آذربایجان تهدید کرد؛ اگر ایران دست از پا خطا کند، نیروهای بین‌المللی را وارد خواهیم کرد

انتشار تصاویر ماهواره‌ای از انفجار در تاسیسات موشکی تهران

آذربایجان تهدید کرد؛ اگر ایران دست از پا خطا کند، نیروهای بین‌المللی را وارد خواهیم کرد
TT

آذربایجان تهدید کرد؛ اگر ایران دست از پا خطا کند، نیروهای بین‌المللی را وارد خواهیم کرد

آذربایجان تهدید کرد؛ اگر ایران دست از پا خطا کند، نیروهای بین‌المللی را وارد خواهیم کرد

الهام علی‌اف رئیس‌جمهور آذربایجان در واکنش به مانورهای نظامی ایران در نزدیکی مرز این کشور که منجر به تشدید تنش میان دو طرف شده است، تهدید کرد که اگر ایران به این اقدامات و تحرکات نظامی خود ادامه دهد، پای قدرت‌های بین‌المللی و منطقه‌ای را به میان می‌کشد.
رئيس جمهور آذربایجان در مصاحبه با خبرگزاری آناتولی با ابراز تعجب از برگزاری رزمایش نظامی ایران در نزدیک رود ارس (مرز دو کشور) پس از بازرسی از کامیون های ایرانی که وارد خاک این کشور می‌شدند گفت: «این یک اتفاق بسیار شگفت آور است زیرا چنین اقدامی در دوران 30 ساله استقلال آذربایجان رخ نداده بود. البته هر کشوری می‌تواند هر رزمایش نظامی را که می‌خواهد در خاک خود انجام دهد. این حق حاکمیت اوست. اما سوال اینجاست که چرا اکنون و چرا در مرز ما؟ این سوالات را نه من بلکه جامعه آذربایجان می‌پرسند. آذربایجانی‌های سراسر جهان آن را می پرسند».
سخنگوی وزارت خارجه ایران در پاسخ به انتقاد رئیس‌جمهور آذربایجان از مانور نظامی ایران در مرزهای قره‌باغ گفت، «مانور ایران در این مناطق  یک مسئله حاکمیتی است».
سعید خطیب زاده سخنگوی وزارت امور خارجه در پاسخ به سوال خبرنگاران اظهار کرد: «در حالی که روابط خوب و محترمانه‌ای میان دو کشور وجود دارد، بیان آن به این شیوه مایه تعجب است».
وی افزود: «البته روشن است که جمهوری اسلامی ایران، حضور هرچند نمایشی رژیم صهیونیستی در نزدیکی مرزهای خود را تحمل نخواهد کرد و در این رابطه هر اقدامی را که برای امنیت ملی خود لازم بداند انجام خواهد داد».
در ادامه تنش ها، عباس موسوی سفیر ایران در آذربایجان، در گفت‌وگو با خبرگزاری رسمی ایرنا گفت که نیمه‌شب پنجشنبه تعدادی معترض در باکو به سفارت ایران «تعرض و بی‌احترامی» کردند.
وی گفت: «در پی تعرض و بی احترامی عده ای به سفارت ایران در باکو در نیمه شب گذشته و اعتراض شدید و پیگیری های رسمی، پلیس دیپلماتیک و وزارت کشور جمهوری آذربایجان چهار متعرض به سفارت ایران را شناسایی، بازداشت و بازجویی کرد».
نیروهای زمینی ارتش ایران دیروز (جمعه) رزمایش نظامی خود را در مناطق شمال غربی ایران و نزدیک مرز با آذربایجان، علیرغم انتقاد باکو از این اقدام آغاز کردند.
تلویزیون دولتی ایران نیز گزارش داد که مانور «فاتحان خیبر» از صبح دیروز آغاز شده است و تصاویری از تانک‌ها و خودروهای زرهی شرکت‌کننده در آن را پخش کرد، در این میان، هلیکوپترها اهداف زمینی را بمباران کردند.
سرتیپ کیومرث حیدری فرماندۀ نیروی زمینی ارتش ایران در حاشیه  این رزمایش به تلویزیون رسمی گفت: «به روابط خوب همسایگی احترام می‌گذاریم، اما ما حضور عناصر رژیم صهیونیستی و تروریست های (داعش) در منطقه را تحمل نخواهیم کرد».
مقامات ایرانی در روزهای اخیر در اشاره ضمنی به روابط نزدیک و همکاری نظامی بین باکو و تل آویو، بارها هرگونه حضور اسرائیلی در نزدیکی مرزهای خود را محکوم کرده اند.
ایران و آذربایجان دارای مرز مشترک نزدیک به 700 کیلومتری هستند. ایران روابط خوبی با همسایگان رقیب خود آذربایجان و ارمنستان دارد.
تهران در نوامبر 2020 ، از توافق این دو کشور همسایه برای توقف درگیری در منطقه مورد مناقشه قره باغ استقبال و بر لزوم دور نگه داشتن جنگجویان خارجی از مرزهای خود تاکید کرد.
این امر در پی گزارش ها و اتهامات متعددی از سوی چندین کشور علیه ترکیه که از آذربایجان حمایت می کند، مبنی بر انتقال اعضای گروه های طرفدار آذربایجان در شمال سوریه برای نبرد با نیروهای باکو در قره باغ، مطرح شده است.
در ایران جمعیت زیادی از تبار آذری، به ویژه در استان های شمال غربی هم مرز با آذربایجان و ارمنستان زندگی می کند.
از سوی دیگر، گروه تحقیقاتی «ایمج سَت اینتل» که مقر آن در اسرائيل است تصاویر ماهواره‌ای «تخریب مرکز تحقیقاتی سپاه پاسداران» در تهران را منتشر کرده است.
در این تصاویر دیده می‌شود که حدود یک چهارم این «پایگاه موشکی مخفی» در جریان عملیاتی جدید که در اوایل هفته جاری در خاک ایران انجام شده، نابود شده است.
در تصاویر منتشرشده مشاهده می شود که به قسمتی از ساختمان مذکور آسیب زیادی وارد شده است.
رسانه های داخلی ایران در تاریخ 26 سپتامبر از «وقوع حادثه آتش‌سوزی» در یکی از مراکز تحقیقات سپاه در غرب تهران خبر داده بودند.



نشست پکن؛ هماهنگی برای مقابله با تحریم‌های ایران


وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)  
وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)  
TT

نشست پکن؛ هماهنگی برای مقابله با تحریم‌های ایران


وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)  
وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)  

نتایج نشست پکن میان معاونان وزیران امور خارجه روسیه، چین و ایران، نشان‌دهنده آغاز یک حرکت مشترک با هدف «هماهنگی زمانی» در مرحله‌ای دشوار و پیچیده است. این موضوع را یک دیپلمات روسی تأیید کرده است.

شرکت‌کنندگان در این نشست که اولین دیدار از این نوع محسوب می‌شود، بر هماهنگی مواضع برای مقابله با تحریم‌ها، رد هرگونه اقدام نظامی علیه تأسیسات هسته‌ای و تلاش برای پیشبرد یک توافق سیاسی احتمالی با دولت آمریکا توافق کردند. این موضوع در چارچوب پیشنهاد مسکو برای میانجی‌گری در پرونده برنامه هسته‌ای ایران و در پی اعلام آمادگی واشنگتن برای آغاز روند مذاکرات مطرح شد.

به نظر می‌رسد مسکو که به طور فعال برای موفقیت این نشست سه‌جانبه تلاش کرده، قصد دارد موقعیت مذاکره‌ای خود با واشنگتن را تقویت کند. این تلاش در چارچوب گشایش به سوی یک گفت‌وگوی گسترده‌تر شامل پرونده اوکراین و سایر مسائل بین‌المللی و منطقه‌ای از جمله برنامه هسته‌ای ایران صورت می‌گیرد.

بیانیه وزارت امور خارجه روسیه حاکی از رضایت مسکو از نتایج این نشست بود. در این دیدار، سرگئی ریابکوف، دیپلمات ارشد روسیه که مسئول پرونده‌های امنیت استراتژیک و مدیریت گفت‌وگو با واشنگتن است، شرکت داشت.

بر اساس این بیانیه، در این نشست «هماهنگی اقدامات برای کاهش تنش‌ها حول برنامه هسته‌ای ایران مورد بحث قرار گرفت و بر غیرقابل قبول بودن تهدیدات و استفاده از نیروی نظامی علیه تأسیسات انرژی هسته‌ای ایران تأکید شد.»

وزارت امور خارجه روسیه همچنین اعلام کرد که «رایزنی‌ها میان معاونان وزیران امور خارجه روسیه، چین و ایران بر روی برنامه اقدام جامع مشترک و هماهنگی اقدامات برای کاهش تنش‌های مصنوعی حول برنامه هسته‌ای ایران متمرکز بود.»

روسیه، چین و ایران بر هماهنگی برای مقابله با تحریم‌های علیه تهران توافق کردند (رویترز)

این بیانیه همچنین به ارزیابی دقیق سه طرف از «اقدامات غیرقانونی و نقض‌های متعدد قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت توسط ایالات متحده و کشورهای اروپایی» اشاره کرد و بر غیرقابل قبول بودن تهدید، ارعاب و استفاده از نیروی نظامی علیه زیرساخت‌های انرژی هسته‌ای ایران تأکید کرد.

به گفته وزارت امور خارجه روسیه، این نشست همچنین به بررسی چشم‌انداز «یافتن راه‌حل‌های مذاکره‌ای پایدار و بلندمدت بر اساس ملاحظات متقابل و تعادل مطمئن منافع طرفین» پرداخت.

نشستی «موفق و مهم»

محسن بختیار، سفیر ایران در چین، در پلتفرم «ایکس» این نشست را «کاملاً موفق» توصیف کرد و گفت که این نشست راه را برای مقابله با «یک‌جانبه‌گرایی شکست‌خورده» ایالات متحده هموار می‌کند.

چین، ایران و روسیه در روز جمعه در جریان مذاکرات پکن خواستار لغو تحریم‌های علیه تهران شدند. این در حالی است که تلاش‌های دیپلماتیک فشرده‌ای توسط قدرت‌های بزرگ برای احیای توافق سال ۲۰۱۵ در جریان است و واشنگتن فشارهای شدیدی بر برنامه هسته‌ای ایران اعمال می‌کند.

این مذاکرات در زمانی انجام شد که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، از زمان بازگشت به کاخ سفید در ژانویه ۲۰۲۵، تمایل خود را برای گفت‌وگو با تهران اعلام کرده است. ترامپ در سال ۲۰۱۸ و در دوره اول ریاست‌جمهوری خود به طور یک‌جانبه از این توافق خارج شد.

با این حال، ترامپ تحریم‌های شدیدی علیه ایران اعمال کرد و ایران نیز با محکوم کردن «دورویی» ایالات متحده، به این اقدامات واکنش نشان داد.

بخشی از نشست سه‌جانبه روسیه، چین و ایران در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)

ورود روسیه به این پرونده از طریق پیشنهاد میانجی‌گری برای پیشبرد مذاکرات هسته‌ای ایران، نشان‌دهنده تغییر مهمی است که بیانگر این باور در کرملین است که روابط جدید با دولت ترامپ می‌تواند به یک «توافق جامع» در مورد مسائل مورد اختلاف دو کشور منجر شود.

کرملین اعلام کرده است که پرونده ایران یکی از چندین مسیر مذاکره‌ای است که مسکو و واشنگتن آماده آغاز گفت‌وگو درباره آن‌ها هستند. این مسیرها شامل درگیری در اوکراین، مسائل امنیت استراتژیک و موضوعات منطقه‌ای داغ می‌شوند.

برخی محافل روسیه معتقدند که مسکو ممکن است آماده ترسیم چارچوب یک «توافق جامع» با واشنگتن باشد که بر اساس احترام به منافع طرفین در پرونده‌های مطرح شده استوار است.

در این چارچوب، به نظر می‌رسد نشست پکن موقعیت مذاکره‌ای مسکو را تقویت کرده است. این موضوع در اظهارات سه طرف که از از سرگیری برنامه هسته‌ای ایران، رد سیاست فشار حداکثری واشنگتن و مقابله با پیامدهای تحریم‌ها سخن گفتند، منعکس شده است.

وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف و کاظم غریب‌آبادی، هشدار داد که «وضعیت بار دیگر در یک تقاطع حساس قرار دارد.»

وی افزود: «توافق جامع در مورد مسئله هسته‌ای ایران دستاورد مهمی است که از طریق گفت‌وگو و مذاکره به دست آمده است.» او هشدار داد که «تحریم‌های یک‌جانبه تنها به تشدید اختلافات منجر خواهد شد. گفت‌وگو و مذاکره تنها گزینه‌های موجود هستند.»

ما چائو شیوی، معاون وزیر امور خارجه چین، گفت که روسیه، چین و ایران در نشست پکن بر ضرورت لغو همه تحریم‌های غیرقانونی تأکید کردند.

وی افزود: «ایران و روسیه از چین به خاطر نقش سازنده‌اش و سازماندهی این نشست در پکن تشکر کردند.»

گفت‌وگویی عمیق

نماینده ایران «برخی کشورها» را به ایجاد «یک بحران غیرضروری» متهم کرد و تأکید کرد که نشستی «بسیار سازنده و مثبت» با همتایان روس و چینی‌اش برگزار شده است.

ما چائو شیوی، معاون وزیر امور خارجه چین، در یک کنفرانس خبری با همتایان روس و ایرانی‌اش اعلام کرد: «ما تبادل نظر عمیقی در مورد مسئله هسته‌ای و لغو تحریم‌ها انجام دادیم.»

وی افزود: «ما بر ضرورت پایان دادن به همه تحریم‌های یک‌جانبه غیرقانونی تأکید کردیم.» این اظهارات در بیانیه مشترک سه کشور که توسط پکن منتشر شد، منعکس شده است.

توافق سال ۲۰۱۵ میان تهران و واشنگتن، پاریس، لندن، برلین، مسکو و پکن، به لغو تحریم‌ها علیه ایران در ازای کاهش فعالیت‌های هسته‌ای و تضمین صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران منجر شد.

با این حال، ایالات متحده در سال ۲۰۱۸ به تصمیم ترامپ به طور یک‌جانبه از این توافق خارج شد و تحریم‌های شدیدی را علیه ایران اعمال کرد که اقتصاد این کشور را تحت فشار قرار داد.

تهران تا یک سال پس از خروج آمریکا به تعهدات خود پایبند بود، اما پس از آن شروع به کاهش تعهدات خود کرد. از آن زمان تاکنون تمام تلاش‌ها برای احیای این توافق با شکست مواجه شده است.

پس از ۱۰ سال از اجرای این توافق، قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد که اجرای توافق ۲۰۱۵ را تضمین می‌کرد، در اکتبر ۲۰۲۵ منقضی می‌شود.

برخی کشورها احتمال اعمال مجدد تحریم‌ها علیه ایران پس از این تاریخ را رد نکرده‌اند.

ایران در ماه‌های اخیر چندین دور مذاکره با آلمان، فرانسه و بریتانیا در مورد برنامه هسته‌ای خود انجام داده است و همچنین سیاست‌های خود را با مسکو و پکن هماهنگ کرده تا با وضعیت موجود مقابله کند.

اولین واکنش اروپا به نشست پکن حاکی از برخورد مثبت اروپا با احتمال آغاز یک روند مذاکره‌ای برای حل اختلافات حول برنامه هسته‌ای ایران از طریق روش‌های صلح‌آمیز بود.

انور العنونی، سخنگوی خدمات خارجی اتحادیه اروپا، گفت که این اتحادیه از نشست سه‌جانبه روسیه، ایران و چین در مورد برنامه هسته‌ای ایران مطلع است و همچنان به ارتباطات در این زمینه باز است.

وی در یک نشست خبری در بروکسل افزود: «این سه کشور طرف‌های توافق هسته‌ای ایران هستند. هیچ جایگزین عملی‌ای برای حل دیپلماتیک وجود ندارد.»