از آنها مستقیماً از توصیف سریال به‌عنوان «طرح تاریخی اخوان و تشبیه آن‌ها به گروه حشاشین» انتقاد کردند. در حالی که برخی دیگر مسیر هنری مرتبط با «تلاش برای نقد زبان به کار رفته در اثر و هزینه مالی آن» را در پیش گرفت.

یکی از سکانس های «الحشاشین» (شرکت فیلمساز)

روزنامه‌نگار وابسته به اخوان، محمد ناصر، پست‌ها، پیوندها و ویدئوهایی در انتقاد از این سریال منتشر کرد. او در یکی از آنها در حساب کاربری خود در سایت «ایکس» نوشت: «بهتر بود سریال به دلیل هزینه‌های زیاد تولید نمی‌شد».
از سوی دیگر، اسامه جاویش، روزنامه‌نگار طرفدار اخوان المسلمین، یک پست وبلاگی در «X» منتشر کرد که در آن سعی داشت سریال را به سخره بگیرد. او نوشت: «فوری... پخش تازه‌ترین قسمت حشاشین... معلوم شد اخوانی‌ها هیولا هستند».
با این حال، بسیاری از نظرات در مورد آن پست، انتقادات شدیدی را متوجه جاویش کرد و گفتند که او «به شباهت بین اخوان و حشاشین اعتراف کرده‌است».
به نوبه خود، سامی کمال الدین، روزنامه‌نگار وابسته به «اخوان»، تلاش کرد برای پرهیز از مسیر سیاسی، استفاده از نقد هنری برای حمله به سریال، آن را «سریال کارتونی» توصیف کرد. او گفت که اپیزودهایی که نمایش داده شد «فقر هنری آشکاری داشتند».
از سوی دیگر، وبلاگ نویسان به انتقاد اخوان از سریال حمله کردند و این حمله را به شباهت دو گروهی که این درام فاش می‌کند نسبت دادند.
اکانتی به نام «نادر الشریف» در «X» نوشت: «حسن الصباح، بنیانگذار حشاشین، و حسن البنا، مؤسس اخوان، دو روی یک سکه هستند و همه انتقادات به این سریال، منشأ و شیوه‌های حشاشین را افشا می‌کند که هیچ تفاوتی با شیوه‌های اخوان ندارد».
برخی از بلاگرها از سبک «کمیک» برای تمسخر خشم اخوان علیه سریال استفاده کردند.

احمد بان، نویسنده و پژوهشگر متخصص در امور سازمان‌های افراطی نیز به نوبه خود اظهار کرد که حمله اخوان به سریال «حشاشین» را می‌توان در چارچوب این دانست که اعضای اخوان این سریال را به عنوان یک «طرح سیاسی و فکری علیه خود» می‌بینند.
او به الشرق الاوسط توضیح داد: «بسیاری از گروه‌ها مانند اخوان نسبت به هرگونه تلاش برای انتقاد، بسیار حساس هستند».
وی افزود که «با وجود تفاوت در زمینه‌های تاریخی، بین گروه اخوان و حشاشین شباهت وجود دارد، نه تطابق».
او افزود: اعتماد مطلق در درون حشاشین بسیار خطرناک تر از درون اخوان است، اما استفاده از مذهب در سیاست موضوعی است که هر دو گروه مشترک هستند.
او توضیح داد که تمرکز سریال بر نقد این ایده ممکن است یکی از دلایلی بوده باشد که احساسات پیروان گروه‌هایی را که وجودشان به استفاده از دین در سیاست وابسته است جریحه‌دار کند.
به نوبه خود، محقق متخصص در سازمان‌های افراطی، منیر ادیب، نیز گفت که مناطق مشترک زیادی بین «اخوان» و «حشاشین» وجود دارد؛ آن گروه به عنوان گروهی است که به بهانه جهاد از جنگ و از دین برای خدمت به اهداف سیاسی خود استفاده می‌کرد.
ادیب به الشرق الاوسط گفت که حسن البنا با الهام از حسن صباح ایده ساخت گروه را بر اساس وفاداری مطلق پیروان به رهبر گروه ایجاد کرد؛ در هر دو گروه، این بیعت مبتنی بر «سمع، اطاعت و اعتماد کورکورانه از جانب وفاداران به رهبر گروه» است.