خشم غربی‌ها در سازمان‌ملل به دلیل ناکامی در توافق با ایران

خشم غربی‌ها در سازمان‌ملل به دلیل ناکامی در توافق با ایران
TT

خشم غربی‌ها در سازمان‌ملل به دلیل ناکامی در توافق با ایران

خشم غربی‌ها در سازمان‌ملل به دلیل ناکامی در توافق با ایران

ایالات متحده و اروپایی‌ها خشم خود را از ایران پنهان نکردند، زیرا این کشور هفته گذشته در سازمان ملل متحد هیچ «سیگنال روشنی» دربارهٔ قصد خود برای از سرگیری مذاکرات برای نجات توافقنامه پرونده هسته ای ایران ارائه نداد.
آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه آمریکا روز پنجشنبه در نشستی خبری در نیویورک در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل گفت: «هنوز توافقی از سوی ایران برای بازگشت به گفت و گوهای وین نداریم».
او در ادامه اضافه کرد که «سؤال این است که آیا ایران آماده انجام چنین کاری است و اگر هست در چه زمانی. ما منتظر پاسخ در این مورد هستیم».
این نشست سالانه قرار بود فرصتی باشد تا غربی‌ها با سخنرانی ویدئویی ابراهیم رئیسی رئیس‌جمهور محافظه کار از طریق ویدئو و ملاقات‌های متعدد پشت صحنه با حسین امیر عبداللهیان وزیر امور خارجه خود، نیت و اهداف دولت جدید ایران را بسنجد.
مذاکرات غیرمستقیم بین واشینگتن و تهران در آوریل در وین با میانجی گری اروپایی‌ها، چین و روسیه، دیگر امضاکنندگان توافق هسته ای ۲۰۱۵ آغاز شد.
هدف از این مذاکرات: نجات متنی است که قرار است مانع دستیابی ایران به بمب اتمی شود که دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا در سال ۲۰۱۸ از آن کناره‌گیری کرد.
رئیس‌جمهور آمریکا نیز با برداشتن بخشی از تحریم‌ها اعلام کرد، در صورتی که ایران به‌طور کامل به تعهدات خود در توافق اتمی عمل کند ایالات متحده آماده بازگشت به آن است. اما این مذاکرات از زمان انتخابات ریاست جمهوری ایران در ماه ژوئن متوقف شده‌است.
از سوی دیگر، وزیران خارجه فرانسه، آلمان و بریتانیا و همچنین جوزپ بورل وزیر خارجه اتحادیه اروپا، فقط یک شرط به همتای ایرانی خود ارائه کرده‌اند و آن هم از سرگیری سریع مذاکرات است.
انریکه مورا معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا روز پنج‌شنبه در توییتی نوشت: «پس از مجمع عمومی سازمان ملل، بازگشت کامل به اجرای برجام در اولویت است».
به گفته همه، تمام قدرت‌های بزرگ که متن ۲۰۱۵ را با تهران امضا کردند، از جمله مسکو و پکن، «بر ضرورت از سرگیری مذاکرات در اسرع وقت از نقطه ای که به آن رسیده‌اند» توافق دارند.
میخائیل اولیانوف نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین در پیامی توئیتری تأکید کرد که «مذاکرات پیرامون برجام نه باید از ابتدا آغاز شود، بلکه باید دنباله مذاکرات ۲۰ ژوئن (۲۰۲۱) باشد».
اما انتظار می‌رود این جبهه متحد با دست خالی نیویورک را ترک کند. یک مقام ارشد آمریکایی که از افشای نام خود خودداری کرد، در روز پنجشنبه گفت: «تاکنون، واضح است هیچ نشانه ای وجود ندارد که نشان می‌دهد که ایران آماده بازگشت است» و «سعی در حل مسائل برجسته» دارد. وی افزود: «هیچ اتفاقی نیفتاده است که ما را خوشبین تر کند».
جوزپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا اما دربارهٔ دیدار با حسین امیر عبداللهیان وزیر امور خارجه ایران در صفحه توییترش نوشت: این مقام ایرانی از تمایل کشورش برای از سرگیری مذاکرات در آینده نزدیک اطمینان داد.
یک منبع دیپلماتیک فرانسوی اما گفت: «ما احساس نمی‌کنیم که آنها تمایل به سرعت بخشیدن به امور را دارند».
یک نشانه نگران کننده برای اروپایی‌ها و همچنین آمریکایی‌ها وجود دارد: ایرانی‌ها از برگزاری اجلاس وزرای کشورهای باقی مانده در توافقنامه، که هر ساله در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل متحد برگزار می‌شود، خودداری کردند.
این مقام آمریکایی گفت: «ما آماده ایم که صبور باشیم، اما سه ماه می‌گذرد و از آن زمان ایران به برنامه هسته ای خود ادامه می‌دهد».
از سوی دیگر ، آنتونی بلینکن هشدار خود را تکرار کرد و گفت که زمان برای نجات توافق به زودی دیر می‌شود، اگرچه در حال حاضر این یک اولتیماتوم بدون مهلت است. دولت بایدن سپس باید برنامه B را اجرا کند، که مراقب است در این مرحله فاش نشود.
باربارا اسلاوین مدیر پروژه ایران در شورای آتلانتیک به خبرگزاری فرانسه می‌گوید که ایرانی‌ها «مدت زمان سرگرمی را طولانی می‌کنند»، به خصوص به این دلیل که آنها هنوز مذاکره کنندگان خود را انتخاب نکرده‌اند و «در تلاش هستند تا ببینند آیا می‌توانند کمی بیشتر از این‌ها نسبت به دولت قبلی چیزی عایدشان شود».
وی با اشاره به وخامت اوضاع اقتصادی کشور می‌گوید: «اما من هنوز فکر می‌کنم که آنها باید به پای میز مذاکره برگردند». وی می‌افزاید: «آنها واقعاً نیاز دارند که تحریم‌ها را لغو کنند».



طرح مشترک تل‌آویو و تیم ترامپ برای سرنگونی نظام ایران

رئیس‌جمهور منتخب دونالد ترامپ در جلسه‌ای با اعضای جمهوری‌خواه مجلس نمایندگان (آسوشیتدپرس)
رئیس‌جمهور منتخب دونالد ترامپ در جلسه‌ای با اعضای جمهوری‌خواه مجلس نمایندگان (آسوشیتدپرس)
TT

طرح مشترک تل‌آویو و تیم ترامپ برای سرنگونی نظام ایران

رئیس‌جمهور منتخب دونالد ترامپ در جلسه‌ای با اعضای جمهوری‌خواه مجلس نمایندگان (آسوشیتدپرس)
رئیس‌جمهور منتخب دونالد ترامپ در جلسه‌ای با اعضای جمهوری‌خواه مجلس نمایندگان (آسوشیتدپرس)

در حالی که جامعه جهانی منتظر است رئیس‌جمهور منتخب آمریکا، دونالد ترامپ، در تاریخ ۲۰ ژانویه وارد کاخ سفید شود و گمانه‌زنی‌ها درباره نحوه برخورد او با مسائل جهانی زیاد است، گزارش‌هایی در تل‌آویو منتشر شده که نشان می‌دهد طی ماه‌های گذشته، چندین طرح توسط اعضای تیم ترامپ، با مشارکت مقامات اسرائیلی، آماده شده است. یکی از این طرح‌ها سرنگونی نظام ایران است.

برنامه‌های مشترک آمریکا و اسرائیل

روزنامه «یسرائیل هیوم» که به جناح راست حاکم در اسرائیل نزدیک است، گزارش داده این برنامه‌ها نشان‌دهنده منافع مشترک آمریکا و اسرائیل هستند. این روزنامه به انتصاب‌های ترامپ در تیمش اشاره کرده و آن را نشانه‌ای از این رویکرد دانسته است. طبق این گزارش، ایران متوجه این تحولات شده و عملیات «الوعد الصادق ۳» را که برای پاسخ به حمله بزرگ اسرائیل در ۲۶ اکتبر آماده شده بود، متوقف کرده است.

از سوی دیگر، روزنامه «یدیعوت آحارونوت» به نقل از منابع آمریکایی گزارش داده که بحث‌هایی در رهبری ایران درباره امکان مذاکره برای توافق هسته‌ای جدید با دولت ترامپ یا ادامه سیاست‌های تهاجمی در جریان است.

«خبرهای ناخوشایند» برای ایران

یکی از تحلیلگران عربی روزنامه «هاآرتص» نوشته است: «رئیس‌جمهور ایران، مسعود پزشکیان، این هفته صدمین روز ریاست‌جمهوری خود را جشن گرفت، اما خبرها خوب نیستند. ارزش ریال ایران طی این مدت ۲۰ درصد کاهش یافته و قیمت کالاهای اساسی، برق، آب و حمل‌ونقل بین ۲۵ تا ۷۰ درصد افزایش یافته است. همچنین بیش از ۴۴۰ نفر اعدام شده‌اند، تقریباً دو برابر دوره رئیس‌جمهور پیشین، ابراهیم رئیسی.»

وی افزود: «به زودی مشکلات بیشتری انتظار می‌رود. در بودجه سال آینده کاهش شدید در هزینه‌های رفاه و افزایش ۴۰ درصدی قیمت سوخت پیش‌بینی شده است. این امر نگرانی‌ها از وقوع اعتراضات گسترده مشابه سال ۲۰۱۹ را افزایش داده، اعتراضاتی که در آن حدود ۱۵۰۰ نفر کشته شدند. در همین حال، بودجه نیروهای امنیتی و سپاه پاسداران نسبت به سال گذشته ۲۰۰ درصد افزایش خواهد یافت.»

«شبکه‌ای ضد ایران»

در برابر «تهدید آمریکا» که با تیم ترامپ شکل گرفته، ایران در تلاش است تا یک سیستم دفاعی سیاسی، منطقه‌ای و بین‌المللی برای خود ایجاد کند. رسانه‌های اسرائیلی تأیید کرده‌اند که مذاکراتی میان ایران و دولت کنونی آمریکا، از طریق بغداد انجام شده و تیم ترامپ نیز در جریان آن قرار گرفته است. این مذاکرات شامل توافقاتی اولیه است، از جمله اینکه ایران دیگر شبه‌نظامیان شیعه وابسته به خود را در عراق علیه آمریکا تحریک نکند و به اهداف آمریکایی و اسرائیلی حمله نکند. در مقابل، عراق متعهد شده تا شورشیان کرد ایرانی را که علیه ایران فعالیت می‌کنند، خلع سلاح کند.

پیشنهاد ترامپ برای توافق

منابعی گفته‌اند ایران خواهان بازگشت به سخنان ترامپ در سال ۲۰۱۹ است؛ زمانی که او پس از خروج از توافق هسته‌ای گفت: «همه کاری که باید انجام شود این است که تماس بگیرند و با من بنشینند. ما می‌توانیم یک توافق منصفانه داشته باشیم. هدف ما فقط این است که ایران سلاح هسته‌ای نداشته باشد. ما چیز زیادی نمی‌خواهیم و حتی می‌توانیم به آنها کمک کنیم تا دوباره به شرایط عالی بازگردند.»

این اظهارات برخلاف مواضع تیم ترامپ در آن زمان بود، که شامل خواسته‌های سخت‌گیرانه‌ای از ایران بود. این خواسته‌ها توسط مایک پمپئو، وزیر خارجه وقت، مطرح شده بود، از جمله: توقف غنی‌سازی اورانیوم در هر سطح و مقدار، توقف تولید موشک‌های بالستیک، توقف حمایت از حماس، حزب‌الله و جهاد اسلامی، خروج نیروهای ایرانی و حامیانشان از سوریه، و توقف حمایت از حوثی‌ها در یمن.

نگرانی‌ها در تهران

مسئولان ایرانی در حال بررسی این موضوع هستند که آیا ترامپ همان شخصی است که از توافق هسته‌ای خارج شد یا فردی که به دنبال یک «توافق منصفانه» است؟ آیا او خواسته‌های سخت‌گیرانه پمپئو را دوباره مطرح خواهد کرد یا تنها به یک توافق هسته‌ای رضایت می‌دهد؟

برخی تحلیلگران معتقدند اینکه آمریکا به اسرائیل چراغ سبز برای حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران نشان دهد، هنوز نیاز به اثبات دارد. اگر سیاست‌های ترامپ در دوره اول او را معیار قرار دهیم، جنگی فراگیر در خاورمیانه که آمریکا را مستقیماً درگیر کند، احتمالاً چیزی نیست که واشنگتن یا حتی تهران بخواهد.

تردیدها درباره توانایی اسرائیل

در حالی که اسرائیل موفقیت‌هایی در آسیب زدن به سامانه‌های دفاع هوایی ایران داشته، کارشناسان خارجی تردید دارند که اسرائیل بتواند بدون همکاری آمریکا تمام تأسیسات هسته‌ای زیرزمینی ایران را نابود کند. این مسائل در تماس‌های تلفنی میان نتانیاهو و ترامپ از زمان انتخابات مطرح شده و همچنین توسط ران درمر، یکی از وزرای نزدیک به نتانیاهو، در سفرش به آمریکا پیگیری شده است.