آمریکا خطاب به ایران: بین دسترسی بازرسان یا مواجهه با عواقب آن انتخاب کنید

آژانس اتمی از «عدم همکاری» ایران در نصب تجهیزات نظارتی خبر داد

آمریکا خطاب به ایران: بین دسترسی بازرسان یا مواجهه با عواقب آن انتخاب کنید
TT

آمریکا خطاب به ایران: بین دسترسی بازرسان یا مواجهه با عواقب آن انتخاب کنید

آمریکا خطاب به ایران: بین دسترسی بازرسان یا مواجهه با عواقب آن انتخاب کنید

ایالات متحده آمریکا امروز دوشنبه در جلسه حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفت که ایران باید به ناظر هسته‌ای سازمان ملل متحد اجازه دسترسی به کارگاهی در مجتمع «تسا» در کرج را بدهد تا مجدداً دوربین‌ها را در ماه جاری نصب کند و در غیر این صورت با اقدامات دیپلماتیک شورای حکام مواجه خواهد شد.
به گزارش رویترز، آمریکا در بیانیه‌ای در جلسه شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام کرد: «ما از ایران می‌خواهیم بدون تأخیر بیشتر، دسترسی لازم را به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بدهد».
در این بیانیه آمده‌است: «اگر ایران این کار را نکند، در روزهای آتی با دیگر اعضای شورا به دقت دربارهٔ پاسخی مناسب به آن رایزنی خواهیم کرد».
در شامگاه گذشته، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در بیانیه ای اعلام کرد: ایران به آژانس دسترسی به سایت کرج را برای نصب دوربین‌های نظارتی جدید یا اطمینان حاصل کردن از اینکه تولید قطعات سانتریفیوژ در این کارگاه از سر گرفته شده، نداده‌است.
آژانس اعلام کرد که ایران از روزهای ۲۰ تا ۲۲ سپتامبر (۲۹ تا ۳۱ شهریور) به بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اجازه سرویس تجهیزات نظارت آژانس را داده و اجازه داده شده تا کارت ذخیره دوربین‌ها در تمامی مکان‌های ضروری در ایران به جز کارگاه ساخت تجهیزات سانتریفیوژ در مجمع تسا در کرج تعویض شود.
براساس این بیانیه، رافائل گروسی مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی معتقد است که تصمیم ایران در اجازه ندادن به آژانس برای دسترسی به کارگاه ساخت قطعات سانتریفیوژ تسای کرج بر خلاف شرایط توافق شده در بیانیه مشترکی است که روز ۱۲ سپتامبر (۲۱ شهریور) با محمد اسلامی مدیر کل سازمان انرژی اتمی و معاون رئیس‌جمهور ایران حاصل شده‌است.
دو هفته پیش، گروسی در آخرین لحظات جلسه شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تهران سفر کرد و با مقامات ایرانی دربارهٔ نگهداری تجهیزات نظارت موافقت کرد. اقدامی که باعث شد کشورهای غربی از محکومیت ایران در نشست فصلی آژانس خودداری کنند.
کارگاه مونتاژ سانتریفیوژها در کرج در ماه ژوئن گذشته مورد حمله قرار گرفت و ایران آن را یک اقدام خرابکارانه اسرائیلی توصیف کرد.
گفته می‌شود که خسارات جزئی به ساختمان وارد شده‌است.
پس از این حمله، نیویورک تایمز گزارش داد که این کارخانه یکی از مراکز اصلی تولید سانتریفیوژهایی است که در تأسیسات غنی سازی اورانیوم فردو و نطنز استفاده می‌شود.
یک منبع آگاه گفت: «ظاهراً این هواپیمای بدون سرنشین مهاجم از داخل ایران از محلی در نزدیکی کارخانه بلند شده‌است».
گزارش آژانس بین‌المللی در اوایل ماه جاری نشان داد که یکی از دوربین‌های آن در این کارخانه خراب شده و دوربین دیگر «به‌طور جدی آسیب دیده‌است». این گزارش نشان می‌دهد که واقعیت این حادثه بدتر از آن چیزی است که ایران به آن اذعان کرده‌است.
آژانس در گزارش دوم در مورد ایران، گفت که از چهار دوربین نظارتی متعلق به آژانس که در کارگاه نصب شده بود، یکی از بین رفت و دیگری به شدت آسیب دید. ایران گفت که آن را قبل از ارائه به بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برداشته است.
اما در این گزارش آمده‌است که «واحد ذخیره و ضبط اطلاعات» دوربین خراب شده از جمله اقلام ارائه شده توسط ایران نیست. وی افزود که آژانس روز دوشنبه از تهران خواسته‌است که آنها را پیدا کرده و شفاف سازی کند.



مسکو و تهران: بزرگ‌تر از شراکت، کوچک‌تر از ائتلاف

 رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
TT

مسکو و تهران: بزرگ‌تر از شراکت، کوچک‌تر از ائتلاف

 رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)

با امضای توافقنامه «شراکت استراتژیک جامع» بین روسیه و ایران، روابط دو کشور وارد مرحله‌ای جدید شده است که در آن منافع طرفین به شکلی بی‌سابقه به هم نزدیک می‌شوند. با این حال، در مسکو تردیدهایی درباره تمایل تهران به بازگشایی به سوی غرب وجود دارد.

این توافقنامه پایه‌ای قانونی برای گسترش همکاری‌های وسیع بین دو کشور فراهم می‌کند و جایگزین توافقنامه همکاری سال ۲۰۰۱ می‌شود که پیش‌تر زمینه‌های محدودی برای همکاری ایجاد کرده بود.

در طول ۲۵ سال گذشته، روابط مسکو و تهران به شدت توسعه یافته و تحولات بزرگی در منطقه رخ داده است که دو کشور را وادار به بازنگری در اساس همکاری‌های خود کرده است. با این حال، مسیر رسیدن به این توافقنامه هموار نبوده و موانع زیادی بر سر راه آن وجود داشته است.

رئیسان روسیه و ایران، پوتین و پزشکیان، پس از مذاکرات در مسکو، برای حضور در مراسم امضا آماده می‌شوند (عکس: آسوشیتدپرس)

موضع روسیه در قبال تحولات جنگ قره‌باغ و سوریه، که به منافع منطقه‌ای ایران آسیب زد، باعث ایجاد تردیدهایی در تهران درباره قابل اعتماد بودن مسکو به عنوان یک شریک استراتژیک شده است. از سوی دیگر، مسکو نیز همواره با نگرانی به تلاش‌های ایران برای بازگشایی کانال‌های ارتباطی با غرب نگاه کرده است.

انتخاب زمان امضای این توافقنامه جلب توجه می‌کند. این توافقنامه پس از چندین تأخیر و درست سه روز قبل از تحلیف رئیس‌جمهور جدید آمریکا، دونالد ترامپ، امضا شد. برخی تحلیل‌گران معتقدند که مسکو و تهران پس از تحولات سوریه و اوکراین، تصمیم گرفتند تا با تقویت مواضع خود، آماده مذاکرات آینده شوند.
این توافقنامه در ۴۷ بند، حوزه‌های مختلف همکاری از جمله تجارت، انرژی، آموزش و گردشگری را پوشش می‌دهد. بخش قابل توجهی از آن به همکاری در زمینه انرژی هسته‌ای صلح‌آمیز اختصاص دارد، حوزه‌ای که ایران به زودی چالش‌های دیپلماتیک جدی در آن پیش رو خواهد داشت.

رئیسان روسیه و ایران، پوتین و پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در کرملین، مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ (آسوشیتدپرس)

همکاری نظامی

توافقنامه بر همکاری‌های نظامی و امنیتی تأکید کرده است، اما از تبدیل این شراکت به یک اتحاد نظامی کامل جلوگیری می‌کند. این همکاری شامل تبادل هیئت‌های نظامی، آموزش پرسنل، انجام تمرینات مشترک و مشارکت در کنفرانس‌های بین‌المللی می‌شود.
دو کشور بر تقویت همکاری در مبارزه با تروریسم، تبادل اطلاعات امنیتی و هماهنگی بین وزارتخانه‌های داخلی تأکید کرده‌اند. همچنین، همکاری در زمینه‌های حقوقی، کنترل تسلیحات و خلع سلاح نیز در توافقنامه گنجانده شده است.
توافقنامه به توسعه روابط تجاری و اقتصادی، بهبود شبکه‌های حمل‌ونقل و تدارکات، و افزایش مبادلات تجاری بین دو کشور اشاره کرده است. همچنین، استفاده از ارزهای ملی در مبادلات و مقابله با تحریم‌های یکجانبه غرب نیز مورد تأکید قرار گرفته است.
این توافقنامه تمامی جنبه‌های همکاری سیاسی، اقتصادی، امنیتی، نظامی و فرهنگی را پوشش می‌دهد. با این حال، نکته جالب توجه این است که در بند پایانی توافقنامه آمده است: «در صورت بروز اختلاف در تفسیر مفاد این توافقنامه، نسخه انگلیسی سند مرجع خواهد بود.»