آذربایجان تهدید کرد؛ اگر ایران دست از پا خطا کند، نیروهای بین‌المللی را وارد خواهیم کرد

انتشار تصاویر ماهواره‌ای از انفجار در تاسیسات موشکی تهران

آذربایجان تهدید کرد؛ اگر ایران دست از پا خطا کند، نیروهای بین‌المللی را وارد خواهیم کرد
TT

آذربایجان تهدید کرد؛ اگر ایران دست از پا خطا کند، نیروهای بین‌المللی را وارد خواهیم کرد

آذربایجان تهدید کرد؛ اگر ایران دست از پا خطا کند، نیروهای بین‌المللی را وارد خواهیم کرد

الهام علی‌اف رئیس‌جمهور آذربایجان در واکنش به مانورهای نظامی ایران در نزدیکی مرز این کشور که منجر به تشدید تنش میان دو طرف شده است، تهدید کرد که اگر ایران به این اقدامات و تحرکات نظامی خود ادامه دهد، پای قدرت‌های بین‌المللی و منطقه‌ای را به میان می‌کشد.
رئيس جمهور آذربایجان در مصاحبه با خبرگزاری آناتولی با ابراز تعجب از برگزاری رزمایش نظامی ایران در نزدیک رود ارس (مرز دو کشور) پس از بازرسی از کامیون های ایرانی که وارد خاک این کشور می‌شدند گفت: «این یک اتفاق بسیار شگفت آور است زیرا چنین اقدامی در دوران 30 ساله استقلال آذربایجان رخ نداده بود. البته هر کشوری می‌تواند هر رزمایش نظامی را که می‌خواهد در خاک خود انجام دهد. این حق حاکمیت اوست. اما سوال اینجاست که چرا اکنون و چرا در مرز ما؟ این سوالات را نه من بلکه جامعه آذربایجان می‌پرسند. آذربایجانی‌های سراسر جهان آن را می پرسند».
سخنگوی وزارت خارجه ایران در پاسخ به انتقاد رئیس‌جمهور آذربایجان از مانور نظامی ایران در مرزهای قره‌باغ گفت، «مانور ایران در این مناطق  یک مسئله حاکمیتی است».
سعید خطیب زاده سخنگوی وزارت امور خارجه در پاسخ به سوال خبرنگاران اظهار کرد: «در حالی که روابط خوب و محترمانه‌ای میان دو کشور وجود دارد، بیان آن به این شیوه مایه تعجب است».
وی افزود: «البته روشن است که جمهوری اسلامی ایران، حضور هرچند نمایشی رژیم صهیونیستی در نزدیکی مرزهای خود را تحمل نخواهد کرد و در این رابطه هر اقدامی را که برای امنیت ملی خود لازم بداند انجام خواهد داد».
در ادامه تنش ها، عباس موسوی سفیر ایران در آذربایجان، در گفت‌وگو با خبرگزاری رسمی ایرنا گفت که نیمه‌شب پنجشنبه تعدادی معترض در باکو به سفارت ایران «تعرض و بی‌احترامی» کردند.
وی گفت: «در پی تعرض و بی احترامی عده ای به سفارت ایران در باکو در نیمه شب گذشته و اعتراض شدید و پیگیری های رسمی، پلیس دیپلماتیک و وزارت کشور جمهوری آذربایجان چهار متعرض به سفارت ایران را شناسایی، بازداشت و بازجویی کرد».
نیروهای زمینی ارتش ایران دیروز (جمعه) رزمایش نظامی خود را در مناطق شمال غربی ایران و نزدیک مرز با آذربایجان، علیرغم انتقاد باکو از این اقدام آغاز کردند.
تلویزیون دولتی ایران نیز گزارش داد که مانور «فاتحان خیبر» از صبح دیروز آغاز شده است و تصاویری از تانک‌ها و خودروهای زرهی شرکت‌کننده در آن را پخش کرد، در این میان، هلیکوپترها اهداف زمینی را بمباران کردند.
سرتیپ کیومرث حیدری فرماندۀ نیروی زمینی ارتش ایران در حاشیه  این رزمایش به تلویزیون رسمی گفت: «به روابط خوب همسایگی احترام می‌گذاریم، اما ما حضور عناصر رژیم صهیونیستی و تروریست های (داعش) در منطقه را تحمل نخواهیم کرد».
مقامات ایرانی در روزهای اخیر در اشاره ضمنی به روابط نزدیک و همکاری نظامی بین باکو و تل آویو، بارها هرگونه حضور اسرائیلی در نزدیکی مرزهای خود را محکوم کرده اند.
ایران و آذربایجان دارای مرز مشترک نزدیک به 700 کیلومتری هستند. ایران روابط خوبی با همسایگان رقیب خود آذربایجان و ارمنستان دارد.
تهران در نوامبر 2020 ، از توافق این دو کشور همسایه برای توقف درگیری در منطقه مورد مناقشه قره باغ استقبال و بر لزوم دور نگه داشتن جنگجویان خارجی از مرزهای خود تاکید کرد.
این امر در پی گزارش ها و اتهامات متعددی از سوی چندین کشور علیه ترکیه که از آذربایجان حمایت می کند، مبنی بر انتقال اعضای گروه های طرفدار آذربایجان در شمال سوریه برای نبرد با نیروهای باکو در قره باغ، مطرح شده است.
در ایران جمعیت زیادی از تبار آذری، به ویژه در استان های شمال غربی هم مرز با آذربایجان و ارمنستان زندگی می کند.
از سوی دیگر، گروه تحقیقاتی «ایمج سَت اینتل» که مقر آن در اسرائيل است تصاویر ماهواره‌ای «تخریب مرکز تحقیقاتی سپاه پاسداران» در تهران را منتشر کرده است.
در این تصاویر دیده می‌شود که حدود یک چهارم این «پایگاه موشکی مخفی» در جریان عملیاتی جدید که در اوایل هفته جاری در خاک ایران انجام شده، نابود شده است.
در تصاویر منتشرشده مشاهده می شود که به قسمتی از ساختمان مذکور آسیب زیادی وارد شده است.
رسانه های داخلی ایران در تاریخ 26 سپتامبر از «وقوع حادثه آتش‌سوزی» در یکی از مراکز تحقیقات سپاه در غرب تهران خبر داده بودند.



نشست ژنو: گسترش اختلافات میان اروپا و ایران

 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
TT

نشست ژنو: گسترش اختلافات میان اروپا و ایران

 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)

با وجود هیاهوی پیش از مذاکرات اروپا و ایران در ژنو، این مذاکرات بدون ارائه طرح یا نقشه راه جدیدی برای پرونده هسته‌ای برگزار شد. برخلاف تبلیغات رسانه‌های نزدیک به حکومت ایران، مذاکرات نه تنها به مسائل هسته‌ای محدود نبود، بلکه به روابط نظامی ایران و روسیه نیز پرداخت. این موضوع را دو دیپلمات ارشد اروپایی به "الشرق الأوسط" تأیید کردند.

یکی از دیپلمات‌های اروپایی اذعان کرد که دیدار میان مقامات ایرانی و اروپایی در ژنو نشان داد که اختلافات میان طرفین در چندین زمینه رو به افزایش است.

دیپلمات دیگری پیش‌تر گفته بود که این دیدارها بخشی از تلاش برای حفظ کانال‌های گفت‌وگو با ایران است. وی افزود که این جلسات جامع خواهد بود و تصمیم‌گیری درباره نحوه برخورد با مسئله هسته‌ای ایران به پس از مشخص شدن سیاست‌های دولت ترامپ در آغاز سال آینده موکول خواهد شد.

ادامه نشست‌های نیویورک در ژنو

به گفته منابع "الشرق الأوسط"، این نشست‌ها از پیش برنامه‌ریزی شده بود و در ادامه گفت‌وگوهایی بود که در سپتامبر گذشته در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک انجام شد. در آن نشست‌ها، تمرکز بر موضوعات هسته‌ای ایران و همکاری نظامی ایران و روسیه بود.

روز جمعه، مدیران سیاسی وزارت‌خانه‌های خارجه فرانسه، بریتانیا و آلمان با مجید تخت روانچی، مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای ایران و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر خارجه ایران، دیدار کردند. این نشست‌ها پس از ملاقات مقامات ایرانی با انریکه مورا، میانجی اروپایی در مذاکرات هسته‌ای، برگزار شد.

مورا در پلتفرم «ایکس» (توییتر سابق) نوشت که این نشست «صریح» بوده و او از ایران خواسته است تا همکاری نظامی خود با روسیه را متوقف کند و همچنین بر ضرورت یافتن راه‌حل دیپلماتیک برای مسئله هسته‌ای و پایان دادن به مداخلات منطقه‌ای ایران تأکید کرده است.

در مقابل، غریب‌آبادی در واکنش به اتحادیه اروپا در توییتی نوشت: «اروپا به دلیل نبود اعتماد و مسئولیت‌پذیری، بازیکن جدی‌ای نیست.» او همچنین سیاست‌های عمومی اتحادیه اروپا را مورد انتقاد قرار داده و رفتار آن را «غیرمسئولانه» توصیف کرد.

غریب‌آبادی پس از دیدار با نمایندگان تروئیکای اروپایی، نوشت که گفت‌وگوها بر پرونده هسته‌ای و رفع تحریم‌ها متمرکز بوده و ایران به منافع مردم خود پایبند است و دیپلماسی و گفت‌وگو را ترجیح می‌دهد. او تأکید کرد که توافق شد کانال‌های دیپلماتیک در آینده نزدیک باز بماند.

 

فرصت مکانیزم ماشه؟

نشست‌های ژنو تنها چند روز پس از آن برگزار شد که فرانسه، بریتانیا و آلمان پیش‌نویس قطعنامه‌ای علیه ایران را به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارائه کردند که به تصویب رسید. این قطعنامه، ایران را به دلیل عدم همکاری با آژانس و افزایش غنی‌سازی اورانیوم محکوم کرد.

ایران نیز با اعلام برنامه خود برای نصب هزاران سانتریفیوژ جدید، به این اقدام واکنش نشان داد.

با این حال، یک دیپلمات اروپایی به "الشرق الأوسط" گفت که بحث درباره فعال کردن مکانیزم ماشه یا «اسنپ‌بک» هنوز زود است.

بریتانیا نیز پیش‌تر اشاره کرده بود که ممکن است از این مکانیزم استفاده کند و در بیانیه‌ای گفت: «ما همچنان به استفاده از همه اقدامات دیپلماتیک برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای متعهدیم، از جمله استفاده از مکانیزم ماشه در صورت لزوم.»

مکانیزم ماشه امکان بازگشت تمامی تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران را به دلیل نقض تعهدات هسته‌ای در توافق 2015 فراهم می‌کند. این توافق توسط ایالات متحده در سال 2018، در دوره نخست ریاست جمهوری دونالد ترامپ، ترک شد.

ایران از بازگشت ترامپ به استراتژی «فشار حداکثری» و تلاش برای فعال کردن مکانیزم ماشه نگران است. همچنین، تهران بیم آن دارد که قدرت‌های اروپایی نیز این مکانیزم را فعال کنند.

هیاهوی بی‌دلیل

با وجود همه این مباحث، نشست‌های ژنو تنها به پرونده هسته‌ای محدود نبود. یک دیپلمات اروپایی گفت که این جلسات طبق برنامه پیش رفته و او «هیاهوی رسانه‌ای اغراق‌آمیز» پیش از این نشست‌ها را درک نمی‌کند.

پیش‌تر، یکی از مقامات ایرانی به «رویترز» گفته بود که اگر ایران و تروئیکای اروپایی بتوانند «نقشه راه» توافق هسته‌ای را تدوین کنند، آمریکا تصمیم خواهد گرفت که توافق 2015 را احیا کند یا آن را کنار بگذارد.

این توافق در اکتبر سال آینده منقضی می‌شود و جامعه بین‌المللی باید مذاکراتی برای توافق جدید با ایران آغاز کند. دیپلمات‌های اروپایی گفته‌اند که توافق فعلی قابل احیا نیست اما می‌تواند مبنایی برای مذاکرات آتی باشد.