عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
آخرین خبرها
فرهنگ و هنر

برنامه فرهنگی پربار برای نمایشگاه بین‌المللی کتاب ریاض

نمایشگاه بین‌المللی کتاب ریاض از ۱ تا ۱۰ اکتبر برگزار می‌شود (وزارت فرهنگ سعودی)
نمایشگاه بین‌المللی کتاب ریاض از ۱ تا ۱۰ اکتبر برگزار می‌شود (وزارت فرهنگ سعودی)
    ریاض: «الشرق الاوسط»
TT
TT

برنامه فرهنگی پربار برای نمایشگاه بین‌المللی کتاب ریاض

نمایشگاه بین‌المللی کتاب ریاض از ۱ تا ۱۰ اکتبر برگزار می‌شود (وزارت فرهنگ سعودی)
نمایشگاه بین‌المللی کتاب ریاض از ۱ تا ۱۰ اکتبر برگزار می‌شود (وزارت فرهنگ سعودی)

سازمان ادبیات ، انتشارات و ترجمه در سعودی روز چهارشنبه جزئیات برنامه فرهنگی متنوع در نظر گرفته شده برای نمایشگاه بین‌المللی کتاب ریاض را اعلام کرد.
این نمایشگاه که در دهه اول اکتبر در محل جدید خود در مرکز تجاری ریاض برگزار می‌شود، شاهد مشارکت گروهی از مهم‌ترین نویسندگان، اندیشمندان و منتقدان سعودی، عرب و بین‌المللی در قالب مجموعه ای از سمینارها، سخنرانی‌ها و کارگاه‌های آموزشی در زمینه‌های مختلف خلاقیت فرهنگی خواهد بود.
بر اساس این گزارش، دوشنبه و سه شنبه، ۴ و ۵ اکتبر، این نمایشگاه میزبان کنفرانس ناشران است که برای اولین بار در نوع خود در سعودی برگزار می‌شود.
این کنفرانس وضعیت و واقعیت صنعت نشر در جهان عرب را بررسی می‌کند و تلاش می‌کند تا از طریق ۱۲ جلسه گفت و گو که ۴۲ سخنران از پادشاهی و جهان در آن شرکت می‌کنند، به چگونگی رسیدن سطح آن به رقابت بین‌المللی بپردازد.
این کنفرانس به جنبه‌های مختلف واقعیت صنعت نشر داخلی و منطقه ای و راه‌هایی برای رفع نواقص آن، به منظور توسعه و افزایش سطح سهم خود در توسعه فرهنگی عربی می‌پردازد.
برنامه فرهنگی نمایشگاه به سه مسیر اصلی تقسیم می‌شود؛ اولین روند شب‌های «سخن کتاب» است که در آن ۹ نویسنده سعودی، عرب و بین‌المللی شرکت می‌کنند تا دربارهٔ تجربیات خود در نوشتن و تألیف صحبت کنند. این نویسندگان عبارتند از: شاهزاده ترکی الفیصل، شیخه هند القاسمی، عبدالله الجمعه جهانگرد و نویسنده سعودی، مشعل حمد و سعود السنوسی رمان نویسان کویتی، ایمن العتوم رمان‌نویس اردنی، جردن بلفورت نویسنده آمریکایی، سرآشپز مارکو پیر وایت و کریس گاردنر نویسنده کتاب معروف «در جستجوی خوشبختی».
در مسیر دوم برنامه‌های فرهنگی، «دیدارهای فرهنگی» خواهند بود که بیش از ۱۰۰ روشنفکر و منتقد از ملیت‌های مختلف از طریق ۳۶ سمینار و سخنرانی در ۱۰ روز نمایشگاه در مورد مسائل فوری ادبی و فرهنگی صحبت خواهند کرد.
در مسیر سوم این برنامه‌ها، به برگزاری مراسم تکریم نوآوران و نمادهای فرهنگ عربی در راس آنها شاهزاده خالد الفیصل مشاور خادم حرمین شریفین و امیر منطقه مکه مکرمه اختصاص داده می‌شود، که در ازای خدمات بزرگ وی به فرهنگ عربی، در مراسمی بزرگ توسط مرکز جهان عرب در پاریس مورد تقدیر قرار می‌گیرد.
این نمایشگاه در دیدارهای فرهنگی خود، سمینارهایی را برای تجلیل از فرهنگ عراق با حضور برجسته‌ترین نویسندگان و ادیبان سعودی و عراقی ارائه می‌دهد؛ برجسته‌ترین آنها سمپوزیومی با عنوان «فرهنگ و دولت سازی» است که در آن حسن ناظم وزیر فرهنگ عراق، سخنرانی خواهد کرد، همچنین نشست هم‌اندیشی دربارهٔ دستاوردهای علی جواد الطاهر برگزار می‌شود که در آن محمد رضا نصرالله، عبدالله الحیدری، نادیه العزاوی و صاحب ابو جناح شرکت خواهند کرد.
این دیدارها همچنین شامل سمپوزیوم عبدالله الغذامی تحت عنوان «سرنوشت فلسفه» و سمپوزیوم سعد البازعی با عنوان «نقاط عطف مدرنیته» خواهد بود. همچنین شب‌های شعری با حضور شاعران سعودی و عراقی، از جمله جاسم الصحیح، حیدر العبدالله، سلطان الضیط و.. برگزار می‌شود.
علاوه بر این، نمایشگاه ریاض بیش از ۶۰ کارگاه آموزشی در زمینه‌های مختلف و گرایش‌های فرهنگی متنوع را برگزار می‌کند که توسط بیش از ۱۰۰ کارشناس و متخصص در زمینه‌های مختلف خلاقیت و ابداع ارائه می‌شود. در این خصوص می‌توان به کارگاه‌های نویسندگی و تألیف، فیلمسازی، تئاتر، هنرهای آشپزی و سایر زمینه‌ها، از جمله کارگاه‌های آموزشی دربارهٔ هنر و خلاقیت کودکان، میراث مد در سعودی، جهان نویسندگی در داستان‌های علمی تخیلی، راه‌های ایجاد انگیزه در خواندن کودکان، مراحل تأسیس یک نمایندگی ادبی، و نقش و امتیازات یک عامل ادبی، نگارش معماری، آنچه فلسفه می‌تواند از کودکان بیاموزد، تکنیک‌های نوشتن داستان‌های کمیک و مانگا همچنین کارگاه‌های آموزشی در زمینه هنرهای آشپزی توسط سرآشپزهای معروف اشاره کرد.
در ادامه برنامه فرهنگی نمایشگاه، هنرهای خلاقانه در «جاده فرهنگ» برپا می‌شود که در ۱۶ سکو در امتداد «مرکز تجاری ریاض» میزبان فعالیت‌های مختلف فرهنگی خواهد بود، همچنین چهار شب آواز و موسیقی در تالار تئاتر دانشگاه شاهدخت نوره بنت عبدالرحمن، عرضه می‌شود؛ شب اول اجرای برنامه آواز توسط هنرمند سعودی عبدالرحمن محمد، سپس در شب دوم اجرای موسیقی توسط موسیقی دان مصری عمر خیرت و شب سوم موسیقیدان عراقی نصیر شمه به همراه هموطنش سعدون جابر خواننده توانا به هنرنمایی می‌پردازند. چهارمین شب نیز دربارهٔ آهنگ‌های معروف سروده شده توسط شاعر فقید شاهزاده عبدالله الفیصل برای ام کلثوم، عبدالحلیم حافظ و سایر ستارگان موسیقی عربی بحث خواهد کرد.
علاوه بر این، تالار تئاتر دانشگاه میزبان نمایش موزیکال با عنوان «دنیای هانس زیمر» و نمایش کودک با عنوان «جزیره گنج» خواهد بود، همچنین نمایش کودکانه شاهزاده خانم‌های دیزنی در تئاتر مرکز فرهنگی ملک فهد برگزار می‌شود.
دوره جدید نمایشگاه کتاب ریاض با شعار «مقصد جدید، فصل جدید» برگزار می‌شود. در این دوره عراق به عنوان «مهمان افتخاری» شرکت می‌کند و در برنامه‌های آن گروهی از روشنفکران و هنرمندان عراقی سمینارها و شب‌های فرهنگی ارائه می‌دهند.
این دوره از نمایشگاه که توسط سازمان ادبیات، انتشارات و ترجمه زیر نظر وزارت فرهنگ با مشارکت بیش از ۱۰۰۰ انتشارات داخلی، عربی و بین‌المللی از ۲۸ کشور جهان برپا می‌شود، بزرگترین نمایشگاه در تاریخ خود است.

پربازدید

 
 
فرهنگ و هنر

چرا و چگونه باید امروز جبران بخوانیم؟

جبران خليل جبران
جبران خليل جبران
TT
TT

چرا و چگونه باید امروز جبران بخوانیم؟

جبران خليل جبران
جبران خليل جبران

سلسله «مطالعات ادینبرا در ادبیات عربی معاصر»، که به زبان انگلیسی از سوی انتشارات دانشگاه ادینبرا در اسکاتلند منتشر می‌شود و تحت نظارت دکتر رشید العنانی، استاد ادبیات عربی مدرن در دانشگاه اکستر بریتانیا قرار دارد، روز به روز قوی‌تر می‌شود. این سلسله که از سال ۲۰۱۳ تاکنون ۲۹ کتاب در موضوعات مختلف ادبیات عربی از قرن نوزدهم تا به امروز منتشر کرده، این روزها سی‌امین کتاب خود را با عنوان «جبران خلیل جبران در بستر ادبیات جهانی عرب» (Gibran Khalil Gibran as Arab World Literature) منتشر کرده است. نویسنده این کتاب غزوان ارسلان، استاد دانشگاه العربی تبسی در الجزائر است.

روی جلد کتاب

همان‌طور که می‌دانیم، جبران (۱۸۸۳-۱۹۳۱) یکی از مشهورترین نویسندگان مهاجر شمال آمریکا است و جایگاه ویژه‌ای دارد که تنها امین الریحانی و میخائیل نعیمه می‌توانند شانه به شانه‌اش بشوند (به نظر من، نعیمه از هر سه نابغه‌تر است). جبران یکی از ستون‌های اصلی نهضت ادبی معاصر بود؛ شاعری، داستان‌نویس، نمایشنامه‌نویس، مقاله‌نویس و نامه‌نگاری که به دو زبان عربی و انگلیسی می‌نوشت، به‌علاوه هنرمندی که نقاشی‌ها و آثار تجسمی خود را داشت. کتاب او «پیامبر» که در سال ۱۹۲۳ به انگلیسی منتشر شد (و ما از علاقه شدید آمریکایی‌ها به هر گونه فکر و هنر نوآورانه آگاهیم)، از پرفروش‌ترین کتاب‌ها در ایالات متحده آمریکا بود. این کتاب به ۱۰۴ زبان ترجمه شده و هشت ترجمه مختلف به زبان عربی دارد. شهرت جبران حتی به چین نیز رسید. او رئیس «الرابطة القلمیة:انجمن قلم» در آمریکا تا زمان مرگش بود و در جهان عرب نیز مورد احترام متفکران، محققان و نویسندگان مهمی مانند ادونیس، یوسف الخال، خلیل حاوی و حلیم برکات قرار داشت. جبران هنوز پس از تقریباً یک قرن از مرگش در حافظه فرهنگی جهان عرب زنده است؛ همچنان کنفرانس‌های بین‌المللی به نام او برگزار می‌شود و کتاب‌ها و رساله‌های دانشگاهی در مورد او نوشته می‌شود که جدیدترین آن‌ها همین کتاب است.

زمانی که دکتر ثروت عکاشه، وزیر فرهنگ مصر در دوران جمال عبدالناصر، تعدادی از آثار جبران را که به انگلیسی نوشته شده بود ترجمه کرد (ترجمه او از کتاب «پیامبر» در سال ۱۹۵۹ منتشر شد)، دکتر لوئیس عوض نوشت که انتشار این ترجمه‌ها نشانه‌ای از تجدید حیات حرکت رمانتیسیسم است، به‌ویژه که انتشار این ترجمه‌ها همزمان با انتشار کتابی از نثر غنایی به نام «آخرین شامگاه» از داستان‌نویس یوسف الشارونی و مجموعه‌ای از شعر منثور از شاعر حسین عفیف بود. در دوره‌ای دیگر، دکتر رضوی عاشور، نویسنده و استاد دانشگاه مصر، در دانشگاه قاهره پایان‌نامه‌ای درباره «جبران و بلیک» ارائه کرد و ماهر البطوطي از تبعیدگاه خود در آمریکا نمایشنامه «نابینا»ی جبران را که به انگلیسی نوشته شده بود ترجمه کرد و این نمایش در «تئاتر صلح» در قاهره به روی صحنه رفت.کتاب غزوان ارسلان (که دارای دکترای ادبیات تطبیقی از دانشگاه کوئین مری لندن است) اثری برجسته است که به‌خوبی تسلط نویسنده بر موضوعش را نشان می‌دهد و با تحلیل دقیق متون منتخب از جبران متمایز است. کتاب با این سئوال شروع می‌شود: چرا و چگونه باید امروز جبران را بخوانیم؟ و آن را با تلاش برای قرار دادن جبران در بستر ادبیات جهانی، نه فقط ادبیات عربی-آمریکایی، به پایان می‌برد. در فاصله مقدمه و نتیجه‌گیری، نویسنده به بررسی پیوندهای میان زیبایی‌شناسی ادبیات، اخلاق و سیاست در آثار جبران، جنبه‌های دینی و عرفانی در کار او، نوآوری‌های او، استفاده از دو زبان و حس ملی‌گرایی او و جایگاهش در نهضت ادبی معاصر می‌پردازد.

از ویژگی‌های مثبت کتاب این است که نویسنده علی‌رغم علاقه‌اش به جبران، از نادیده گرفتن جنبه‌های منفی در آثار او اجتناب می‌کند.

یکی از نکات مثبت کتاب ارسلان این است که با وجود علاقه‌اش به جبران، از جنبه‌های منفی در کار او غافل نمی‌ماند. او به‌عنوان مثال یادآوری می‌کند که جبران گاهی به سمت عاطفه‌گرایی افراطی (سنتیمنتالیسم) و ساده‌سازی بیش از حد در بافت داستان و شخصیت‌پردازی گرایش پیدا می‌کند و از کلیشه‌های تکراری استفاده می‌کند. همچنین نقد می‌کند که جبران با وجود حمایت از حقوق زنان، دعوت به آموزش را تنها برای مردان مطرح کرده و نه برای زنان. او همچنین خطایی دستوری در استفاده از فعل گذشته «builded» به‌جای «built» (ص ۱۹۴) را یادآور می‌شود. در نامه‌ای از جبران به ماری هاسکل در سال ۱۹۲۲، جبران ادعا می‌کند که زبان انگلیسی خود را از شکسپیر، ترجمه انگلیسی کتاب مقدس و خود هاسکل فرا گرفته است! ارسلان به درستی این سئوال را مطرح می‌کند: آیا او این زبان را از بلیک، کیتس، شلی، کارلایل و ویتمن نیز نیاموخته است؟ چیزی که نوشته‌ها و نامه‌های دیگر جبران آن را تایید می‌کند.

ارسلان نظرات منتقدان جبران را از تحسین‌کنندگان مانند شاعر ایرلندی جورج ویلیام راسل تا منتقدان مانند مصطفی لطفی المنفلوطی که جبران را از منظر اخلاقی نقد کرده و عباس محمود العقاد که در سال ۱۹۲۲ در نقد قصیده «المواكب» جبران به مسائل مرتبط با محتوای فکری و زبان و سبک او اشاره کرده، مطرح می‌کند.
با وجود مزایای چشمگیر، کتاب ارسلان نیز از اشتباهات خالی نیست.
او می‌نویسد مثلاً: «those who do not deprive themselves from the gifts» (صفحه 51)، و حرف اضافه صحیح «of» است، نه «from» (واضح است که ارسلان در اینجا به زبان عربی فکر می‌کرده است، زیرا ما می‌گوییم «محروم از...»). همچنین ارسلان نویسنده رمان «موبی دیک» را به اشتباه Henry Melville (صفحه 228) نام می‌برد، در حالی که نام صحیح او Herman است. او همچنین اشاره می‌کند که جبران کتابی با عنوان «Sand and Form» دارد (صفحه 109)، که بدون شک اشتباه چاپی است و عنوان صحیح «Sand and Foam» (رمل و زبد) است. این خطاهای کوچک در کتابی با این میزان عمق فکری، بصیرت نافذ و استحکام و دقت در سبک، قابل بخشش هستند.