آذربایجان، «جبهه جدید» بین ایران و اسرائیل

در یک مجموعه به هم پیوسته از پرونده‌های امنیت، ثروت و ائتلاف‌ها.. «الشرق الاوسط» مواضع طرف‌های مربوطه را بررسی می‌کند

آذربایجان، «جبهه جدید» بین ایران و اسرائیل
TT

آذربایجان، «جبهه جدید» بین ایران و اسرائیل

آذربایجان، «جبهه جدید» بین ایران و اسرائیل

منابع دیپلماتیک عربی به «الشرق الاوسط» گفتند که آذربایجان، علاوه بر دیگر جبهه‌های زمینی و دریایی، به «جبهه جدیدی» بین اسرائیل و ایران تبدیل شده‌است.
همزمان با اولین سالگرد تحقق پیروزی آذربایجان بر ارمنستان در منطقه قره باغ، در زمینه امنیت، اقدامات انرژی و ائتلاف‌ها، یک مسابقه برای برگزاری مانور آغاز شده‌است.
آنکارا دیروز دوشنبه اعلام کرد که نیروهایش از امروز رزمایش نظامی خود را با ارتش آذربایجان در استان نقشوان باکو، نزدیک مرز ترکیه آغاز می‌کند.
این سومین مانور پس از مانورهای چند روز پیش ایران و مانورهای آذربایجان - پاکستان - ترکیه در ماه گذشته خواهد بود.
به گفته منابع دیپلماتیک، باکو «با همه طرف‌ها براساس موضع آنها در جنگ قره باغ، تعامل می‌کند که با توجه به این که این کشورها در نبرد قره باغ، حمایت زیادی از آن کرده‌اند، نگرش مثبت آن را نسبت به اسرائیل، پاکستان و ترکیه را نشان می‌دهد».
توافق روسیه، آذربایجان و ارمنستان برای متوقف کردن جنگ در سال گذشته به ترتیبی انجامید که مسکو یک حکومت نظامی برای توازن جدید ایجاد کرد که شامل افتتاح یک کریدور موازی با مرزهای ایران، بین آذربایجان و استان نخجوان بود و آذربایجان را به ترکیه و ترکیه را به دریای خزر متصل می‌کند.
این منابع گفتند که «اسرائیل از باکو حمایت نظامی کرده‌است و برای تقویت حضور خود در آذربایجان بهایی می‌خواهد، به این معنی که اسرائیل اکنون در مرزهای ایران است».
حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه ایران روز گذشته در کنفرانس مطبوعاتی با همتای ارمنی خود در تهران گفت که ایروان نسبت به نگرانی تهران از حضور اسرائیل در منطقه شریک و هم نظر است.
این در حالی است که باکو تأکید کرد که اتهامات «حضور قدرت‌های سوم در نزدیکی مرز بین آذربایجان و ایران بی اساس است».
علاوه بر این، نفتالی بنت نخست‌وزیر اسرائیل و بنی گانتز وزیر امور خارجه، ایران را تهدید کردند که تل آویو به تلاش برای ترور تجار اسرائیلی در قبرس پاسخ می‌دهد.
آنها پس از دستگیری یک فرد مسلح در ارتباط با این اقدام احتمالی علیه اسرائیلی‌ها گفتند که افراد درگیر را مسئول می‌داند.
در مقابل سفارت ایران اعلام کرد که «این اتهامات بی اساس است».
روزنامه «الشرق الاوسط» در شماره امروز سه شنبه خود پرونده تشدید تنش بین ایران و آذربایجان و ابعاد ژئوپلیتیک آن را بررسی می‌کند.



نشست ژنو: گسترش اختلافات میان اروپا و ایران

 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
TT

نشست ژنو: گسترش اختلافات میان اروپا و ایران

 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)

با وجود هیاهوی پیش از مذاکرات اروپا و ایران در ژنو، این مذاکرات بدون ارائه طرح یا نقشه راه جدیدی برای پرونده هسته‌ای برگزار شد. برخلاف تبلیغات رسانه‌های نزدیک به حکومت ایران، مذاکرات نه تنها به مسائل هسته‌ای محدود نبود، بلکه به روابط نظامی ایران و روسیه نیز پرداخت. این موضوع را دو دیپلمات ارشد اروپایی به "الشرق الأوسط" تأیید کردند.

یکی از دیپلمات‌های اروپایی اذعان کرد که دیدار میان مقامات ایرانی و اروپایی در ژنو نشان داد که اختلافات میان طرفین در چندین زمینه رو به افزایش است.

دیپلمات دیگری پیش‌تر گفته بود که این دیدارها بخشی از تلاش برای حفظ کانال‌های گفت‌وگو با ایران است. وی افزود که این جلسات جامع خواهد بود و تصمیم‌گیری درباره نحوه برخورد با مسئله هسته‌ای ایران به پس از مشخص شدن سیاست‌های دولت ترامپ در آغاز سال آینده موکول خواهد شد.

ادامه نشست‌های نیویورک در ژنو

به گفته منابع "الشرق الأوسط"، این نشست‌ها از پیش برنامه‌ریزی شده بود و در ادامه گفت‌وگوهایی بود که در سپتامبر گذشته در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک انجام شد. در آن نشست‌ها، تمرکز بر موضوعات هسته‌ای ایران و همکاری نظامی ایران و روسیه بود.

روز جمعه، مدیران سیاسی وزارت‌خانه‌های خارجه فرانسه، بریتانیا و آلمان با مجید تخت روانچی، مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای ایران و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر خارجه ایران، دیدار کردند. این نشست‌ها پس از ملاقات مقامات ایرانی با انریکه مورا، میانجی اروپایی در مذاکرات هسته‌ای، برگزار شد.

مورا در پلتفرم «ایکس» (توییتر سابق) نوشت که این نشست «صریح» بوده و او از ایران خواسته است تا همکاری نظامی خود با روسیه را متوقف کند و همچنین بر ضرورت یافتن راه‌حل دیپلماتیک برای مسئله هسته‌ای و پایان دادن به مداخلات منطقه‌ای ایران تأکید کرده است.

در مقابل، غریب‌آبادی در واکنش به اتحادیه اروپا در توییتی نوشت: «اروپا به دلیل نبود اعتماد و مسئولیت‌پذیری، بازیکن جدی‌ای نیست.» او همچنین سیاست‌های عمومی اتحادیه اروپا را مورد انتقاد قرار داده و رفتار آن را «غیرمسئولانه» توصیف کرد.

غریب‌آبادی پس از دیدار با نمایندگان تروئیکای اروپایی، نوشت که گفت‌وگوها بر پرونده هسته‌ای و رفع تحریم‌ها متمرکز بوده و ایران به منافع مردم خود پایبند است و دیپلماسی و گفت‌وگو را ترجیح می‌دهد. او تأکید کرد که توافق شد کانال‌های دیپلماتیک در آینده نزدیک باز بماند.

 

فرصت مکانیزم ماشه؟

نشست‌های ژنو تنها چند روز پس از آن برگزار شد که فرانسه، بریتانیا و آلمان پیش‌نویس قطعنامه‌ای علیه ایران را به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارائه کردند که به تصویب رسید. این قطعنامه، ایران را به دلیل عدم همکاری با آژانس و افزایش غنی‌سازی اورانیوم محکوم کرد.

ایران نیز با اعلام برنامه خود برای نصب هزاران سانتریفیوژ جدید، به این اقدام واکنش نشان داد.

با این حال، یک دیپلمات اروپایی به "الشرق الأوسط" گفت که بحث درباره فعال کردن مکانیزم ماشه یا «اسنپ‌بک» هنوز زود است.

بریتانیا نیز پیش‌تر اشاره کرده بود که ممکن است از این مکانیزم استفاده کند و در بیانیه‌ای گفت: «ما همچنان به استفاده از همه اقدامات دیپلماتیک برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای متعهدیم، از جمله استفاده از مکانیزم ماشه در صورت لزوم.»

مکانیزم ماشه امکان بازگشت تمامی تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران را به دلیل نقض تعهدات هسته‌ای در توافق 2015 فراهم می‌کند. این توافق توسط ایالات متحده در سال 2018، در دوره نخست ریاست جمهوری دونالد ترامپ، ترک شد.

ایران از بازگشت ترامپ به استراتژی «فشار حداکثری» و تلاش برای فعال کردن مکانیزم ماشه نگران است. همچنین، تهران بیم آن دارد که قدرت‌های اروپایی نیز این مکانیزم را فعال کنند.

هیاهوی بی‌دلیل

با وجود همه این مباحث، نشست‌های ژنو تنها به پرونده هسته‌ای محدود نبود. یک دیپلمات اروپایی گفت که این جلسات طبق برنامه پیش رفته و او «هیاهوی رسانه‌ای اغراق‌آمیز» پیش از این نشست‌ها را درک نمی‌کند.

پیش‌تر، یکی از مقامات ایرانی به «رویترز» گفته بود که اگر ایران و تروئیکای اروپایی بتوانند «نقشه راه» توافق هسته‌ای را تدوین کنند، آمریکا تصمیم خواهد گرفت که توافق 2015 را احیا کند یا آن را کنار بگذارد.

این توافق در اکتبر سال آینده منقضی می‌شود و جامعه بین‌المللی باید مذاکراتی برای توافق جدید با ایران آغاز کند. دیپلمات‌های اروپایی گفته‌اند که توافق فعلی قابل احیا نیست اما می‌تواند مبنایی برای مذاکرات آتی باشد.