بورل به «الشرق الاوسط»: براى مذاکره با ایران اولویت بستر وین است

عبداللهیان خبرداد؛از سرگیری «فوری» مذاکرات هسته‌ای

EPA
EPA
TT

بورل به «الشرق الاوسط»: براى مذاکره با ایران اولویت بستر وین است

EPA
EPA

جوزپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در مصاحبه با روزنامه «الشرق الاوسط» تأکید کرد که در مذاکرات هسته ای با ایران جایگزینی برای بستر وین وجود ندارد.
بورل گفت که تلاش‌های مستمر برای بازگشت به برنامه جامع اقدام مشترک تنها «اولین قدم» برای رسیدگی به پرونده‌های دیگر مربوط به دخالت تهران در امور داخلی دیگر کشورها است.
آنتونی بلینکن وزیر خارجه آمریکا نیز گفت که این بازگشت «بستری» برای رسیدگی به فعالیت‌های بی‌ثبات کننده ایران است.
در همین حال، حسین امیر عبداللهیان همتای ایرانی وی اعلام کرد که کشورش «خیلی زود» به سازوکار وین بازمی‌گردد، اما تاریخ آن را مشخص نکرد.
بورل در پاسخ به سؤال «الشرق الاوسط» در مورد فشار فعلی برای بازگشت به توافق هسته ای و اینکه آیا اروپایی‌ها از برنامه ایران برای توسعه موشک‌های بالستیک و هواپیماهای بدون سرنشین که از سوی گروه حوثی به‌طور گسترده برای هدف قرار دادن تأسیسات غیرنظامی در داخل استفاده می‌شود و پادشاهی عربی سعودی و امنیت ناوبری دریایی در آبراه‌های بین‌المللی را تهدید می‌کند، نگران هستند؟ بورل پاسخ داد: «ما قطعاً نگران بسیاری از مسائل دیگر هستیم، اما نمی‌توانیم همه مشکلات را همزمان حل کنیم».
وی افزود: «در حال حاضر مذاکراتی با هدف برقراری مجدد توافق هسته ای در حال انجام است. این پایان کار نیست، زیرا بسیاری از مسائل هستند که نیاز به بحث بیشتری دارد».
او گفت: «بیایید قدمی برداریم. اولین گام اجتناب از ایران هسته ای است. سپس به مسائل دیگر می‌پردازیم».
بورل در پاسخ به این سؤال که آیا اگر ایران دخالت خود در امور داخلی سایر کشورها متوقف نکند، از درگیری‌های بیشتر نگران هستید؟ گفت: «دلایل زیادی برای نگرانی از خطر در منطقه وجود دارد. اما اولین چیزی که برای کاهش خطر باید حل و فصل شود، همین توافق هسته ای است».
وزیر خارجه آمریکا در نشستی خبری در نیویورک افزود: «راب مالی نماینده ویژه ما در امور ایران نیز این هفته اینجا (نیویورک) بود و چند روز بسیار پربار و سودمند در نیویورک داشت و حالا به واشینگتن بازگشته است».
 بلینکن اظهار کرد: «هنوز توافقی از سوی ایران برای بازگشت به گفت و گوهای وین نداریم. ما به‌طور کامل آمادگی آن را داریم که به وین بازگشته و مذاکرات را ادامه دهیم».
وزیر امور خارجه آمریکا در ادامه اضافه کرد که «سؤال این است که آیا ایران آماده انجام چنین کاری است و اگر هست در چه زمانی».
این مقام آمریکایی تأکید کرد که «ما بسیار صادق و استوار مسیر دیپلماسی معنادار را برای بازگشت متقابل به برجام دنبال کرده‌ایم و طیف کاملی از نگرانی‌هایی را که ما و خیلی کشورها در مورد ایران دارند، بررسی کنیم».
بلینکن اظهار کرد که «هنوز باور داریم بازگشت دو طرفه به اجرای تعهدات برجامی در راستای منافع ما و بهترین گزینه در دسترس است تا بتوان برنامه هسته‌ای ایران را محدود کرد».
وی در عین حال هشدار داد: «همان‌طور که چند بار اخیراً گفته‌ام امکان بازگشت دوطرفه به اجرای تعهدات ابدی نیست و چالش کنونی این است که با گذشت هر روز و آن گونه که ایران به فعالیت‌هایی ادامه می‌دهد که طبق تعهدات این توافق نیست».
وزیر خارجه آمریکا افزود: «ما به نقطه‌ای در آینده خواهیم رسید که بازگشت دوطرفه به برجام، منافع آن توافق را بازنمی‌گرداند، چرا که ایران با افزایش ذخیره غنی سازی ۲۰ درصدی و شاید ۶۰ درصدی بیش از حد در برنامه خود پیشروی کرده و با بازگشت به برجام، قابل برگشت نیست».
بلینکن معتقد است «این چیزی است که شرکا و متحدان ما نیز می‌دانند و با آن موافق هستند».
علاوه بر حضور پرونده ایران در بسیاری از جلسات گروهی و دوجانبه در طول هفته دیپلماسی فشرده در جلسات هفتاد و ششمین نشست سالانه مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نیویورک بود، این پرونده در جلسات بلینکن با وزرای خارجه کشورهای شورای همکاری خلیج مورد بحث قرار گرفت.
بلینکن موضوع ایران را با شاهزاده فیصل بن فرحان آل سعود همتای سعودی، عبداللطیف الزیانی همتای بحرینی، محمد بن عبدالرحمن آل ثانی همتای قطری، احمد ناصر المحمد الصباح همتای کویتی، خلیفه شاهین المررر وزیر مشاور در امور خارجه امارات، محمد الحسن نماینده دائم عمان در سازمان ملل متحد و نایف فلاح محمد الحجرف دبیرکل شورای همکاری خلیج بررسی کرد.
در همین باره، ند پرایس سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا گفت: «بلینکن بر تمایل دائمی ایالات متحده با مردم و دولت‌های منطقه در ارتقای خاورمیانه صلح آمیز، امن و مرفه تأکید دارد و به شرکای خود اطمینان می‌دهیم که از تجاوز خارجی در امان هستند».
وی توضیح داد که در این دیدارها «کار برای دستیابی به رویکرد مشترک برای حل دائمی مناقشه در یمن، پیگیری دیپلماسی برای دستیابی به بازگشت متقابل به پایبندی به برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) و مقابله با رفتارهای تهاجمی مداوم ایران در خلیج مورد بحث قرار گرفت».
وی اعلام کرد: «ایالات متحده با شرکای خلیجی در محکومیت حملات حوثی‌ها به سعودی به هدف قراردادن غیرنظامیان و زیرساخت‌ها به هم نظر است».
شاهزاده فیصل بن فرحان همچنین با رابرت مالی نماینده ویژه آمریکا در ایران دیدار کرد و برجسته‌ترین تحولات مربوط به برنامه هسته ای ایران را مورد بحث قرار داد.



چگونه عراق از «تهدیدی وجودی خطرناک‌تر از داعش» نجات یافت؟

مشایخ عراقی در تظاهراتی در حمایت از ایران، سه‌شنبه در مسیر منتهی به منطقه سبز که سفارت عراق در بغداد در آن واقع شده است (AP)
مشایخ عراقی در تظاهراتی در حمایت از ایران، سه‌شنبه در مسیر منتهی به منطقه سبز که سفارت عراق در بغداد در آن واقع شده است (AP)
TT

چگونه عراق از «تهدیدی وجودی خطرناک‌تر از داعش» نجات یافت؟

مشایخ عراقی در تظاهراتی در حمایت از ایران، سه‌شنبه در مسیر منتهی به منطقه سبز که سفارت عراق در بغداد در آن واقع شده است (AP)
مشایخ عراقی در تظاهراتی در حمایت از ایران، سه‌شنبه در مسیر منتهی به منطقه سبز که سفارت عراق در بغداد در آن واقع شده است (AP)

منابع دیپلماتیک در بغداد به روزنامه «الشرق الاوسط» گفتند مقام‌های عراقی نگران کشیده شدن کشور به جنگ میان ایران و اسرائیل بودند و آن را «تهدیدی وجودی برای عراق» توصیف کردند که خطرناک‌تر از تهدید داعش بود؛ همان گروهی که زمانی یک‌سوم خاک کشور را اشغال کرده بود.

این منابع توضیح دادند:
«داعش یک پدیده بیگانه بود که در نهایت باید از بدن عراق به‌ویژه با توجه به حمایت منطقه‌ای و بین‌المللی از بغداد برای مقابله با آن طرد می‌شد. اما جنگ ایران و اسرائیل، وحدت عراق را تهدید می‌کرد.»

شرح تهدید وجودی از نگاه منابع دیپلماتیک:

همزمان با آغاز جنگ، بغداد پیام‌هایی از اسرائیل از طریق جمهوری آذربایجان و کانال‌های دیگر دریافت کرد. در این پیام‌ها آمده بود که اسرائیل در صورت حمله‌ای از خاک عراق، پاسخ‌هایی «سخت و دردناک» خواهد داد. اسرائیل مسئولیت هرگونه حمله از خاک عراق را متوجه دولت عراق دانسته بود.

آمریکا نیز از زبان توصیه‌آمیز قبلی عبور کرد و مستقیماً نسبت به عواقب وخیم حملات احتمالی گروه‌های وابسته به ایران هشدار داد.

مقام‌های عراقی نگران «سناریوی فاجعه» بودند. سناریویی که در آن، گروه‌های عراقی به اسرائیل حمله می‌کردند و اسرائیل نیز با موجی از ترورهای هدفمند مشابه آنچه علیه فرماندهان حزب‌الله لبنان و ژنرال‌ها و دانشمندان ایرانی در آغاز جنگ انجام داد، پاسخ می‌داد.

به گفته این منابع، اگر اسرائیل حملات دردناکی علیه این گروه‌ها انجام می‌داد، خشم در میان شیعیان عراق شعله‌ور می‌شد. این وضعیت ممکن بود مرجعیت شیعه را وادار به اتخاذ موضعی جدی کند و در نتیجه، بحران به شکل تقابل مستقیم شیعیان با اسرائیل درمی‌آمد.

این سناریو باعث شد نگرانی‌هایی شکل گیرد مبنی بر اینکه سایر گروه‌های عراقی، شیعیان را مسئول کشاندن کشور به جنگی بدانند که می‌شد از آن دوری کرد. در چنین شرایطی، احتمال بروز شکاف دوباره میان شیعیان و سنی‌ها و تهدید دوباره برای وحدت عراق وجود داشت.

خطر دیگر، موضع احتمالی کردها بود. این احتمال وجود داشت که کردها اعلام کنند دولت مرکزی فقط نماینده یک گروه است، کشور از جنگ‌ها خسته شده و اقلیم دیگر نمی‌خواهد خود را با بغداد درگیر کند؛ چراکه نزدیکی به بغداد، اقلیم را وارد جنگ‌هایی می‌کند که نمی‌خواهد در آن‌ها شرکت داشته باشد.

نقش دولت السودانی

دولت محمد شیاع السودانی با ترکیبی از قاطعیت و تدبیر عمل کرد. به گروه‌ها هشدار داد که تحمل هیچ تلاشی برای کشاندن کشور به جنگی که وحدتش را تهدید می‌کند، ندارد. همزمان، کانال‌های ارتباطی با قدرت‌های منطقه‌ای و بین‌المللی، به‌ویژه آمریکا، را باز نگه داشت.

موضع ایران و موازنه داخلی
دولت عراق از موضع تهران هم بهره برد. ایران نه‌تنها از گروه‌ها نخواست وارد جنگ شوند، بلکه آن‌ها را به خویشتنداری تشویق کرد. برخی معتقدند تهران نمی‌خواست پس از از دست دادن سوریه، روابطش با عراق را نیز قربانی کند.

عامل مهم دیگر، درک گروه‌ها از بزرگی جنگ بود. آن‌ها می‌دانستند این نبرد از توانشان فراتر است؛ به‌ویژه با توجه به شرایط حزب‌الله در لبنان و نفوذ اطلاعاتی اسرائیل درون ایران. اسرائیل نشان داده بود که اطلاعات دقیقی از گروه‌های دشمن دارد و با برتری تکنولوژیک خود، می‌تواند به اهدافش برسد.

سه حمله ناکام

با وجود فشارها، به گفته منابع دیپلماتیک، گروه‌های بی‌انضباط تلاش کردند سه حمله را طراحی و اجرا کنند؛ اما نیروهای امنیتی عراق توانستند پیش از اجرا آن‌ها را خنثی کنند.

منابع همچنین گفتند که ایران زخمی عمیق برداشت؛ چراکه اسرائیل جنگ را به خاک ایران کشاند و آمریکا را به هدف گرفتن تأسیسات هسته‌ای آن ترغیب کرد. به‌گفته این منابع، اگر ایران در پرونده هسته‌ای امتیاز ندهد، احتمال دور تازه‌ای از درگیری وجود دارد.