جیم ریش به «الشرق الاوسط»: هر توافقی که بایدن با تهران منعقد کند «موقتی» است

سناتور آمریکایی: اسرائیل اجازه نخواهد داد ایران به سلاح هسته ای دست یابد و آمریکا باید آماده حمایت باشد

جیم ریش سناتور جمهوری خواه در حال طرح سوال از آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه آمریکا در جلسه استماع کمیته روابط خارجی سنا در سپتامبر گذشته (EPA)
جیم ریش سناتور جمهوری خواه در حال طرح سوال از آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه آمریکا در جلسه استماع کمیته روابط خارجی سنا در سپتامبر گذشته (EPA)
TT

جیم ریش به «الشرق الاوسط»: هر توافقی که بایدن با تهران منعقد کند «موقتی» است

جیم ریش سناتور جمهوری خواه در حال طرح سوال از آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه آمریکا در جلسه استماع کمیته روابط خارجی سنا در سپتامبر گذشته (EPA)
جیم ریش سناتور جمهوری خواه در حال طرح سوال از آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه آمریکا در جلسه استماع کمیته روابط خارجی سنا در سپتامبر گذشته (EPA)

جیم ریش سناتور جمهوری خواه و عضو برجسته کمیته روابط خارجی در مجلس سنای آمریکا زنگ خطر نزدیک شدن ایران به دستیابی به سلاح هسته ای را به صدا درآورد و هشدار داد که اسرائیل «دست بسته نخواهد ماند» و «هرگز» به توافق هسته ای اهمیتی نخواهد داد.
ریش در مصاحبه ای اختصاصی با «الشرق الاوسط» از رویکرد کاخ سفید برای جداسازی توافق هسته ای از فعالیت های منطقه ای و بالستیک ایران انتقاد کرد و گفت: هرگونه توافقی که توسط دولت جو بایدن منعقد شود، «موقتی» خواهد بود.
ریش گفت که با مقامات اسرائیلی درباره رویکرد ایران در توسعه سلاح های کشتار جمعی صحبت کرده است. وی اظهار کرد: اسرائیلی‌ها خطوط قرمز و نظرات خاص خود خود را دارند و هر توافقی که باشد، بر اساس منافع خود عمل خواهند کرد. آنها بیشترین اهتمام را به این موضوع دارند، زیرا وجود آنها به آن بستگی دارد.
ریش که ریاست حزب جمهوری خواه در کمیته روابط خارجی سنا را بر عهده دارد، ابراز اطمینان کرد که «ایران هرگز به سلاح هسته ای دست نخواهد یافت». او تاکید کرد، «اسرائیل اجازه این کار را نخواهد داد». او با لحنی محکم گفت: «ایران هرگز به سلاح هسته‌ای دست نخواهد یافت. و ما (آمریکایی ها) نیستیم که جلوی آن را بگیریم. هیچ یک از طرف هایی که بر سر میز مذاکره می نشینند، نخواهند بود. می دانید منظورم چه کشوری است».
این سناتور ارشد در پاسخ به این سوال که آیا ترسی از اسرائیل دارد که این کار را انجام دهد یا خیر، با اطمینان پاسخ داد: «من نمی ترسم. من مطمئن هستم که اسرائیل این کار را خواهد کرد. اسرائیل مطمئن خواهد شد که ایران هرگز به سلاح هسته ای دست پیدا نکند. بنابراین می توانم بگویم که اسرائیل تنها کشور روی زمین است که در گذشته در این زمینه اقدام کرده است. بیشتر از این نمی توانم بگویم». اشاره ضمنی وی به انفجارهای مشکوک در تأسیسات ایران است.
این سناتور با اشاره به اقدام نظامی اسرائیل علیه برنامه هسته ای ایران، افزود که با دولت جو بایدن رئیس‌جمهور آمریکا صحبت کرده و به کاخ سفید توصیه کرده است که هنگام دریافت این «تماس» آماده باشد. او گفت: «به آنها گفتم: هنگام تماس چه خواهید کرد؟ آیا به عنوان تماشاگر پشت اسرائیل خواهید ایستاد؟ یا از آنها در نبرد حمایت خواهید کرد؟»  وی تاکید کرد که دو حزب کنگره «متعهد به حمایت از اسرائیل هستند و دولت باید از این روند پیروی کند».
سناتور ریش در ادامه این گفت‌وگو یادآور شد که ایرانی‌ها «به خوبی از عواقب نزدیک شدن به دستیابی به سلاح هسته‌ای و پیامدهای آن آگاه هستند». وی افزود: من در اینجا درباره پیامدهای آمریکایی صحبت نمی کنم. ایرانی ها این را می دانند. می دانیم که آنها به عبور از خط، اشتباه در محاسبه و محاسبه نادرست معروف هستند. این ممکن است باعث شود که آنها مرتکب اشتباه شوند و اگر مرتکب این اشتباه شوند، آنچه اتفاق می‌افتد به عهده خودشان است». 
وی در این زمینه به حادثه نفتکش ویتنامی در خلیج عمان اشاره کرد که تهران در روزهای اخیر آن را اقدام آمریکا برای «دزدی نفت» معرفی کرده است. او  افزود: «همانطور که اشاره کردم معروفند که از مرز عبور می کنند و به اشتباه هم معروفند و این باعث می شود که اتفاقاتی بیفتد. اما این تقصیر آنهاست. آنها از آمریکایی‌ها بسیار می‌ترسند، اما باید از بقیه جهان نیز بترسند».
ریش از رویکرد دولت آمریکا در قبال ایران و امتناع این کشور از مرتبط کردن توافق هسته‌ای با فعالیت‌های بی‌ثبات‌کننده ایران در منطقه، حمایت این کشور از تروریسم و برنامه موشکی بالستیک انتقاد کرد. او یادآور شد که «این اتفاق در دوران باراک اوباما رئیس جمهور اسبق نیز رخ داد».
سناتور جمهوری خواه تعامل با ایران را به تعامل با یک پسر ده ساله تشبیه کرد و گفت: «باید طوری به موضوع نگاه کنیم که انگار با پسر ده ساله ای روبرو هستیم که کلاسش را برهم می زند، همکلاسی هایش را می زند و مدرسه را کثیف می کند. شما نمی توانید فقط با این پسر بنشینید و در مورد ریختن خاک در مدرسه مذاکره کنید. اگر به شما قول دهد که از ریختن خاک دست بردارد، دست از کارهای خود نمی کشد. او پسر بدی خواهد بود. او باید تمام اعمال بد را متوقف کند، نه بخشی از آنها».
این سناتور جمهوریخواه بر مخالفت شدید دو حزب در کنگره برای بازگشت به توافق هسته ای تاکید کرد. او توضیح داد که مخالفت دموکرات ها این بار بسیار بیشتر از مخالفت آنها در دوران اوباما است «زیرا آنها نتایج فاجعه بار توافق را دیدند».
ریش در پاسخ به اظهاراتی مبنی بر اینکه کنگره، علیرغم مخالفتش با توافق، نمی تواند مانع آن شود، گفت: «بگذارید واضح بگوییم: اگر توافق اتفاق بیفتد، یک تصمیم اجرایی خواهد بود، نه توافق با آمریکا، و این چیزی است که من همیشه برای دوستان اروپایی خود و دیگران توضیح می دهم. دستیابی به توافق با رئیس جمهور توافق با آمریکا نیست، بلکه توافق با رئیس جمهور مورد نظر است. در روزی که او از سمت خود خارج می شود، تمام می شود، همانطور که در مورد توافق اولیه که دولت ترامپ آن را پاره کرد. این توافق ما نیست و ما از آن حمایت نخواهیم کرد، اگر می خواهید به یک توافق واقعی برسید باید آن را به عنوان یک معاهده در مقابل سنا قرار دهید.  اگر موافقت دو سوم اعضا را به دست آورد، تبدیل به توافق با آمریکا می شود و الزام آور خواهد بود. و اگر این اتفاق نیفتد، هیچ یک از ما متعهد به این توافق نخواهیم بود».
ریش اعلام ایران مبنی بر بازگشت به میز مذاکره را کم اهمیت جلوه داد و آن را «سطحی» توصیف کرد. او ضمن ابراز تردید در قصد تهران برای دستیابی به توافق، معتقد است که تصمیم رژیم ایران برای تعیین تاریخ بازگشت به مذاکرات این است که بگوید «مشکل آنها نیستند و آماده گفت و گو هستند».
ریش از این منظر دستیابی به توافق با تهران را رد کرد و گفت: «نظر من این است که دستیابی به توافق مستلزم دو عامل اصلی است: اول این که دو طرف درگیر هدف یکسانی داشته باشند. ثانیاً طرفین باید با حسن نیت برای رسیدن به این اهداف تلاش کنند. در رابطه با ایرانی ها هیچ کدام از عوامل در دسترس نیستند. بنابراین رسیدن به توافق غیرممکن است و باید خطوط قرمز روشنی داشته باشیم که ایرانی ها به آن پایبند باشند. توصیه من به مذاکره کنندگان آمریکایی این بود و هنوز هم هست که از مذاکرات خارج شوند. با یک معامله بد موافقت نکنید. بیرون بکشید. معامله نکردن بهتر از داشتن یک معامله بد است».
ریش از دولت بایدن خواست تا تحریم‌های آمریکا علیه ایران و حامیان آن را تشدید کند و از اجرای دقیق‌تر آنها اطمینان حاصل کند و بر اهمیت «توقف ارسال نفت به چین از ایران» تاکید کرد. وی با اشاره به تحریم هایی که بر سر نفت ایران علیه چین اعمال می شود، اضافه کرد: تحریم‌های فعلی کافی نیستند، باید آن‌ها را تشدید کنیم. منظور من در اینجا مجازات های جدید نیست، بلکه مجازات های موجود باید تشدید و با شدت بیشتری اعمال شوند. 
ریش بر لزوم هرگونه توافق احتمالی با ایران که شامل حمایت این کشور از نیروهای نیابتی خود در منطقه مانند حزب الله و حوثی ها باشد، تاکید کرد. وی با اشاره به دیدار غیرعلنی خود با جوزف عون فرمانده ارتش لبنان در سفرش به واشنگتن، بر حمایت آمریکا از ارتش لبنان تاکید کرد و گفت: من فکر می کنم که ارتش تنها نیرویی است که این کشورها را گرد هم می آورد، اگر فرض کنیم که کشورها در این مرحله گرد هم آمده اند». ریش گفت که فرمانده ارتش لبنان «قدردانی عمیق خود را از حمایت آمریکا و کمک ارتش در حفظ وحدت کشور به وی ابراز کرد». وی افزود: «ما می خواهیم کمک کنیم و سال ها از ارتش حمایت کرده ایم و فکر می کنم آنها با حسن نیت عمل می کنند و من خوشحالم که به آنها کمک می کنم».



نشست پکن؛ هماهنگی برای مقابله با تحریم‌های ایران


وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)  
وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)  
TT

نشست پکن؛ هماهنگی برای مقابله با تحریم‌های ایران


وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)  
وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)  

نتایج نشست پکن میان معاونان وزیران امور خارجه روسیه، چین و ایران، نشان‌دهنده آغاز یک حرکت مشترک با هدف «هماهنگی زمانی» در مرحله‌ای دشوار و پیچیده است. این موضوع را یک دیپلمات روسی تأیید کرده است.

شرکت‌کنندگان در این نشست که اولین دیدار از این نوع محسوب می‌شود، بر هماهنگی مواضع برای مقابله با تحریم‌ها، رد هرگونه اقدام نظامی علیه تأسیسات هسته‌ای و تلاش برای پیشبرد یک توافق سیاسی احتمالی با دولت آمریکا توافق کردند. این موضوع در چارچوب پیشنهاد مسکو برای میانجی‌گری در پرونده برنامه هسته‌ای ایران و در پی اعلام آمادگی واشنگتن برای آغاز روند مذاکرات مطرح شد.

به نظر می‌رسد مسکو که به طور فعال برای موفقیت این نشست سه‌جانبه تلاش کرده، قصد دارد موقعیت مذاکره‌ای خود با واشنگتن را تقویت کند. این تلاش در چارچوب گشایش به سوی یک گفت‌وگوی گسترده‌تر شامل پرونده اوکراین و سایر مسائل بین‌المللی و منطقه‌ای از جمله برنامه هسته‌ای ایران صورت می‌گیرد.

بیانیه وزارت امور خارجه روسیه حاکی از رضایت مسکو از نتایج این نشست بود. در این دیدار، سرگئی ریابکوف، دیپلمات ارشد روسیه که مسئول پرونده‌های امنیت استراتژیک و مدیریت گفت‌وگو با واشنگتن است، شرکت داشت.

بر اساس این بیانیه، در این نشست «هماهنگی اقدامات برای کاهش تنش‌ها حول برنامه هسته‌ای ایران مورد بحث قرار گرفت و بر غیرقابل قبول بودن تهدیدات و استفاده از نیروی نظامی علیه تأسیسات انرژی هسته‌ای ایران تأکید شد.»

وزارت امور خارجه روسیه همچنین اعلام کرد که «رایزنی‌ها میان معاونان وزیران امور خارجه روسیه، چین و ایران بر روی برنامه اقدام جامع مشترک و هماهنگی اقدامات برای کاهش تنش‌های مصنوعی حول برنامه هسته‌ای ایران متمرکز بود.»

روسیه، چین و ایران بر هماهنگی برای مقابله با تحریم‌های علیه تهران توافق کردند (رویترز)

این بیانیه همچنین به ارزیابی دقیق سه طرف از «اقدامات غیرقانونی و نقض‌های متعدد قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت توسط ایالات متحده و کشورهای اروپایی» اشاره کرد و بر غیرقابل قبول بودن تهدید، ارعاب و استفاده از نیروی نظامی علیه زیرساخت‌های انرژی هسته‌ای ایران تأکید کرد.

به گفته وزارت امور خارجه روسیه، این نشست همچنین به بررسی چشم‌انداز «یافتن راه‌حل‌های مذاکره‌ای پایدار و بلندمدت بر اساس ملاحظات متقابل و تعادل مطمئن منافع طرفین» پرداخت.

نشستی «موفق و مهم»

محسن بختیار، سفیر ایران در چین، در پلتفرم «ایکس» این نشست را «کاملاً موفق» توصیف کرد و گفت که این نشست راه را برای مقابله با «یک‌جانبه‌گرایی شکست‌خورده» ایالات متحده هموار می‌کند.

چین، ایران و روسیه در روز جمعه در جریان مذاکرات پکن خواستار لغو تحریم‌های علیه تهران شدند. این در حالی است که تلاش‌های دیپلماتیک فشرده‌ای توسط قدرت‌های بزرگ برای احیای توافق سال ۲۰۱۵ در جریان است و واشنگتن فشارهای شدیدی بر برنامه هسته‌ای ایران اعمال می‌کند.

این مذاکرات در زمانی انجام شد که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، از زمان بازگشت به کاخ سفید در ژانویه ۲۰۲۵، تمایل خود را برای گفت‌وگو با تهران اعلام کرده است. ترامپ در سال ۲۰۱۸ و در دوره اول ریاست‌جمهوری خود به طور یک‌جانبه از این توافق خارج شد.

با این حال، ترامپ تحریم‌های شدیدی علیه ایران اعمال کرد و ایران نیز با محکوم کردن «دورویی» ایالات متحده، به این اقدامات واکنش نشان داد.

بخشی از نشست سه‌جانبه روسیه، چین و ایران در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)

ورود روسیه به این پرونده از طریق پیشنهاد میانجی‌گری برای پیشبرد مذاکرات هسته‌ای ایران، نشان‌دهنده تغییر مهمی است که بیانگر این باور در کرملین است که روابط جدید با دولت ترامپ می‌تواند به یک «توافق جامع» در مورد مسائل مورد اختلاف دو کشور منجر شود.

کرملین اعلام کرده است که پرونده ایران یکی از چندین مسیر مذاکره‌ای است که مسکو و واشنگتن آماده آغاز گفت‌وگو درباره آن‌ها هستند. این مسیرها شامل درگیری در اوکراین، مسائل امنیت استراتژیک و موضوعات منطقه‌ای داغ می‌شوند.

برخی محافل روسیه معتقدند که مسکو ممکن است آماده ترسیم چارچوب یک «توافق جامع» با واشنگتن باشد که بر اساس احترام به منافع طرفین در پرونده‌های مطرح شده استوار است.

در این چارچوب، به نظر می‌رسد نشست پکن موقعیت مذاکره‌ای مسکو را تقویت کرده است. این موضوع در اظهارات سه طرف که از از سرگیری برنامه هسته‌ای ایران، رد سیاست فشار حداکثری واشنگتن و مقابله با پیامدهای تحریم‌ها سخن گفتند، منعکس شده است.

وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف و کاظم غریب‌آبادی، هشدار داد که «وضعیت بار دیگر در یک تقاطع حساس قرار دارد.»

وی افزود: «توافق جامع در مورد مسئله هسته‌ای ایران دستاورد مهمی است که از طریق گفت‌وگو و مذاکره به دست آمده است.» او هشدار داد که «تحریم‌های یک‌جانبه تنها به تشدید اختلافات منجر خواهد شد. گفت‌وگو و مذاکره تنها گزینه‌های موجود هستند.»

ما چائو شیوی، معاون وزیر امور خارجه چین، گفت که روسیه، چین و ایران در نشست پکن بر ضرورت لغو همه تحریم‌های غیرقانونی تأکید کردند.

وی افزود: «ایران و روسیه از چین به خاطر نقش سازنده‌اش و سازماندهی این نشست در پکن تشکر کردند.»

گفت‌وگویی عمیق

نماینده ایران «برخی کشورها» را به ایجاد «یک بحران غیرضروری» متهم کرد و تأکید کرد که نشستی «بسیار سازنده و مثبت» با همتایان روس و چینی‌اش برگزار شده است.

ما چائو شیوی، معاون وزیر امور خارجه چین، در یک کنفرانس خبری با همتایان روس و ایرانی‌اش اعلام کرد: «ما تبادل نظر عمیقی در مورد مسئله هسته‌ای و لغو تحریم‌ها انجام دادیم.»

وی افزود: «ما بر ضرورت پایان دادن به همه تحریم‌های یک‌جانبه غیرقانونی تأکید کردیم.» این اظهارات در بیانیه مشترک سه کشور که توسط پکن منتشر شد، منعکس شده است.

توافق سال ۲۰۱۵ میان تهران و واشنگتن، پاریس، لندن، برلین، مسکو و پکن، به لغو تحریم‌ها علیه ایران در ازای کاهش فعالیت‌های هسته‌ای و تضمین صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران منجر شد.

با این حال، ایالات متحده در سال ۲۰۱۸ به تصمیم ترامپ به طور یک‌جانبه از این توافق خارج شد و تحریم‌های شدیدی را علیه ایران اعمال کرد که اقتصاد این کشور را تحت فشار قرار داد.

تهران تا یک سال پس از خروج آمریکا به تعهدات خود پایبند بود، اما پس از آن شروع به کاهش تعهدات خود کرد. از آن زمان تاکنون تمام تلاش‌ها برای احیای این توافق با شکست مواجه شده است.

پس از ۱۰ سال از اجرای این توافق، قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد که اجرای توافق ۲۰۱۵ را تضمین می‌کرد، در اکتبر ۲۰۲۵ منقضی می‌شود.

برخی کشورها احتمال اعمال مجدد تحریم‌ها علیه ایران پس از این تاریخ را رد نکرده‌اند.

ایران در ماه‌های اخیر چندین دور مذاکره با آلمان، فرانسه و بریتانیا در مورد برنامه هسته‌ای خود انجام داده است و همچنین سیاست‌های خود را با مسکو و پکن هماهنگ کرده تا با وضعیت موجود مقابله کند.

اولین واکنش اروپا به نشست پکن حاکی از برخورد مثبت اروپا با احتمال آغاز یک روند مذاکره‌ای برای حل اختلافات حول برنامه هسته‌ای ایران از طریق روش‌های صلح‌آمیز بود.

انور العنونی، سخنگوی خدمات خارجی اتحادیه اروپا، گفت که این اتحادیه از نشست سه‌جانبه روسیه، ایران و چین در مورد برنامه هسته‌ای ایران مطلع است و همچنان به ارتباطات در این زمینه باز است.

وی در یک نشست خبری در بروکسل افزود: «این سه کشور طرف‌های توافق هسته‌ای ایران هستند. هیچ جایگزین عملی‌ای برای حل دیپلماتیک وجود ندارد.»