جیم ریش به «الشرق الاوسط»: هر توافقی که بایدن با تهران منعقد کند «موقتی» است

سناتور آمریکایی: اسرائیل اجازه نخواهد داد ایران به سلاح هسته ای دست یابد و آمریکا باید آماده حمایت باشد

جیم ریش سناتور جمهوری خواه در حال طرح سوال از آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه آمریکا در جلسه استماع کمیته روابط خارجی سنا در سپتامبر گذشته (EPA)
جیم ریش سناتور جمهوری خواه در حال طرح سوال از آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه آمریکا در جلسه استماع کمیته روابط خارجی سنا در سپتامبر گذشته (EPA)
TT

جیم ریش به «الشرق الاوسط»: هر توافقی که بایدن با تهران منعقد کند «موقتی» است

جیم ریش سناتور جمهوری خواه در حال طرح سوال از آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه آمریکا در جلسه استماع کمیته روابط خارجی سنا در سپتامبر گذشته (EPA)
جیم ریش سناتور جمهوری خواه در حال طرح سوال از آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه آمریکا در جلسه استماع کمیته روابط خارجی سنا در سپتامبر گذشته (EPA)

جیم ریش سناتور جمهوری خواه و عضو برجسته کمیته روابط خارجی در مجلس سنای آمریکا زنگ خطر نزدیک شدن ایران به دستیابی به سلاح هسته ای را به صدا درآورد و هشدار داد که اسرائیل «دست بسته نخواهد ماند» و «هرگز» به توافق هسته ای اهمیتی نخواهد داد.
ریش در مصاحبه ای اختصاصی با «الشرق الاوسط» از رویکرد کاخ سفید برای جداسازی توافق هسته ای از فعالیت های منطقه ای و بالستیک ایران انتقاد کرد و گفت: هرگونه توافقی که توسط دولت جو بایدن منعقد شود، «موقتی» خواهد بود.
ریش گفت که با مقامات اسرائیلی درباره رویکرد ایران در توسعه سلاح های کشتار جمعی صحبت کرده است. وی اظهار کرد: اسرائیلی‌ها خطوط قرمز و نظرات خاص خود خود را دارند و هر توافقی که باشد، بر اساس منافع خود عمل خواهند کرد. آنها بیشترین اهتمام را به این موضوع دارند، زیرا وجود آنها به آن بستگی دارد.
ریش که ریاست حزب جمهوری خواه در کمیته روابط خارجی سنا را بر عهده دارد، ابراز اطمینان کرد که «ایران هرگز به سلاح هسته ای دست نخواهد یافت». او تاکید کرد، «اسرائیل اجازه این کار را نخواهد داد». او با لحنی محکم گفت: «ایران هرگز به سلاح هسته‌ای دست نخواهد یافت. و ما (آمریکایی ها) نیستیم که جلوی آن را بگیریم. هیچ یک از طرف هایی که بر سر میز مذاکره می نشینند، نخواهند بود. می دانید منظورم چه کشوری است».
این سناتور ارشد در پاسخ به این سوال که آیا ترسی از اسرائیل دارد که این کار را انجام دهد یا خیر، با اطمینان پاسخ داد: «من نمی ترسم. من مطمئن هستم که اسرائیل این کار را خواهد کرد. اسرائیل مطمئن خواهد شد که ایران هرگز به سلاح هسته ای دست پیدا نکند. بنابراین می توانم بگویم که اسرائیل تنها کشور روی زمین است که در گذشته در این زمینه اقدام کرده است. بیشتر از این نمی توانم بگویم». اشاره ضمنی وی به انفجارهای مشکوک در تأسیسات ایران است.
این سناتور با اشاره به اقدام نظامی اسرائیل علیه برنامه هسته ای ایران، افزود که با دولت جو بایدن رئیس‌جمهور آمریکا صحبت کرده و به کاخ سفید توصیه کرده است که هنگام دریافت این «تماس» آماده باشد. او گفت: «به آنها گفتم: هنگام تماس چه خواهید کرد؟ آیا به عنوان تماشاگر پشت اسرائیل خواهید ایستاد؟ یا از آنها در نبرد حمایت خواهید کرد؟»  وی تاکید کرد که دو حزب کنگره «متعهد به حمایت از اسرائیل هستند و دولت باید از این روند پیروی کند».
سناتور ریش در ادامه این گفت‌وگو یادآور شد که ایرانی‌ها «به خوبی از عواقب نزدیک شدن به دستیابی به سلاح هسته‌ای و پیامدهای آن آگاه هستند». وی افزود: من در اینجا درباره پیامدهای آمریکایی صحبت نمی کنم. ایرانی ها این را می دانند. می دانیم که آنها به عبور از خط، اشتباه در محاسبه و محاسبه نادرست معروف هستند. این ممکن است باعث شود که آنها مرتکب اشتباه شوند و اگر مرتکب این اشتباه شوند، آنچه اتفاق می‌افتد به عهده خودشان است». 
وی در این زمینه به حادثه نفتکش ویتنامی در خلیج عمان اشاره کرد که تهران در روزهای اخیر آن را اقدام آمریکا برای «دزدی نفت» معرفی کرده است. او  افزود: «همانطور که اشاره کردم معروفند که از مرز عبور می کنند و به اشتباه هم معروفند و این باعث می شود که اتفاقاتی بیفتد. اما این تقصیر آنهاست. آنها از آمریکایی‌ها بسیار می‌ترسند، اما باید از بقیه جهان نیز بترسند».
ریش از رویکرد دولت آمریکا در قبال ایران و امتناع این کشور از مرتبط کردن توافق هسته‌ای با فعالیت‌های بی‌ثبات‌کننده ایران در منطقه، حمایت این کشور از تروریسم و برنامه موشکی بالستیک انتقاد کرد. او یادآور شد که «این اتفاق در دوران باراک اوباما رئیس جمهور اسبق نیز رخ داد».
سناتور جمهوری خواه تعامل با ایران را به تعامل با یک پسر ده ساله تشبیه کرد و گفت: «باید طوری به موضوع نگاه کنیم که انگار با پسر ده ساله ای روبرو هستیم که کلاسش را برهم می زند، همکلاسی هایش را می زند و مدرسه را کثیف می کند. شما نمی توانید فقط با این پسر بنشینید و در مورد ریختن خاک در مدرسه مذاکره کنید. اگر به شما قول دهد که از ریختن خاک دست بردارد، دست از کارهای خود نمی کشد. او پسر بدی خواهد بود. او باید تمام اعمال بد را متوقف کند، نه بخشی از آنها».
این سناتور جمهوریخواه بر مخالفت شدید دو حزب در کنگره برای بازگشت به توافق هسته ای تاکید کرد. او توضیح داد که مخالفت دموکرات ها این بار بسیار بیشتر از مخالفت آنها در دوران اوباما است «زیرا آنها نتایج فاجعه بار توافق را دیدند».
ریش در پاسخ به اظهاراتی مبنی بر اینکه کنگره، علیرغم مخالفتش با توافق، نمی تواند مانع آن شود، گفت: «بگذارید واضح بگوییم: اگر توافق اتفاق بیفتد، یک تصمیم اجرایی خواهد بود، نه توافق با آمریکا، و این چیزی است که من همیشه برای دوستان اروپایی خود و دیگران توضیح می دهم. دستیابی به توافق با رئیس جمهور توافق با آمریکا نیست، بلکه توافق با رئیس جمهور مورد نظر است. در روزی که او از سمت خود خارج می شود، تمام می شود، همانطور که در مورد توافق اولیه که دولت ترامپ آن را پاره کرد. این توافق ما نیست و ما از آن حمایت نخواهیم کرد، اگر می خواهید به یک توافق واقعی برسید باید آن را به عنوان یک معاهده در مقابل سنا قرار دهید.  اگر موافقت دو سوم اعضا را به دست آورد، تبدیل به توافق با آمریکا می شود و الزام آور خواهد بود. و اگر این اتفاق نیفتد، هیچ یک از ما متعهد به این توافق نخواهیم بود».
ریش اعلام ایران مبنی بر بازگشت به میز مذاکره را کم اهمیت جلوه داد و آن را «سطحی» توصیف کرد. او ضمن ابراز تردید در قصد تهران برای دستیابی به توافق، معتقد است که تصمیم رژیم ایران برای تعیین تاریخ بازگشت به مذاکرات این است که بگوید «مشکل آنها نیستند و آماده گفت و گو هستند».
ریش از این منظر دستیابی به توافق با تهران را رد کرد و گفت: «نظر من این است که دستیابی به توافق مستلزم دو عامل اصلی است: اول این که دو طرف درگیر هدف یکسانی داشته باشند. ثانیاً طرفین باید با حسن نیت برای رسیدن به این اهداف تلاش کنند. در رابطه با ایرانی ها هیچ کدام از عوامل در دسترس نیستند. بنابراین رسیدن به توافق غیرممکن است و باید خطوط قرمز روشنی داشته باشیم که ایرانی ها به آن پایبند باشند. توصیه من به مذاکره کنندگان آمریکایی این بود و هنوز هم هست که از مذاکرات خارج شوند. با یک معامله بد موافقت نکنید. بیرون بکشید. معامله نکردن بهتر از داشتن یک معامله بد است».
ریش از دولت بایدن خواست تا تحریم‌های آمریکا علیه ایران و حامیان آن را تشدید کند و از اجرای دقیق‌تر آنها اطمینان حاصل کند و بر اهمیت «توقف ارسال نفت به چین از ایران» تاکید کرد. وی با اشاره به تحریم هایی که بر سر نفت ایران علیه چین اعمال می شود، اضافه کرد: تحریم‌های فعلی کافی نیستند، باید آن‌ها را تشدید کنیم. منظور من در اینجا مجازات های جدید نیست، بلکه مجازات های موجود باید تشدید و با شدت بیشتری اعمال شوند. 
ریش بر لزوم هرگونه توافق احتمالی با ایران که شامل حمایت این کشور از نیروهای نیابتی خود در منطقه مانند حزب الله و حوثی ها باشد، تاکید کرد. وی با اشاره به دیدار غیرعلنی خود با جوزف عون فرمانده ارتش لبنان در سفرش به واشنگتن، بر حمایت آمریکا از ارتش لبنان تاکید کرد و گفت: من فکر می کنم که ارتش تنها نیرویی است که این کشورها را گرد هم می آورد، اگر فرض کنیم که کشورها در این مرحله گرد هم آمده اند». ریش گفت که فرمانده ارتش لبنان «قدردانی عمیق خود را از حمایت آمریکا و کمک ارتش در حفظ وحدت کشور به وی ابراز کرد». وی افزود: «ما می خواهیم کمک کنیم و سال ها از ارتش حمایت کرده ایم و فکر می کنم آنها با حسن نیت عمل می کنند و من خوشحالم که به آنها کمک می کنم».



نشست ژنو: گسترش اختلافات میان اروپا و ایران

 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
TT

نشست ژنو: گسترش اختلافات میان اروپا و ایران

 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)
 سانتریفیوژها در تأسیسات نطنز (آژانس انرژی اتمی ایران – آسوشیتدپرس)

با وجود هیاهوی پیش از مذاکرات اروپا و ایران در ژنو، این مذاکرات بدون ارائه طرح یا نقشه راه جدیدی برای پرونده هسته‌ای برگزار شد. برخلاف تبلیغات رسانه‌های نزدیک به حکومت ایران، مذاکرات نه تنها به مسائل هسته‌ای محدود نبود، بلکه به روابط نظامی ایران و روسیه نیز پرداخت. این موضوع را دو دیپلمات ارشد اروپایی به "الشرق الأوسط" تأیید کردند.

یکی از دیپلمات‌های اروپایی اذعان کرد که دیدار میان مقامات ایرانی و اروپایی در ژنو نشان داد که اختلافات میان طرفین در چندین زمینه رو به افزایش است.

دیپلمات دیگری پیش‌تر گفته بود که این دیدارها بخشی از تلاش برای حفظ کانال‌های گفت‌وگو با ایران است. وی افزود که این جلسات جامع خواهد بود و تصمیم‌گیری درباره نحوه برخورد با مسئله هسته‌ای ایران به پس از مشخص شدن سیاست‌های دولت ترامپ در آغاز سال آینده موکول خواهد شد.

ادامه نشست‌های نیویورک در ژنو

به گفته منابع "الشرق الأوسط"، این نشست‌ها از پیش برنامه‌ریزی شده بود و در ادامه گفت‌وگوهایی بود که در سپتامبر گذشته در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک انجام شد. در آن نشست‌ها، تمرکز بر موضوعات هسته‌ای ایران و همکاری نظامی ایران و روسیه بود.

روز جمعه، مدیران سیاسی وزارت‌خانه‌های خارجه فرانسه، بریتانیا و آلمان با مجید تخت روانچی، مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای ایران و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر خارجه ایران، دیدار کردند. این نشست‌ها پس از ملاقات مقامات ایرانی با انریکه مورا، میانجی اروپایی در مذاکرات هسته‌ای، برگزار شد.

مورا در پلتفرم «ایکس» (توییتر سابق) نوشت که این نشست «صریح» بوده و او از ایران خواسته است تا همکاری نظامی خود با روسیه را متوقف کند و همچنین بر ضرورت یافتن راه‌حل دیپلماتیک برای مسئله هسته‌ای و پایان دادن به مداخلات منطقه‌ای ایران تأکید کرده است.

در مقابل، غریب‌آبادی در واکنش به اتحادیه اروپا در توییتی نوشت: «اروپا به دلیل نبود اعتماد و مسئولیت‌پذیری، بازیکن جدی‌ای نیست.» او همچنین سیاست‌های عمومی اتحادیه اروپا را مورد انتقاد قرار داده و رفتار آن را «غیرمسئولانه» توصیف کرد.

غریب‌آبادی پس از دیدار با نمایندگان تروئیکای اروپایی، نوشت که گفت‌وگوها بر پرونده هسته‌ای و رفع تحریم‌ها متمرکز بوده و ایران به منافع مردم خود پایبند است و دیپلماسی و گفت‌وگو را ترجیح می‌دهد. او تأکید کرد که توافق شد کانال‌های دیپلماتیک در آینده نزدیک باز بماند.

 

فرصت مکانیزم ماشه؟

نشست‌های ژنو تنها چند روز پس از آن برگزار شد که فرانسه، بریتانیا و آلمان پیش‌نویس قطعنامه‌ای علیه ایران را به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارائه کردند که به تصویب رسید. این قطعنامه، ایران را به دلیل عدم همکاری با آژانس و افزایش غنی‌سازی اورانیوم محکوم کرد.

ایران نیز با اعلام برنامه خود برای نصب هزاران سانتریفیوژ جدید، به این اقدام واکنش نشان داد.

با این حال، یک دیپلمات اروپایی به "الشرق الأوسط" گفت که بحث درباره فعال کردن مکانیزم ماشه یا «اسنپ‌بک» هنوز زود است.

بریتانیا نیز پیش‌تر اشاره کرده بود که ممکن است از این مکانیزم استفاده کند و در بیانیه‌ای گفت: «ما همچنان به استفاده از همه اقدامات دیپلماتیک برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای متعهدیم، از جمله استفاده از مکانیزم ماشه در صورت لزوم.»

مکانیزم ماشه امکان بازگشت تمامی تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران را به دلیل نقض تعهدات هسته‌ای در توافق 2015 فراهم می‌کند. این توافق توسط ایالات متحده در سال 2018، در دوره نخست ریاست جمهوری دونالد ترامپ، ترک شد.

ایران از بازگشت ترامپ به استراتژی «فشار حداکثری» و تلاش برای فعال کردن مکانیزم ماشه نگران است. همچنین، تهران بیم آن دارد که قدرت‌های اروپایی نیز این مکانیزم را فعال کنند.

هیاهوی بی‌دلیل

با وجود همه این مباحث، نشست‌های ژنو تنها به پرونده هسته‌ای محدود نبود. یک دیپلمات اروپایی گفت که این جلسات طبق برنامه پیش رفته و او «هیاهوی رسانه‌ای اغراق‌آمیز» پیش از این نشست‌ها را درک نمی‌کند.

پیش‌تر، یکی از مقامات ایرانی به «رویترز» گفته بود که اگر ایران و تروئیکای اروپایی بتوانند «نقشه راه» توافق هسته‌ای را تدوین کنند، آمریکا تصمیم خواهد گرفت که توافق 2015 را احیا کند یا آن را کنار بگذارد.

این توافق در اکتبر سال آینده منقضی می‌شود و جامعه بین‌المللی باید مذاکراتی برای توافق جدید با ایران آغاز کند. دیپلمات‌های اروپایی گفته‌اند که توافق فعلی قابل احیا نیست اما می‌تواند مبنایی برای مذاکرات آتی باشد.