هشدار اتحادیه اروپا به ایران: زمان در حال پایان است

جوزپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و آنتونی بلینکن وزیر خارجه آمریکا (AP)
جوزپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و آنتونی بلینکن وزیر خارجه آمریکا (AP)
TT

هشدار اتحادیه اروپا به ایران: زمان در حال پایان است

جوزپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و آنتونی بلینکن وزیر خارجه آمریکا (AP)
جوزپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و آنتونی بلینکن وزیر خارجه آمریکا (AP)

جوزپ بورل مسئول سیاست خارجه اتحادیه اروپا، آمادگی خود را برای پذیرش مقامات ایرانی در بروکسل اعلام کرد، اما او در عین حال از ایران خواست زمان بیشتری را از دست ندهد و به میز مذاکره درباره برنامه هسته‌ای خود بازگردد.
بورل در واشنگتن به خبرنگاران گفت: «من می دانم که ایرانی ها به نوعی خواهان مذاکرات مقدماتی با من به عنوان هماهنگ کننده و برخی دیگر از اعضای شورای توافق هسته ای ایران در سال 2015 هستند». وی افزود: «من برای این موضوع آماده هستم، اما زمان برای نجات توافق در حال اتمام است».
انریکه مورا مذاکره کننده اتحادیه اروپا و مسئول این پرونده، روز پنجشنبه به تهران سفر کرد. به گزارش خبرگزاری فرانسه، وی از دولت ایران خواست مذاکرات متوقف شده را از ماه ژوئن از سر بگیرد.
وزارت امور خارجه ایران نیز اعلام کرد که «دو طرف توافق کردند در روزهای آینده در بروکسل مذاکرات را ادامه دهند».
بورل افزود: «نمی توانم تاریخ دقیقی را اعلام کنم، اما در صورت لزوم آماده ملاقات با آنها هستم». با این حال، او پنجشنبه در واشنگتن با آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه آمریکا رایزنی کرده است.
واشنگتن در سال 2018 به طور یکجانبه از توافق بین المللی خارج شد و دوباره تحریم ها را علیه تهران اعمال کرد. در مقابل، ایران به تدریج محدودیت هایی که بر اساس توافق بر برنامه هسته ای خود اعمال کرده بود، را نقض کرد.
مذاکرات غیرمستقیم وین بین واشنگتن و تهران در ماه آوریل و با میانجیگری سایر طرف های امضا کننده این توافق یعنی چین، روسیه، آلمان، فرانسه، بریتانیا و اتحادیه اروپا آغاز شد. اما از ماه ژوئن با انتخاب ابراهیم رئیسی به عنوان رئیس جمهور جدید ایران، مذاکرات متوقف شده است.



مسکو و تهران: بزرگ‌تر از شراکت، کوچک‌تر از ائتلاف

 رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
TT

مسکو و تهران: بزرگ‌تر از شراکت، کوچک‌تر از ائتلاف

 رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)

با امضای توافقنامه «شراکت استراتژیک جامع» بین روسیه و ایران، روابط دو کشور وارد مرحله‌ای جدید شده است که در آن منافع طرفین به شکلی بی‌سابقه به هم نزدیک می‌شوند. با این حال، در مسکو تردیدهایی درباره تمایل تهران به بازگشایی به سوی غرب وجود دارد.

این توافقنامه پایه‌ای قانونی برای گسترش همکاری‌های وسیع بین دو کشور فراهم می‌کند و جایگزین توافقنامه همکاری سال ۲۰۰۱ می‌شود که پیش‌تر زمینه‌های محدودی برای همکاری ایجاد کرده بود.

در طول ۲۵ سال گذشته، روابط مسکو و تهران به شدت توسعه یافته و تحولات بزرگی در منطقه رخ داده است که دو کشور را وادار به بازنگری در اساس همکاری‌های خود کرده است. با این حال، مسیر رسیدن به این توافقنامه هموار نبوده و موانع زیادی بر سر راه آن وجود داشته است.

رئیسان روسیه و ایران، پوتین و پزشکیان، پس از مذاکرات در مسکو، برای حضور در مراسم امضا آماده می‌شوند (عکس: آسوشیتدپرس)

موضع روسیه در قبال تحولات جنگ قره‌باغ و سوریه، که به منافع منطقه‌ای ایران آسیب زد، باعث ایجاد تردیدهایی در تهران درباره قابل اعتماد بودن مسکو به عنوان یک شریک استراتژیک شده است. از سوی دیگر، مسکو نیز همواره با نگرانی به تلاش‌های ایران برای بازگشایی کانال‌های ارتباطی با غرب نگاه کرده است.

انتخاب زمان امضای این توافقنامه جلب توجه می‌کند. این توافقنامه پس از چندین تأخیر و درست سه روز قبل از تحلیف رئیس‌جمهور جدید آمریکا، دونالد ترامپ، امضا شد. برخی تحلیل‌گران معتقدند که مسکو و تهران پس از تحولات سوریه و اوکراین، تصمیم گرفتند تا با تقویت مواضع خود، آماده مذاکرات آینده شوند.
این توافقنامه در ۴۷ بند، حوزه‌های مختلف همکاری از جمله تجارت، انرژی، آموزش و گردشگری را پوشش می‌دهد. بخش قابل توجهی از آن به همکاری در زمینه انرژی هسته‌ای صلح‌آمیز اختصاص دارد، حوزه‌ای که ایران به زودی چالش‌های دیپلماتیک جدی در آن پیش رو خواهد داشت.

رئیسان روسیه و ایران، پوتین و پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در کرملین، مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ (آسوشیتدپرس)

همکاری نظامی

توافقنامه بر همکاری‌های نظامی و امنیتی تأکید کرده است، اما از تبدیل این شراکت به یک اتحاد نظامی کامل جلوگیری می‌کند. این همکاری شامل تبادل هیئت‌های نظامی، آموزش پرسنل، انجام تمرینات مشترک و مشارکت در کنفرانس‌های بین‌المللی می‌شود.
دو کشور بر تقویت همکاری در مبارزه با تروریسم، تبادل اطلاعات امنیتی و هماهنگی بین وزارتخانه‌های داخلی تأکید کرده‌اند. همچنین، همکاری در زمینه‌های حقوقی، کنترل تسلیحات و خلع سلاح نیز در توافقنامه گنجانده شده است.
توافقنامه به توسعه روابط تجاری و اقتصادی، بهبود شبکه‌های حمل‌ونقل و تدارکات، و افزایش مبادلات تجاری بین دو کشور اشاره کرده است. همچنین، استفاده از ارزهای ملی در مبادلات و مقابله با تحریم‌های یکجانبه غرب نیز مورد تأکید قرار گرفته است.
این توافقنامه تمامی جنبه‌های همکاری سیاسی، اقتصادی، امنیتی، نظامی و فرهنگی را پوشش می‌دهد. با این حال، نکته جالب توجه این است که در بند پایانی توافقنامه آمده است: «در صورت بروز اختلاف در تفسیر مفاد این توافقنامه، نسخه انگلیسی سند مرجع خواهد بود.»