آمریکا خطاب به ایران: بین دسترسی بازرسان یا مواجهه با عواقب آن انتخاب کنید

آژانس اتمی از «عدم همکاری» ایران در نصب تجهیزات نظارتی خبر داد

آمریکا خطاب به ایران: بین دسترسی بازرسان یا مواجهه با عواقب آن انتخاب کنید
TT

آمریکا خطاب به ایران: بین دسترسی بازرسان یا مواجهه با عواقب آن انتخاب کنید

آمریکا خطاب به ایران: بین دسترسی بازرسان یا مواجهه با عواقب آن انتخاب کنید

ایالات متحده آمریکا امروز دوشنبه در جلسه حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفت که ایران باید به ناظر هسته‌ای سازمان ملل متحد اجازه دسترسی به کارگاهی در مجتمع «تسا» در کرج را بدهد تا مجدداً دوربین‌ها را در ماه جاری نصب کند و در غیر این صورت با اقدامات دیپلماتیک شورای حکام مواجه خواهد شد.
به گزارش رویترز، آمریکا در بیانیه‌ای در جلسه شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام کرد: «ما از ایران می‌خواهیم بدون تأخیر بیشتر، دسترسی لازم را به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بدهد».
در این بیانیه آمده‌است: «اگر ایران این کار را نکند، در روزهای آتی با دیگر اعضای شورا به دقت دربارهٔ پاسخی مناسب به آن رایزنی خواهیم کرد».
در شامگاه گذشته، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در بیانیه ای اعلام کرد: ایران به آژانس دسترسی به سایت کرج را برای نصب دوربین‌های نظارتی جدید یا اطمینان حاصل کردن از اینکه تولید قطعات سانتریفیوژ در این کارگاه از سر گرفته شده، نداده‌است.
آژانس اعلام کرد که ایران از روزهای ۲۰ تا ۲۲ سپتامبر (۲۹ تا ۳۱ شهریور) به بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اجازه سرویس تجهیزات نظارت آژانس را داده و اجازه داده شده تا کارت ذخیره دوربین‌ها در تمامی مکان‌های ضروری در ایران به جز کارگاه ساخت تجهیزات سانتریفیوژ در مجمع تسا در کرج تعویض شود.
براساس این بیانیه، رافائل گروسی مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی معتقد است که تصمیم ایران در اجازه ندادن به آژانس برای دسترسی به کارگاه ساخت قطعات سانتریفیوژ تسای کرج بر خلاف شرایط توافق شده در بیانیه مشترکی است که روز ۱۲ سپتامبر (۲۱ شهریور) با محمد اسلامی مدیر کل سازمان انرژی اتمی و معاون رئیس‌جمهور ایران حاصل شده‌است.
دو هفته پیش، گروسی در آخرین لحظات جلسه شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تهران سفر کرد و با مقامات ایرانی دربارهٔ نگهداری تجهیزات نظارت موافقت کرد. اقدامی که باعث شد کشورهای غربی از محکومیت ایران در نشست فصلی آژانس خودداری کنند.
کارگاه مونتاژ سانتریفیوژها در کرج در ماه ژوئن گذشته مورد حمله قرار گرفت و ایران آن را یک اقدام خرابکارانه اسرائیلی توصیف کرد.
گفته می‌شود که خسارات جزئی به ساختمان وارد شده‌است.
پس از این حمله، نیویورک تایمز گزارش داد که این کارخانه یکی از مراکز اصلی تولید سانتریفیوژهایی است که در تأسیسات غنی سازی اورانیوم فردو و نطنز استفاده می‌شود.
یک منبع آگاه گفت: «ظاهراً این هواپیمای بدون سرنشین مهاجم از داخل ایران از محلی در نزدیکی کارخانه بلند شده‌است».
گزارش آژانس بین‌المللی در اوایل ماه جاری نشان داد که یکی از دوربین‌های آن در این کارخانه خراب شده و دوربین دیگر «به‌طور جدی آسیب دیده‌است». این گزارش نشان می‌دهد که واقعیت این حادثه بدتر از آن چیزی است که ایران به آن اذعان کرده‌است.
آژانس در گزارش دوم در مورد ایران، گفت که از چهار دوربین نظارتی متعلق به آژانس که در کارگاه نصب شده بود، یکی از بین رفت و دیگری به شدت آسیب دید. ایران گفت که آن را قبل از ارائه به بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برداشته است.
اما در این گزارش آمده‌است که «واحد ذخیره و ضبط اطلاعات» دوربین خراب شده از جمله اقلام ارائه شده توسط ایران نیست. وی افزود که آژانس روز دوشنبه از تهران خواسته‌است که آنها را پیدا کرده و شفاف سازی کند.



نشست ژنو: گسترش اختلافات میان اروپا و ایران

 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
TT

نشست ژنو: گسترش اختلافات میان اروپا و ایران

 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)

با وجود هیاهوی پیش از مذاکرات اروپا و ایران در ژنو، این مذاکرات بدون ارائه طرح یا نقشه راه جدیدی برای پرونده هسته‌ای برگزار شد. برخلاف تبلیغات رسانه‌های نزدیک به حکومت ایران، مذاکرات نه تنها به مسائل هسته‌ای محدود نبود، بلکه به روابط نظامی ایران و روسیه نیز پرداخت. این موضوع را دو دیپلمات ارشد اروپایی به "الشرق الأوسط" تأیید کردند.

یکی از دیپلمات‌های اروپایی اذعان کرد که دیدار میان مقامات ایرانی و اروپایی در ژنو نشان داد که اختلافات میان طرفین در چندین زمینه رو به افزایش است.

دیپلمات دیگری پیش‌تر گفته بود که این دیدارها بخشی از تلاش برای حفظ کانال‌های گفت‌وگو با ایران است. وی افزود که این جلسات جامع خواهد بود و تصمیم‌گیری درباره نحوه برخورد با مسئله هسته‌ای ایران به پس از مشخص شدن سیاست‌های دولت ترامپ در آغاز سال آینده موکول خواهد شد.

ادامه نشست‌های نیویورک در ژنو

به گفته منابع "الشرق الأوسط"، این نشست‌ها از پیش برنامه‌ریزی شده بود و در ادامه گفت‌وگوهایی بود که در سپتامبر گذشته در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک انجام شد. در آن نشست‌ها، تمرکز بر موضوعات هسته‌ای ایران و همکاری نظامی ایران و روسیه بود.

روز جمعه، مدیران سیاسی وزارت‌خانه‌های خارجه فرانسه، بریتانیا و آلمان با مجید تخت روانچی، مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای ایران و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر خارجه ایران، دیدار کردند. این نشست‌ها پس از ملاقات مقامات ایرانی با انریکه مورا، میانجی اروپایی در مذاکرات هسته‌ای، برگزار شد.

مورا در پلتفرم «ایکس» (توییتر سابق) نوشت که این نشست «صریح» بوده و او از ایران خواسته است تا همکاری نظامی خود با روسیه را متوقف کند و همچنین بر ضرورت یافتن راه‌حل دیپلماتیک برای مسئله هسته‌ای و پایان دادن به مداخلات منطقه‌ای ایران تأکید کرده است.

در مقابل، غریب‌آبادی در واکنش به اتحادیه اروپا در توییتی نوشت: «اروپا به دلیل نبود اعتماد و مسئولیت‌پذیری، بازیکن جدی‌ای نیست.» او همچنین سیاست‌های عمومی اتحادیه اروپا را مورد انتقاد قرار داده و رفتار آن را «غیرمسئولانه» توصیف کرد.

غریب‌آبادی پس از دیدار با نمایندگان تروئیکای اروپایی، نوشت که گفت‌وگوها بر پرونده هسته‌ای و رفع تحریم‌ها متمرکز بوده و ایران به منافع مردم خود پایبند است و دیپلماسی و گفت‌وگو را ترجیح می‌دهد. او تأکید کرد که توافق شد کانال‌های دیپلماتیک در آینده نزدیک باز بماند.

 

فرصت مکانیزم ماشه؟

نشست‌های ژنو تنها چند روز پس از آن برگزار شد که فرانسه، بریتانیا و آلمان پیش‌نویس قطعنامه‌ای علیه ایران را به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارائه کردند که به تصویب رسید. این قطعنامه، ایران را به دلیل عدم همکاری با آژانس و افزایش غنی‌سازی اورانیوم محکوم کرد.

ایران نیز با اعلام برنامه خود برای نصب هزاران سانتریفیوژ جدید، به این اقدام واکنش نشان داد.

با این حال، یک دیپلمات اروپایی به "الشرق الأوسط" گفت که بحث درباره فعال کردن مکانیزم ماشه یا «اسنپ‌بک» هنوز زود است.

بریتانیا نیز پیش‌تر اشاره کرده بود که ممکن است از این مکانیزم استفاده کند و در بیانیه‌ای گفت: «ما همچنان به استفاده از همه اقدامات دیپلماتیک برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای متعهدیم، از جمله استفاده از مکانیزم ماشه در صورت لزوم.»

مکانیزم ماشه امکان بازگشت تمامی تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران را به دلیل نقض تعهدات هسته‌ای در توافق 2015 فراهم می‌کند. این توافق توسط ایالات متحده در سال 2018، در دوره نخست ریاست جمهوری دونالد ترامپ، ترک شد.

ایران از بازگشت ترامپ به استراتژی «فشار حداکثری» و تلاش برای فعال کردن مکانیزم ماشه نگران است. همچنین، تهران بیم آن دارد که قدرت‌های اروپایی نیز این مکانیزم را فعال کنند.

هیاهوی بی‌دلیل

با وجود همه این مباحث، نشست‌های ژنو تنها به پرونده هسته‌ای محدود نبود. یک دیپلمات اروپایی گفت که این جلسات طبق برنامه پیش رفته و او «هیاهوی رسانه‌ای اغراق‌آمیز» پیش از این نشست‌ها را درک نمی‌کند.

پیش‌تر، یکی از مقامات ایرانی به «رویترز» گفته بود که اگر ایران و تروئیکای اروپایی بتوانند «نقشه راه» توافق هسته‌ای را تدوین کنند، آمریکا تصمیم خواهد گرفت که توافق 2015 را احیا کند یا آن را کنار بگذارد.

این توافق در اکتبر سال آینده منقضی می‌شود و جامعه بین‌المللی باید مذاکراتی برای توافق جدید با ایران آغاز کند. دیپلمات‌های اروپایی گفته‌اند که توافق فعلی قابل احیا نیست اما می‌تواند مبنایی برای مذاکرات آتی باشد.