مذاکرات «وین» زیر سایه غنی‌سازی

ایران دستیابی به «توافق» را تکذیب کرد و وزرای «چهارگانه غربی» دربارهٔ تشدید اقدامات تهران گفت و گو کردند

عکس منتشر شده توسط «وزارت خارجه ایران» از دیدار دیروز هیئت ایرانی با نمایندگان ترویکای اروپایی در حضور انریکه مورا هماهنگ‌کننده اروپایی در وین
عکس منتشر شده توسط «وزارت خارجه ایران» از دیدار دیروز هیئت ایرانی با نمایندگان ترویکای اروپایی در حضور انریکه مورا هماهنگ‌کننده اروپایی در وین
TT

مذاکرات «وین» زیر سایه غنی‌سازی

عکس منتشر شده توسط «وزارت خارجه ایران» از دیدار دیروز هیئت ایرانی با نمایندگان ترویکای اروپایی در حضور انریکه مورا هماهنگ‌کننده اروپایی در وین
عکس منتشر شده توسط «وزارت خارجه ایران» از دیدار دیروز هیئت ایرانی با نمایندگان ترویکای اروپایی در حضور انریکه مورا هماهنگ‌کننده اروپایی در وین

مذاکرات قدرت‌های جهانی با ایران برای احیای «توافق هسته ای» روز گذشته (چهارشنبه) برای سومین روز در وین، در سایه بهره‌برداری تهران از سانتریفیوژهای پیشرفته با هدف غنی سازی اورانیوم ۲۰ درصدی ادامه یافت.
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در بیانیه‌ای تأکید کرد که ایران گازدهی به آبشاری متشکل از ۱۶۶ سانتریفیوژ پیشرفته IR-6 را با استفاده از هگزافلوراید اورانیوم غنی‌شده تا سطح ۵ درصد به منظور انجام غنی‌سازی تا سطح ۲۰ درصد در مجتمع هسته‌ای فردو آغاز کرده‌است.
اروپایی‌ها در وین هشدار دادند که اگر ایران اورانیوم ۹۰ درصدی غنی‌سازی کند، مذاکرات در خطر خواهد بود. این تشدید تنش ایران، وزرای خارجه چهار کشور غربی را بر آن داشت تا در حاشیه نشست وزرای خارجه ناتو در ریگا پایتخت لتونی، نشستی را برای بررسی برنامه هسته ای ایران برگزار کنند.
علی باقری کنی مذاکره کننده ارشد ایران در وین با انریکه مورا هماهنگ‌کننده اروپایی مذاکرات و سه هیئت اروپایی دیدار کرد.
او موضع کشورش را تکرار کرد که آنچه به دست آمده «یک پیش‌نویس است. این بدان معناست که همه متون قابل مذاکره مجدد هستند». این اظهارات پس از آن مطرح شد که اروپایی‌ها در مورد تهیه پیش نویس بین ۷۰ تا ۸۰ درصد از یک توافق صحبت کردند.



مسکو و تهران: بزرگ‌تر از شراکت، کوچک‌تر از ائتلاف

 رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
TT

مسکو و تهران: بزرگ‌تر از شراکت، کوچک‌تر از ائتلاف

 رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)
رئیسان روسیه و ایران، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ ( رویترز)

با امضای توافقنامه «شراکت استراتژیک جامع» بین روسیه و ایران، روابط دو کشور وارد مرحله‌ای جدید شده است که در آن منافع طرفین به شکلی بی‌سابقه به هم نزدیک می‌شوند. با این حال، در مسکو تردیدهایی درباره تمایل تهران به بازگشایی به سوی غرب وجود دارد.

این توافقنامه پایه‌ای قانونی برای گسترش همکاری‌های وسیع بین دو کشور فراهم می‌کند و جایگزین توافقنامه همکاری سال ۲۰۰۱ می‌شود که پیش‌تر زمینه‌های محدودی برای همکاری ایجاد کرده بود.

در طول ۲۵ سال گذشته، روابط مسکو و تهران به شدت توسعه یافته و تحولات بزرگی در منطقه رخ داده است که دو کشور را وادار به بازنگری در اساس همکاری‌های خود کرده است. با این حال، مسیر رسیدن به این توافقنامه هموار نبوده و موانع زیادی بر سر راه آن وجود داشته است.

رئیسان روسیه و ایران، پوتین و پزشکیان، پس از مذاکرات در مسکو، برای حضور در مراسم امضا آماده می‌شوند (عکس: آسوشیتدپرس)

موضع روسیه در قبال تحولات جنگ قره‌باغ و سوریه، که به منافع منطقه‌ای ایران آسیب زد، باعث ایجاد تردیدهایی در تهران درباره قابل اعتماد بودن مسکو به عنوان یک شریک استراتژیک شده است. از سوی دیگر، مسکو نیز همواره با نگرانی به تلاش‌های ایران برای بازگشایی کانال‌های ارتباطی با غرب نگاه کرده است.

انتخاب زمان امضای این توافقنامه جلب توجه می‌کند. این توافقنامه پس از چندین تأخیر و درست سه روز قبل از تحلیف رئیس‌جمهور جدید آمریکا، دونالد ترامپ، امضا شد. برخی تحلیل‌گران معتقدند که مسکو و تهران پس از تحولات سوریه و اوکراین، تصمیم گرفتند تا با تقویت مواضع خود، آماده مذاکرات آینده شوند.
این توافقنامه در ۴۷ بند، حوزه‌های مختلف همکاری از جمله تجارت، انرژی، آموزش و گردشگری را پوشش می‌دهد. بخش قابل توجهی از آن به همکاری در زمینه انرژی هسته‌ای صلح‌آمیز اختصاص دارد، حوزه‌ای که ایران به زودی چالش‌های دیپلماتیک جدی در آن پیش رو خواهد داشت.

رئیسان روسیه و ایران، پوتین و پزشکیان، در مراسم امضای توافقنامه در کرملین، مسکو، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ (آسوشیتدپرس)

همکاری نظامی

توافقنامه بر همکاری‌های نظامی و امنیتی تأکید کرده است، اما از تبدیل این شراکت به یک اتحاد نظامی کامل جلوگیری می‌کند. این همکاری شامل تبادل هیئت‌های نظامی، آموزش پرسنل، انجام تمرینات مشترک و مشارکت در کنفرانس‌های بین‌المللی می‌شود.
دو کشور بر تقویت همکاری در مبارزه با تروریسم، تبادل اطلاعات امنیتی و هماهنگی بین وزارتخانه‌های داخلی تأکید کرده‌اند. همچنین، همکاری در زمینه‌های حقوقی، کنترل تسلیحات و خلع سلاح نیز در توافقنامه گنجانده شده است.
توافقنامه به توسعه روابط تجاری و اقتصادی، بهبود شبکه‌های حمل‌ونقل و تدارکات، و افزایش مبادلات تجاری بین دو کشور اشاره کرده است. همچنین، استفاده از ارزهای ملی در مبادلات و مقابله با تحریم‌های یکجانبه غرب نیز مورد تأکید قرار گرفته است.
این توافقنامه تمامی جنبه‌های همکاری سیاسی، اقتصادی، امنیتی، نظامی و فرهنگی را پوشش می‌دهد. با این حال، نکته جالب توجه این است که در بند پایانی توافقنامه آمده است: «در صورت بروز اختلاف در تفسیر مفاد این توافقنامه، نسخه انگلیسی سند مرجع خواهد بود.»