چمدان‌های دلار ایران در جنوب سوریه؛ اسد و روسیه نگران شدند

یک گزارش اسرائیلی: این پول‌ها برای تسهیل کار حزب‌الله و جذب دروزی‌ها توزیع می‌شود

چمدان‌های دلار ایران در جنوب سوریه؛ اسد و روسیه نگران شدند
TT

چمدان‌های دلار ایران در جنوب سوریه؛ اسد و روسیه نگران شدند

چمدان‌های دلار ایران در جنوب سوریه؛ اسد و روسیه نگران شدند

گزارش منابع اطلاعات نظامی اسرائیل حاکی است، نیروهای نظامی ایران در سوریه طی ماه‌های اخیر در شهرهای حوران و جولان در جنوب این کشور، با هدف جذب نیرو برای اهداف سیاسی و عقیدتی به چمدان‌های پر از دلار متوسل شدند.
در این گزارش آمده‌است، شبه‌نظامیان ایران مبالغ هنگفتی پول را به اهالی شهر السویداء، به ویژه به رهبران فرقه دروزی‌ها که برخی از آنها به حمایت و پشتیبانی از رژیم بشار اسد معروف هستند، تحویل داده‌اند.
طبق این گزارش دروزی‌ها مدتی است که از پشتیبانی بشار اسد روی گردانده و به حمایت از ایران و حزب‌الله لبنان روی آوردند.
در این گزارش آمده‌است، مبالغی از این دلارها به دست رهبران سنی مذهب در منطقه قرفا که ایران توانست گرایش مذهبی آنها را از سنی به شیعه تغییر دهد، رسیده‌است.
نیروهای ایران همچنین مبالغی به دیگر احزاب در سوریه با هدف جذب سیاسی یا تغییر مذهب آنها برای تسهیل ماموریت‌های حزب‌الله لبنان داده‌است.
سال گذشته مرکز پژوهشی «اطلاعات و تروریسم» که به نام سرلشکر «مئیر عمیت» در تل‌آویو مستقر است، گزارشی مفصل از فعالیت‌های ایران در سوریه برای شیعه کردن مردم اهل سنت منتشر کرد.
طبق گزارش این مرکز، ایران در راستای تغییر بافت جمعیتی در سوریه کارزار بزرگ شهرک‌سازی را در مناطق مختلف سوریه راه‌انداخته‌است.
گزارش اطلاعاتی اسرائیل در ادامه نوشته‌است، فعالیت ایران در سوریه برای تغییر بافت جمعیتی به ویژه در مناطق جنوب و شرق و در نزدیکی مرز با لبنان در حال گسترش است.
ایرانی‌ها خانه‌های زیادی را خریداری کرده و مردمانی از ایران، عراق، افغانستان، یمن و غیره که شیعه هستند را در این خانه‌ها و زمین‌ها اسکان داده و با راه‌اندازی موسسات خیریه از فقر و تنگدستی مردم محلی این مناطق جهت جذب آنها برای اهداف سیاسی و عقیدتی خود استفاده می‌کنند.
این گزارش، فعالیت‌های ایران برای تغییر بافت جمعیتی در مناطق سوریه را با فعالیت‌های شهرک‌سازی اسرائیل در کرانه باختری و بیت‌المقدس شرقی تشبیه کرده‌است.
در این گزارش آمده‌است که آواره شدن میلیون‌ها شهروند سوری از میهن‌شان خلاء عظیمی در بافت جمعیتی این کشور ایجاد کرده‌است که امروز ایرانی‌ها سعی می‌کنند با انتقال هزاران نفر از شبه‌نظامیان شیعه کشورهای دیگر و سربازان و افسران فراری از ارتش سوریه که اخیراً با شبه‌نظامیان ایران در سوریه همکاری می‌کنند، آن خلاء را به سود رویکردهای فرقه‌گرایانه خود پر کنند.
همچنین گزارش‌ها حاکی از آن است که فعالیت‌های ایران، رژیم بشار اسد را نگران کرده‌است گر چه رژیم بشار اسد خود مسئول پیامدهای این اقدامات است.
این گزارش می‌افزاید، رژیم اسد قادر نیست که به فاجعه فقر، تهیدستی، بیکاری و وخامت اقتصادی ناشی از جنگ داخلی پایان دهد، بلکه با تحمیل مالیات‌های جدید بر مردم، جوانان را به فرار از خدمت سربازی مجبور می‌کند.
در این گزارش آمده‌است که این فعالیت شبه‌نظامیان ایران باعث نگرانی اسرائیل، روسیه و چندین کشور منطقه نیز شده‌است.
اسرائیل که با استقرار نظامی ایران در سوریه می‌جنگد، راه مؤثری برای مبارزه با اسکان غیرنظامیان ایرانی پیدا نکرده‌است
این گزارش به نقل از تعدادی از فرماندهان ارتش اسرائیل نوشته‌است ایران اکنون از روشی که پیشتر در جنوب لبنان استفاد کرده بود برای جنوب سوریه استفاده می‌کند. در جنوب لبنان، حزب‌الله جنوب لبنان را به سرزمینی کامل در کنترل خود تبدیل کرده‌است.
فرماندهان اسرائیلی می‌گویند تبدیل جنوب سوریه به جبهه‌ای علیه اسرائیل و دیگر کشورهای منطقه تنها مسئله وقت و زمان است.
اسرائیلی‌ها می‌گویند که آنها در حال بررسی طرح‌هایی برای مقابله با این تحولات هستند. این گزارش اضافه می‌کند که روسیه نیز نگران فعالیت ایران است، اما نه تنها با آن مبارزه نمی‌کند بلکه گاهی اوقات برای تقسیم نقش میان مسکو و تهران در سوریه با ایرانی‌ها به توافق می‌رسد.
گزارش اسرائیلی در پایان می‌افزاید که «خوشحالی از بیرون راندن داعش از جنوب سوریه خیلی عجولانه به نظر می‌رسید، زیرا خطر جایگزین آن برای سوری‌ها، اسرائیل و همه کسانی که مخالف هژمونی ایران در منطقه هستند، کمتر از خطر داعش نیست».
گزارش اطلاعاتی فاش کرد که «رزمایش‌های اخیر ارتش اسرائیل این نوع فعالیت‌ها را زیر نظر گرفته و شامل سناریویی است که در آن ارتش به منظور مقابله با گسترش فعالیت‌های ایران احتمالاً به خاک سوریه در جولان و حوران حمله می‌کند».



نشست پکن؛ هماهنگی برای مقابله با تحریم‌های ایران


وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)  
وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)  
TT

نشست پکن؛ هماهنگی برای مقابله با تحریم‌های ایران


وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)  
وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، و کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)  

نتایج نشست پکن میان معاونان وزیران امور خارجه روسیه، چین و ایران، نشان‌دهنده آغاز یک حرکت مشترک با هدف «هماهنگی زمانی» در مرحله‌ای دشوار و پیچیده است. این موضوع را یک دیپلمات روسی تأیید کرده است.

شرکت‌کنندگان در این نشست که اولین دیدار از این نوع محسوب می‌شود، بر هماهنگی مواضع برای مقابله با تحریم‌ها، رد هرگونه اقدام نظامی علیه تأسیسات هسته‌ای و تلاش برای پیشبرد یک توافق سیاسی احتمالی با دولت آمریکا توافق کردند. این موضوع در چارچوب پیشنهاد مسکو برای میانجی‌گری در پرونده برنامه هسته‌ای ایران و در پی اعلام آمادگی واشنگتن برای آغاز روند مذاکرات مطرح شد.

به نظر می‌رسد مسکو که به طور فعال برای موفقیت این نشست سه‌جانبه تلاش کرده، قصد دارد موقعیت مذاکره‌ای خود با واشنگتن را تقویت کند. این تلاش در چارچوب گشایش به سوی یک گفت‌وگوی گسترده‌تر شامل پرونده اوکراین و سایر مسائل بین‌المللی و منطقه‌ای از جمله برنامه هسته‌ای ایران صورت می‌گیرد.

بیانیه وزارت امور خارجه روسیه حاکی از رضایت مسکو از نتایج این نشست بود. در این دیدار، سرگئی ریابکوف، دیپلمات ارشد روسیه که مسئول پرونده‌های امنیت استراتژیک و مدیریت گفت‌وگو با واشنگتن است، شرکت داشت.

بر اساس این بیانیه، در این نشست «هماهنگی اقدامات برای کاهش تنش‌ها حول برنامه هسته‌ای ایران مورد بحث قرار گرفت و بر غیرقابل قبول بودن تهدیدات و استفاده از نیروی نظامی علیه تأسیسات انرژی هسته‌ای ایران تأکید شد.»

وزارت امور خارجه روسیه همچنین اعلام کرد که «رایزنی‌ها میان معاونان وزیران امور خارجه روسیه، چین و ایران بر روی برنامه اقدام جامع مشترک و هماهنگی اقدامات برای کاهش تنش‌های مصنوعی حول برنامه هسته‌ای ایران متمرکز بود.»

روسیه، چین و ایران بر هماهنگی برای مقابله با تحریم‌های علیه تهران توافق کردند (رویترز)

این بیانیه همچنین به ارزیابی دقیق سه طرف از «اقدامات غیرقانونی و نقض‌های متعدد قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت توسط ایالات متحده و کشورهای اروپایی» اشاره کرد و بر غیرقابل قبول بودن تهدید، ارعاب و استفاده از نیروی نظامی علیه زیرساخت‌های انرژی هسته‌ای ایران تأکید کرد.

به گفته وزارت امور خارجه روسیه، این نشست همچنین به بررسی چشم‌انداز «یافتن راه‌حل‌های مذاکره‌ای پایدار و بلندمدت بر اساس ملاحظات متقابل و تعادل مطمئن منافع طرفین» پرداخت.

نشستی «موفق و مهم»

محسن بختیار، سفیر ایران در چین، در پلتفرم «ایکس» این نشست را «کاملاً موفق» توصیف کرد و گفت که این نشست راه را برای مقابله با «یک‌جانبه‌گرایی شکست‌خورده» ایالات متحده هموار می‌کند.

چین، ایران و روسیه در روز جمعه در جریان مذاکرات پکن خواستار لغو تحریم‌های علیه تهران شدند. این در حالی است که تلاش‌های دیپلماتیک فشرده‌ای توسط قدرت‌های بزرگ برای احیای توافق سال ۲۰۱۵ در جریان است و واشنگتن فشارهای شدیدی بر برنامه هسته‌ای ایران اعمال می‌کند.

این مذاکرات در زمانی انجام شد که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، از زمان بازگشت به کاخ سفید در ژانویه ۲۰۲۵، تمایل خود را برای گفت‌وگو با تهران اعلام کرده است. ترامپ در سال ۲۰۱۸ و در دوره اول ریاست‌جمهوری خود به طور یک‌جانبه از این توافق خارج شد.

با این حال، ترامپ تحریم‌های شدیدی علیه ایران اعمال کرد و ایران نیز با محکوم کردن «دورویی» ایالات متحده، به این اقدامات واکنش نشان داد.

بخشی از نشست سه‌جانبه روسیه، چین و ایران در پکن، ۱۴ مارس ۲۰۲۵ (رویترز)

ورود روسیه به این پرونده از طریق پیشنهاد میانجی‌گری برای پیشبرد مذاکرات هسته‌ای ایران، نشان‌دهنده تغییر مهمی است که بیانگر این باور در کرملین است که روابط جدید با دولت ترامپ می‌تواند به یک «توافق جامع» در مورد مسائل مورد اختلاف دو کشور منجر شود.

کرملین اعلام کرده است که پرونده ایران یکی از چندین مسیر مذاکره‌ای است که مسکو و واشنگتن آماده آغاز گفت‌وگو درباره آن‌ها هستند. این مسیرها شامل درگیری در اوکراین، مسائل امنیت استراتژیک و موضوعات منطقه‌ای داغ می‌شوند.

برخی محافل روسیه معتقدند که مسکو ممکن است آماده ترسیم چارچوب یک «توافق جامع» با واشنگتن باشد که بر اساس احترام به منافع طرفین در پرونده‌های مطرح شده استوار است.

در این چارچوب، به نظر می‌رسد نشست پکن موقعیت مذاکره‌ای مسکو را تقویت کرده است. این موضوع در اظهارات سه طرف که از از سرگیری برنامه هسته‌ای ایران، رد سیاست فشار حداکثری واشنگتن و مقابله با پیامدهای تحریم‌ها سخن گفتند، منعکس شده است.

وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، در دیدار با سرگئی ریابکوف و کاظم غریب‌آبادی، هشدار داد که «وضعیت بار دیگر در یک تقاطع حساس قرار دارد.»

وی افزود: «توافق جامع در مورد مسئله هسته‌ای ایران دستاورد مهمی است که از طریق گفت‌وگو و مذاکره به دست آمده است.» او هشدار داد که «تحریم‌های یک‌جانبه تنها به تشدید اختلافات منجر خواهد شد. گفت‌وگو و مذاکره تنها گزینه‌های موجود هستند.»

ما چائو شیوی، معاون وزیر امور خارجه چین، گفت که روسیه، چین و ایران در نشست پکن بر ضرورت لغو همه تحریم‌های غیرقانونی تأکید کردند.

وی افزود: «ایران و روسیه از چین به خاطر نقش سازنده‌اش و سازماندهی این نشست در پکن تشکر کردند.»

گفت‌وگویی عمیق

نماینده ایران «برخی کشورها» را به ایجاد «یک بحران غیرضروری» متهم کرد و تأکید کرد که نشستی «بسیار سازنده و مثبت» با همتایان روس و چینی‌اش برگزار شده است.

ما چائو شیوی، معاون وزیر امور خارجه چین، در یک کنفرانس خبری با همتایان روس و ایرانی‌اش اعلام کرد: «ما تبادل نظر عمیقی در مورد مسئله هسته‌ای و لغو تحریم‌ها انجام دادیم.»

وی افزود: «ما بر ضرورت پایان دادن به همه تحریم‌های یک‌جانبه غیرقانونی تأکید کردیم.» این اظهارات در بیانیه مشترک سه کشور که توسط پکن منتشر شد، منعکس شده است.

توافق سال ۲۰۱۵ میان تهران و واشنگتن، پاریس، لندن، برلین، مسکو و پکن، به لغو تحریم‌ها علیه ایران در ازای کاهش فعالیت‌های هسته‌ای و تضمین صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران منجر شد.

با این حال، ایالات متحده در سال ۲۰۱۸ به تصمیم ترامپ به طور یک‌جانبه از این توافق خارج شد و تحریم‌های شدیدی را علیه ایران اعمال کرد که اقتصاد این کشور را تحت فشار قرار داد.

تهران تا یک سال پس از خروج آمریکا به تعهدات خود پایبند بود، اما پس از آن شروع به کاهش تعهدات خود کرد. از آن زمان تاکنون تمام تلاش‌ها برای احیای این توافق با شکست مواجه شده است.

پس از ۱۰ سال از اجرای این توافق، قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد که اجرای توافق ۲۰۱۵ را تضمین می‌کرد، در اکتبر ۲۰۲۵ منقضی می‌شود.

برخی کشورها احتمال اعمال مجدد تحریم‌ها علیه ایران پس از این تاریخ را رد نکرده‌اند.

ایران در ماه‌های اخیر چندین دور مذاکره با آلمان، فرانسه و بریتانیا در مورد برنامه هسته‌ای خود انجام داده است و همچنین سیاست‌های خود را با مسکو و پکن هماهنگ کرده تا با وضعیت موجود مقابله کند.

اولین واکنش اروپا به نشست پکن حاکی از برخورد مثبت اروپا با احتمال آغاز یک روند مذاکره‌ای برای حل اختلافات حول برنامه هسته‌ای ایران از طریق روش‌های صلح‌آمیز بود.

انور العنونی، سخنگوی خدمات خارجی اتحادیه اروپا، گفت که این اتحادیه از نشست سه‌جانبه روسیه، ایران و چین در مورد برنامه هسته‌ای ایران مطلع است و همچنان به ارتباطات در این زمینه باز است.

وی در یک نشست خبری در بروکسل افزود: «این سه کشور طرف‌های توافق هسته‌ای ایران هستند. هیچ جایگزین عملی‌ای برای حل دیپلماتیک وجود ندارد.»